Ολυμπία (ταινία 1938)

Ολυμπία (γερμανικά: Olympia) είναι ένα ντοκιμαντέρ, χωρισμένο σε δύο μέρη, της Λένι Ρίφενσταλ, που παρουσιάζει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 που έλαβαν μέρος στο Βερολίνο την εποχή της ναζιστικής Γερμανίας.

Olympia
Σκηνοθεσία	Λένι Ρίφενσταλ
Παραγωγή	Λένι Ρίφενσταλ
Σενάριο	Λένι Ρίφενσταλ
Βασισμένο σε	Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 1936
Μουσική	Χέρμπερτ Βιντ, Βάλτερ Γκρονοστάυ, Ρίχαρντ Στράους
Φωτογραφία	Paul Holzki, Wilfried Basse, Hans Ertl, Walter Frentz, Hans Karl Gottschalk, Richard Groschopp, Βίλλυ Χάμαϊστερ, Walter Hege, Albert Höcht, Carl Junghans, Sepp Ketterer, Gustav Lantschner, Otto Lantschner, Κουρτ Νόιμπερτ, Erich Nitzschmann, Albert Oskar Schattmann, Ernst Sorge, Károly Vass, Willy Zielke, Andor von Barsy, Χάιντζ φον Γιαβόρσκι, Hugo von Kaweczynski και Alexander von Lagorio
Μοντάζ	Λένι Ρίφενσταλ
Πρώτη προβολή	20 Απριλίου 1938
Διάρκεια	μέρος Α': 121 λεπτά μέρος Β': 096 λεπτά
Προέλευση	Γερμανικό Ράιχ
Γλώσσα	Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Πλοκή

Το ντοκιμαντέρ αποτελείται από δύο μέρη, τα οποία βασίζονται κατά ένα μεγάλο μέρος στους αγώνες, είναι όμως ανεξάρτητα, και έχουν διαφορετικό σκοπό το καθένα.

Μέρος πρώτο: Η γιορτή των εθνών

Το πρώτο μέρος ξεκινά με σκηνές της αρχαίας Ελλάδας. Η Ακρόπολη, τα αγάλματα, οι αθλητές, η θάλασσα. Η ολυμπιακή φλόγα ξεκινάει από την Ολυμπία και φτάνει στο σημερινό (1936) στάδιο του Βερολίνου. Ακολουθούν σκηνές των διαφόρων αγωνισμάτων: δισκοβολία, σφυροβολία, ακόντιο, ρυθμική γυμναστική.

Μέρος δεύτερο: Η γιορτή του κάλλους

Το δεύτερο μέρος ξεκινά με σκηνές μέσα στο Ολυμπιακό χωριό που δείχνουν τους αθλητές να ξεκουράζονται και να γυμνάζονται. Μετά συνεχίζει με τα υπόλοιπα αγωνίσματα. Δέκαθλο, ενόργανη γυμναστική, ιστιοπλοΐα, ξιφασκία, πένταθλο, πόλο, ποδηλασία, μποξ, χόκεϊ, ποδόσφαιρο, ιππασία, κωπηλασία, κολύμβηση και κατάδυση. Το δεύτερο μέρος τελειώνει με έναν δραματικό μαραθώνιο που καταλήγει σε επιβλητικές σκηνές με προβολείς που φωτίζουν τον νυχτερινό ουρανό πάνω από το στάδιο.

Παρασκήνια

Τα δύο μέρη καλύπτουν μεν τους αγώνες, πέρα απ' αυτό όμως θέτουν το θέαμα των αγώνων σε ένα πλαίσιο σκηνοθεσίας. Τόσο η μέθοδος όσο και το όλο αποτέλεσμα ήταν πρωτοποριακό και πρωτοφανές για την εποχή του. Ιδίως η αρχή του πρώτου μέρους και το τέλος του δευτέρου μέρους, αλλά και η όλη σκηνοθεσία των αγωνισμάτων έκαναν μεγάλη εντύπωση στους θεατές εκείνης της εποχής. Το έργο όμως είχε καθαρά προπαγανδιστικό ύφος με σκοπό να βελτιώσει την εικόνα της Γερμανίας στο εξωτερικό και αυτήν των Ναζί στο εσωτερικό. Η εικόνα του Χίτλερ, που κατά την άφιξη του ολυμπιακού φωτός ανακοινώνει εορταστικά την έναρξη των αγώνων, του δίνει ένα κάπως λιγότερο τρομακτικό πρόσωπο.

Οι σκηνές των αθλητικών σωμάτων, τα χαρούμενα πρόσωπα, η ευγενής άμιλλα και απονομή των μεταλλίων στους νικητές ήταν ένα ευπρόσκλητο μέσο για την ανάρρωση του ηθικού της μεσοπολεμικής Γερμανίας. Αλλά και η σκηνοθεσία μιας εκδήλωσης τέτοιου μεγέθους ήταν απλώς μια εξάσκηση για της προπαγανδιστικές μαζικές εκδηλώσεις που θα ακολουθήσουν στα επόμενα χρόνια και θα οδηγήσουν στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Βραβεύσεις

Αν και το ντοκιμαντέρ είναι ένα από τα καλύτερα έργα της Ρίφενσταλ και θεωρείται μέχρι σήμερα ως μία από τις αξιολογότερες κινηματογραφικές εργασίες, επισκιάζεται από την ένταξή του στο προπαγανδιστικό έργο της ναζιστικής Γερμανίας. Τα βραβεία που πήρε από το 1938 μέχρι το 1941 είναι σήμερα ανάξια λόγου. Το ναζιστικό Υπουργείο Δημόσιας Διαφώτισης και Προπαγάνδας το χαρακτήρισε «πολύτιμο». Πήρε το Γερμανικό Βραβείο Κινηματογράφου (γερμ. Deutscher Filmpreis) του 1937/38, το Σουηδικό βραβείο Polar του 1938, το χρυσό μετάλλιο Coppa Mussolini του έτους 1938 ως καλύτερο αλλοδαπό έργο στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας, πήρε ένα Ολυμπιακό Χρυσό μετάλλιο από το Comitée International Olympique το 1938. Η Ελλάδα το τίμησε με το Ελληνικό Βραβείο των Σπορ. Το 1941 έλαβε το Βραβείο Kinema Junpo στην κατηγορία καλύτερη ξενόγλωσση ταινία και στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Λωζάνης το 1948 ένα ολυμπιακό δίπλωμα εκ των υστέρων. Το περιοδικό Time το συμπεριέλαβε στις «100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών».

Βιβλιογραφία

• Susan Sontag: „Faszinierender Faschismus“, in: dies.: Im Zeichen des Saturn. Essays, Hanser, München, Wien 2003. ISBN 3-446-20424-5
• Michael Mackenzie: “From Athens to Berlin: The 1936 Olympics and Leni Riefenstahl’s Olympia,” in: Critical Inquiry, Vol. 29 (Winter 2003)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ολυμπία στο Cine.gr (αρχειοθετημένος)
• www.filmportal.de Olympia. 1. Teil: Fest der Völker
• www.filmportal.de Olympia. 2. Teil: Fest der Schönheit