Τουταγχαμών

Ο Τουταγχαμών ήταν Αιγύπτιος φαραώ της 18ης δυναστείας, που βασίλευσε περίπου από το 1332 μέχρι το 1323 π.Χ. σύμφωνα με την συμβατική χρονολόγηση. Γεννήθηκε το 1341 π.Χ. και πέθανε σε ηλικία 18 ετών. Παρά τη σωματική αναπηρία και τη νεαρή ηλικία του, η βασιλεία του Τουταγχαμών ήταν σταθεροποιητική για τη χώρα, μετά το πολιτικό και θρησκευτικό χάσμα που είχε αφήσει ο πατέρας του Ακενατόν. Υπό το σκήπτρο του αντιμετωπίστηκαν οι εχθροί των Αιγυπτίων στη Νουβία και τη Λεβαντίνη και καταργήθηκε η θρησκεία του ηλιακού δίσκου (Ατόν) που είχε επιβάλλει ο πατέρας του, επαναφέροντας τον πολυθεϊσμό και αποκαθιστώντας τις σχέσεις με το ιερατείο. Λόγω της ηλικίας του και της εύθραυστης σωματικής του κατάστασης, σημαντικό ρόλο στη διακυβέρνηση της Αιγύπτου κατά τη βασιλεία του είχε ο Μεγάλος Βεζίρης Άυ και ο αρχηγός του στρατού Χορεμχέμπ, οι οποίοι έμελλε να γίνουν και οι δύο επόμενοι Φαραώ με τη σειρά που αναφέρθηκαν. Τα αίτια θανάτου του Τουταγχαμών δεν είναι ξεκάθαρα. Μία κρανιοεγκεφαλική κάκωση, που εντοπίστηκε κατά την εξέταση της μούμιας με Ακτίνες Χ, μαρτυρά ότι ο θάνατός του ήταν βίαιος, αλλά κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αν επρόκειτο για συνωμοσία ή ατύχημα ή ακόμα και αρρώστια. Η δυσανάλογη φήμη που έχει λάβει στη σύγχρονη εποχή οφείλεται στην ανακάλυψη του ασύλητου τάφου του από τον Χάουαρντ Κάρτερ το 1923 που ήταν σημείο καμπής στην αιγυπτιολογία αλλά και την αρχαιολογία γενικότερα.

Τουταγχαμών
Η νεκρική μάσκα του Τουταγχαμών, Αιγυπτιακό Μουσείο, Κάιρο.
Φαραώ της Αιγύπτου
Περίοδος	1332 - 1323 π.Χ.
Προκάτοχος	Σμενκαρέ
Διάδοχος	Άυ
Γέννηση	1341 π.Χ. Βορεινό παλάτι, Αμάρνα
Τόπος ταφής	Κοιλάδα των βασιλέων, δυτικές Θήβες
Σύζυγος	Ανκεσεναμούν
Οίκος	18η αιγυπτιακή δυναστεία
Πατέρας	Ακενατών
Μητέρα	Μία δευτερεύουσα σύζυγος του Φαραώ Ακενατών, πιθανώς κοντινή του συγγενής
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Οικογένεια

Ο πατέρας του ήταν ο Ακενατόν και η μητέρα του ήταν μία δευτερεύουσα σύζυγος του Ακενατόν, πιθανόν ετεροθαλής αδελφή του. Ήταν το μοναδικό αγόρι από τα επτά παιδιά του Ακενατόν, κάτι που τον καθιστούσε μοναδικό διάδοχο του θρόνου, όταν ο Ακενατόν πέθανε υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες. Ωστόσο, ο θρόνος φαίνεται να μην μεταβιβάστηκε απευθείας στον ανήλικο Φαραώ, καθώς βγήκε στην επιφάνεια ένας αφανής Φαραώ, ο Σμενκαρέ. Πολλοί υποθέτουν πως ο Σμενκαρέ ήταν αδελφός ή μεγαλύτερος υιός του Ακενατόν, αλλά διάσημη είναι και η άποψη ότι ήταν ένα άλλο όνομα για τη βασίλισσα Νεφερτίτη που ίσως να κυβέρνησε για λίγο τη χώρα μετά το θάνατο του συζύγου της. Όταν ο Τουταγχαμών στέφθηκε Φαραώ περίπου στην ηλικία των 8 με 9, παντρεύεται την ετεροθαλή αδελφή του, πριγκίπισσα Αγκεσεναμούν, κόρη της Νεφερτίτης.

Ο τάφος του

Ο τάφος του ανακαλύφθηκε στις 4 Νοεμβρίου του 1922 από τον Βρετανό αρχαιολόγο Χάουαρντ Κάρτερ και η σαρκοφάγος ανοίχτηκε στις 16 Φεβρουαρίου του 1923.

Ήταν ο μοναδικός ασύλητος βασιλικός τάφος στην κοιλάδα των βασιλέων, κάτι που πιθανώς αποδίδεται στο μικρό μέγεθος του τάφου, που αρχικά προοριζόταν για τον ανώτατο σύμβουλό του. Επιπλέον, αυτό φανερώνει και την απουσία υστεροφημίας του Φαραώ, καθώς το όνομά του ήταν άγνωστο, ακόμα και 100 χρόνια μετά το θάνατό του κατά την 19η δυναστεία.

Η ανακάλυψη του τάφου έλαβε σημαντική κάλυψη και ανανέωσε το ενδιαφέρον για την Αρχαία Αίγυπτο και αποτέλεσε μείζον θέμα της επικαιρότητας του 1922, καθώς πολλές εφημερίδες ασχολήθηκαν με το θέμα της ανακάλυψης του τάφου. Κάτι τέτοιο όμως λειτούργησε και αρνητικά, αφού ενισχύθηκε η φήμη της λεγόμενης «κατάρας του Τουταγχαμών».

Στον τάφο του βρέθηκαν επίσης δύο μωρά (αμφότερα κορίτσια), το ένα πέθανε στη γέννα, ενώ το άλλο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Πρόσφατες μελέτες

Οι επιστήμονες του ιταλικού ινστιτούτου «Institute for Mummies and the Iceman» στο Μπολτσάνο της Ιταλίας δηλώνουν ότι ο πρόωρος θάνατος του νεαρού Αιγυπτίου αυτοκράτορος στα μέσα της εφηβείας του, προέρχεται πιθανότατα από κληρονομική ασθένεια. Ο Hutan Ashrafian, λέκτορας χειρουργικής στο Imperial College του Λονδίνου, τόνισε ως σημαντικό ότι πολλά μέλη της οικογενείας του Τουταγχαμών υπέφεραν από ασθένειες που οφείλονται σε ορμονικές ανισορροπίες και υποστήριξε ότι, ενώ οι πρόγονοι του Τουταγχαμών φαίνεται πως έζησαν μέχρι την ώριμη ηλικία, οι άμεσοι απόγονοί του, πέθαναν νωρίς.

Ο Τουταγχαμών είχε γυναικείους γοφούς, πεταχτά δόντια και θα πρέπει να περπατούσε στηριζόμενος σε βακτηρία, ενώ σύμφωνα με την «εικονική αυτοψία» που τού έγινε, στα δάκτυλα των ποδιών του φάνηκε απόκλιση και έτσι κούτσαινε. Ένα ακόμη στοιχείο του ότι ο Τουταγχαμών είχε προβλήματα κινητικότητας είναι άλλωστε και οι 130 βακτηρίες που ευρέθηκαν θαμμένες στον τάφο του.

Παραπομπές

• https://www.britannica.com/biography/Smenkhkare
• http://learning.blogs.nytimes.com/2015/02/19/throwback-thursday-king-tuts-tomb/?_r=0

Βιβλιογραφία

• Arnold, Dorothea· Metropolitan Museum of Art Staff· Green, L.· Allen, James P. (1996). The Royal Women of Amarna: Images of Beauty from Ancient Egypt. Metropolitan Museum of Art. ISBN 978-0-87099-816-4. OCLC 35292712. 
• Baker, Rosalie F.· Baker, Charles F. (2001). Ancient Egyptians: People of the Pyramids. Oxford University Press, USA. ISBN 978-0-19-512221-3. 
• Barclay, John M.G. (2006). Flavius Josephus: Translation and Commentary, Volume 10: Against Apion. BRILL. ISBN 978-90-474-0405-7. 
• Booysen, Riaan (2013). Thera and the Exodus: The Exodus Explained in Terms of Natural Phenomena and the Human Response to It. John Hunt Publishing. ISBN 978-1-78099-450-5. 
• Brand, Peter Peter James· Cooper, Louise (2009). Causing His Name to Live: Studies in Egyptian Epigraphy and History in Memory of William J. Murnane. BRILL. ISBN 978-90-04-17644-7. OCLC 318869912. 
• Braun, David (2012). National Geographic Tales of the Weird: Unbelievable True Stories. National Geographic Society. ISBN 978-1-4262-0965-9. 
• Booth, Charlotte (2007). The Boy Behind the Mask: Meeting the Real Tutankhamun. Oneworld. ISBN 978-1-85168-544-8. OCLC 191804020. 
• Chyla, Julia· Rosińska-Balik, Karolina· Debowska-Ludwin, Joanna (2017). Current Research in Egyptology 17. Oxbow Books. ISBN 978-1-78570-603-5. OCLC 1029884966. 
• Clayton, Peter A. (2006). Chronicle of the Pharaohs: The Reign-by-Reign Record of the Rulers and Dynasties of Ancient Egypt. Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-28628-9. OCLC 869729880. 
• Collier, Mark· Manley, Bill (2003). How to Read Egyptian Hieroglyphs: A Step-by-step Guide to Teach Yourself. University of California Press. ISBN 978-0-520-23949-4. OCLC 705578614. 
• Cooney, Kathlyn M.· Jasnow, Richard (2015). Joyful in Thebes: Egyptological Studies in Honor of Betsy M. Bryan. Lockwood Press. ISBN 978-1-937040-41-3. OCLC 960643348. 
• Cooney, Kara (30 Οκτωβρίου 2018). When Women Ruled the World: Six Queens of Egypt. National Geographic Society. ISBN 978-1-4262-1978-8. OCLC 1100619021. 
• Darnell, John Coleman· Manassa, Colleen (3 Αυγούστου 2007). Tutankhamun's Armies: Battle and Conquest During Ancient Egypt's Late Eighteenth Dynasty. John Wiley & Sons. ISBN 978-0-471-74358-3. 
• Dodson, Aidan (2009). Amarna Sunset: Nefertiti, Tutankhamun, Ay, Horemheb, and the Egyptian Counter-Reformation. American University in Cairo Press. ISBN 978-1-61797-050-4. OCLC 1055144573. 
• Dodson, Aidan· Hilton, Dyan (2010). The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-28857-3. 
• Eaton-Krauss, Marianne (2016). The Unknown Tutankhamun. Bloomsbury Publishing. ISBN 978-1-4725-7563-0. OCLC 1049775714. 
• Gabolde, Marc (2000). D'Akhenaton à Toutânkhamon. Université Lumière-Lyon 2, Institut d'archéologie et d'histoire de l'antiquité. ISBN 9782911971020. OCLC 607262790. 
• Gad, Yehia· Ismail, Somaia· Fathalla, Dina· Khairat, Rabab· Fares, Suzan· Gad, Ahmed Zakaria· Saad, Rama· Moustafa, Amal· ElShahat, Eslam· Mandil, Naglaa· Fateen, Mohamed· Elleithy, Hisham· Wasef, Sally· Zink, Albert· Hawass, Zahi· Pusch, Carsten (2020). «Maternal and paternal lineages in King Tutankhamun's family». Guardian of Ancient Egypt: Essays in Honor of Zahi Hawass. Czech Institute of Egyptology. σελίδες 1–23. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2022. 
• Gilbert, Katherine Stoddert· Holt, Joan K.· Hudson, Sara, επιμ. (1976). Treasures of Tutankhamun. The Metropolitan Museum of Art. ISBN 978-0-87099-156-1. OCLC 865140073. 
• Gundlach, Rolf· Taylor, John H. (2009). 4. Symposium Zur Ägyptischen Königsideologie. Otto Harrassowitz Verlag. ISBN 978-3-447-05888-9. OCLC 500749022. 
• Fritze, Ronald H. (2016). Egyptomania: A History of Fascination, Obsession and Fantasy. Reaktion Books. ISBN 978-1-78023-685-8. OCLC 1010951566. 
• Hawass, Zahi (17 February 2010). «Ancestry and Pathology in King Tutankhamun's Family». The Journal of the American Medical Association 303 (7): 638–647. doi:10.1001/jama.2010.121. PMID 20159872. http://www.leben-in-luxor.de/docs/Hawass_Ancestry_and_Pathology_joc05008_638_647.pdf. Ανακτήθηκε στις 27 August 2019. 
• Hawass, Zahi (2004). The Golden Age of Tutankhamun. American Univ in Cairo Press. σελ. 56. ISBN 978-977-424-836-8. OCLC 56358390. 
• Hawass, Zahi· Saleem, Sahar (2016). Scanning the Pharaohs: CT Imaging of the New Kingdom Royal Mummies. Oxford University Press. ISBN 978-977-416-673-0. OCLC 1078493215. 
• Hawass, Zahi; Saleem, Sahar (2011). «Mummified Daughters of King Tutankhamun: Archeologic and CT Studies». American Journal of Roentgenology 197 (5): W829–W836. doi:10.2214/AJR.11.6837. ISSN 0361-803X. PMID 22021529. https://www.researchgate.net/publication/51736893. 
• Hornung, Erik (1999) [1995]. Akhenaten and the Religion of Light. Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-8725-5. 
• Hoving, Thomas (2002). Tutankhamun: The Untold Story. Cooper Square Press. ISBN 978-1-4617-3214-3. OCLC 3965932. 
• Ikram, Salima (2022). «The Most Famous Mummy of All is Nebkheperure Tutankhamen's». KMT: A Modern Journal of Ancient Egypt 33 (2): 10–21. 
• James, T. G. H. (2000). Howard Carter: The Path to Tutankhamun, Second Edition. I. B. Tauris. ISBN 978-1-86064-615-7. 
• Kozma, Chahira (2008). «Skeletal dysplasia in ancient Egypt». American Journal of Medical Genetics Part A 146A (23): 3104–3112. doi:10.1002/ajmg.a.32501. ISSN 1552-4825. PMID 19006207. 
• Leprohon, Ronald J. (2013). The Great Name: Ancient Egyptian Royal Titulary. SBL Press. ISBN 978-1-58983-736-2. 
• Mackowiak, Philip A. (2013). Diagnosing Giants: Solving the Medical Mysteries of Thirteen Patients Who Changed the World. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-936114-4. 
• Marchant, Jo (25 June 2010). «Tutankhamen 'killed by sickle-cell disease'». New Scientist. https://www.newscientist.com/article/dn19094-tutankhamen-killed-by-sickle-cell-disease/. Ανακτήθηκε στις 2 July 2021. 
• Morkot, Robert (10 Νοεμβρίου 2004). The Egyptians: An Introduction. Routledge. ISBN 978-1-134-48857-5. OCLC 60448544. 
• Nici, John (2015). Famous Works of Art—And How They Got That Way. Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1-4422-4955-4. OCLC 1035635529. 
• Osing, Jürgen· Dreyer, Günter (1987). Form und Mass: Beiträge zur Literatur, Sprache und Kunst des alten Ägypten : Festschrift für Gerhard Fecht zum 65. Geburtstag am 6. Februar 1987. Otto Harrassowitz Verlag. ISBN 978-3-447-02704-5. 
• Redford, Donald B. (2003). The Oxford Essential Guide to Egyptian Mythology. Berkley Publishing Group. ISBN 978-0-425-19096-8. 
• Reeves, Carl Nicholas (1990). The Complete Tutankhamun: The King, the Tomb, the Royal Treasure. Thames and Hudson. ISBN 978-0-500-27810-9. OCLC 1104938097. 
• Reeves, Nicholas (2015). «Tutankhamun's Mask Reconsidered (2015)». Bulletin of the Egyptological Seminar 19: 511–526. https://www.academia.edu/7415055. Ανακτήθηκε στις 7 September 2019. 
• Reeves, Nicholas· Wilkinson, Richard H. (1996). The Complete Valley of the Kings. London: Thames and Hudson. OCLC 809290016. 
• Ridley, Ronald T. (2019). Akhenaten: A Historian's View. Cairo and New York: The American University in Cairo Press. ISBN 978-977-416-793-5. OCLC 8993387156. 
• Riggs, Christina (2018). Photographing Tutankhamun: Archaeology, Ancient Egypt, and the Archive. Bloomsbury Publishing. ISBN 978-1-350-03853-0. OCLC 1114957945. 
• Roberts, Peter (2006). HSC Ancient History. Pascal Press. ISBN 978-1-74125-179-1. OCLC 225398561. 
• Riggs, Christina (2021). Treasured: How Tutankhamun Shaped a Century. PublicAffairs. ISBN 978-1-5417-0121-2. 
• Robinson, Andrew (27 Αυγούστου 2009). Writing and Script: A Very Short Introduction. Oxford University Press. σελίδες 90–91. ISBN 978-0-19-956778-2. OCLC 654777745. 
• Tawfik, Tarek; Thomas, Susanna; Hegenbarth-Reichardt, Ina (2018). «New Evidence for Tutankhamun's Parents: Revelations from the Grand Egyptian Museum». Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts, Abteilung Kairo 74: 179–195. https://www.academia.edu/44790548. Ανακτήθηκε στις 20 March 2021. 
• Thompson, Jason (2018). Wonderful Things: A History of Egyptology, 3. From 1914 to the Twenty-First Century. American University in Cairo Press. ISBN 978-977-416-760-7. 
• Timmann, Christian; Meyer, Christian G. (2010). «Malaria, mummies, mutations: Tutankhamun's archaeological autopsy» (στα αγγλικά). Tropical Medicine & International Health 15 (11): 1278–1280. doi:10.1111/j.1365-3156.2010.02614.x. ISSN 1365-3156. PMID 20723182. 
• Tyldesley, Joyce (2012). Tutankhamen: The Search for an Egyptian King. Basic Books. ISBN 978-0-465-02020-1. 
• Walshe, J.M. (January 1973). «Tutankhamun: Klinefelter's Or Wilson's?». The Lancet 301 (7794): 109–110. doi:10.1016/S0140-6736(73)90516-3. PMID 4118642. 
• Williamson, Jacquelyn (2015). «Amarna Period». Στο: Wendrich, Willeke, επιμ. UCLA Encyclopedia of Egyptology. Department of Near Eastern Languages and Cultures, UC Los Angeles. https://escholarship.org/uc/item/77s6r0zr. 
• Winstone, H. V. F. (2006). Howard Carter and the Discovery of the Tomb of Tutankhamun, Revised Edition. Barzan Publishing. ISBN 978-1-905521-04-3. 
• Zivie, A. (1998). «La nourrice royale Maïa et ses voisins: cinq tombeaux du Nouvel Empire récemment découverts à Saqqara» (στα γαλλικά). Comptes rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres 142 (1). https://www.persee.fr/doc/crai_0065-0536_1998_num_142_1_15830. 

Περαιτέρω ανάγνωση

• Andritsos, John. Social Studies of Ancient Egypt: Tutankhamun. Australia 2006.
• Brier, Bob. The Murder of Tutankhamun: A True Story. Putnam Adult, 13 April 1998, (ISBN 0-425-16689-9) (paperback), (ISBN 0-399-14383-1) (hardcover), (ISBN 0-613-28967-6) (School & Library Binding).
• Carter, Howard and Arthur C. Mace, The Discovery of the Tomb of Tutankhamun. Courier Dover Publications, 1 June 1977, (ISBN 0-486-23500-9) The semi-popular account of the discovery and opening of the tomb written by the archaeologist responsible.
• Desroches-Noblecourt, Christiane. Sarwat Okasha (Preface), Tutankhamun: Life and Death of a Pharaoh. New York: New York Graphic Society, 1963, (ISBN 0-8212-0151-4) (1976 reprint, hardcover), (ISBN 0-14-011665-6) (1990 reprint, paperback).
• Egyptian Supreme Council of Antiquities, The Mummy of Tutankhamun: The CT Scan Report, as printed in Ancient Egypt, June/July 2005.
• Haag, Michael. The Rough Guide to Tutankhamun: The King: The Treasure: The Dynasty. London 2005. (ISBN 1-84353-554-8).
• Hoving, Thomas. The Search for Tutankhamun: The Untold Story of Adventure and Intrigue Surrounding the Greatest Modern archeological find. New York: Simon & Schuster, 15 October 1978, (ISBN 0-671-24305-5) (hardcover), (ISBN 0-8154-1186-3) (paperback) This book details a number of anecdotes about the discovery and excavation of the tomb.
• James, T. G. H. Tutankhamun. New York: Friedman/Fairfax, 1 September 2000, (ISBN 1-58663-032-6) (hardcover) A large-format volume by the former Keeper of Egyptian Antiquities at the British Museum, filled with colour illustrations of the funerary furnishings of Tutankhamun, and related objects.
• Neubert, Otto. Tutankhamun and the Valley of the Kings. London: Granada Publishing Limited, 1972, (ISBN 0-583-12141-1) (paperback) First hand account of the discovery of the Tomb.
• Rossi, Renzo. Tutankhamun. Cincinnati (Ohio) 2007 (ISBN 978-0-7153-2763-0), a work all illustrated and coloured.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Grim secrets of Pharaoh's city—BBC News.
• Tutankhamun and the Age of the Golden Pharaohs website.
• British Museum Tutankhamun highlight.
• "Swiss geneticists examine Tutankhamun's genetic profile" by Reuters.
• Ultimate Tut Documentary produced by the PBS Series Secrets of the Dead.
• www.biography.com/people/king-tut-life