Αγιόκλημα
Το αγιόκλημα ή αιγόκλημα είναι θάμνος ή αναρριχώμενο φυτό του γένους Λονίκερα (Lonicera), της οικογένειας Αιγοφυλλίδες, ιθαγενές στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη της Βόρειας Αμερικής και της Ευρασίας.[1] Περίπου 180 είδη αγιοκλήματος έχουν εντοπιστεί και στις δύο ηπείρους.[1] Τα ευρέως γνωστά είδη περιλαμβάνουν το Lonicera periclymenum (κοινό μελισσόχορτο ή αγιόκλημα), το Lonicera japonica (ιαπωνικό αγιόκλημα, λευκό αγιόκλημα ή κινέζικο αγιόκλημα) και το Lonicera sempervirens (κοραλί αγιόκλημα, αγιόκλημα τρομπέτα). Το L. japonica είναι ένα επιθετικό, εξαιρετικά διεισδυτικό είδος που θεωρείται σημαντικό παράσιτο στις ηπείρους της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης, της Νότιας Αμερικής, της Αυστραλίας και της Αφρικής.[1]
| Αγιόκλημα | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ιαπωνικό αγίοκλημα (Lonicera japonica)
| ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| Σύστημα: κατά Cronquist | ||||||||||||||
|
Περιγραφή Επεξεργασία
Τα περισσότερα είδη Λονίσερας είναι ανθεκτικά αναρριχώμενα φυτά, με μια μειοψηφία θάμνων.[1] Ορισμένα είδη (συμπεριλαμβανομένου του Lonicera hildebrandiana από τους πρόποδες των Ιμαλαΐων και του L. etrusca από τη Μεσόγειο) είναι ευαίσθητα και μπορούν να καλλιεργηθούν έξω μόνο σε υποτροπικές ζώνες. Τα φύλλα είναι αντίθετα, απλά ωοειδή, μήκους 1 – 10 εκ.. Τα περισσότερα είναι φυλλοβόλα αλλά μερικά είδη είναι αειθαλή.
Πολλά από τα είδη έχουν αμφίπλευρα συμμετρικά άνθη με γλυκό άρωμα που παράγουν γλυκό, βρώσιμο νέκταρ και τα περισσότερα άνθη βρίσκονται σε ομάδες των δύο. Τόσο οι θαμνώδεις όσο και τα αναρριχώμενα έχουν ισχυρά ινώδεις μίσχους που έχουν χρησιμοποιηθεί για δέσιμο και υφάσματα.
Ο καρπός είναι ένα κόκκινο, μπλε ή μαύρο σφαιρικό ή επίμηκες μούρο που περιέχει πολλούς σπόρους. Στα περισσότερα είδη τα μούρα είναι ήπια δηλητηριώδη, αλλά σε λίγα (όπως το Lonicera caerulea) είναι βρώσιμα και καλλιεργούνται για οικιακή χρήση και για εμπόριο. Τα περισσότερα μούρα αγιοκλήματος είναι ελκυστικά για την άγρια ζωή, γεγονός που οδήγησε σε είδη όπως το L. japonica και το L. maackii να εξαπλωθούν διεισδυτικά πέρα από την αρχική τους κατανομή. Πολλά είδη Lonicera τρώγονται από τις προνύμφες ορισμένων ειδών λεπιδόπτερων.
Χωροκατακτητικά είδη Επεξεργασία
Η εξάπλωση του L. japonica στη Βόρεια Αμερική ξεκίνησε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1806, όταν καλλιεργήθηκε ευρέως μέχρι τη δεκαετία του 1860.[1] Ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά στον Καναδά στα δάση του Οντάριο το 1976 και είχε γίνει χωροκατακτητικό μέχρι το 2007.[1] Το L. japonica εισήχθη στην Αυστραλία μεταξύ 1820-40.[1]
Αρκετά είδη αγιοκλήματος έχουν γίνει διεισδυτικά όταν εισήχθησαν εκτός της αρχικής κατανομής τους, ιδιαίτερα στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη, τη Νότια Αμερική, την Αυστραλία και την Αφρική.[1] Στα χωροκατακτητικά είδη περιλαμβάνονται τα L. japonica, L. maackii, L. morrowii, L. tatarica και το υβρίδιο μεταξύ των δύο τελευταίων, L. × bella.[1]
Καλλιέργεια Επεξεργασία
Το αγιόκλημα εκτιμάται ως φυτό κήπου, για την ικανότητά του να καλύπτει αντιαισθητικούς τοίχους και κτίσματα, τα άφθονα σωληνοειδή άνθη του στις αρχές του καλοκαιριού και το έντονο άρωμα πολλών ποικιλιών. Οι ανθεκτικοί αναρριχώμενοι τύποι χρειάζονται τις ρίζες τους στη σκιά και τις ανθισμένες κορυφές τους στο φως του ήλιου ή σε πολύ ελαφριά σκιά. Οι ποικιλίες πρέπει να επιλέγονται με προσοχή, καθώς μπορούν να γίνουν ουσιαστικές. Οι ποικιλίες του πυκνού, μικρόφυλλου L. nitida χρησιμοποιούνται ως χαμηλοί, στενοί φράκτες.[2]
Το είδος Lonicera japonica (ιαπωνικό αγιόκλημα) καλλιεργείται για χρήση στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική.[3]
Φυτοχημικά και αισθητηριακές επιδράσεις Επεξεργασία
Το αγιόκλημα είναι γνωστό για τα πολύχρωμα, αρωματικά άνθη του[4][5] και τα χρωματιστά φρούτα του, γεγονός που υποδηλώνει την παρουσία πολύπλοκων φυτοχημικών ουσιών που κρύβονται πίσω από αυτές τις ιδιότητες. Οι αναλύσεις συστατικών φρούτων από 27 διαφορετικές ποικιλίες και 3 γονότυπους βρώσιμου αγιοκλήματος (Lonicera caerulea var. kamtschatica) έδειξαν την παρουσία ιριδοειδών, ανθοκυανινών, φλαβονολών, φλαβανονολών, φλαβονών, φλαβαν-3-ολών και φαινολικών οξέων.[6] Ενώ τα σάκχαρα καθορίζουν το επίπεδο γλυκύτητας στα μούρα, τα οργανικά οξέα και οι πολυφαινόλες είναι υπεύθυνα για την ξινή γεύση.[6] Περίπου 51 από τις ίδιες ενώσεις στα μούρα βρίσκονται στα λουλούδια, αν και οι αναλογίες αυτών των ενώσεων διέφεραν μεταξύ των καλλιεργούμενων ποικιλιών.[7]
Είδη Επεξεργασία
Έχουν καταγραφεί περίπου 180 είδη Lonicera.[1][8]
Αρκετά απολιθωμένα είδη είναι γνωστά από το Μειόκαινο της Ασίας.[9]
-
Lonicera japonica. -
L. ciliosa. -
Φρούτο L. japonica. -
L. hispidula. -
L. sempervirens. -
L. tatarica. -
L.caprifolium, Chèvrefeuille. -
Μπουμπούκια ανθέων.
_26-07-2020_(d.j.b.)_01.jpg)
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 «Lonicera japonica». CABI. 29 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2019.
- ↑ RHS A-Z encyclopedia of garden plants. United Kingdom: Dorling Kindersley. 2008. σελ. 1136. ISBN 978-1405332965.
- ↑ Archived at Ghostarchive and the «Across China: Honeysuckle Planting in Tongwei». New China TV. 17 Νοεμβρίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2022.: «Across China: Honeysuckle Planting in Tongwei». New China TV. 17 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ Beardshaw, Chris (2 May 2009). «The honey trap». The Guardian. https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2009/may/02/scented-honey-suckle. Ανακτήθηκε στις 1 June 2017.
- ↑ Taft, Dave (24 June 2016). «Why the Sweet Scent of Japanese Honeysuckle Signals Trouble». New York Times. https://www.nytimes.com/2016/06/26/nyregion/why-the-sweet-scent-of-japanese-honeysuckle-signals-trouble.html. Ανακτήθηκε στις 1 June 2017.
- ↑ 6,0 6,1 Kucharska, A. Z.; Sokół-Łętowska, A; Oszmiański, J; Piórecki, N; Fecka, I (2017). «Iridoids, Phenolic Compounds and Antioxidant Activity of Edible Honeysuckle Berries (Lonicera caerulea var. kamtschatica Sevast.)». Molecules (Basel, Switzerland) 22 (3): 405. doi:. PMID 28273885.
- ↑ Kula, M; Głód, D; Krauze-Baranowska, M (2016). «Application of on-line and off-line heart-cutting LC in determination of secondary metabolites from the flowers of Lonicera caerulea cultivar varieties». Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 131: 316–326. doi:. PMID 27622313.
- ↑ «GRIN Species Records of Lonicera». Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2010.
- ↑ Far East Geological Institute FEB RAS, Vladivostok 690022 Russia; Pavlyutkin, Boris I. (2015-11-15). «A New Species of Lonicera (Caprifoliaceae) from the Miocene of Primorye Region (the Russian Far East)». Botanica Pacifica. doi:. http://www.geobotanica.ru/bp/2015_04_02/pavlyutkin_2015.html.