Φραξιονισμός
| Αυτό το λήμμα παρουσιάζει το θέμα από ελληνική οπτική γωνία ή δίνει δυσανάλογο βάρος στην ελληνική πτυχή ενός παγκόσμιου θέματος. Προσπαθήστε να το ανασκευάσετε ή και να προσθέσετε πληροφορίες έτσι ώστε να καλύπτει πληρέστερα και περισσότερο ουδέτερα το θέμα. Παρακαλούμε δείτε τη σχετική συζήτηση στη σελίδα συζήτησης του λήμματος. |
| Έχει προταθεί αυτό το λήμμα ή τμήμα αυτού του λήμματος, να συγχωνευθεί με το ΚΚΕ#Η περίοδος της φραξιονιστικής πάλης χωρίς αρχές. (Σχολιάστε) |
Ο Φραξιονισμός είναι πολιτικός όρος προερχόμενος από την λατινογενή ρωσική λέξη "φράξια" που σημαίνει επιμέρους ομάδα, ή κοινοβουλευτική ομάδα. Η χρήση όμως του όρου αυτού από τους κομμουνιστές αποδίδεται περισσότερο με την έννοια της ύπαρξης και δράσης εσωκομματικής διασπαστικής ομάδας, τα μέλη της οποίας και καλούνται εξ αυτής "φραξιονιστές".
Η δράση αυτών χαρακτηρίζεται γενικά "φραξιονιστική πάλη" ή "φραξιονισμός" με την έννοια των εσωκομματικών συγκρούσεων.
Ελλάδα
ΕπεξεργασίαΣτη νεότερη ελληνική ιστορία και συγκεκριμένα στο μεσοπόλεμο, στην περίοδο 1928-1931, με τον όρο φραξιονισμός ή φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές που έλαβε ευρύτατη χρήση χαρακτηρίστηκε η πολιτική κρίση που είχε ξεσπάσει μέσα στους κόλπους του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ η οποία και έληξε το Νοέμβριο του 1931.
Φραξιονιστική Πάλη Χωρίς Αρχές
ΕπεξεργασίαΤην εποχή εκείνη η ηγεσία και ο μηχανισμός των δύο αυτών Οργανώσεων ΚΚΕ και ΟΚΝΕ είχε διασπαστεί σε δύο αντίπαλες παρατάξεις προσπαθώντας η μία να επιβληθεί ή και να εξουδετερώσει την άλλη. Στα μέσα μάλιστα του 1931 φαίνεται πως το ΚΚΕ είχε οδηγηθεί σχεδόν στην αποσύνθεση με επακόλουθο την αντανάκλαση της στα εργατικά στρώματα.[1] Η μία παράταξη, η δεξιά, με επικεφαλής τους Χαϊτά, Ευτυχιάδη και Κολοζώφ ήρθε σε ολομέτωπη σύγκρουση με την αριστερή των συνδικαλιστών Σιάντου, Θέου, Πυλιώτη, Παπαρήγα και Ασίκη. Μετά την φυλάκιση από το αστικό καθεστώς το Σεπτέμβριο του 1930 του Γραμματέα Χαϊτά και των Ευτυχιάδη-Κολοζώφ την ηγεσία στο κόμμα ανέλαβε η ομάδα των Σιάντου-Θέου.
Η ομάδα των Χαϊτά-Ευτυχιάδη είχε σαν σύνθημα το "πρώτα οργάνωση και ύστερα επανάσταση", ενώ των Σιάντου-Θέου "την μετατροπή των αυθόρμητων λαϊκών κινητοποιήσεων σε γενική πολιτική απεργία".[2] Η Κομμουνιστική Διεθνής χαρακτήρισε την ομάδα των Χαϊτά-Ευτυχιάδη οπορτουνιστική δεξιά φράξια, ενώ των Σιάντου-Θέου αναρχοσυνδικαλιστική, αποκλίνουσες και οι δύο από την ορθόδοξη γραμμή του Μαρξισμού-Λενινισμού.
Η μετέπειτα διαφώτιση, την εποχή του Ζαχαριάδη, υποστήριξε ότι η "Φραξιονιστική Πάλη Χωρίς Αρχές" ήταν "απολιτική" και ότι οφειλόταν κυρίως στη "μεγαλοποίηση πολιτικών μικροαποχρώσεων και σε προσωπικές διαφορές".[3]
Παρέμβαση της ΚΔ
ΕπεξεργασίαΣτην κατάσταση εκείνη αποφασίστηκε τελικά από την Κομμουνιστική Διεθνή (ΚΔ), που είχε λάβει γνώση αυτής, να παρέμβει άμεσα και αποφασιστικά. Έτσι τον Μάρτιο και Απρίλιο του 1931 κλήθηκαν και πήγαν στη Μόσχα για να λογοδοτήσουν γύρω στα 38 στελέχη του ΚΚΕ που μετείχαν στην φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές από λίστα που συνέταξε το στέλεχος Γιάννης Ιωαννίδης με εντολή του Νίκου Ζαχαριάδη που τότε βρισκόταν στη Μόσχα. Από τα 38 αυτά στελέχη μόνο δύο θα επιστρέψουν μερικούς μήνες αργότερα, ο Γιώργης Σιάντος και ο Κώστας Θέος και θα ενταχθούν πάλι στην ηγεσία του ΚΚΕ. Οι υπόλοιποι θα παραμείνουν στη Σοβιετική Ένωση και θα επιστρέψουν αργότερα, ενώ κάποιοι από αυτούς δεν θα επιστρέψουν ποτέ και μερικοί θα εκτελεστούν την περίοδο των σταλινικών εκκαθαρίσεων (1936-38).
Η ΚΔ διορισε νέα τριμελή ηγεσία στο ΚΚΕ που την αποτελούσαν οι Νίκος Ζαχαριάδης, Γιώργος Κωνσταντινίδης (Ασημίδης) και Γιάννης Μιχαηλίδης, απόφοιτοι όλοι των ΚUΤV. Επίσης καθαίρεσε όλη την Κεντρική Επιτροπή και το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ και το Νοέμβρη του 1931 διόρισε νέο Πολιτικό Γραφείο, αποτελούμενο από 7 νέα άτομα με μέσο όρο ηλικίας 27 έτη. Τα 7 μέλη του ΠΓ ήταν : N. Ζαχαριάδης, Σ. Σκλάβαινας, Β. Νεφελούδης, Γ. Ιωαννίδης, Γ. Μιχαηλίδης, Γ. Κωνσταντινίδης και Λ. Στρίγκος.[4]
Η Νέα Ηγεσία στάλθηκε στην Ελλάδα μαζί με ομάδα στελεχών του κόμματος που την εποχή εκείνη σπούδαζαν στη Σοβιετική Ένωση επικεφαλής της οποίας ήταν ο Νίκος Ζαχαριάδης, προκειμένου να επιφέρει την αποκατάσταση της ενότητας στο ΚΚΕ. Επίσης το δημοσιογραφικό όργανο του ΚΚΕ ο Ριζοσπάστης από τα τέλη του 1931 κυκλοφορούσε με τον τίτλο Νέος Ριζοσπάστης, σαφής αναφορά στη Νέα Ηγεσία.
Έτσι λοιπόν τον Νοέμβριο του 1931 με την παρέμβαση της ΚΔ και το διορισμό νέας ηγετικής ομάδας στο ΚΚΕ, υπό το Ν. Ζαχαριάδη, πήρε τέλος η φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές. Το Κόμμα άφηνε οριστικά πίσω του τις διαμάχες, τις κρίσεις, τις παλινδρομήσεις και τις συνεχείς αλλαγές στην ηγεσία της περιόδου 1918-31 και μετεξελισσόταν σε ένα κόμμα νέου τύπου. Στο εξής στις τάξεις του κόμματος θα υπήρχε η λεγόμενη "μπολσεβίκικη ομοφωνία".
Παραπομπές
ΕπεξεργασίαΠηγές
Επεξεργασία- Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Τόμος Πρώτος, 1918-1949, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
- Τεγόπουλος - Φυτράκης, Ελληνικό Λεξικό (Ορθογρ., ερμην. κ.λπ.), Αθήνα, Στ΄ έκδοση, σελ. 828
- Arnold Mandeson, Σύγχρονον Ρωσοελληνικόν Λεξικόν, Εκδ. Διαγόρας, Αθήναι 1966, σελ. 1278
- Ελευθεροτυπία/"Ιστορικά - Ν. Ζαχαριάδης", τεύχος 235 (6 Μαΐου 2004), σελ. 8-9
- Άγγελος Ελεφάντης, Η Επαγγελία της Αδύνατης Επανάστασης, Εκδόσεις ΘΕΜΕΛΙΟ, Αθήνα 1976