Οι πρόσφυγες στην Πολωνία ήταν, μέχρι το 2022, μια σχετικά μικρή ομάδα. Από το 1989, ο αριθμός των ατόμων που υπέβαλαν αίτηση για να ενταχθούν στο καθεστώς του πρόσφυγα στην Πολωνία αυξήθηκε κατά περίπου 1.000 έως 10.000 κάθε χρόνο - περίπου το 1-2% των αιτήσεων εγκρίθηκαν. Η πλειονότητα των αιτήσεων ήταν πολίτες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης (ιδίως της Τσετσενίας και της Ουκρανίας).

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, καταγράφηκαν περισσότεροι από 7,2 εκατομμύρια πρόσφυγες που εγκατέλειψαν την Ουκρανία με προορισμό σε όλη την Ευρώπη, με τη συντριπτική πλειοψηφία να καταφεύγει αρχικά στις χώρες που βρίσκονται πλησιέστερα στα δυτικά σύνορά της. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, σχεδόν 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι κατέφυγαν στη Πολωνία.[1][2]

Ιστορία Επεξεργασία

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Πολωνία έγινε κομμουνιστική χώρα και αποτέλεσε σημαντικό προορισμό για τους πρόσφυγες. Η κομμουνιστική κυβέρνηση επέτρεπε την είσοδο προσφύγων μόνο από χώρες που επλήγησαν από την «ταξική πάλη» (όπως η Ελλάδα, η Χιλή και το Βιετνάμ). Υπολογίζεται ότι ο συνολικός αριθμός των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο που έφτασαν στην Πολωνία την περίοδο 1945-1989 ήταν περίπου 20.000-30.000 άτομα. Μετά την πτώση του κομμουνισμού το 1989, η Πολωνία έγινε πιο ελκυστικός προορισμός μετά τη φιλελευθεροποίηση και τη μετάβαση προς την καπιταλιστική και δημοκρατική κοινωνία.[3] Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες άνοιξε γραφείο στην Πολωνία το 1992, μετά την προσχώρηση της Πολωνίας στη Σύμβαση του 1951 για τους Πρόσφυγες και στο Πρωτόκολλο του 1967.[4] Μεταξύ άλλων, η Πολωνία έγινε ένας από τους προορισμούς των προσφύγων από την πρώην Σοβιετική Ένωση (ιδίως την Τσετσενία), τη Γιουγκοσλαβία και το Αφγανιστάν.[3] Ο αριθμός των προσφύγων που έφταναν στην Πολωνία ήταν ακόμη ελάχιστος σε σύγκριση με αυτόν που έφτανε στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες- περίπου 1.500 κάθε χρόνο στις αρχές της δεκαετίας του '90. Ο αριθμός αυτός περίπου διπλασιάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του '90 και η πολωνική κυβέρνηση ψήφισε νέους νόμους στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την προσχώρηση της Πολωνίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000 ο αριθμός των ατόμων που υπέβαλαν αίτηση για πρόσφυγες και άσυλο στην Πολωνία αυξήθηκε σε 7.000. Από το 2010 ο αριθμός κυμαίνεται γύρω στις 6-7.000 έως 15.000: 10.000 το 2010 και το 2012, 15.000 το 2013, 6.500 το 2014 και 12.000 το 2015.[4]

Μόνο περίπου το 1-2% των αιτήσεων εγκρίθηκαν.[3] Το 2012, το καθεστώς του πρόσφυγα χορηγήθηκε σε 106, ενώ 477 έλαβαν συμπληρωματική προστασία.[4] Το 2013, 208 άτομα έλαβαν το καθεστώς του πρόσφυγα και 550 ή συμπληρωματική προστασία ή την κατηγορία «ανεκτής διαμονής». 85% περίπου των ατόμων που υποβάλλουν αίτηση για το καθεστώς του πρόσφυγα ή το άσυλο εγκαταλείπουν την Πολωνία, ταξιδεύοντας στη Δυτική Ευρώπη, πριν η πολωνική υπηρεσία λάβει απόφαση, με αποτέλεσμα η αίτησή τους να ακυρώνεται.[5]

Συνοριακή κρίση Λευκορωσίας-Ευρωπαϊκής Ένωσης (2021-2022) Επεξεργασία

Η κρίση των συνόρων Λευκορωσίας-Ευρωπαϊκής Ένωσης 2021-2022 ξεκίνησε κάποια στιγμή γύρω στις 7 Ιουλίου 2021, όταν ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο απείλησε ότι θα «πλημμυρίσει» την ΕΕ με διακινητές ανθρώπων, λαθρεμπόρους ναρκωτικών και ένοπλους μετανάστες.[6] Αργότερα, οι αρχές της Λευκορωσίας και οι ελεγχόμενες από το κράτος τουριστικές επιχειρήσεις, μαζί με ορισμένες αεροπορικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη Μέση Ανατολή, άρχισαν να προωθούν εκδρομές στη Λευκορωσία αυξάνοντας τον αριθμό των συνδέσεων από τη Μέση Ανατολή και δίνοντας σε όσους τις αγόραζαν λευκορωσική βίζα, δήθεν για κυνηγετικούς σκοπούς. Οι ομάδες κοινωνικής δικτύωσης προσέφεραν επιπλέον δόλιες συμβουλές σχετικά με τους κανόνες διέλευσης των συνόρων στους υποψήφιους μετανάστες, οι περισσότεροι από τους οποίους προσπαθούσαν να φτάσουν στη Γερμανία. Όσοι έφταναν στη Λευκορωσία, έπαιρναν στη συνέχεια οδηγίες για το πώς και πού να παραβιάσουν τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και τι να πουν στους συνοριοφύλακες στην άλλη πλευρά των συνόρων. Οι μετανάστες δήλωσαν ότι η Λευκορωσία τους παρείχε συρματοκόπτες και τσεκούρια για να διασχίσουν τους συνοριακούς φράχτες και να εισέλθουν στην ΕΕ[7], ωστόσο, όσοι δεν κατάφεραν να περάσουν τα σύνορα συχνά αναγκάζονταν να παραμείνουν εκεί από τις αρχές της Λευκορωσίας, οι οποίες κατηγορήθηκαν ότι επιτέθηκαν σε ορισμένους μετανάστες που δεν κατάφεραν να περάσουν τα σύνορα. Οι αρχές της Λευκορωσίας επιβεβαίωσαν αργότερα ότι η εμπλοκή των συνοριακών στρατευμάτων είναι «απολύτως πιθανή».[8] Η Λευκορωσία αρνήθηκε να επιτρέψει την πολωνική ανθρωπιστική βοήθεια για τους μετανάστες, η οποία θα περιελάμβανε σκηνές και υπνόσακους.[9]

Η Πολωνία, η Λιθουανία και η Λετονία χαρακτήρισαν την κρίση ως υβριδικό πόλεμο, αποκαλώντας την κρίση περιστατικό εμπορίας ανθρώπων μεταναστών, που διεξάγεται από τη Λευκορωσία εναντίον της ΕΕ.[10][11] Οι τρεις κυβερνήσεις κήρυξαν κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ανακοίνωσαν τις αποφάσεις τους να κατασκευάσουν συνοριακά τείχη στα σύνορά τους με τη Λευκορωσία, με την Πολωνία να εγκρίνει δαπάνες ύψους περίπου 353 εκατομμυρίων ευρώ για την κατασκευή φράγματος μήκους 60 χιλιομέτρων.[12] Η ΕΕ έστειλε επιπλέον αξιωματικούς υποστήριξης και περιπολικά στη Λιθουανία[13] και 12 κυβερνήσεις της ΕΕ δήλωσαν την υποστήριξή τους για ένα φυσικό φράγμα κατά μήκος των συνόρων.[14]

Ουκρανική προσφυγική κρίση 2022 Επεξεργασία

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, που ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022, οδήγησε στην ουκρανική προσφυγική κρίση του 2022. Μέχρι τις 6 Σεπτεμβρίου 2022, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, σχεδόν 7,2 εκατομμύρια Ουκρανοί πρόσφυγες εγκατέλειψαν το έδαφος της Ουκρανίας, με τη συντριπτική πλειοψηφία να καταφεύγει αρχικά στις χώρες που βρίσκονται πλησιέστερα στα δυτικά σύνορά της. Σχεδόν 1,4 εκατομμύρια άνθρωποι κατέφυγαν στη γειτονική Πολωνία.[15][2]

Δημογραφικά στοιχεία Επεξεργασία

 
Σύνολο αιτήσεων για το καθεστώς του πρόσφυγα στην Πολωνία ανά εθνικότητα, 2009
 
Εγκεκριμένες αιτήσεις για το καθεστώς του πρόσφυγα στην Πολωνία ανά εθνικότητα, 2009

Η μεγαλύτερη ομάδα προσφύγων στη Πολωνία είναι άνθρωποι από την πρώην Σοβιετική Ένωση - πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022, κάθε χρόνο από το 2000, η ομάδα αυτή αποτελούσε το 40-90% των ατόμων που υπέβαλαν αίτηση για το καθεστώς του πρόσφυγα στην Πολωνία. Από αυτούς, η μεγαλύτερη ομάδα ήταν οι Τσετσένοι, οι οποίοι άρχισαν να υποβάλλουν αίτηση στις αρχές του 21ου αιώνα, μετά τον εμφύλιο πόλεμο της Τσετσενίας. Υπολογίζεται ότι μπορεί να υπάρχουν περίπου 20.000 Τσετσένοι στην Πολωνία από τα μέσα της δεκαετίας του 2010. Η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα ήταν οι Ουκρανοί, οι οποίοι άρχισαν να υποβάλλουν αίτηση για το εν λόγω καθεστώς μετά την ουκρανορωσική σύγκρουση - περίπου 1.000 με 2.000 ή περισσότεροι Ουκρανοί υποβάλλουν αίτηση για παραμονή στην Πολωνία από την έναρξη της σύγκρουσης αυτής. Η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα από την περιοχή αυτή που υποβάλλει αίτηση για παραμονή στην Πολωνία είναι άτομα από τη Γεωργία.

Από την έναρξη του συριακού εμφυλίου πολέμου, εκατό έως τριακόσιοι Σύριοι υποβάλλουν αίτηση για το καθεστώς του πρόσφυγα στην Πολωνία κάθε χρόνο.

Συμπεριφορά απέναντι στους πρόσφυγες Επεξεργασία

Τις τελευταίες δεκαετίες, πολλοί Πολωνοί μετανάστευσαν στο εξωτερικό αναζητώντας καλύτερες θέσεις εργασίας. Αυτό έχει αναφερθεί ως ένας από τους λόγους για τους οποίους οι Πολωνοί στη δεκαετία του 2000 είχαν μερικές από τις πιο φιλομεταναστευτικές, φιλοπροσφυγικές και φιλοασυλλογικές απόψεις στην Ευρώπη.[3] Η στάση αυτή άρχισε να αλλάζει γύρω στο 2015, μετά την έναρξη της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής κρίσης.[3] Οι πολωνικές κυβερνήσεις δεν υποστήριξαν τα σχέδια της ΕΕ για την κατανομή των προσφύγων σε όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας.[3] Η στάση απέναντι στους πρόσφυγες έχει επιδεινωθεί.[3] Μια πανεθνική δημοσκόπηση του Δεκεμβρίου 2016 έδειξε ότι το 52% δεν επιθυμεί να φτάσει κανένας πρόσφυγας στην Πολωνία, το 40% εγκρίνει μόνο την προσωρινή επανεγκατάσταση και μόνο το 4% εγκρίνει τη μόνιμη επανεγκατάσταση. Περισσότεροι Πολωνοί ήταν ευνοϊκοί για τους πρόσφυγες από την Ουκρανία παρά από τη Μέση Ανατολή.

Οι δημοσκοπήσεις που διεξήχθησαν μεταξύ 28 Φεβρουαρίου και 10 Μαρτίου 2022, κατά τη διάρκεια μιας περιόδου σημαντικής εισροής προσφύγων αμέσως μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022, έδειξαν ότι η πολωνική κοινωνία υποστήριξε σε συντριπτικό βαθμό τη βοήθεια προς τους Ουκρανούς πρόσφυγες που διέφευγαν από τον πόλεμο.[16][17] Μεταγενέστερες δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο γύρισμα του Μαρτίου και του Απριλίου επιβεβαίωσαν επίσης αυτό το αίσθημα.

Περαιτέρω μελέτη Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Situation Ukraine Refugee Situation». data2.unhcr.org. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2023. 
  2. 2,0 2,1 «Situation Ukraine Refugee Situation». data2.unhcr.org. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2023. 
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Bachman, Bart (15 Ιουνίου 2016). «Diminishing Solidarity: Polish Attitudes toward the European Migration and Refugee Crisis». migrationpolicy.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2023. 
  4. 4,0 4,1 4,2 «Poland Operations in Poland». web.archive.org. 11 Φεβρουαρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2023. 
  5. «Fala uchodźców? Statystyki studzą emocje». Gazeta Lubuska (στα Πολωνικά). 25 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2023. 
  6. «Belarus dictator threatens to 'flood EU with drugs and migrants'». The Week UK (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2023. 
  7. Arraf, Jane; Peltier, Elian (2021-11-13). «Migrants Say Belarusians Took Them to E.U. Border and Supplied Wire Cutters» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2021/11/13/world/middleeast/belarus-migrants-iraq-kurds.html. Ανακτήθηκε στις 2023-05-22. 
  8. «Belarus's Lukashenko tells BBC: We may have helped migrants into EU» (στα αγγλικά). BBC News. 2021-11-19. https://www.bbc.com/news/world-europe-59343815. Ανακτήθηκε στις 2023-05-22. 
  9. «Belarus refuses to allow Polish humanitarian aid for migrants - PM». www.thefirstnews.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2023. 
  10. Dickinson, Peter (30 Ιουνίου 2021). «Belarus dictator weaponizes illegal migrants against EU». Atlantic Council (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2023. 
  11. Henley, Jon; Roth, Andrew; Rankin, Jennifer (2021-08-10). «Latvia and Lithuania act to counter migrants crossing Belarus border» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/2021/aug/10/latvia-and-lithuania-act-to-counter-migrants-crossing-belarus-border. Ανακτήθηκε στις 2023-05-22. 
  12. «Poland: Lawmakers approve Belarus border wall – DW – 10/29/2021». dw.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2023. 
  13. «Frontex vows additional assistance for Lithuania – DW – 07/11/2021». dw.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2023. 
  14. Hinshaw, Drew; Pancevski, Bojan (2021-11-11). «Europe Weighs Border Walls as Migrants Mass in Belarus at Poland’s Frontier» (στα αγγλικά). Wall Street Journal. ISSN 0099-9660. https://www.wsj.com/articles/europe-weighs-border-walls-as-migrants-mass-in-belarus-at-polands-frontier-11636649364. Ανακτήθηκε στις 2023-05-22. 
  15. «Situation Ukraine Refugee Situation». data2.unhcr.org. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2023. 
  16. «Przyjmowanie uchodźców z Ukrainy. Polacy niemal jednomyślni». www.rmf24.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2023. 
  17. «"Badacze sondażowi rzadko widzą takie wyniki". Dr Motrenko o nastawieniu Polaków do uchodźców z Ukrainy - Polskie Radio 24 - polskieradio24.pl». polskieradio24.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2023.