Συνωμοσία του Πίσωνα
Η συνωμοσία τού Γάιου Καλπούρνιου Πίσωνα το 65 μ.Χ. ήταν ένα μεγάλο σημείο καμπής κατά τη βασιλεία τού Ρωμαίου Αυτοκράτορα Νέρωνα (βασ. 54–68). Το σχέδιο αντανακλούσε την αυξανόμενη δυσαρέσκεια της άρχουσας τάξης τού ρωμαϊκού κράτους, με την ολοένα και πιο δεσποτική ηγεσία τού Νέρωνα, και ως αποτέλεσμα είναι ένα σημαντικό γεγονός στον δρόμο προς την τελική αυτοκτονία του και το χάος του έτους των Τεσσάρων Αυτοκρατόρων, που ακολούθησε.
Το σχέδιο Επεξεργασία
Ο Γάιος Καλπούρνιος Πίσων, κορυφαίος Ρωμαίος πολιτικός, προστάτης της λογοτεχνίας και ρήτορας, σκόπευε να δολοφονήσει τον Νέρωνα και να τον αντικαταστήσει ως Αυτοκράτορα μέσω της αναγνώρισης από την Πραιτωριανή Φρουρά. Η συνωμοσία εμφανίστηκε το 65 μ.Χ., ζητώντας την υποστήριξη αρκετών επιφανών συγκλητικών, ιππέων και στρατιωτών. [1] Σύμφωνα με τον Ρωμαίο ιστορικό Τάκιτο, οι αρχηγοί περιλάμβαναν έναν πραιτωριανό τριβούνο ονόματι Σούβριο Φλάβο, και έναν εκατόνταρχο με το όνομα Σουλπίκιο Άσπερ, ο οποίος βοήθησε τον Πίσωνα να επινοήσει την πλοκή, μεταξύ άλλων. [1] [2] Οι συνωμότες λέγεται ότι είχαν διαφορετικά κίνητρα. Μερικοί ήθελαν να αντικαταστήσουν τον Νέρωνα με έναν καλύτερο αυτοκράτορα, άλλοι ήθελαν να απαλλαγούν εντελώς από Αυτοκράτορες και να αποκαταστήσουν τη δημοκρατική μορφή διακυβέρνησης.
Η συνωμοσία τέθηκε σε κίνδυνο από μια γυναίκα που ονομαζόταν Επίχαρις, η οποία αποκάλυψε μέρη τού σχεδίου στον Βολούσιο Πρόκουλο, επικεφαλής ενός στόλου στο Μισηνόν. [3] Η Επίχαρις ενεπλάκη στη συνωμοσία και προσπαθούσε να την προωθήσει πιο γρήγορα. Όταν ο Πρόκουλος παραπονέθηκε στην Επίχαρη ότι ο Νέρων δεν τον ευνοούσε, εκείνη τον ενημέρωσε για τη συνωμοσία. [4] Ο Πρόκουλος ενημέρωσε τον Νέρωνα για τη συνωμοσία, και η Επίχαρις συνελήφθη. Αν και αρνήθηκε τις κατηγορίες, η συνωμοσία κατέρρευσε, και η Επίχαρις βασανίστηκε βάναυσα. Κατά τη μεταφορά της για να βασανιστεί για δεύτερη φορά, αυτοκτόνησε στραγγαλίζοντας τον εαυτό της με τη δική της ζώνη. [2] Οι συνωμότες, ενεργώντας πιο γρήγορα, απέρριψαν ένα σχέδιο να σκοτώσουν τον Νέρωνα στις Bαίες, αλλά συμφώνησαν να τον δολοφονήσουν στη Ρώμη στους αγώνες. [4] Είχαν ένα χαλαρά σχεδιασμένο σχέδιο, στο οποίο ο Φαίνιος Ρούφος –από κοινού έπαρχος της Πραιτωριανής Φρουράς με τον Οφόνιο Τιγελλίνο– θα οδηγούσε τον Πίσωνα στο Πραιτωριανό Στρατόπεδο, όπου η Φρουρά θα τον ανακήρυσσε ως Αυτοκράτορα.
Το πρωί που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί η συνωμοσία των συνωμοτών [5] –19 Απριλίου– ένας απελευθερωμένος ονόματι Mιλίχος ενημέρωσε τον πρώην αφέντη του Φλάβιο Σκαιβίνο, αφού έλαβε εντολή να ακονίσει ένα μαχαίρι και να ετοιμάσει επιδέσμους. [6] Ο Τάκιτος αποδίδει την απόφασή του να παραδώσει τον πρώην αφέντη του, στην απληστία και τη φιλαργυρία μετά από παρότρυνση της συζύγου του, [3] αναφέροντάς το στον γραμματέα του Νέρωνα, Επαφρόδιτο. [7] Ο Σκαιβίνος αρχικά μπόρεσε να αποφύγει την υποψία, δυσφημίζοντας τα στοιχεία ως περιστασιακά, πριν ενδώσει υπό την απειλή βασανιστηρίων και περαιτέρω στοιχεία από τη σύζυγο τού Μιλίχου, που ανέφερε μία μακρά μυστική συνάντηση μεταξύ τού Σκαιβίνου και του Aντώνιου Νατάλι, άλλου συνωμότη. [8] Όταν ο Σκαιβίνος παραδόθηκε στον συνωμότη πραιτοριανό έπαρχο Φαίνιο Ρούφο για τιμωρία, τον ενοχοποίησε επίσης. [8] Ένας άλλος συνωμότης, ο Σούβριος Φλάβος, εξέφρασε ανοιχτά το μίσος του για τον Νέρωνα στο δικαστήριο, δικαιολογώντας το από τη μητροκτονία τού Νέρωνα, τα εγκλήματα και το ότι «παρήλασε ως αρματηλάτης [και] ηθοποιός». [9]
Ο Νέρων διέταξε τον Πίσωνα, τον φιλόσοφο Σενέκα, τον ανιψιό τού Σενέκα, Λουκάν, και τον σατιρικό Πετρώνιο να αυτοκτονήσουν. Πολλοί άλλοι επίσης σκοτώθηκαν. Στην εκδοχή τού Πλούταρχου, ένας από τους συνωμότες παρατήρησε σε έναν καταδικασμένο κρατούμενο ότι όλα θα άλλαζαν σύντομα (επειδή ο Νέρων θα ήταν νεκρός). Ο κρατούμενος ανέφερε τη συνομιλία στον Νέρωνα, ο οποίος βασάνισε τον συνωμότη, μέχρι να ομολογήσει την πλοκή. [10] Ο αρχαίος Ρωμαίος ιστορικός Τάκιτος γράφει στα Χρονικά του, ότι «οι φήμες έλεγαν, ότι ο Σούβριος Φλάβος και οι εκατόνταρχοι είχαν αποφασίσει σε ιδιωτική διάσκεψη... πως όταν ο Νέρων θα είχε χτυπηθεί από τους πράκτορες τού Πίσωνα, ο Πίσων έπρεπε να εξαληφθεί... και η Αυτοκρατορία θα περνούσε στον Σενέκα· ο οποίος θα φαινόταν έτσι, ότι είχε επιλεγεί για την ανώτατη εξουσία από αθώους ανθρώπους». [2]
Επώνυμοι συνωμότες Επεξεργασία
Τουλάχιστον 41 άτομα κατηγορήθηκαν ότι συμμετείχαν στη συνωμοσία. Από τους γνωστούς 41, υπήρχαν 19 συγκλητικοί, επτά ιππείς, 11 στρατιώτες και 4 γυναίκες.
Εκτελέστηκαν ή αναγκάστηκαν να αυτοκτονήσουν Επεξεργασία
Πίσων, [2] Πλαύτιος Λατερανός, [2] Λουκανός, Aφράνιος Κοϊντιανός, [2] Φλάβιος Σκαιβίνος, [2] [2] Βουλκάτιος Aράρικος, Ιούλιος Αυγουρίνος, Mουνάτιος Γράτος, Marcius [2], Mάρκιος Φήστος, Φλάβος, [2] Σουλπίκιος Άσπερ, [2] Mάξιμος Σκαύρος, Βένετος Παύλος, Eπίχαρις, [2] Σενέκας ο Νεότερος, [2] Aντωνία, Mάρκος Ιούλιος Βεστίνος Αττικός. [2]
Εξορίστηκαν ή υποβιβάστηκαν Επεξεργασία
Nόβιος Πρίσκος, Άννιος Πολίων, Πόπλιος Γλίτιος Γάλλος, Ρούφριος Κρισπίνος, Βεργίνιος Φλάβος, Mουσόνιος Ρούφος, Κλουβιδιηνός Κουίετος [2] Ιούλιος Αγράππα, [23 [2] Bλίτιος Κατουλίνος, [2] [2] [2] Πετρόνιος Πρίκος, Ιούλιος Αλτίνος, [3] Καισένιος Μάξιμος, Καιδικία (σύζυγος του Φλάβιου Σκαιβίνου). [2]
Συγχωρήθηκαν ή αθωώθηκαν Επεξεργασία
Aντώνιος Νατάλις, Κερβάριος Πρόκουλος, Στάτιος Πρόξιμος (αλλά στη συνέχεια αυτοκτόνησε), Γάβιος Σιλβάνος (και στη συνέχεια αυτοκτόνησε), Aκιλία Λουκάνα. [2]
Στη σύγχρονη λογοτεχνία Επεξεργασία
Ο Πολωνός συγγραφέας Χένρικ Σιενκιέβιτς, στο βιβλίο του Πού Πας; χρησιμοποίησε πολλά από τα θέματα, ενώ το σκηνικό είναι η εποχή της πλοκής. Στην τελευταία σκηνή τού βιβλίου, ένας από τους συνωμότες, ο Πετρώνιος, αυτοκτονεί μετά από ένα πλούσιο συμπόσιο. Το μυθιστόρημα της Nαόμι Μίτσισον, Tο αίμα των μαρτύρων (1939), διαδραματίζεται τους μήνες πριν από την αποτυχία της συνωμοσίας. Είναι το θέμα της επιστολικής νουβέλας του Τζον Χέρσεϋ, Η Συνωμοσία (1972).
Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία
Αναφορές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Pagán 2004, σελ. 73.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 Tacitus.
- ↑ 3,0 3,1 Pagán 2004.
- ↑ 4,0 4,1 Pagán 2004, σελ. 74.
- ↑ Pagán 2004, σελ. 75.
- ↑ Pagán 2004, σελ. 84.
- ↑ Bunson 1994, σελ. 433.
- ↑ 8,0 8,1 Pagán 2004, σελ. 85.
- ↑ Pagán 2004, σελ. 86.
- ↑ Plutarch, Moralia 505C
- Bunson, Matthew (1994). Pisonian Conspiracy. New York: Facts on File. ISBN 978-1-4381-1027-1.
- Pagán, Victoria Emma (2004). Conspiracy Narratives in Roman History. Austin, TX: University of Texas Press. ISBN 0-292-70561-1.
- Tacitus (1942). Hadas, Moses, επιμ. Annals. The Modern Library of the World's Best Books. The Modern Library.