Σεισμός στη Ρόδο (1856)

Στις 12 Οκτωβρίου 1856 (ν.η.) σημειώθηκε ισχυρός σεισμός στην Κρήτη και στη Ρόδο. Ο σεισμός ήταν ενδιάμεσου εστιακού βάθους και είχε μέγεθος 8,2 στην κλίμακα Ρίχτερ. Επειδή δεν υπήρχαν αρκετές μετρήσεις με όργανα, όπως γίνεται σήμερα, αναφέρεται ότι ο σεισμός μπορεί να ήταν 7,7 ρίχτερ. Έγινε στις 3 παρά τέταρτο το ξημέρωμα και το σίγουρο είναι ότι κράτησε παραπάνω από ένα λεπτό.

Επιπτώσεις στην Κρήτη

Πριν από το 1856, είχαμε έναν άλλο φονικό σεισμό στις αρχές του 19ου αιώνα, στην Κρήτη Σεισμός στην Κρήτη (1810) τον Φεβρουαρίου του 1810, που είχαμε 2.500 νεκρούς, και εξαιτίας του δέχτηκε ένα γερό πλήγμα αρχιτεκτονικό το ανάκτορο του Δούκα στο Ηράκλειο, και έτσι εγκαταλείφθηκε και 46 χρόνια μετά, με τον σεισμό του 1856 κατέρρευσε σχεδόν ολοκληρωτικά. Επίσης σε αυτόν το χώρο και απέναντι από το ανάκτορο στην πλατεία των Αχτάρικων έπιασε και φωτιά, προφανώς από λυχνάρια που έπεσαν κάτω από τη δόνηση και καταστράφηκαν, κάηκαν 48 καταστήματα που βρισκόταν στην περιοχή και κάτω από το δουκικό ανάκτορο όπου, επί τουρκοκρατίας, είχαν διαμορφωθεί καταστήματα στο ισόγειο του, στο τμήμα που έβλεπε προς την πλατεία. Κάηκαν τα καταστήματα, η φωτιά ανέβηκε προς τους ορόφους, έπεσε και καταστράφηκε το μεγαλύτερο τμήμα του ανακτόρου, αφήνοντας ακέραια μόνο την είσοδο του και κάποια δυτικά τόξα, καθώς και ένα κομμάτι του δυτικού παρεκκλησίου της αυλής, από τα οποία μόνο η είσοδος φαίνεται σήμερα μέσα σε εμπορικό κατάστημα και μία σοφίτα από πάνω. Επίσης κατέπεσε η πύλη Voltone, που βρισκόταν στην πλατεία Νικηφόρου Φωκά λίγο πιο πάνω, και έφτανε και μέχρι τα μισά της σημερινής Βικελαίας δημοτικής βιβλιοθήκης. Επίσης κατέπεσαν οι στρατώνες του Ηρακλείου, που ήταν όπως έβγαινες από την πύλη Voltone προς τα αριστερά, στη σημερινή οδό δικαιοσύνης .

Επίσης καταστράφηκαν ο ναός του Αγίου Τίτου και το παλιό μοναστήρι του Αγίου Φραγίσκου που είχε μετατραπεί σε τζαμί και σήμερα στεγάζεται το αρχαιολογικό μουσείο Ηρακλείου. Επίσης κατέπεσε το τουρκικό κτίριο του διοικητηρίου, που βρισκόταν στο σημερινό πάρκο Θεοτοκοπούλου, δίπλα από το δουκικό ανάκτορο. Μόνο το σπίτι του Τούρκου επικεφαλής αγά (το σημερινό ξενοδοχείο Veneziano) δεν έπεσε γιατί ήταν ξύλινο κατά το μεγαλύτερο μέρος του. Μόνο 18 σπίτια έμειναν γενικά όρθια, από τα χιλιάδες που κατέπεσαν στο Ηράκλειο. Επίσης ζημιά έπαθε και ο ναός του Αγίου Μηνά.

Συνολικά, 618 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από το σεισμό, ενώ 638 τραυματίστηκαν στην Κρήτη. (Ο αριθμός δεν είναι ο ίδιος σε όλες τις πηγές, ένα όμως είναι σίγουρο, πάνω από 500 σκοτώθηκαν, πολλοί γιατί κοιμούνταν και δεν μπόρεσαν να βγουν από τα σπίτια τους και πάνω από 500 τραυματίστηκαν). Ο σεισμός προκάλεσε εκτεταμένες καταστροφές, έχοντας μέγεθος ΙX στην κλίμακα Μερκάλι στην περιοχή του Ηρακλείου. Τα χωριά Καλέσια, Πετροκέφαλο, Πενταμόδι, Άγιος Μύρων, Κιθαρίδα, Ασσίτες και Βούτες καταστράφηκαν ολοσχερώς. Στη Ρόδο σκοτώθηκαν 60 άνθρωποι και στην Κάρπαθο (κυρίως στο χωριό Όλυμπος) 20.

Στην πόλη του Ηρακλείου, από τα 3620 σπίτια, μόνο 18 κρίθηκαν κατάλληλα για κατοίκηση. Στο νομό Χανίων υπήρχαν νεκροί και τραυματίες όμως οι ζημιές ήταν σαφώς μικρότερες. Στο Ρέθυμνο όλα σχεδόν τα σπίτια έπαθαν βλάβες.

Η Σητεία και τα χωριά των επαρχιών Ιεράπετρας και Μιραμπέλου υπέστησαν πολλές βλάβες.Σε όλη την Κρήτη 6.512 κτίρια καταστράφηκαν και 11.317 υπέστησαν βλάβες. Ο σεισμός προκάλεσε σημαντικές καταστροφές επίσης στην Κάρπαθο, στη Ρόδο, στην Κάσο, στη Σύμη, στο Καστελόριζο, στην Αμοργό και στην Κύπρο.

Πηγές

• Άρθρο της ιστοσελίδας zarpanews.gr, https://www.zarpanews.gr/30-septemvrioy-1856-77-richter-isopedonoyn-to/
• Άρθρο της ιστοσελίδα rodiaki.gr, https://www.rodiaki.gr/article/349857/oi-seismoi-poy-erixan-ton-kolosso-isopedwsan-ton-arxaggelo-kai-gemisan-me-antiskhna-th-rodo