Ήπειροι
Ο όρος ήπειρος αναφέρεται στις μεγάλες περιοχές ξηράς που περιστοιχίζονται από ωκεανούς, στις οποίες διαιρείται γεωγραφικά ένας πλανήτης όπως η Γη. Η λέξη ήπειρος (Λατινικά continere) σημαίνει «συγκρατώ μαζί». Οι δικές μας ήπειροι περιστοιχίζονται από ωκεανούς νερού και αποδίδονται ως τα μεγάλα στεριανά (μη θαλάσσια) μέρη της επιφάνειας της Γης.
Πίνακας περιεχομένων
Προϊστορία σχηματισμού των ηπείρωνΕπεξεργασία
Οι ήπειροι δεν είχαν πάντα τη μορφή που έχουν σήμερα στον πλανήτη μας. Ο σχηματισμός των ηπείρων στη σημερινή τους μορφή διαμορφώθηκε από τις κινήσεις των τεκτονικών πλακών η αρχική περιοχή που προεξείχε των ωκεανών άλλαζε συνεχώς σχήμα. Αρχικά υπήρχε μόνο μία υπερήπειρος με τελευταία γνωστή μορφή της την Παγγαία και σήμερα έχουμε καταλήξει στη γεωγραφία των χωρισμένων ηπείρων όπως δείχνει η κινούμενη εικόνα.
Σύγχρονα μοντέλα διαχωρισμού των ηπείρωνΕπεξεργασία
Παγκοσμίως επικρατούν σήμερα 5 μοντέλα στα οποία διαχωρίζοται οι ήπειροι, σύμφωνα με διαφορετικές προσεγγίσεις όπως τεκτονικά, γεωγραφικά, γεωπολιτισμικά και ιστορικά.
| Μοντέλα διαχωρισμού των ηπείρων | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| 7 ήπειροι | ||||||||
| 6 ήπειροι | ||||||||
| 6 ήπειροι | ||||||||
| 5 ήπειροι | ||||||||
| 4 ήπειροι | ||||||||
- Η Κίνα, η Ινδία, οι Φιλιππίνες και χώρες που μιλούν κυρίως την Αγγλική γλώσσα προτιμούν το μοντέλο των 7 ηπείρων.
- Ρωσία, πρώην πολιτείες της Ε.Σ.Σ.Δ. και Ιαπωνία προτιμούν το μοντέλο των 6 ηπείρων με την Ευρασία.
- Στη Λατινική Αμερική, Ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ρουμανία και Ελλάδα διδάσκεται το μοντέλο των 6 ηπείρων με ενωμένες τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική.
Τεκτονικός διαχωρισμόςΕπεξεργασία
Ο Γήινος φλοιός διαμερίζεται σε τεκτονικές πλάκες που επιπλέουν πάνω στον μανδύα της Γης. Οι πιο μεγάλες από αυτές φαίνονται στο αντίστοιχο σχήμα. Όσες είναι και ηπειρωτικές, προεξέχουν δηλαδή της επιφάνειας των ωκεανών, σχηματίζουν στα χερσαία τους μέρη τις ηπείρους και εκεί αποτελούνται από σκληρό, σχετικά ελαφρύ μεταμορφικό και ιζηματογενή βράχο, όπως είναι ο γρανίτης. Το υπόλοιπο των πλακών που καλύπτεται από ωκεανούς συντίθενται από λεπτό βασαλτικό στρώμα. Οι ηπειρωτικές τεκτονικές πλάκες που αντιστοιχίζονται σε γεωγραφικές ηπείρους είναι 6: Βόρεια Αμερική, Νότια Αμερική, Ανταρκτική, Αφρική, Ευρασία και Αυστραλία. Οι τεκτονικές πλάκες της Αραβίας και της Ινδίας ενσωματώνονται γεωγραφικά στην τεκτονική πλάκα της Ευρασίας.
Τοπικοί πολιτισμικοί διαχωρισμοίΕπεξεργασία
Ο διαχωρισμός της Ευρασίας είναι καθαρά πολιτισμικός. Δεν υπάρχουν τεκτονικά όρια που να τον δικαιολογούν ούτε και σοβαροί υδάτινοι διαχωρισμοί.
Ιστορικοί διαχωρισμοίΕπεξεργασία
Ο κόσμος μας διαιρέθηκε αρχικά σε ηπείρους από τους γεωγράφους της Ελληνιστικής Αλεξάνδρειας. Υπολογίζοντας την Αλεξάνδρεια ως πρώτο μεσημβρινό διαίρεσαν την οικουμένη, την γη που κατοικείτο δηλαδή, σε τρία μέρη: Η Ασία ήταν ανατολικά της Αλεξάνδρειας, η Ευρώπη ήταν δυτικά της Αλεξάνδρειας και βόρεια της Μεσογείου και η Λιβύη, γνωστή από τους Ρωμαίους ως επαρχία της Αφρικής, βρισκόταν δυτικά της Αλεξάνδρειας και νότια της Μεσογείου.[1]
Μετρήσεις και μεγέθηΕπεξεργασία
| Ήπειρος | Έκταση (τ.χλμ) | Έκταση (τ.μίλια) | Ποσοστό εδάφους |
Πληθυσμός 2018[2] | Ποσοστού παγκόσμιου πληθ. |
Πληθυσμιακή πυκνότητα τ.χλμ |
Πληθυσμιακή πυκνότητα τ.μίλια |
Πόλη με τον μεγαλύτερο πληθυσμό |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ασία | 43.820.000 | 16.920.000 | 29,5% | 4.545.133.000 | 59,5% | 103,7 | 269 | Σαγκάη,  Κίνα
|
| Αφρική | 30.370.000 | 11.730.000 | 20,4% | 1.287.920.000 | 16,9% | 42,4 | 110 | Λάγος,  Νιγηρία
|
| Βόρεια Αμερική | 24.490.000 | 9.460.000 | 16,5% | 587.615.000 | 7,7% | 24,0 | 62 | Πόλη του Μεξικού,  Μεξικό
|
| Νότια Αμερική | 17.840.000 | 6.890.000 | 12,0% | 428.240.000 | 5,6% | 24,0 | 62 | Σάο Πάολο,  Βραζιλία
|
| Ανταρκτική | 13.720.000 | 5.300.000 | 9,2% | 4.490[3] | 0% | 0,0003 | 0,00078 | Βάση ΜακΜέρντο,  ΗΠΑ
|
| Ευρώπη | 10.180.000 | 3.930.000 | 6,8% | 742.648.000 | 9,7% | 72,9 | 189 | Μόσχα,  Ρωσία[4] |
| Ωκεανία | 9.008.500 | 3.478.200 | 5,9% | 41.261.000 | 0,5% | 4,6 | 12 | Σίδνεϊ,  Αυστραλία
|
| Ήπειρος | Υψηλότερη κορυφή | Υψόμετρο (μέτρα) | Υψόμετρο (πόδια) | Χώρα ή περιοχή υψηλότερου σημείου | Χαμηλότερο σημείο | Υψόμετρο (μέτρα) | Υψόμετρο (πόδια) | Χώρα ή περιοχή χαμηλότερου σημείου |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ασία | Έβερεστ | 8.848 | 29.029 | Κίνα &  Νεπάλ |
Νεκρά Θάλασσα | −427 | −1.401 |  Ισραήλ &  Ιορδανία
|
| Νότια Αμερική | Ακονκάγκουα | 6.960 | 22.830 |  Αργεντινή |
Λαγκούνα ντελ Καρμπόν | −105 | −344 | Αργεντινή
|
| Βόρεια Αμερική | Ντενάλι | 6.198 | 20.335 | ΗΠΑ |
Κοιλάδα του Θανάτου † | −86 | −282 | ΗΠΑ
|
| Αφρική | Κιλιμάντζαρο | 5.895 | 19.341 |  Τανζανία |
Λίμνη Ασσάλ | −155 | −509 |  Τζιμπουτί
|
| Ευρώπη | Ελμπρούς | 5.642 | 18.510 | Ρωσία |
Κασπία Θάλασσα | −28 | −92 | Ρωσία
|
| Ανταρκτική | Όρος Βίνσεν | 4.892 | 16.050 | — | Βαθιά λίμνη, Βέστφολντ Χιλς † | −50 | −160 | — |
| Ωκεανία | Πούντσακ Τζάγια | 4.884 | 16.024 |  Ινδονησία (Νέα Γουινέα) |
Λίμνη Έυρ | −15 | −49 | Αυστραλία
|
Δείτε επίσηςΕπεξεργασία
ΠαραπομπέςΕπεξεργασία
- ↑ Η χαρτογράφηση της γης (Αγγλικά)
- ↑ Αναλυτική έκθεση του ΟΗΕ, αναθεώρηση 2017, για τον παγκόσμιο πληθυσμό 2018
- ↑ Μη μόνιμος πληθυσμός Antarctica. CIA World Factbook. March 2011 data. Retrieved December 24, 2011.
- ↑ «Forbes проигнорировал Москву». www.irn.ru.