Παγετώνας Φενττσένκο
Ο Παγετώνας Φενττσένκο (ρωσ. Ледник Федченко) είναι μεγάλος παγετώνας στον ορεινό όγκο Γιαζγκουλέμ του Παμίρ, που σήμερα υπάγεται στην Αυτόνομη επαρχία Γκόρνο-Μπανταχσάν του Τατζικιστάν. Ο παγετώνας αυτός είναι μακρύς και αρκετά στενός, και σήμερα έχει μήκος 77 χιλιόμετρα, κάτι που τον καθιστά τον μεγαλύτερο σε μήκος παγετώνα στον κόσμο εκτός των πολικών περιοχών. (Στα όρη Καρακορούμ ο παγετώνας Σιατσέν έχει μήκος 76 χιλιόμετρα, ο Μπιάφο 67 και ο Μπαλτόρο 63 χιλιόμετρα, ενώ στη νότια Χιλή ο Παγετώνας Μπρύγγεν φθάνει τα 66 χιλιόμετρα.)[1] Αλλά και η έκτασή του είναι πολύ μεγάλη, πάνω από 700 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το μέγιστο πάχος του πάγου του Φενττσένκο ανέρχεται σε 1.000 μέτρα περίπου και ο συνολικός όγκος του ίδιου και των δεκάδων μικρών παράπλευρων παγετώνων που τον τροφοδουτούν εκτιμάται σε 144 κυβικά χιλιόμετρα, πολλαπλάσιος του όγκου του νερού όλων μαζί των λιμνών της Ελλάδας.
Διαδρομή και θέση Επεξεργασία
Ο Παγετώνας Φενττσένκο ακολουθεί μια κατεύθυνση προς βορρά, όντας στα ανατολικά του όρους Γάρμο, που έχει υψόμετρο 6.595 μέτρα. Ο παγετώνας ξεκινά από ένα υψόμετρο 6.200 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και τελικώς ο πάγος του καταλήγει λιώνοντας στο ποτάμι Μπαλαντκίικ, κοντά στα σύνορα με την Κιργισία, σε υψόμετρο μόλις 2.909 μέτρα. Τα νερά αυτά τροφοδοτούν κατά σειρά τους ποταμούς Μουκσού, Σουρχόμπ-Σουρχόμπ-Βαχς και Αμού Ντάρια, με τον τελευταίο να εκβάλλει στα απομεινάρια της λίμνης Αράλης.
Στα δυτικά του Παγετώνα Φενττσένκο υψώνεται η Οροσειρά Ακαδημίας Επιστημών, με το Γάρμο, την κορυφή Ισμοΐλ Σομόνι, την Κορυφή Κορζενέφσκαγια και τις πηγές των ποταμών Βαντζ και Γιαζγκουλέμ. Στα νότια υψώνεται η Κορυφή της Ανεξαρτησίας και στα ανατολικά η κάπως χαμηλότερη Κορυφή Γκορμπούνοφ.
Ιστορικό Επεξεργασία
Ο Παγετώνας Φενττσένκο ανακαλύφθηκε το 1878 και ονομάσθηκε έτσι προς τιμή του Αλεξέι Πάβλοβιτς Φενττσένκο, Ρώσου φυσιοδίφη και εξερευνητή της ευρύτερης περιοχής, ο οποίος όμως δεν ήταν αυτός που ανεκάλυψε τον παγετώνα. Η πλήρης εξερεύνηση του παγετώνα δεν έγινε παρά μόνο μετά τις αρχές του 20ού αιώνα, από μία γερμανο-σοβιετική αποστολή του 1928 με επικεφαλής τον Willi Rickmer Rickmers. Είναι γνωστό ότι μεταξύ του 1910 και του 1913 ο παγετώνας επεκτάθηκε κατά 800 και πλέον μέτρα, φράσσοντας και το ποτάμι Μπαλαντκίικ το 1914. Αντιθέτως, από τις μετρήσεις του 1928 μέχρι το 1960 υπεχώρησε σημαντικά, διαχωριζόμενος από τους εισρέοντες σε αυτόν μικρούς παράπλευρους παγετώνες Κοσινένκο, Ούλουγκμπεκ και αρκετούς άλλους.[2]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Οι μετρήσεις αυτές προέρχονται από πρόσφατες δορυφορικές εικόνες, οι περισσότερες με αναφορά στη ρωσική τοπογραφική χαρτογράφηση σε κλίμακα 1:200.000 και στον Orographic Sketch Map: Karakoram: Sheets 1 and 2, Swiss Foundation for Alpine Research, Ζυρίχη 1990
- ↑ «Field research of glaciers and glacial lakes located in Karatag, Vakhsh and Zeravshan river basin» (PDF). Meteo. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2012.[νεκρός σύνδεσμος]
Παραπομπές Επεξεργασία
- Το λήμμα «Fedchenko Glacier» στην online έκδοση της Encyclopædia Britannica
- «The First National Communication of the Republic of Tajikistan under the United Nations Framework Convention on Climate Change», Υπουργείο Προστασίας της Φύσεως του Τατζικιστάν, Dushanbe 2002
- «Tajikistan 2002: Vital Maps and Graphics on Climate Change» Αρχειοθετήθηκε 2006-05-01 στο Wayback Machine., Μετεωρολογική Υπηρεσία του Τατζικιστάν. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2005.
- «Tajikistan - Topography and Drainage». U.S. Department of the Army. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2005.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Δορυφορική εικόνα του παγετώνα στους Google Maps (είναι η λευκή γραμμή που διατρέχει σχεδόν κατακόρυφα το αριστερό μέρος της εικόνας)