Ο Γάιος Πετρώνιος (Gaius Petronius, 27 - 66 μ.Χ.), ο αποκαλούμενος arbiter elegantiae (διαιτητής της κομψότητος), ήταν αυλικός του Νέρωνα και θεωρείται ο συγγραφέας του Σατυρικού.

Πετρώνιος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Petronius Niger (Λατινικά)
Γέννηση27 (περίπου)
Massilia
Θάνατος66[1][2][3]
Κύμη[3]
Αιτία θανάτουαπώλεια αίματος
Συνθήκες θανάτουεξαναγκασμένη αυτοκτονία[3][2]
Ψευδώνυμοarbiter elegantiae
Χώρα πολιτογράφησηςΑρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα[4][5]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας[4][6]
πολιτικός
στρατιωτικός
ποιητής[7]
φιλόσοφος[8]
Αξιοσημείωτο έργοSatyricon
Οικογένεια
ΓονείςPublius Petronius και Plautia
ΑδέλφιαPetronia
Publius Petronius Turpilianus
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΡωμαίος συγκλητικός
Ρωμαίος έπαρχος
Ύπατος στην αρχαία Ρώμη
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Για τον αυτοκράτορα της δυτικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, δείτε: Πετρόνιος Μάξιμος.

Βιογραφία

Επεξεργασία

Βασική πηγή των πληροφοριών για τη ζωή του Πετρώνιου είναι ο Τάκιτος. Κατ’ αυτόν ο Πετρώνιος «κοιμόταν τη μέρα κι εργαζόταν ή διασκέδαζε τη νύχτα, και με την ακόλαστη ζωή του έγινε τόσο διάσημος όσο άλλοι με την ενεργητικότητά τους». Για λίγο διετέλεσε διοικητής της επαρχίας της Βιθυνίας και το 62 ή 63 μ.Χ. ύπατος.

Έγινε μέλος του στενού κύκλου του Νέρωνα και η γνώμη του για θέματα αισθητικής ήταν νόμος (εξ ου και η προσωνυμία arbiter elegantiae). Αλλά η επιρροή του Πετρώνιου στον Νέρωνα προκάλεσε την εχθρότητα του διοικητή της αυτοκρατορικής φρουράς Τιγγελίνου, ο οποίος το 66 τον διέβαλε στον αυτοκράτορα ως ενεχόμενο σε συνωμοσία εναντίον του.

Προκειμένου να μην υποστεί τις ταπεινώσεις και τους βασανισμούς που θα προηγούνταν της βέβαιης θανάτωσής του, ο Πετρώνιος έκοψε τις φλέβες του, τις τύλιξε προσωρινά με επιδέσμους και πέρασε τις τελευταίες του ώρες τρώγοντας, πίνοντας, ακούγοντας μουσική και συζητώντας για ποίηση. Συνέταξε επίσης την ώρα εκείνη ένα κατάλογο των σεξουαλικών διαστροφών του Νέρωνα κατονομάζοντας και τους συντρόφους του των οργίων. Τον έστειλε στον αυτοκράτορα και ξετύλιξε τους επιδέσμους.

Το Σατυρικόν

Επεξεργασία

Το Σατυρικόν ήταν γραμμένο σε δεκαέξι τουλάχιστον βιβλία από τα οποία σώζονται το 15ο και 16ο κι αυτά όχι ολόκληρα. Αντίθετα από ό,τι θα περίμενε κάποιος από ένα «διαιτητή της κομψότητος», και παρά την επίκληση του Επίκουρου που γίνεται σ’ αυτό, το έργο είναι ρεαλιστικό μέχρι χυδαιότητος, οι ήρωές του ελεεινοί παλιάνθρωποι και οι περιπέτειές τους αισχρές. Διατυπώθηκε η άποψη ότι, αν το έγραψε ο Πετρώνιος του Νέρωνα, ήταν μια αμείλικτη γελοιογραφία των ηθών της Ρώμης, και ειδικά των νεόπλουτων απελεύθερων, εκ μέρους ενός πατρικίου. Στα κομμάτια που έχουν σωθεί είναι ξεκάθαρη η κριτική του συγγραφέα απέναντι στις ρητορικές σχολές και στην μεγάλη λογοτεχνική παραγωγή της εποχής. Σύμφωνα με τον Michael Heseltine «ο Πετρώνιος έβαλε μια παύση στην λογοτεχνική εφευρετικότητα και παραγωγή, με το να εκφράσει μία άποψη για τους δημιουργούς των ποιημάτων, της πρόζας, των εικόνων, των φιλοσοφιών και των αγαλμάτων, που είχαν προηγηθεί αυτού και, ως εκ τούτου, επηρέασαν την άποψή του και την ερμηνεία του για τη σύγχρονη ζωή»[9]

Το 1969, ο Φεντερίκο Φελίνι μετέφερε το Σατυρικόν στη μεγάλη οθόνη.


Το Σατυρικόν μετέφρασε στα Νέα Ελληνικά ο Μιχάλης Μερακλής («Κείμενα» 1970 και «Γνώση» 1981) και ο Άρης Αλεξάνδρου (1971 Νεφέλη 2009)

Λογοτεχνικές αναφορές

Επεξεργασία

Ο Πετρώνιος είναι ο ήρωας των ακόλουθων λογοτεχνικών έργων :

  • Αλεξάνδρου Πούσκιν : Μια ιστορία της ρωμαϊκής ζωής (διήγημα, 1835)
  • Henryk Sienkiewicz's (Χένρικ Σιενκιέβιτς) : Quo Vadis (μυθιστόρημα, 1985, ελλην.μετάφρ.Τάκης Μπαρλάς, εκδ. "Π.Δημητράκου" χχ)
  • Anthony Burgess : The Kingdom of the Wicked (Το βασίλειο του Κακού, μυθιστόρημα, 1985)
  • Jesse Browner : The Uncertain Hour (Η αβέβαιη ώρα, μυθιστόρημα)
  • Mika Waltari : Ihmiskunnan viholliset (αγγλ.τίτλος The Roman, μυθιστόρημα, 1964)

Παραπομπές

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Petronius Arbiter στο Wikimedia Commons