Βικιπαίδεια

Άλωνα Φλώρινας

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 40°46′37″N 21°18′10″E / 40.7769°N 21.3027°E / 40.7769; 21.3027

Τα Άλωνα (βουλγάρικα, σλαβομακεδονικά: Арменско‎‎, παλαιότερη ονομασία (μέχρι 20/8/1927 - ΦΕΚ: 179/1927) Αρμένσκον [1]) είναι ορεινό χωριό του νομού Φλώρινας. Βρίσκονται σε υψόμετρο 1.000 μέτρων στις πλαγιές του όρους Βαρνούντα. Τα Άλωνα είναι έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητας του Δήμου Φλώρινας και ο πληθυσμός τους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011, ανέρχεται σε 211 κατοίκους. Η τοπική κοινότητα Αλώνων είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ορεινός οικισμός, με έκταση 28,129 χμ² (2011). [2]

Άλωνα
Τα Άλωνα το 1917.
Άλωνα is located in Greece
Άλωνα
Άλωνα
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΔήμοςΦλώρινας
Γεωγραφία
ΝομόςΦλώρινας
Υψόμετρο1.000
Έκταση28,129 (η κοινότητα)
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΑρμέν(τ)σκο
δεδομένα

Πληθυσμός Επεξεργασία

Μόνιμος [3][4][5]
Έτος Πληθυσμός
1991 211
2001 234
2011 211
Πραγματικός (de facto) [6][7][2]
Έτος Πληθυσμός
1961 564
1971 342
1981 254
1991 220
2001 237
2011 211

Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία

Το χωριό ιδρύθηκε από Έλληνες που κατέφυγαν εκεί λόγω των διώξεων που είχαν υποστεί από Αλβανούς μουσουλμάνους. Οι διάλεκτοι των ανατολικών νοτιοσλαβικών γλωσσών εισήχθησαν, κατά μια άποψη, μετά τα μέσα του 19ου αιώνα[8]. Ακόμα και έως το 1940, σύμφωνα με το μέλος του ΕΑΜ, Παύλο Κούφη από την εποχή που εργαζόταν εκεί ως δάσκαλος, οι κάτοικοι ήταν σλαβόφωνοι[9][10], εκτός από ορισμένες οικογένειες Σαρακατσάνων που κατοικούν στο χωριό έως και σήμερα[11].

Κάτοικοι των Αλώνων συμμετείχαν το 1903 στην εξέγερση του Ίλιντεν[12] με αποτέλεσμα το χωριό να υποστεί σημαντικές καταστροφές και αρκετοί κάτοικοί του να σφαγιαστούν από τις οθωμανικές δυνάμεις όταν αυτές κατέλαβαν τα Άλωνα μετά από μάχη με κομιτατζήδες[13]. Αρκετοί κάτοικοι των Αλώνων συμμετείχαν στον Μακεδονικό Αγώνα τασσόμενοι είτε με την ελληνική είτε με τη βουλγαρική πλευρά. Τον Σεπτέμβριο του 1905, είκοσι περίπου Μακεδονομάχοι υπό τους Παύλο Κύρου και Στέφο Γρηγορίου εισήλθαν στο χωριό και αιχμαλώτισαν μερικούς ντόπιους Βούλγαρους[14], τους οποίους άφησαν ελεύθερους εκτός από τον ιερέα και έναν ψάλτη[14] (αμφότεροι ένοπλοι[14][15]) τους οποίους εκτέλεσαν[15].

Τα Άλωνα το 1940 είχαν 991 κατοίκους[16] εκ των οποίων σύμφωνα με τις αρχές ασφαλείας τα 2/3 είχαν ρευστή ή μη ελληνική συνείδηση[15]. Κατά την περίοδο του Ελληνοϊταλικού πολέμου και της γερμανικής εισβολής σκοτώθηκαν τρεις κάτοικοι του οικισμού. Κατά την πρώτη περίοδο της Κατοχής, μερίδα των κατοίκων (λιποτάκτες του μετώπου και τρία άτομα που γύρισαν από την εξορία) τάχτηκε υπέρ της Βουλγαρίας[17]. Αργότερα τέσσερις κάτοικοι εκτελέστηκαν από τις δυνάμεις Κατοχής και άλλοι τρεις σκοτώθηκαν ως αντάρτες του ΕΛΑΣ[18].

Στα χρόνια του Εμφυλίου, σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις[19], πάνω από 150 κάτοικοι των Αλώνων στρατεύτηκαν στις τάξεις του ΔΣΕ. Από αυτούς, 57[19] ή 61[18] σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων, εκτελέστηκαν ή πέθαναν στη φυλακή ή στην εξορία, ενώ ένας σκοτώθηκε πολεμώντας στο πλευρό των κυβερνητικών δυνάμεων[18]. Με τη λήξη του Εμφυλίου, οι ηττημένοι αντάρτες κατέφυγαν στις σοσιαλιστικές χώρες, ενώ στις επόμενες δεκαετίες υπήρξε κύμα μετανάστευσης προς τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και τον Καναδά[18].

Προσωπικότητες Επεξεργασία

Από τα Άλωνα καταγόταν ο οπλαρχηγός του Μακεδονικού αγώνα Σίμος Ιωαννίδης (ή "Στογιάννης" ή "Αρμενσκιώτης")[20], καθώς και οι μακεδονομάχοι Πέτρος Αλεξίου[21], Πέτρος Στόικου[21], Σπυρίδων Τάσης[21] και Κωνσταντίνος Τεμέλκου[21][22]. Επίσης, και οι κομιτατζήδες Ιβάν Γκότσεφ Κουλίνοφ[23] και Αναστάς Ίλιεφ[24]. Αλωνιώτης ήταν και ο αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης και συγγραφέας Παύλος Κούφης[25] (1913 - 2003).

 
Ο Αρμενσκιώτης οπλαρχηγός του Μακεδονικού αγώνα Σίμος Ιωαννίδης.

Πολιτισμός Επεξεργασία

Χαρακτηριστική είναι η παραδοσιακή φορεσιά των Αλώνων, η οποία αποτέλεσε την έμπνευση για τη στολή των Μακεδονομάχων που αποτελεί σήμερα την επίσημη στολή της Προεδρικής φρουράς και των σκοπών στην Πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα[26]. Στον οικισμό οφείλει το όνομά του ο παραδοσιακός χορός αλωνιώτικος ή αρμέντσκοτο[27].

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης - Μετονομασίες των οικισμών της Ελλάδος: Αρμένσκον - Άλωνας.
  2. ↑ 2,0 2,1 https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
  3. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf
  4. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_monimos.pdf
  5. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
  6. ↑ ΠΛ 2:624
  7. ↑ ΠΛΜ 7:224
  8. ↑ Γεώργιος Μόδης, Αγώνες στη Μακεδονία, Εκδόσεις Μπαρμπουνάκης, Θεσσαλονίκη 1975, σ. 120
  9. ↑ Τάσος Κωστόπουλος, Η απαγορευμένη γλώσσα - Κρατική Καταστολή των Σλαβικών Διαλέκτων στην Ελληνική Μακεδονία, σελ. 28.
  10. ↑ Παύλος Κούφης, Άλωνα Φλώρινας - Αγώνες και θυσίες, Αθήνα 1990, σ. 148.
  11. ↑ «Σύλλογος Σαρακατσαναίων Δυτικής Μακεδονίας «Ο Φλάμπουρας» το ιδρυτικό πρώτο διοικητικό συμβούλιο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2015. 
  12. ↑ «Atanas Tane Naumovski, Lerin in mourning, Pollitecon Publications, Wareemba, NSW, Australia, 2014, p. 73» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 10 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2015. 
  13. ↑ Εφημερίδα Σκριπ, 13 Αυγούστου 1903, σ. 1 - 2.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Γ. Χ. Μόδη, Μακεδονικός Αγών και Μακεδόνες αρχηγοί, β' έκδοση, Θεσσαλονίκη 2007, σ. 224 - 225.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 «Δημήτρης Λιθοξόου, Πληθυσμός και οικισμοί της περιοχής Φλώρινας, Αρμένσκο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2010. 
  16. ↑ Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βαμβά-Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, Α΄ τόμος, ΤΑ ΝΕΑ, Αθήνα 2012, σ. 63.
  17. ↑ Ιωάννου Σ. Κολιοπούλου, Λεηλασία Φρονημάτων, τόμος Α', εκδόσεις Βάνιας, β΄έκδοση, Θεσσαλονίκη 1996, σ. 38.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 Ιωάννου Σ. Κολιοπούλου, Λεηλασία Φρονημάτων, τόμος Β', εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1995, σ. 251.
  19. ↑ 19,0 19,1 Atanas Tane Naumovski, 2014, p. 74.
  20. ↑ ΓΕΣ, Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Ο Μακεδονικός Αγών και τα εις Θράκην Γεγονότα, Αθήνα 1979, σσ. 133, 301
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 Ε. Φωτιάδου, "Η συμμετοχή του νομού Φλωρίνης στο Μακεδονικό Αγώνα", περιοδικό Αριστοτέλης, τεύχος 156 (1982), σσ. 16-20
  22. ↑ Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, επιστημονική επιμέλεια: Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2008, σ. 162
  23. ↑ Николов, Борис Й. Вътрешна македоно-одринска революционна организация. Войводи и ръководители (1893-1934). Биографично-библиографски справочник, София 2001, стр. 87.
  24. ↑ Македонски Алманах, издава Ц.К. на МПО, редактор Петър Ацев, издание на "The Macedonian Tribune", Indianapolis 1940, стр.326-327.
  25. ↑ Άρθρο στην Εφημερίδα Ριζοσπάστης, 16-Απρ-2006: "Μνήμες Αγωνιστών"
  26. ↑ «Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας, Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, Τοπογραφία του Νομού Φλώρινας, Κοινότητες της πεδιάδας Φλώρινας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2012. 
  27. ↑ Κώστας Τσώνης, Λαϊκοί Οργανοπαίχτες και Μουσικοχορευτική Παράδοση της Φλώρινας, στη Μελβούρνη της Αυστραλίας, στο E. Close, M. Tsianikas and G. Couvalis (επιμ.) "Greek Research in Australia: Proceedings of the Sixth Biennial International Conference of Greek Studies, Flinders University June 2005", Flinders University Department of Languages - Modern Greek: Adelaide, 2007, σελ. 439-448.

Πηγές Επεξεργασία

  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1981, 2006 (ΠΛΜ)
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Άλωνα_Φλώρινας&oldid=10078274"