Πουτανά
Στον Ινδουισμό, η Πουτανά (χίντι: Pūtanā, λογοτεχνικά «αποσύνθεση») είναι μια ράκσασα (δαιμόνισσα), η οποία σκοτώθηκε από το βρέφος θεό Κρίσνα. Η Πουτανά μεταμφιέζεται ως μια νεαρή, όμορφη γυναίκα και προσπαθεί να σκοτώσει τον θεό με θηλασμό δηλητηριασμένου γάλακτος. Ωστόσο, ο Κρίσνα ρουφάει το γάλα καθώς και τη ζωή της μέσω του στήθους της. Η Πουτανά θεωρείται επίσης ως θετή μητέρα του Κρίσνα, καθώς τον θηλάζει. Προσφέροντας το γάλα της, η Πουτανά είχε εκτελέσει «την υπέρτατη πράξη της μητρικής αφοσίωσης»,[1] στη σκιά των κακών της κινήτρων. Ο μύθος λέγεται και επαναδιατυπώνεται σε ινδουιστικές γραφές και μερικά ινδικά βιβλία, τα οποία την απεικονίζουν ποικιλοτρόπως ως κακή μάγισσα ή δαιμόνισα που παρέδωσε τον εαυτό της στον Κρίσνα, αν και αρχικά ήρθε με κακά κίνητρα.
Η Πουτανά ερμηνεύεται ως βρεφική ασθένεια ή πουλί, που συμβολίζει τον κίνδυνο για ένα βρέφος ή μια επιθυμία αντίστοιχα, και ακόμη και ως συμβολικά κακή μητέρα. Περιλαμβάνεται σε μια ομάδα κακόβουλων ινδουιστών μητέρων θεών που ονομάζονται Ματρικάς, αλλά και στην ομάδα των Γιογκινί και Γκραχινί. Τα αρχαία ιατρικά κείμενα της Ινδίας ορίζουν τη λατρεία προς εκείνη για να προστατεύει τα παιδιά από ασθένειες. Μια ομάδα πολλαπλών Πουτανών αναφέρεται σε αρχαία ινδικά κείμενα.
Ετυμολογία Επεξεργασία
Η λέξη «Pūtanā», σπασμένη ως «Pūt» (αρετή) και «nā» (όχι) σημαίνει «χωρίς αρετή». Μια άλλη εξήγηση πηγάζει το «Pūtanā» από το «Pūta» (εξαγνιστικό), που σημαίνει «αυτή που εξαγνίζει». Ο Χέρμπερτ θεωρεί ότι το «Pūtanā» προέρχεται από το «Put», μια κόλαση στην ινδουιστική μυθολογία, που σχετίζεται με γονείς και παιδιά.[2] Έτσι, ο Χέρμπερτ προτείνει, με βάση την ετυμολογία και τη σχέση της με τους Ματρικάς, ότι η Πουτανά συνδέεται στενά με τη μητρότητα.[3] Ο Γουάιτ μεταφράζει την Πουτανά ως «βρομερή» και τη συνδέει με φουσκομένες πληγές, η έκρηξη των οποίων είναι ένα σύμπτωμα της ανεμοβλογιάς. Πουτανά είναι επίσης το όνομα του όπλου ή μιας μορφής της θεάς της ευλογιάς, Σίταλα.[4]
Θρύλος Επεξεργασία
Ο θρύλος των Πουτανά και Κρίσνα αφηγείται σε πολλά ινδουιστικά κείμενα: το Μπαγκαβάτα Πουράνα, το Χαριβάμσα (παράρτημα του Μαχαμπαράτα), το Μπράχμα Βαϊβάρτα Πουράνα, το Βισνού Πουράνα, το Γκάργκα Σαμχίτα και το Πρεμ Σαγκάρ.[5]
Η Πουτανά, η «δολοφόνος των βρεφών», στάλθηκε από τον κακό θείο του Κρίσνα, Κάμσα, για να σκοτώσει τον Κρίσνα. Η Πουτανά πήρε τη μορφή μιας νεαρής, όμορφης γυναίκας και ήρθε στη Γκόκουλ (Μπρατζ) - το σπίτι-πόλη του Κρίσνα. Η ομορφιά της είχε ως αποτέλεσμα να γίνει θεωρηθεί λανθασμένα από τους γκόπας (αγελαδοβοσκούς) ως εκδήλωση της θεάς Λάκσμι. Ζαλισμένη από την ομορφιά της, η ανάδοχη μητέρα του Κρίσνα, Γιασόντα, επέτρεψε στην Πουτανά να πάρει το βρέφος Κρίσνα στην αγκαλιά της και να τον θηλάσει. Η Πουτανά είχε αλείψει το στήθος της με μαντάνα, μία ναρκωτική ουσία, για να σκοτώσει τον Κρίσνα. Ωστόσο, ο Κρίσνα ίεσε τα στήθη της και πήρε τη ζωή της (πράνα), καθώς και το γάλα της. Σε μεγάλο πόνο, η Πουτανά φώναξε, ζητώντας την απελευθέρωσή της, αλλά μάταια. Έτρεξε έξω από την πόλη με τον Κρίσνα ακόμη προσκολλημένος πάνω της και τελικά έπεσε νεκρή. Στη συνέχεια, πήρε την πραγματική δαιμονική της μορφή, μετατρέποντας τα δέντρα σε απόσταση τριών gavyuti (μια μονάδα απόστασης ισοδύναμη με συνολικά 12 μίλια) σε σκόνη.[6][7] Οι κάτοικοι του Μπρατζ έκοψαν το σώμα της Πουτανά, θάβοντας τα οστά και τα πόδια της και καίγοντας τη σάρκα και το δέρμα. Ευωδιαστός καπνός βγήκε από τις φλόγες, καθώς η Πουτανά καθαρίστηκε από κάθε αμαρτία θηλάζοντας τον Κρίσνα και κατέκτησε τον ίδιο παράδεισο που απέκτησε η Γιασοντά. Έτσι, η Πουτανά, όπως η Γιασοντά, θεωρείται επίσης ως ανάδοχη μητέρα του Κρίσνα, καθώς τον θήλασε.[8]
Σε μεταγενέστερες εκδόσεις του μύθου, η αλειμμένη ναρκωτική ουσία στο στήθος της Πουτανά αντικαθίσταται με δηλητήριο ή το ίδιο το γάλα λέγεται ότι είναι δηλητηριασμένο.[3] Μια άλλη εκδοχή της ιστορίας απεικονίζει την Πουτανά να κλέβει τον Κρίσνα τη νύχτα, όταν όλοι οι άλλοι κοιμούνται.[9]
Ο Καναϊγιαλάλ Μανεκλάλ Μουνσί είχε έναν εντελώς διαφορετικό ρόλο στο μύθο στη σειρά του Κρισναβατάρα. Αν και η Πουτανά ήρθε με κακές προθέσεις, απεικονίζεται ως χαρούμενη που βλέπει τον Κρίσνα και το μητρικό της ένστικτο ανεβαίνει, λέγοντας της «Πάρε αυτό το υπέροχο αγόρι στο στήθος σας. Είστε μια κακή και άθλια γυναίκα. Δεν έχετε ξαναδεί ποτέ χαρά, χαρά που συγκλονίζει ολόκληρο το σώμα και το μυαλό σας με τρελή απόλαυση». Χαρούμενη και ξεχασμένη από τα δηλητηριασμένα στήθη της, πήρε τον Κρίσνα στην αγκαλιά της και τον θήλασε. Στη διαδικασία, παραδίδεται στον Κρίσνα λέγοντας «Σας δίνομαι ολοκληρωτικά, αγαπημένο μου παιδί... Είμαι δική σου». Περαιτέρω, η Πουτανά εξαγνίζεται και απελευθερώνεται από το θνητό σώμα της από τον Κρίσνα.[10]
Προηγούμενη γέννηση Επεξεργασία
Το Γκάργκα Σαμχίτα (ένα έργο για τη ζωή του Κρίσνα) και το Μπράχμα Βαϊβάρτα Πουράνα αφηγούνται περαιτέρω την προηγούμενη γέννηση της Πουτανά ως Ρατναμάλα, κόρη του δαίμονα βασιλιά Μαχαμπαλί. Όταν είδε τον Βαμάνα, την προηγούμενη προσωποποίηση του Κρίσνα ως νάνο, ένιωσε την επιθυμία να τον έχει ως γιο της και να τον θηλάσει. Σύντομα άλλαξε γνώμη και αποφάσισε να σκοτώσει τον Βαμάνα, αφού εξουσίασε τον πατέρα του και απέκτησε τα υπάρχοντά του. Ο Κρίσνα γνώριζε τις επιθυμίες της και της επέτρεψε να εκπληρώσει και τις δύο - να τον θηλάσει και να προσπαθήσει να πάρει τη ζωή του.[11][12]
Συμβολισμός Επεξεργασία
Μία θεωρία ερμηνεύει την Πουτανά ως τον πρώτο εχθρό που αντιμετωπίζει ο Κρίσνα (περισσότεροι δαίμονες στέλνονται από τον Κάμσα για να σκοτώσουν τον Κρίσνα) ή ως το πρώτο εμπόδιο του κτητικού μητρικού ενστίκτου που αντιμετωπίζουν οι γιόγκι.[12] Ο θρύλος διαβεβαιώνει την απελευθέρωση των λατρευτών εάν αντιμετωπίσουν τον Θεό ως δικό τους γιο.[13] Μια άλλη θεωρία ερμηνεύει την Πουτανά ως βρεφική ασθένεια από την οποία επέζησε ο Κρίσνα, η οποία μπορεί να θεραπευτεί με το θηλασμό του παιδιού. Επιπλέον, η θεωρία σχετίζεται με την μετέπειτα ζωή του Κρίσνα όταν πολεμά έναν δαίμονα που ονομάζεται Τζβάρα (πυρετός).[14]
Στο Βισνού Πουράνα, αναφέρεται ρητά ότι η Πουτανά πρέπει να ενεργεί στο σκοτάδι, συμβολίζοντας την έλλειψη φωτισμού της γνώσης.[15] Τα αυτιά της περιγράφονται όχι ως λαμπερά, αλλά ως τρεμάμενα, που δηλώνουν την ασταθή της φύση.[16] Ο Αγκραβάλ εξισώνει την Πουτανά με την Βαρουνά, την Βέδικη θεά του σκότους και του χάους στο νερό. Καθώς η Βαρουνά μολύνει ζωογόνο νερό, η Πουτανά αναμειγνύει το μητρικό γάλα με δηλητήριο. Έτσι, η Πουτανά σημαίνει θάνατο και σκοτάδι.[17] Ο Ο'Φλάχερτι λέει:
Ο μύθος της Πουτανά είναι σημαντικός όχι μόνο για την εικόνα που παρουσιάζει... αλλά για την ένταση με την οποία απεικονίζεται η εικόνα και τη συχνότητα με την οποία αναφέρεται ο ίδιος ο μύθος στην Ινδία.[18]
Ο Κάκαρ προσθέτει περαιτέρω:
Η μυστική φαντασία του δηλητηριασμένου γάλακτος, της τροφής που σκοτώνει, ξεκινά νωρίς στη ζωή όταν πραγματοποιείται ο αποφασιστικός διαχωρισμός μεταξύ παιδιού και μητέρας. Η ανύψωση αυτής της φαντασίας, ..., στην κατάσταση του μύθου για μια ολόκληρη κουλτούρα δείχνει την ένταση (αυτής) της εσωτερικής σύγκρουσης ... στο ινδικό σκηνικό.[19]
Σύμφωνα με τον Κάκαρ, η Πουτανά μπορεί να αντιπροσωπεύει μια επικίνδυνη σχιζοφρενική μητέρα, η οποία έχει παγιδεύσει το παιδί της σε ένα συναισθηματικό δίχτυ, το οποίο δεν μπορεί να αφήσει. Ερμηνεύει τον Κρίσνα που προσκολλάται στο στήθος της Πουτανά όχι μόνο ως τον ενθουσιασμό και το θυμό του βρέφους, αλλά και ως μια μορφή «αιμομιξίας», όπως και στη δολοφονία άλλων μητρικών δαιμόνων.[20] Με τη δολοφονία της «κακής μητέρας», ο γιος σκοτώνει «σεξουαλικά καταστροφικές μητρικές εικόνες στην ψυχή του», αφήνοντας τις προστατευτικές εικόνες αβλαβής και, ως εκ τούτου, εμφανίζεται ως ενήλικας, τραβώντας όρια μεταξύ της και του ιδίου.[21]
Περιγραφές κειμένου Επεξεργασία
Η Πουτανά ορίζεται ως yātudhānī στην αρχή και στο τέλος του Bhagavata Purana. Αν και η λέξη yātudhānī χρησιμοποιείται σπάνια, το yātudhāna - η αρσενική μορφή - χρησιμοποιείται συχνά σε ινδουιστικές γραφές για να σημαίνει ένα κακό πνεύμα. Στη Rigveda, οι yātudhānas πρόκειται να θανατωθούν, τα σώματά τους να σπάσουν και η σάρκα τους να φαγωθεί, όπως ακριβώς αντιμετωπίστηκε η Πουτανά.[22] Το Bhagavata Purana αφηγείται περαιτέρω για μια γκόπι ή αγελαδοαρμέχτρια, που διηγείται έναν ύμνο για προστασία από τα κακά πνεύματα, συμπεριλαμβανομένων των Ματρικάς και Πουτανά, παρόλο που η Πουτανά είναι νεκρή Σε μια άλλη περίπτωση, λέγεται ότι η Πουτανά και η «φυλή της» είχαν ακόμη πρόσβαση στον Κρίσνα. Τέλος, ολόκληρο το κεφάλαιο ονομάζεται «Σωτηρία της Πουτανά» και όχι «Δολοφονία της Πουτάνα». Και τα δύο περιστατικά ενισχύουν την άποψη ότι αν και το θνητό σώμα της Πουτανά σκοτώνεται από τον Κρίσνα, ζει στον κόσμο ως πνεύμα.[23]
Στο ινδουιστικό έπος Μαχαμπαράτα, όταν αναφέρεται με τις Ματρικάς (μητέρες) και τον θεό πολέμου Καρτικέγια, η Πουτανά αναφέρεται ως προστάτιδα ράκσασα, μία Ναβαγκράχα, καθώς και ως Ματρικά και Γιογκινί.[24] Στο Χαριβάμσα, ένα προσάρτημα του έπους, αναφέρεται ως Γκραχινί, με μια προσευχή για την προστασία του παιδιού στο τέλος. Στο Άγκνι Πουράνα, αναφέρεται ως Γκραχινί και επίσης Γιογκινί.[4]
Ομάδα από Πουτανάς Επεξεργασία
Το ιατρικό κείμενο Μπαλατάντρα αναφέρει την Πουτανά ως το κοινό όνομα 16 αδελφών του δαίμονα βασιλιά Ράβανα, στις οποίες επιτρέπεται να τρώνε τη σάρκα των βρεφών.[4] Το βουδιστικό κείμενο Σαντνταρμναπουνταρίκα Σούτρα και η εγκυκλοπαίδεια ΚΕ 1131 Μανασολλάσα από τον βασιλιά της Αυτοκρατορίας Δυτικής Τσαλούκια, Σομέσβαρα τον Γ΄, απαριθμούν πολλούς δαίμονες, συμπεριλαμβανομένης μιας ομάδας Πουτανάς. Οι Μπραχμάντα Πουράνα και Ναρασίμχα Πουράνα αναφέρουν τις Πουτανάς ως υποομάδα των Ματρικάς και Γκραχινίς, των οποίων τα μεμονωμένα ονόματα περιλαμβάνουν των Κάλι και Ντακινί.[25]
Στην ιατρική Αγιούρ Βέντα Επεξεργασία
Το ιατρικό κείμενο Αγιούρ Βέντα, Σουσρούτα Σαμχίτα, περιγράφει την Πουτανά ως «μαύρου χρώματος, με ανοιχτό το στόμα και προεξέχοντα δόντια και ατημέλητα μαλλιά, ντυμένη με βρώμικα ρούχα, πολύ δύσοσμη και να κατοικεί σε άδεια ετοιμόρροπα κτίρια». Ορίζει επίσης μια προσφορά από κοπριά κορακιών, ψάρια, ένα πιάτο ρυζιού, αλεσμένο σουσάμι και αλκοόλ στην Πουτανά και απαγγελία ύμνων στην Πουτανά, προτρέποντάς την να προστατεύσει το μωρό, μαζί με άλλες θεραπείες.[4] Το Κουμαρατάντρα («Τελετουργικά που σχετίζονται με την παιδική ηλικία»), ένα παρακλάδι της Αγιούρ Βέντα, αναφέρει συγκεκριμένα ότι στοχεύει να θεραπεύσει ασθένειες που προκύπτουν από το «δηλητηριασμένο γάλα των Γκραχινί», με την Πουτανά να είναι μία.[26] Σύμφωνα με το Κουμαρατάντρα, όλες οι παιδικές ασθένειες που πέφτουν την τρίτη ημέρα, τον τρίτο μήνα ή τον τρίτο χρόνο της ζωής ενός παιδιού αποδίδονται στην Πουτανά, ανεξάρτητα από τα συμπτώματα της νόσου.[27]
Απεικόνιση ως πουλί Επεξεργασία
Η Πουτανά απεικονίζεται ως πουλί στην γλυπτική και σε μύθο. Εικόνες Κοσσάν της Πουτανά ως πουλί βρίσκονται στις Μαθούρα, Ντεόγκαρ και Μαντόρ.[4] Σε μια έκδοση του Χαριβάμσα του 3ου αιώνα, η Πουτανά ονομάζεται «νοσοκόμα του Κάμσα», που έρχεται σε ένα παιδί ως θηλυκό πουλί (σακούνι) και είναι μία από τις πολλές θεότητες που αναφέρονται στο Χαριβάμσα.[26] Η μορφή πουλιών της Πουτανά συμβολίζει την επιθυμία υλιστικών στόχων.[12] Σε ορισμένα κείμενα, η Πουτανά περιγράφεται ως Βακί, ένας θηλυκός γερανός, σύμβολο της ατιμίας και της υποκρισίας.[28]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ O'Flaherty σελ.250
- ↑ Herbert in Shashi σελ.844
- ↑ 3,0 3,1 Herbert in Shashi σελ.846
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 White σελ. 51
- ↑ Herbert in Shashi σελ.842
- ↑ Herbert in Shashi σελ.842-4
- ↑ Olson σελ.240-2
- ↑ Agrawal in Shashi σελ.822
- ↑ Dimmitt σελ. 111-112
- ↑ Kakar in Devy σελ.425
- ↑ shanti lal nager. Brahmavaivarta Purana (Part 2). σελίδες 81.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 Herbert in Shashi σελ.845
- ↑ O'Flaherty σελ.280
- ↑ Gopal σελ. 96
- ↑ Herbert in Shashi σελ.847
- ↑ Herbert in Shashi σελ.848
- ↑ Agrawal in Shashi σελ.822-3
- ↑ O'Flaherty σελ.54
- ↑ Kakar σελ.147; O'Flaherty σελ.54
- ↑ Kakar in Dey σελ.424-5
- ↑ Kakar in Dey σελ.426
- ↑ Herbert in Shashi σελ.844-5
- ↑ Herbert in Shashi σελ.846-7 and 849
- ↑ White σελ.48, 53
- ↑ White σελ.53
- ↑ 26,0 26,1 White σελ.52
- ↑ White σελ.62
- ↑ Agrawal in Shashi σελ.824
Πηγές Επεξεργασία
- «Putana and Yasoda». Putana and Yasoda. Anmol Publications PVT. LTD. 1996. ISBN 81-7041-859-3. https://books.google.com/books?id=q8cTA1jEMoMC&pg=PA822&dq=putana.[νεκρός σύνδεσμος]
- Ντίμιτ, Κορνέλια· Μπουίτενε, Γιαχάνες Αντριάνους Μπερνάρντους (1978). «Putana: The Child Killer». Classical Hindu Mythology: A Reader in the Sanskrit Purāṇas. Πανεπιστήμιο Τεμπλ. ISBN 0-87722-122-7.
- Gopal, T. V. (2000). Hrishikesa. Universal-Publishers. ISBN 1-58112-732-4.
- «Sakata and Putana». Sakata and Putana. Anmol Publications PVT. LTD. 1996. ISBN 81-7041-859-3. https://books.google.com/books?id=q8cTA1jEMoMC&pg=PA822&dq=putana.[νεκρός σύνδεσμος]
- Κάκαρ, Σουντίρ (2002). «Cults and myths of Krishna». Στο: Devy, G. N. Indian Literary Criticism: Theory and Interpretation. Orient Blackswan. ISBN 81-250-2022-5.
- Κάκαρ, Σουντίρ (1978). The Inner World: A Psychoanalytic Study of Childhood and Society in India. Delhi.
- Ο'Φλάχερτι, Γουέντι Ντόνιγκερ (1982). Women, Androgynes, and Other Mythical Beasts. Πανεπιστήμιο του Σικάγου. ISBN 0-226-61850-1.
- Olson, Carl (2007). «"Putana's arrival in Vraj" from Bhagavata Purana». Hindu Primary Sources: A Sectarian Reader. Πανεπιστήμιο Ράτγκερς. ISBN 0-8135-4070-4.
- Γουάιτ, Ντέιβιντ Γκόρντον (2003). Kiss of the yoginī: "Tantric Sex" in its South Asian contexts. Πανεπιστήμιο του Σικάγου. σελίδες 51–53. ISBN 978-0-226-89483-6.