Σπαρτακιάδα

Σπαρτακιάδα (ρωσικά: спартакиада) αρχικά ονομάζονταν τοπικοί ή διεθνείς αγώνες, στους οποίους μετείχαν εργαζόμενοι αθλητές. Πριν το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Διεθνείς Σπαρτακιάδες διεξάγονταν τις ίδιες χρονιές με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ώστε να τονίζεται η αντίθεση με τον αριστοκρατικό χαρακτήρα των Ολυμπιακών Αγώνων.

Μεταπολεμικά με τον όρο «Σπαρτακιάδα» καθιερώθηκε να αποκαλούνται μια σειρά από αθλητικές διοργανώσεις που διεξάγονταν στη Σοβιετική Ένωση και στα υπόλοιπα σοσιαλιστικά κράτη. Οι Σπαρτακιάδες έπαψαν να τελούνται μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και την ανατροπή του ανατολικού μπλοκ.

Το όνομα

Η ονομασία "Σπαρτακιάδα" δόθηκε στους αγώνες από το όνομα του Σπάρτακου, δούλου από τη Θράκη που ηγήθηκε της μεγάλης επανάστασης των δούλων κατά των Ρωμαίων το 73-71 π.Χ. Το όνομα «Σπαρτακιάδα» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Ιούνιο του 1921 σε αθλητικό φεστιβάλ που διοργάνωσε στην Πράγα η «Τσεχοσλοβακική Ένωση Εργατών» και είχε τη μορφή εργατικής ολυμπιάδας.

Εμπνευστής της ονομασίας θεωρείται o Jiří Chaloupecký. Ο Σπάρτακος συμβόλιζε τον αγώνα των προλετάριων εργατών και η κατάληξη «-άδα» δόθηκε ώστε να τονίζεται η αντιπαράθεση με την ολυμπιάδα των αστών και αργόσχολων αριστοκρατών.

Το 1923-1924 διοργανώθηκαν οι πρώτες Σπαρτακιάδες στη Σοβιετική Ένωση.

Διεθνείς Σπαρτακιάδες

Τις Διεθνείς Σπαρτακιάδες διοργάνωσε η Ερυθρά Αθλητική Διεθνής (Sportintern), που είχε ιδρύσει η Κομμουνιστική Διεθνής (Comintern).

Η πρώτη Διεθνής Σπαρτακιάδα διεξήχθη τον Αύγουστο του 1928 στη Μόσχα, με σκοπό να αντιπαρατεθεί στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες που έγιναν το ίδιο έτος στην Αμβέρσα. Συμμετείχαν 7.000 αθλητές από 17 χώρες και περιλάμβανε αγωνίσματα από 22 αθλήματα και διαγωνισμούς χορού, μουσικής και ποίησης. Δεν καταγράφηκαν ρεκόρ ούτε ανακρούσθηκαν οι εθνικοί ύμνοι των χωρών προέλευσης των νικητών. Είχε χαρακτήρα περισσότερο επίδειξης ικανοτήτων, αθλητικών και καλλιτεχνικών, και οι διοργανωτές πρόβαλλαν τη χαρά της συμμετοχής.

Η Διεθνής Σπαρτακιάδα επαναλήφθηκε το 1931 στο Βερολίνο.

Το 1936 επρόκειτο να γίνει στη Βαρκελώνη αλλά τον Ιούλιο του 1936 ξέσπασε ο Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος και η τρίτη διοργάνωση ματαιώθηκε. Αυτή ήταν και η τελευταία προσπάθεια, αφού ακολούθησε ο β΄ παγκόσμιος πόλεμος. Μετά τον πόλεμο η Σοβιετική Ένωση αποφάσισε να ενταχθεί στο ολυμπιακό κίνημα, οπότε σταμάτησε η διεξαγωγή των Διεθνών Σπαρτακιάδων.

Πολλές φορές αναφέρεται ως 4η διοργάνωση η Εργατική Ολυμπιάδα του 1937 στην Αμβέρσα του Βελγίου, αλλά πρόκειται για διαφορετική διοργάνωση αν και συγγενικού χαρακτήρα.

Διεθνείς Σπαρτακιάδες

1928: Ι Διεθνής Σπαρτακιάδα: Μόσχα, Σοβιετική Ένωση
1931: ΙΙ Διεθνής Σπαρτακιάδα: Βερολίνο, Γερμανία
1936: ΙΙΙ Διεθνής Σπαρτακιάδα: Βαρκελώνη, Ισπανία (ματαιώθηκε)

Σοβιετικές Σπαρτακιάδες

Εκτός από τις Διεθνείς Σπαρτακιάδες στη Σοβιετική Ένωση διεξάγονταν μια σειρά από εσωτερικούς αγώνες με το όνομα Σπαρτακιάδα. Ξεκίνησαν το 1956 και σε αυτούς μετείχαν αποκλειστικά πολίτες από τις σοβιετικές δημοκρατίες. Η διοργάνωσή τους ξεκινούσε σε τοπικό επίπεδο από αθλητικούς ομίλους, εργοστασιακά σωματεία, κολχόζ, σοφχόζ, αγροτικούς συλλόγους, εκπαιδευτικά ιδρύματα κλπ και μπορούσε να μετέχει ελευθέρα ο οποιοσδήποτε σε κάθε άθλημα που καλλιεργούσε η χώρα.

Ακολουθούσαν οι Σπαρτακιάδες πόλεων, τοπικών περιοχών, επαρχιών και σοβιετικών ενωσιακών δημοκρατιών. Η διοργάνωση ολοκληρωνόταν με την Πανενωσιακή Σπαρτακιάδα ή Σπαρτακιάδα των Λαών της ΕΣΣΔ, η οποία κάθε φορά γινόταν σε διαφορετική πόλη και περιοχή της Σοβιετικής Ένωσης και αποτελούσε μια μορφή σοβιετικής ολυμπιάδας. Εκτός από τη Θερινή Σπαρτακιάδα, διεξαγόταν και Χειμερινή Σπαρτακιάδα. Στις τελευταίες Σπαρτακιάδες υπήρχε και διεθνής συμμετοχή αθλητών από άλλες χώρες.

Συνολικά μετείχε ένας τεράστιος αριθμών πολιτών. Το 1975, στην 6η Θερινή Σπαρτακιάδα, έλαβαν μέρος συνολικά 90 εκατομμύρια άτομα. Ενώ στην 3η Χειμερινή Σπαρτακιάδα μετείχαν 20 εκατομμύρια άτομα.

Θερινές Σοβιετικές Σπαρτακιάδες

Άλλες Σπαρτακιάδες Στις διάφορες δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης υπήρχαν μια σειρά από άλλες διοργανώσεις με το ίδιο όνομα, ορισμένες από τις οποίες είχαν και πανενωσιακό χαρακτήρα. Τέτοιες ήταν:

Σπαρτακιάδα Νεολαίας.
Σπαρτακιάδα των Επαγγελματικών Ενώσεων.
Σχολική Σπαρτακιάδα, η οποία εκτός από τοπικό επίπεδο, γινόταν και πανενωσιακά.
Εργατική Σπαρτακιάδα.
Σπαρτακιάδα των Ναυτικών Σπορ.

Σπαρτακιάδες άλλων χωρών

Αθλητικές Σπαρτακιάδες διεξάγονταν σε αρκετές από τις ευρωπαϊκές χώρες που επικράτησαν τα κομμουνιστικά πολιτεύματα από το τέλος το β΄ παγκοσμίου πολέμου ως τα τέλη της δεκαετίας του ’80. Γίνονταν είτε στη μορφή που γίνονταν στη Σοβιετική Ένωση είτε σε άλλες μορφές. Π.χ. μόνο σε συγκεκριμένα αθλήματα ή περιστασιακά και όχι σε τακτική βάση. Είναι γνωστές οι εξής Σπαρτακιάδες:

Αλβανία
- Εθνική Σπαρτακιάδα
Ανατολική Γερμανία
- Σπαρτακιάδα Παίδων και Εφήβων: από 1967 ως 1989, ανά διετία: 12 διοργανώσεις.
Πολωνία:
- Σπαρτακιάδα 1951: Βαρσοβία και Λοτζ: 9 αθλήματα
- Σπαρτακιάδα 1957:
- Στρατιωτική Σπαρτακιάδα καθώς και άλλες.
Τσεχοσλοβακία:
- Σπαρτακιάδα Γυμναστικής
- Σπαρτακιάδα Ποδηλασίας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

https://web.archive.org/web/20110519072352/http://www.machfeld.net/projects/border_control/index.html

Δες επίσης

Πηγές

Θανάση Απέργη, «Σπαρτακιάδα», Φιλοτελικά Νέα Θεσσαλονίκης, περίοδος Δ΄ τ. 78-79 (Ιούλιος-Νοέμβριος 2008), σελ. 52-56.