Ορχομενός Αρκαδίας
Συντεταγμένες: 37°43′29.028″N 22°18′54.958″E / 37.72473000°N 22.31526611°E
Ο Όμηρος αναφέρει τον Ορχομενό Αρκαδίας ως "πολύμηλος" δηλαδή "περιοχή με με πολλά πρόβατα", ο Απολλώνιος ο Ρόδιος τον καταγράφει ως "Αφνεός".[2][3] Ο Παυσανίας σχετίζει την ίδρυση της πανάρχαιας πόλης με τον ομώνυμο Ορχομενό, έναν από τους 50 γιους του Λυκάωνα.[4] Σύμφωνα με την παράδοση όταν μοίρασε ο Αρκάς το βασίλειο του στους τρεις γιους του παρέλαβε σαν μερίδιο τον Ορχομενό ο Έλατος.[5] Τους πρώτους αιώνες της 1ης χιλιετίας π.Χ. οι βασιλείς του Ορχομενού βασίλευσαν σε ολόκληρη την Αρκαδία.[6] Ο Παυσανίας καταγράφει τον πλήρη κατάλογο των βασιλέων του Ορχομενού που ήταν ταυτόχρονα βασιλείς της Αρκαδίας, ένας από αυτούς ο Αριστοκράτης γιος του Αίχμις λιθοβολήθηκε μέχρι θανάτου από τους κατοίκους επειδή βιαιοπράγησε στην ιέρεια του ναού της Αθηνάς Υμνίας. Τον Αριστοκράτη ή Αριστοκράτη Α΄ διαδέχθηκε ο γιος του Ικέτας και αυτόν με την σειρά του ο Αριστοκράτης Β΄ που λιθοβολήθηκε επίσης μέχρι θανάτου από τους κατοίκους επειδή εγκατέλειψε τους Μεσσήνιους στον πόλεμο με την Αρχαία Σπάρτη. Ο Αριστοκράτης Β΄ φαίνεται ότι ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της Αρκαδίας αλλά ο τίτλος εξακολουθούσε να υπάρχει σαν τοπικοί βασιλείς του Ορχομενού, ο γιος του Αριστόδημος εμφανίζεται σαν βασιλιάς της πόλης.[7] Η δυναστεία συνεχίστηκε σαν βασιλείς του Ορχομενού για αιώνες αφού ο ιστορικός Θεόφιλος αναφέρει ότι ο Πεισίστρατος του Ορχομενού θανατώθηκε όταν ξέσπασε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος.[8]
| Ορχομενός Αρκαδίας | |
|---|---|
| Ορχομενός | |
 | |
 | |
| Είδος | αρχαιολογική θέση, αρχαία πόλη και πόλις[1] |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°43′29″N 22°18′55″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Τρίπολης |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα |
| Ιστότοπος | |
| Επίσημος ιστότοπος | |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Όταν ξέσπασαν οι Περσικοί Πόλεμοι ο Ορχομενός Αρκαδίας συμμετείχε στην Μάχη των Θερμοπυλών με 120 άνδρες και στην Μάχη των Πλαταιών με 600 άνδρες.[9] Οι Λακεδαιμόνιοι μετέφεραν στον Ορχομενό όλους τους Αρκάδες αιχμαλώτους που ήταν σύμμαχοι των Αθηναίων, οι Αθηναίοι ωστόσο πολιόρκησαν την πόλη, την κατέλαβαν επειδή είχε φθαρμένα τείχη και πήραν πίσω τους ομήρους.[10] Την εποχή που ιδρύθηκε η Μεγαλόπολη ο Ορχομενός είχε την εξουσία σε γειτονικές πόλεις όπως η Θεισόα Ηλείας αλλά οι κάτοικοι τους μεταφέρθηκαν όλοι στην νέα μεγάλη πόλη.[11] Από τότε ξεκίνησε η φθορά του Ορχομενού, βρέθηκαν σε πόλεμο με τους Μαντινείους και αρνήθηκαν να εισέλθουν στην Αρκαδική Συμπολιτεία λόγω της εχθρότητας αυτής.[12] Με την έκρηξη του πολέμου ανάμεσα στον Κάσσανδρο και τον Πολυπέρχων τον Ορχομενό κατέλαβε ο Κάσσανδρος (313 π.Χ.).[13] Αργότερα συμμάχησε με τους Αιωλούς, προχώρησε σε συμφωνία με την Αχαϊκή Συμπολιτεία με έναν τοπικό κυβερνήτη τον Νέαρχο (234 π.Χ.).[14] Ο Κλεομένης Γ΄ της Σπάρτης κατέλαβε προσωρινά την πόλη (229 π.Χ.) μέχρι την εποχή που την κατέλαβε ο Αντίγονος Γ΄ Δώσων και τοποθέτησε Μακεδονική φρουρά (223 π.Χ).[15] Τελικά με Ρωμαική πίεση ο Φίλιππος Ε΄ της Μακεδονίας αναγκάστηκε να τον παραχωρήσει στους Αχαιούς.[16] Ο Στράβων αναφέρει ότι η πόλη ήταν εξαφανισμένη στην εποχή του αλλά αυτό θεωρείται υπερβολή επειδή ο Παυσανίας καταγράφει πολλά μνημεία όπως το ομοίωμα της Αθηνάς σε έναν Κέδρο για αυτό πήρε το όνομα "Αθηνά Κέδρειος".[4][17] Ο λεξικογράφος Ουίλλιαμ Σμιθ που επισκέφτηκε την αρχαία πόλη τον 19ο αιώνα βρήκε πολλά ερείπια, όπως τμήματα της αγοράς και τα αρχαία τείχη. Το θέατρο του Ορχομενού είναι χτισμένο στους ελληνιστικούς χρόνους. Στο χώρο του θεάτρου εκτός από παραστάσεις λάμβαναν χώρα και αγώνες προς τιμήν του Διονύσου.
Ανασκαφές
ΕπεξεργασίαΠολλά αρχαία μνημεία αποκαλύφθηκαν στην διάρκεια των ανασκαφών, ανάμεσα τους το θέατρο, τμήμα της αρχαίας Αγοράς, τα τείχη της πόλης και ένας ναός αφιερωμένος στην Άρτεμις Μεσοπολίτις, ένα Βουλευτήριο ένας προιστορικός τάφος και γέφυρα της Αρχαϊκής περιόδου. Το σημαντικότερο εύρημα ήταν ένα θέατρο του 4ου - 3ου αιώνα π.Χ. χωρητικότητας 4.000 θέσεων, σε υψόμετρο 800 μέτρων υπάρχει εκπληκτική θέα των παραστάσεων. Ο Παυσανίας περιγράφει σαν τα δύο σημαντικότερα μνημεία τους ναούς αφιερωμένους στην Άρτεμις και τον Ποσειδώνα. Προσεγγίζοντας την πόλη από τα νότια βρίσκουμε έναν Τύμβο στα αριστερά οικοδομημένος από πέτρες όπως το περιγράφει ο Παυσανίας. Πίσω από την Ακρόπολη υπάρχει οι τάφοι του Αριστοκράτη και της Πηνελόπης και δίπλα οι "Τενείαι πηγαί" της οποίες περιγράφει ο Παυσανίας τον 2ο αιώνα μ.Χ. σαν τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της περιοχής. Στην νότια πεδιάδα υπάρχει ένα αρχαίο κανάλι που συνέλεγε τα νερά από τα γύρω νερά και τα οδηγούσε στην βόρεια πεδιάδα.[18] Στην περιοχή του Ορχομενού, στην βόρεια πλαγιά του Όρους Ανχισία βρισκόταν ο ναός της Υμνίας Αρτέμιδας με σημαντική λατρεία στα προιστορικά χρόνια για όλους τους Αρκάδες.[19] Στο ίδιο σημείο υπάρχει σήμερα ο ναός της Παρθένου Θεοτόκου, βρίσκεται ανατολικά από το Λεβίδι Αρκαδίας. Στη θέση Καλπάκι, πίσω από το ύψωμα του Ορχομενού, σώζονται τα ερείπια μεσαιωνικού κάστρου που έχει ενσωματώσει υλικά από την αρχαϊκή οχύρωση της πόλης.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «An Inventory of Archaic and Classical Poleis». (Αγγλικά) Inventory of Archaic and Classical Poleis. 2004.
- ↑ Όμηρος, Ιλιάδα, Β΄ 605
- ↑ Απολλώνιος ο Ρόδιος, Γ΄ 512
- ↑ 4,0 4,1 Παυσανίας, "Περιγραφή της Ελλάδας", 8.3
- ↑ Dionys. Per. 415
- ↑ Heraclid. Pont. ap. Diog. Laert. i. 94
- ↑ Παυσανίας, "Περιγραφή της Ελλάδας", 8.5
- ↑ Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, 32
- ↑ Ηρόδοτος, Ηροδότου Ιστορίαι, 8.102, 9.28
- ↑ Θουκυδίδης, "Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου", 5.61
- ↑ Παυσανίας, "Περιγραφή της Ελλάδας", 8.27
- ↑ Xen. Hell. vi. 5. 11, seq.; Diod. xv. 62
- ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, 19.63
- ↑ https://books.google.it/books?id=Xebyor4-4KwC&pg=PA145&lpg=PA145&dq=nearchus+orchomenos+navarch&source=bl&ots=Dd75EsxH6v&sig=dZPlfG_2Tf2mWOj7peFB6MX1kHA&hl=it&sa=X&ei=5UwEVY6mD5X5at3JgoAL&ved=0CCUQ6AEwAA#v=onepage&q=nearchus%20orchomenos%20navarch&f=false
- ↑ Πολύβιος, Β΄ 46,54
- ↑ Τίτος Λίβιος, 32.5
- ↑ Στράβων, Γεωγραφικά, 8, σ.338
- ↑ Παυσανίας, "Περιγραφή της Ελλάδας", 8, 13 και 4
- ↑ Παυσανίας, "Περιγραφή της Ελλάδας", 8, 5 και 11