Πίσων (στρατηγός υπό τον Μακριανό)

Ο Λεύκιος Καλπούρνιος Πίσων Φρούγι, λατιν.: Lucius Calpurnius Piso Frugi, (άκμασε το 261) ήταν πιθανώς ένας Ρωμαίος στρατηγός, τον οποίο έστειλε ο αυτοκρατορικός διεκδικητής Mακριανός ο πρεσβύτερος για να καταστείλει τον κυβερνήτη της Αχαΐας, Βάλη Θεσσαλονικέα. Η ύπαρξή του επιβεβαιώνεται μόνο από την αναξιόπιστη Ιστορία των Αυγούστων η οποία χαρακτηρίζει τον Πίσωνα ως έναν από τους αρκετούς σφετεριστές, που μάστισαν τη βασιλεία του Αυτοκράτορα Γαλλιηνού. Ενώ ορισμένοι ιστορικοί θεωρούν διστακτικά τον Πίσωνα ως ιστορική προσωπικότητα, πολλές αναφερόμενες λεπτομέρειες της ζωής του, συμπεριλαμβανομένου τού σφετερισμού του, απορρίπτονται ως κατασκευές.

Πίσων (στρατηγός υπό τον Μακριανό)
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	3ος αιώνας
Θάνατος	261
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Ρώμη
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μονάρχης Ρωμαίοι σφετεριστές
Σχετικά πολυμέσα

Ιστορικό

Τον Ιούνιο του 260, ο Πέρσης βασιλιάς Σαπώρ Α΄ νίκησε και αιχμαλώτισε τον Αυτοκράτορα Βαλεριανό στην Έδεσσα της Ρωμαϊκής Μεσοποταμίας. Ο γιος του Βαλεριανού, ο Γαλλιηνός που κυβερνούσε από κοινού με τον πατέρα του, έγινε αμέσως ο μοναδικός Ρωμαίος Αυτοκράτορας. Ωστόσο ο Γαλλιηνός κυβέρνησε το δυτικό τμήμα της Αυτοκρατορίας και ήταν πολύ μακριά από τις απειλές της Ανατολής.

Χωρίς τον Βαλεριανό στα ανατολικά, οι συνοριακοί πληθυσμοί και οι λεγεώνες τους ένιωθαν ευάλωτοι και εξέλεξαν τους δικούς τους αυτοκράτορες, για να εγγυηθούν ότι θα είχαν ηγέτες ενάντια στις ξένες απειλές. Μετά τη σύλληψη του Βαλεριανού, οι λεγεώνες της Παννονίας απέρριψαν την πίστη τους στον Γαλλιηνό και ανακήρυξαν αυτοκράτορα τον Iνγένιο, τον στρατιωτικό τους διοικητή. Αφού ο Γαλλιηνός κατέστειλε αυτή την εξέγερση και επέστρεψε στην Ιταλία για να αντιμετωπίσει την εισβολή των Αλαμανών, ένας άλλος Ρωμαίος στρατηγός στην Παννονία, ο Ρεγαλιανός, θα επιχειρούσε να πάρει τον θρόνο.

Εν τω μεταξύ, στη Συρία, ο Mακριανός ο πρεσβύτερος, ένας από τους αξιωματικούς του Βαλεριανού που ήταν υπεύθυνος για το θησαυροφυλάκιο, εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση, κέρδισε την υποστήριξη ενός βασικού στρατιωτικού διοικητή, του Μπαλίστα, και διεκδίκησε τον θρόνο για τους δύο γιους του, τον Mακριανό τον νεότερο και τον Κουίετο. Το 261, αφού εξασφάλισαν τον έλεγχο της Αιγύπτου, της Συρίας και της Μικράς Ασίας, ο Mαρκιανός ο Πρεσβύτερος και ο γιος του Mακριανός ο νεότερος αποφάσισαν να ταξιδέψουν δυτικά στην Ιταλία, για να αντιμετωπίσουν και να ανατρέψουν τον Γαλλιηνό. Στην πορεία τους όμως προς την Ιταλία βρίσκονταν οι κυβερνήτες των διαφόρων ρωμαϊκών επαρχιών με τις στρατιωτικές τους δυνάμεις. Ένας τέτοιος κυβερνήτης που παρέμεινε πιστός στον Αυτοκράτορα Γαλλιηνό, ήταν ο Βάλης Θεσσαλονικεύς της επαρχίας της Αχαΐας.

Η εξέγερση του Πίσωνα

Για να εξαλείψει την απειλή του Βάλη και να καθαρίσει το ανατολικό πεδίο, ο Mακριανός ο πρεσβύτερος και ο γιος του έστειλαν τον Πίσωνα στην Αχαΐα, για να σκοτώσει τον Βάλη.

Ωστόσο, λίγα είναι γνωστά για τον Πίσωνα. Η μόνη πηγή πληροφοριών για τον Πίσωνα και την αποστολή του είναι η αναξιόπιστη Ιστορία των Αυγούστων. Ο Πίσων λέγεται ότι ήταν απόγονος του γένους των Καλπουρνίων και έλαβε τον τίτλο Φρούγι΄΄ για τις σοβαρές του αρετές.

Οι λεπτομέρειες των ενεργειών τού Πίσωνα εκείνη την εποχή είναι επίσης ασαφείς. Τελικά, ο Πίσων ταξίδεψε μόνο μέχρι τη Θεσσαλία, όπου αυτοανακηρύχτηκε αυτοκράτορας παίρνοντας το όνομα «Θεσσαλικός», πιθανότατα μία όμοια αναφορά στον Βάλη Θεσσαλονικέα. Αργότερα την ίδια χρονιά η σύντομη εξέγερση του Πίσωνα έληξε, όταν σκοτώθηκε από τους στρατιώτες τού Βάλη.

Οι ενέργειες τού Βάλη κατά την ίδια περίοδο είναι επίσης ασαφείς. Κάποια στιγμή κατά το 261, καθώς ο Πίσων ήταν καθ' οδόν να τον σκοτώσει, ο Βάλης διεκδίκησε επίσης τον ρωμαϊκό θρόνο. Δεν είναι σαφές αν αυτό έγινε για να ενισχύσει τη θέση του, καθώς αντιμετώπιζε την απειλή από τα ανατολικά ή αν ο τίτλος και η θέση του επιβλήθηκαν από τους στρατιώτες του. Ανεξάρτητα από αυτό, οι στρατιώτες του Βάλη αναζήτησαν και σκότωσαν τον σφετεριστή Πίσωνα και αργότερα τον δολοφόνησαν για άγνωστους λόγους.

Συνέπειες

Ο Μακριανός ο πρεσβύτερος και ο γιος του προσπάθησαν να οδηγήσουν τον στρατό τους για να αντιμετωπίσουν τον Γαλλιηνό, αλλά ηττήθηκαν στη Θράκη το 261 από τον Αυρέολο, τον αυτοκρατορικό υπεύθυνο των ίππων τού Γαλλιηνού. Ο Μακριανός και ο γιος του σκοτώθηκαν στη μάχη. Σύμφωνα με τον Ιωάννη Ζωναρά, ο στρατός τους περικυκλώθηκε από τον Αυρέολο και παραδόθηκε. Ο Μακριανός ζήτησε να τον σκοτώσουν μαζί με τον γιο του, για να αποφύγει τον αιχμαλωσία.

Ο Κουίετος που είχε παραμείνει στη Ρωμαϊκή Μεσοποταμία, πολιορκήθηκε στην Έμεσα το 261 και σκοτώθηκε από τον Oδαίναθο της Παλμύρας, έναν πιστό πελάτη-βασιλιά των Ρωμαίων.

Βιβλιογραφικές αναφορές

• Barnes, Timothy (1972). "Some Persons in the Historia Augusta". Phoenix. 26, No. 2.
• Bray, John (1997). Gallienus : A Study in Reformist and Sexual Politics. Kent Town: Wakefield Press. ISBN 1-86254-337-2.
• Jones, A. H. M.; Martindale, J. R.; Morris, J. (1971). The Prosopography of the Later Roman Empire: Volume 1, AD 260-395. Cambridge University Press. ISBN 9780521072335.
• Körner, Christian (1999). "Usurpers under Gallienus". De Imperatoribus Romanis. The Collegium Editorum. Retrieved 1 January 2021.
• Leadbetter, William (1998). "Ingenuus (260 A.D.)". De Imperatoribus Romanis. The Collegium Editorum. Retrieved 1 January 2021.
• Leadbetter, William (1998). "Regalianus (260 A.D.)". De Imperatoribus Romanis. The Collegium Editorum. Retrieved 1 January 2021.
• "RE:Pico 7". Pauly–Wissowa (in German). Retrieved 16 April 2021.
• Zonaras, Joannes (1870). Dindorf, L. (ed.). Epitome Historiarum, Vol 3. Leipzig.