Ραφαϊέλ Ισραελιάν
Ο Ραφαϊέλ «Ράφο» Ισραελιάν (αρμενικά: Ռաֆայել Իսրայելյան, Τιφλίδα, Ρωσική Αυτοκρατορία, 17 Σεπτεμβρίου 1908 – Γερεβάν, ΕΣΣΔ, 8 Σεπτεμβρίου 1973[3]) ήταν διακεκριμένος[4] Αρμένιος αρχιτέκτονας και γλύπτης που άκμασε στη σοβιετική Αρμενία.
Βιογραφία Επεξεργασία
Γεννήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1908 στην Τιφλίδα της Γεωργίας (η οποία τότε αποτελούσε κομμάτι της Ρωσικής Αυτοκρατορίας) και προερχόταν από οικογένεια Αρμένιων εκπαιδευτικών[3]. Από την πλευρά του πατέρα του, Σαρκίς, καταγόταν από την Σουσά του Ναγκόρνο-Καραμπάχ[5], ενώ η μητέρα του, Μαριάμ, γεννήθηκε στο Ναχιτσεβάν[6] του σημερινού Αζερμπαϊτζάν. Αφού ολοκλήρωσε το 1925 τις εγκύκλιες σπουδές στη γενέτειρά του, εισήχθη το ίδιο έτος στην Αρχιτεκτονική Σχολή της Ακαδημίας Επιστημών της Τιφλίδας, από όπου αποφοίτησε το 1928. Ακολούθως μετέβη στο Λένινγκραντ, πραγματοποιώντας περαιτέρω σπουδές στην αρχιτεκτονική, αλλά και στις εικαστικές τέχνες[7]. Το 1936 εγκαταστάθηκε στο Γερεβάν της ΣΣΔ Αρμενίας, όπου εργάστηκε σε διάφορους κρατικούς αρχιτεκτονικούς οργανισμούς. Παράλληλα, διετέλεσε από το 1941 μέχρι το 1963 καθηγητής στο Πολυτεχνείο του Γερεβάν[6]. Όντας εν ενεργεία αρχιτέκτονας από το 1936 μέχρι και τον θάνατό του, ο Ισραελιάν σχεδίασε πληθώρα δημόσιων κτιρίων, μνημείων, εκκλησιών, εργοστασίων κλπ, τόσο στην Αρμενία, όσο και στο εξωτερικό.
Αντιπροσωπευτικά έργα του Ισραελιάν θεωρούνται μεταξύ άλλων το Μνημείο της Νίκης[4] (νυν Μητέρα Αρμενία), το μνημείο της μάχης του Σαρνταραπάτ και το παρακείμενο Εθνογραφικό Μουσείο[8] στο Αράκς, το μνημείο της Γενοκτονίας των Αρμενίων στο Ετσμιαντζίν, η Λέαινα του Γκεγάρντ, η Δυτική Είσοδος του Γερεβάν κ.ά. Άλλα έργα του είναι το Κτίριο #2 στην Πλατεία Δημοκρατίας του Γερεβάν, η Αψίδα του Χαρέντς, ο ναός των Αγίων Σαράντα στο Μιλάνο και ο καθεδρικός ναός του Αγίου Βαρντάν στη Νέα Υόρκη. Παράλληλα, συμμετείχε και στην αναστήλωση θρησκευτικών μνημείων, όπως ο ναός του Αγίου Σαρκίς στη συνοικία Κέντρον του Γερεβάν[9].
Απεβίωσε στις 8 Σεπτεμβρίου του 1973 στο Γερεβάν. Ήταν παντρεμένος από το 1934 με τη Σοφία Μουραντιάν, με την οποία απέκτησε πέντε παιδιά (τρεις κόρες και δύο γιους)[6]. To 2011 η οικία του Ισραελιάν στο Γερεβάν κατεδαφίστηκε προκειμένου να ανεγερθεί στη θέση της ξενοδοχείο, γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις[10].
Αποτίμηση Επεξεργασία
Ο Ισραελιάν αναφέρεται ως συνεχιστής του Αλεξάντρ Ι. Ταμανιάν και αρχιτέκτονας που κατάφερε να συγκεράσει την παραδοσιακή αρμενική αρχιτεκτονική με τις σύγχρονες τάσεις της εποχής του[8], αλλά και με στοιχεία από την αρχιτεκτονική των αρχαίων λαών της Μεσοποταμίας. Για το έργο του έλαβε διάφορες τιμητικές διακρίσεις όπως το Κρατικό Βραβείο της Ε.Σ.Σ.Δ., το βραβείο του Αρχιτέκτονα του Λαού, του Τιμημένου Καλλιτέχνη της ΣΣΔ Αρμενίας κ.ά. Έναν χρόνο μετά τον θάνατό του, πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα της Αρμενίας αναδρομική έκθεση προς τιμήν του, ενώ παρόμοια έκθεση διεξήχθη και το 1975 στο Λένινγκραντ[6].
Έργα Επεξεργασία
-
Το μνημείο της μάχης του Σαρνταραπάτ. -
Το μνημείο της Γενοκτονίας των Αρμενίων στο Ετσμιαντζίν. -
Η βάση στην οποία τοποθετήθηκε αργότερα το άγαλμα της Μητέρας Αρμενίας (Γερεβάν). -
Το γλυπτό στη Δυτική Είσοδο του Γερεβάν. -
Κτίριο στην πλατεία Δημοκρατίας του Γερεβάν.
.jpg)
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 (Aρμενικά) Αρμένικη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Armenian Encyclopedia Publishing House. 1974.
- ↑ «Israyelyan, Rafayel» 12 Ιανουαρίου 2018.
- ↑ 3,0 3,1 Dolukhanian, Lola (2008). Rafael Israelyan (PDF). Yerevan: Graber Publishers. σελ. 7. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2019.
- ↑ 4,0 4,1 Browning, Ryan· Finlayson, Cynthia (8 Οκτωβρίου 2013). «Rafael Israelyan and the Victory Monument: Negotiating Christian-Armenian Iconography in Stalinist Architecture». jur.byu.edu (στα Αγγλικά). Brigham Young University. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2019.
- ↑ Dolukhanian (2008). σελ. 9.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Ghanalanyan, Aram. «Տարեգրություն». rafaelisraelyan.com (στα Αρμενικά). Rafael Israelyan. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2019.
- ↑ Dolukhanian (2008). σελ. 144.
- ↑ 8,0 8,1 Adalian, Rouben Paul (2010). Historical Dictionary of Armenia (β΄ έκδοση). Scarecrow Press. σελ. 96.
- ↑ «St. Sarkis Vicarial Church». yerevan.am (στα Αγγλικά). Yerevan Municipality. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2019.
- ↑ «Architect Rafael Israelyan's House In Yerevan Was Destroyed». construction.am (στα Αγγλικά). Construction Portal Armenia. 13 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2019.
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Adalian, Rouben Paul (2010). Historical Dictionary of Armenia (β΄ έκδοση). Scarecrow Press.
- Dolukhanian, Lola (2008). Rafael Israelyan. Yerevan: Graber Publishers.