Πολωνικό Εργατικό Κόμμα

Πολωνικό Εργατικό Κόμμα
Πολωνικό Εργατικό Κόμμα; Polska Partia Robotnicza
Ηγέτης	Βουαντίσουαφ Γκομούουκα
Ίδρυση	5 Ιανουαρίου 1942
Διάλυση	16 Δεκεμβρίου 1948
Προκάτοχος	Κομμουνιστικό Κόμμα Πολωνίας (de facto)
Διάδοχος	Πολωνικό Κόμμα Ενωμένων Εργατών
Ιδεολογία	Κομμουνισμός; Μαρξισμός-Λενινισμός
Πολιτικό φάσμα	Ακροαριστερά
Διεθνής προσχώρηση	Κομμουνιστική Διεθνής (1942–1943); Κομινφόρμ (1947–1948)
Χρώματα	Κόκκινο
	Πολιτικό σύστημα Πολωνία; Πολιτικά κόμματα; Εκλογές

Το Πολωνικό Εργατικό Κόμμα (ΠΕΚ) (πολωνικά: Polska Partia Robotnicza‎‎, PPR) ήταν κομμουνιστικό κόμμα στην Πολωνία από το 1942 έως το 1948. Ιδρύθηκε ως ανασύσταση του Κομμουνιστικού Κόμματος Πολωνίας (ΚΚΠ) και συγχωνεύτηκε με το Πολωνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΠΣΚ) το 1948 για να σχηματίσει το Πολωνικό Κόμμα Ενωμένων Εργατών (ΠΚΕΕ).^[1] Από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το ΠΕΚ κυβέρνησε την Πολωνία, με τη Σοβιετική Ένωση να ασκεί μέτρια επιρροή. Κατά τη διάρκεια των χρόνων του ΠΕΚ, τα συνωμοτικά καθώς και τα νομικά επιτρεπόμενα κέντρα αντιπολιτευτικής δραστηριότητας εξαλείφθηκαν σε μεγάλο βαθμό, ενώ σταδιακά στη χώρα εγκαθιδρύθηκε ένα κομμουνιστικό (επίσης χαρακτηρισμένο ως σοσιαλιστικό) σύστημα.

Φτάνοντας από τη Σοβιετική Ένωση, μια ομάδα Πολωνών κομμουνιστών έπεσε με αλεξίπτωτο στην κατεχόμενη Πολωνία τον Δεκέμβριο του 1941. Με την άδεια του Ιωσήφ Στάλιν, τον Ιανουάριο του 1942 ίδρυσαν το Πολωνικό Εργατικό Κόμμα, ένα νέο κομμουνιστικό κόμμα. Το ΠΕΚ ίδρυσε την αντάρτικη στρατιωτική οργάνωση Guardia Ludowa («Λαϊκή Φρουρά»), που αργότερα μετονομάστηκε σε Armia Ludowa («Λαϊκός Στρατός»). Το Νοέμβριο του 1943, ο Βουαντίσουαφ Γκομούουκα έγινε γραμματέας (διευθύνων σύμβουλος) της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΕΚ. Την 1η Ιανουαρίου 1944 το κόμμα δημιούργησε το Κρατικό Εθνικό Συμβούλιο (ΚΕΣ), το οποίο ανακηρύχθηκε ως κοινοβούλιο της Πολωνίας εν καιρώ πολέμου. Του σώματος προήδρευσε ο Μπολέσουαφ Μπιέρουτ. Τον Ιούνιο του 1944 η Ένωση Πολωνών Πατριωτών, αντίπαλος της πολωνικής-κομμουνιστικής οργάνωσης ΠΕΚ που δρούσε στη Σοβιετική Ένωση, αναγνώρισε το ΚΕΣ ως «την αληθινή εκπροσώπηση του πολωνικού έθνους». Το ΠΕΚ ήταν αρχικά ένα μικρό κόμμα με οριακή υποστήριξη, το οποίο μεγάλωσε λόγω της συμμαχίας της με τη νικήτρια Σοβιετική Ένωση.^[2]^[3]

Τον Ιούλιο του 1944, οι Πολωνοί κομμουνιστές, σε στενή συνεργασία με τον Στάλιν και άλλους σοβιετικούς ηγέτες, ίδρυσαν και διακήρυξαν στο απελευθερωμένο Λούμπλιν μια προσωρινή εκτελεστική οιονεί κυβέρνηση της Πολωνίας, την οποία ονόμασαν Πολωνική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ). Στο Μανιφέστο της ΠΕΕΑ που εκδόθηκε εκείνη την εποχή, η ΠΕΕΑ διεκδίκησε την εξουσία της στην Πολωνία και υποσχέθηκε μεταπολεμική ανοικοδόμηση καθώς και αγροτική μεταρρύθμιση. Το ΚΕΣ και η ΠΕΕΑ ιδρύθηκαν όταν η πολωνική εξόριστη κυβέρνηση στο Λονδίνο ήταν η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Πολωνίας. Στα τέλη του 1944, η ΠΕΕΑ αντικαταστάθηκε από την Προσωρινή Κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Πολωνίας, αναγνωρισμένη από τη Σοβιετική Ένωση, με την οποία υπέγραψε τον Απρίλιο του 1945 μια 20ετή συνθήκη φιλίας, συμμαχίας και συνεργασίας. Ως αποτέλεσμα των αποφάσεων των Συμμάχων στη Διάσκεψη της Γιάλτας, η Προσωρινή Κυβέρνηση μετατράπηκε στον επίσημο συνασπισμό Προσωρινή Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (ΠΚΕΕ) τον Ιούνιο του 1945. Η πολωνική εξόριστη κυβέρνηση αποκλείστηκε από τη συμμετοχή και το ΠΕΚ κατέληξε να ελέγχει τη νέα κυβέρνηση, η οποία σύντομα αναγνωρίστηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες. Η ίδρυση μόνιμης κυβέρνησης προϋπέθετε τη διεξαγωγή εθνικών εκλογών, βάσει εντολών των Συμμάχων. Στο μεταξύ, το ΠΕΚ συμμετείχε σε ένα τεράστιο πρόγραμμα ανοικοδόμησης της χώρας και της βιομηχανίας της, στην καταπολέμηση και τον περιορισμό των διαφόρων μορφών και εκδηλώσεων αντίθεσης στην εξουσία του, αλλά και στη χειραγώγηση της διαδικασίας προετοιμασίας των εκλογών για να εξασφαλίσει τη διαρκή κυριαρχία του κόμματος.

Το πολωνικό δημοψήφισμα του 1946, ακολουθούμενο από τις πολωνικές νομοθετικές εκλογές του 1947, νοθεύτηκαν και κηρύχθηκε αποφασιστική νίκη του «Δημοκρατικού Μπλοκ» του ΠΕΚ. Η μόνη νόμιμη αντιπολίτευση, το Λαϊκό Κόμμα Πολωνίας, περιθωριοποιήθηκε. Η νίκη του Γκομούουκα, ωστόσο, ήταν βραχύβια. Πιεζόμενος από τον Ψυχρό Πόλεμο, ο Στάλιν δεν είχε άλλη υπομονή για τον εθνικό κομμουνισμό του Πολωνού ηγέτη και από τον Αύγουστο του 1948 το ΠΕΚ ηγήθηκε από τον Μπιέρουτ. Τον Δεκέμβριο του 1948, το ΠΕΚ και το εκκαθαρισμένο ΠΣΚ συγχωνεύτηκαν για να σχηματίσουν το ΠΚΕΕ. Ό,τι είχε απομείνει από δημοκρατικές και πλουραλιστικές πρακτικές και προσχήματα εγκαταλείφθηκε και η Πολωνία εισήλθε στην περίοδο της σταλινικής διακυβέρνησής της.

Παραπομπές Επεξεργασία

↑ The American Political Science Review: Τομ. 64, No. 4 (Δεκέμβριος 1970), σελ. 1239-1245 JSTOR 1958368
↑ Μπζόζα, Τσέσουαφ (2003). Polska w czasach niepodległości i II wojny światowej (1918–1945) [Η Πολωνία στην εποχή της ανεξαρτησίας και του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (1918–1945)], σελ. 237–238. Kraków: Fogra. (ISBN 83-85719-61-X).
↑ Μπζόζα, Τσέσουαφ (2003). Polska w czasach niepodległości i II wojny światowej (1918–1945) [Η Πολωνία στην εποχή της ανεξαρτησίας και του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (1918–1945)], σελ. 357–359.

[1] The American Political Science Review: Τομ. 64, No. 4 (Δεκέμβριος 1970), σελ. 1239-1245 JSTOR 1958368

[Brzoza_237–238-2] Μπζόζα, Τσέσουαφ (2003). Polska w czasach niepodległości i II wojny światowej (1918–1945) [Η Πολωνία στην εποχή της ανεξαρτησίας και του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (1918–1945)], σελ. 237–238. Kraków: Fogra. (ISBN 83-85719-61-X).

[Brzoza_357–359-3] Μπζόζα, Τσέσουαφ (2003). Polska w czasach niepodległości i II wojny światowej (1918–1945) [Η Πολωνία στην εποχή της ανεξαρτησίας και του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (1918–1945)], σελ. 357–359.

[1]

[2]

[3]