Επαρχία Φυλλίδας

Η Φυλλίδα ήταν μια από τις τέσσερις επαρχίες του Νομού Σερρών μέχρι το 1997. Βρισκόταν στο ανατολικό άκρο των Σερρών, ανάμεσα στο Μενοίκιο και το Παγγαίο όρος. Πρωτεύουσα της επαρχίας ήταν η Νέα Ζίχνη (2.421 κάτ.). Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2001) ο μεγαλύτερος οικισμός είναι η Αλιστράτη (2.764 κατ.) ακολουθούμενος από το Ροδολίβος (2.552 κατ.). Άλλοι μεγάλοι οικισμοί είναι οι Πρώτη (1.855 κατ.), Παλαιοκώμη (1.750 κατ.), Γάζωρος (1.666 κατ.), Δραβήσκος (1.660 κατ.) και Νέα Μπάφρα (1.004 κατ.).

Το λιοντάρι της Αμφίπολης.

Το φαράγγι του ποταμού Αγγίτη στο Σπήλαιο Αλιστράτης.

Γέφυρα του Αγγίτη στον Σ.Σ. Αγγίστας

Έλαβε το όνομά της από την αρχαία Φυλλίδα, που αποτελούσε τμήμα της ευρύτερης αρχαίας φυλετικής περιοχής της Ηδωνίδας, η οποία εκτεινόταν ανατολικά ως τον ποταμό Νέστο. Κατά τη μυθολογία, η Φυλλίδα ήταν ντόπια βασιλοπούλα που είχε δώσει για προίκα στο γιο του Θησέα την περιοχή αυτή.

Συνόρευε στα ανατολικά με τον νομό της Καβάλας και ήταν η μόνη επαρχία στον νομό που βρέχεται από θάλασσα. Η Επαρχία Φυλλίδας από το 2011 με το σχέδιο Καλλικράτης, έχει αποσπαστεί σε δύο δήμους: τον δήμους Νέας Ζίχνης και Αμφίπολης (με έδρα το Ροδολίβος).

Γεωγραφία

Το μεγαλύτερο μέρος της επαρχίας διασχίζει ο ποταμός Αγγίτης, παραπόταμος του ποταμού Στρυμόνα, ενώ ένα πολύ μικρό τμήμα της πεδιάδας της Δράμας ανήκει στην επαρχεία.

Η περιοχή του νέου δήμου Νέας Ζίχνης καλύπτει το βόρειο και βορειοανατολικό τμήμα της πρώην επαρχίας Φυλλίδος. Οι οικισμοί του δήμου ξεκινούν από το Μενοίκιο όρος (Σκοπιά, Αγριανή, Σφελινός), συνεχίζουν κατηφορίζοντας στους πρόποδές του (Αλιστράτη, Νέα Ζίχνη) και συνεχίζοντας απλώνονται στο βόρειο τμήμα της κοιλάδας του Αγγίτη ποταμού (Γάζωρος, Δραβήσκος, Θολός). Κατά την αρχαιότητα η περιοχή αποτελούσε μέρος της Θράκης και στις περιοχές του Δήμου κατοικούσαν διάφορα θρακικά φύλα, όπως οι Ηδωνοί (ιδρυτές της πόλης της Γαζώρου), οι Δόβηρες και οι Αγριάνες. Αρχαίες πόλεις της περιοχής του δήμου ήταν η Γάζωρος, η Ίχνα, η Μυρκινία, ο Δραβήσκος, ο Σφολενός. Το όνομα Ίχνα είναι παιονικό. Οι Ιχναίοι ήταν θρακικό φύλο που κατοικούσε γύρω από την περιοχή της σημερινής Νέας Ζίχνης. Η αυθεντική Ίχνα καταστράφηκε μάλλον από τους Βουλγάρους και ξαναχτίστηκε στους βυζαντινούς χρόνους σε πιο ασφαλή τοποθεσία, την σημερινή, μακρυά από την λίμνη του Αχινού και τον κάμπο. Στα οθωμανικά χρόνια ανήκε στον καζά των Σερρών στο Σαντζάκι της Θεσσαλονίκης και ονομαζόταν Ζίχνε - Zihne. Ενσωματώθηκε στο Ελληνικό κράτος την 29η Ιουνίου 1913 μαζί με την περιοχή των Σερρών.

Η Αλιστράτη είναι νεότερη της Ζίχνης, αν και στην περιοχή της έχουν βρεθεί ίχνη πρώιμης θρακικής αλλά και ρωμαϊκής κατοίκησης. Στην περιοχή της Αλιστράτης κατοικούσαν οι Δόβηρες και οι Ηδωνοί, θρακικά φύλα της περιοχής. Στην περίοδο της τελευταίας περιόδου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η Αλιστράτη γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, η οποία οδήγησε σταδιακά στην πνευματική άνθηση με την ίδρυση σημαντικών εκπαιδευτηρίων, όπως η Κεντρική Ελληνική Σχολή Αλιστράτης και η Αστική Σχολή, η οποία διέθετε οικοτροφείο, παρθεναγωγείο, αρρεναγωγείο, βιβλιοθήκη ακόμη και τυπογραφείο και ως πνευματικό κέντρο της περιοχής, σε συνδυασμό με την Μονή Αγίας Κυριακής διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο ενάντια στις προσπάθειες εκβουλγαρισμού της Ανατολικής Μακεδονίας κατά τον Μακεδονικό Αγώνα. Στα μέσα του 19ου αιώνα, η Αλιστράτη ήταν η έδρα της Μητρόπολης Φιλίππων, Δράμας και Ζιχνών. Ενσωματώθηκε στο Ελληνικό κράτος την 1η Ιουλίου του 1913 μαζί με την πόλη και την περιοχή της Δράμας.

Πάνω από το χωριό Σφελινός υπάρχουν ερείπια Ακρόπολης από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Στην ευρύτερη περιοχή του οικισμού έχουν εντοπιστεί αρχαία ευρήματα. Ειδικότερα στη θέση Μέγας Αλέξανδρος, βόρεια του οικισμού, έχουν βρεθεί ερείπια κάστρου, καθώς και τάφοι με πλούσια κτερίσματα.

Σε απόσταση 6 χλμ. νοτιοδυτικά της Αλιστράτης, στη θέση Πετρωτό, βρίσκεται το γνωστό σπήλαιο Αλιστράτης που θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης και το φαράγγι του ποταμού Αγγίτη. Στην βόρεια πλευρά της Αλιστράτης μπορεί κανείς να επισκεφτεί τα αρχαία ορυχεία που λειτουργούσαν την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και εξορύσσονταν σίδηρος, χαλκός, χρυσός και διάφορα πετρώματα για την βαφή των αγγείων. Στην Αλιστράτη λειτουργεί επίσης, ζωολογικός κήπος στο λόφο του Αγίου Κωνσταντίνου, ενώ η αρχιτεκτονική της πόλης είναι πλούσια με πλήθος νεοκλασικών και μακεδονίτικων κτηρίων.

Η Νέα Ζίχνη είναι επίσης έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Ζιχνών και Νευροκοπίου, η οποία περιλαμβάνει και ένα κομμάτι από την Περιφερειακή Ενότητα της Δράμας.

Τουριστικοί προορισμοί

Στην Φυλλίδα βρίσκονται αξιόλογοι οικοτουριστικοί προορισμοί είναι:

1. Φαράγγι του ποταμού Αγγίτη
2. Σπήλαιο Αλιστράτης
3. Μουσείο Αμφίπολης
4. Ιερά μονή Εικοσιφίνισας στο Παγγαίο
5. Ιερά μονή Αγίας Κυριακής στην Αλιστράτη
6. Ιερά μονή Αναλύψεως στην Πρώτη

Δείτε επίσης

• Αλιστράτη
• Σπήλαιο Αλιστράτης
• Αγγίτης ποταμός