Βικιπαίδεια

Ήπειροι

μεγάλες περιοχές ξηράς που περιστοιχίζονται από ωκεανούς
Το «Ήπειρος» ανακατευθύνει εδώ. Για άλλες χρήσεις, δείτε: Ήπειρος (αποσαφήνιση).

Ο όρος ήπειρος αναφέρεται σε μεγάλες περιοχές ξηράς που περιστοιχίζονται από ωκεανούς, στις οποίες διαιρείται γεωγραφικά ένας πλανήτης όπως η Γη. Η λέξη ήπειρος (λατινικά: continere) σημαίνει «συγκρατώ μαζί». Με την αυστηρή έννοια του όρου, υποδηλώνει μια τεράστια συνεχόμενη γη στην επιφάνεια της υδρογείου. Σε αυτόν τον γεωγραφικό ορισμό συχνά υπεισέρχονται ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία.Έτσι, για παράδειγμα, ενώ η Ευρασία αποτελεί μια ενιαία έκταση γης, σε κάποια μοντέλα η Ευρώπη και η Ασία θεωρούνται ως ξεχωριστές ήπειροι.[1][2]

Έγχρωμος χάρτης που δείχνει τα μοντέλα διαχωρισμού των ηπείρων.

Ο ασαφής ορισμός της ηπείρου οδηγεί στην ύπαρξη πολλών μοντέλων από τέσσερις έως επτά ηπείρους. Αυτό δεν ήταν πάντα έτσι, και αυτά τα μοντέλα διέφεραν ανάλογα με την Ιστορία και την ανακάλυψη νέων περιοχών.[3]

Τα νησιά των ωκεανών συχνά ομαδοποιούνται με μια κοντινή ήπειρο για να χωριστεί όλη η Γη σε γεωγραφικές περιοχές. Σε αυτό το πλαίσιο, οι περισσότερες από τις νησιωτικές χώρες και εδάφη στον Ειρηνικό Ωκεανό ομαδοποιούνται μαζί με την ήπειρο της Αυστραλίας για να σχηματίσουν μια γεωγραφική περιοχή που ονομάζεται Ωκεανία.

Προϊστορία σχηματισμού των ηπείρων Επεξεργασία

 
Ο σχηματισμός των σύγχρονων ηπείρων στη Γη από την Παγγαία.

Οι ήπειροι δεν είχαν πάντα τη μορφή που έχουν σήμερα στον πλανήτη μας. Ο σχηματισμός των ηπείρων στη σημερινή τους μορφή διαμορφώθηκε από τις κινήσεις των τεκτονικών πλακών η αρχική περιοχή που προεξείχε των ωκεανών άλλαζε συνεχώς σχήμα. Αρχικά υπήρχε μόνο μία υπερήπειρος με τελευταία γνωστή μορφή της την Παγγαία και σήμερα έχουμε καταλήξει στη γεωγραφία των χωρισμένων ηπείρων όπως δείχνει η κινούμενη εικόνα.[2]

Σύγχρονα μοντέλα διαχωρισμού των ηπείρων Επεξεργασία

Παγκοσμίως επικρατούν σήμερα 5 μοντέλα στα οποία διαχωρίζοται οι ήπειροι, σύμφωνα με διαφορετικές προσεγγίσεις όπως τεκτονικά, γεωγραφικά, γεωπολιτισμικά και ιστορικά.

Μοντέλα διαχωρισμού των ηπείρων
 
Έγχρωμος χάρτης που δείχνει το διαχωρισμό των ηπείρων. Παρόμοιοι χρωματισμοί υποδεικνύουν περιοχές που μπορούν να ενοποιούνται ή και να διαιρούνται.
7 ήπειροι
    Βόρεια Αμερική
    Νότια Αμερική
    Ανταρκτική
    Αφρική
    Ευρώπη
    Ασία
    Ωκεανία
6 ήπειροι
    Βόρεια Αμερική
    Νότια Αμερική
    Ανταρκτική
    Αφρική
       Ευρασία
    Ωκεανία
6 ήπειροι
       Αμερική
    Ανταρκτική
    Αφρική
    Ευρώπη
    Ασία
    Ωκεανία
5 ήπειροι
       Αμερική
    Ανταρκτική
    Αφρική
       Ευρασία
    Ωκεανία
4 ήπειροι
       Αμερική
    Ανταρκτική
          Ευρασία-Αφρική
    Ωκεανία
  • Η Κίνα, η Ινδία, οι Φιλιππίνες και χώρες που μιλούν κυρίως την Αγγλική γλώσσα προτιμούν το μοντέλο των 7 ηπείρων.
  • Ρωσία, πρώην πολιτείες της Ε.Σ.Σ.Δ. και Ιαπωνία προτιμούν το μοντέλο των 6 ηπείρων με την Ευρασία.
  • Στη Λατινική Αμερική, Ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ρουμανία και Ελλάδα διδάσκεται το μοντέλο των 6 ηπείρων με ενωμένες τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική.

Τεκτονικός διαχωρισμός Επεξεργασία

 
Τεκτονικές πλάκες.

Ο γήινος φλοιός διαμερίζεται σε τεκτονικές πλάκες που επιπλέουν πάνω στον μανδύα της Γης. Οι πιο μεγάλες από αυτές φαίνονται στο αντίστοιχο σχήμα. Όσες είναι και ηπειρωτικές, προεξέχουν δηλαδή της επιφάνειας των ωκεανών, σχηματίζουν στα χερσαία τους μέρη τις ηπείρους και εκεί αποτελούνται από σκληρό, σχετικά ελαφρύ μεταμορφικό και ιζηματογενή βράχο, όπως είναι ο γρανίτης. Το υπόλοιπο των πλακών που καλύπτεται από ωκεανούς συντίθενται από λεπτό βασαλτικό στρώμα. Οι ηπειρωτικές τεκτονικές πλάκες που αντιστοιχίζονται σε γεωγραφικές ηπείρους είναι 6: Βόρεια Αμερική, Νότια Αμερική, Ανταρκτική, Αφρική, Ευρασία και Αυστραλία. Οι τεκτονικές πλάκες της Αραβίας και της Ινδίας ενσωματώνονται γεωγραφικά στην τεκτονική πλάκα της Ευρασίας.

Τοπικός πολιτισμικός διαχωρισμός Επεξεργασία

Ο διαχωρισμός της Ευρασίας είναι καθαρά πολιτισμικός. Δεν υπάρχουν τεκτονικά όρια που να τον δικαιολογούν ούτε και σοβαροί υδάτινοι διαχωρισμοί.

Ιστορικός διαχωρισμός Επεξεργασία

Ο κόσμος μας διαιρέθηκε αρχικά σε ηπείρους από τους γεωγράφους της Ελληνιστικής Αλεξάνδρειας. Υπολογίζοντας την Αλεξάνδρεια ως πρώτο μεσημβρινό διαίρεσαν την οικουμένη, τη γη που κατοικείτο δηλαδή, σε τρία μέρη: Η Ασία ήταν ανατολικά της Αλεξάνδρειας, η Ευρώπη ήταν δυτικά της Αλεξάνδρειας και βόρεια της Μεσογείου και η Λιβύη, γνωστή από τους Ρωμαίους ως επαρχία της Αφρικής, βρισκόταν δυτικά της Αλεξάνδρειας και νότια της Μεσογείου.[4]

Μετρήσεις και μεγέθη Επεξεργασία

Ήπειρος Έκταση (τ.χλμ) Έκταση (τ.μίλια) Ποσοστό
εδάφους 		Πληθυσμός 2021[5] Ποσοστού
παγκόσμιου πληθ. 		Πληθυσμιακή πυκνότητα
τ.χλμ 		Πόλη με τον μεγαλύτερο πληθυσμό
Ασία 43,820,000 16,920,000 29,5% 4.679.661.000 59,4% 106,8 Σαγκάη,   Κίνα
Αφρική 30,370,000 11,730,000 20,4% 1.373.486.000 17,4% 45,2 Λάγος,   Νιγηρία
Βόρεια Αμερική 24,490,000 9,460,000 16,5% 596.592.000 7,6% 24,4 Πόλη του Μεξικού,   Μεξικό
Νότια Αμερική 17,840,000 6,890,000 12,0% 434.260.000 5,5% 24,3 Σάο Πάολο,   Βραζιλία
Ανταρκτική 13,720,000 5,300,000 9,2% 4.490[6] 0% 0,0003 Βάση ΜακΜέρντο,   ΗΠΑ
Ευρώπη 10,180,000 3,930,000 6,8% 747.747.000 9,5% 73,5 Μόσχα,   Ρωσία[7]
Ωκεανία 8,600,000 3,300,000 5,9% 43.220.000 0,5% 5,0 Σίδνεϊ,   Αυστραλία


Ήπειρος Υψηλότερη κορυφή Υψόμετρο (μέτρα) Υψόμετρο (πόδια) Χώρα ή περιοχή υψηλότερου σημείου Χαμηλότερο σημείο Υψόμετρο (μέτρα) Υψόμετρο (πόδια) Χώρα ή περιοχή χαμηλότερου σημείου
Ασία Έβερεστ 8,848 29,029   Κίνα &   Νεπάλ Νεκρά Θάλασσα −427 −1,401   Ισραήλ &   Ιορδανία
Νότια Αμερική Ακονκάγκουα 6,960 22,830   Αργεντινή Λαγκούνα ντελ Καρμπόν −105 −344   Αργεντινή
Βόρεια Αμερική Ντενάλι 6,198 20,335   ΗΠΑ Κοιλάδα του Θανάτου † −86 −282   ΗΠΑ
Αφρική Κιλιμάντζαρο 5,895 19,341   Τανζανία Λίμνη Ασσάλ −155 −509   Τζιμπουτί
Ευρώπη Ελμπρούς 5,642 18,510   Ρωσία Κασπία Θάλασσα −28 −92   Ρωσία
Ανταρκτική Όρος Βίνσεν 4,892 16,050 — Βαθιά λίμνη, Βέστφολντ Χιλς † −50 −160 —
Ωκεανία Πούντσακ Τζάγια 4,884 16,024   Ινδονησία (Νέα Γουινέα) Λίμνη Έυρ −15 −49   Αυστραλία

Γεωγραφικός διαχωρισμός και εφαρμογή Επεξεργασία

Σύνορα των ηπείρων Επεξεργασία

 
Ο ισθμός του Παναμά.

Καθώς ο ορισμός της ηπείρου είναι συχνά αυθαίρετος, οι διαχωρισμοί μεταξύ τους δεν είναι πάντα σαφώς καθορισμένοι.

Το στενό του Γιβραλτάρ συμβατικά σηματοδοτεί το όριο μεταξύ της Αφρικής και της Ευρώπης. Αναλόγως, ο ισθμός του Παναμά, που είναι μια στενή λωρίδα γης, σηματοδοτεί τον διαχωρισμό μεταξύ της Βόρειας Αμερικής και της Νότιας Αμερικής.

Ο ισθμός του Σουέζ χωρίζει την Ασία από την Αφρική,[8] με εξαίρεση τη Χερσόνησο του Σινά της Αφρικής. Κατ' αυτό τον τρόπο, η Αίγυπτος βρίσκεται στις δύο ηπείρους. Γι' αυτό το λόγο, ορισμένοι γεωγράφοι προτείνουν τη μετακίνηση του ορίου μεταξύ αυτών των δύο ηπείρων στα ισραηλινοαιγυπτιακά σύνορα.

Για λόγους ευκολίας, τα σύνορα μεταξύ της Ασίας και της Αμερικής ορίζονται στα ρωσοαμερικανικά σύνορα, γύρω από το Βερίγγειο πορθμό. Οι νήσοι του Κυβερνήτη βρίσκονται επομένως στην ασιατική ήπειρο, ενώ οι Αλεούτιες νήσοι βρίσκονται στην αμερικάνικη ήπειρο.

Ο διαχωρισμός μεταξύ Ωκεανίας και Ασίας εξακολουθεί να συζητείται ακόμη και σήμερα. Το 1831, ο εξερευνητής και γεωγράφος Ζυλ Ντυμόν ντ' Ουρβίγ εξερεύνησε τις τέσσερις περιοχές της Ωκεανίας: Πολυνησία, Μικρονησία, Μελανησία και Ινσουλινδία (που ονομάζεται Μαλαισία).[9] Η τελευταία περιοχή πέρασε αργότερα στην Ασία που βρίσκεται στα σημερινά σύνορα μεταξύ της Ασίας και της Ωκεανίας.

 
Ένα παράδειγμα των αυθαίρετων ορίων της σύγχρονης Ευρώπης, στην οποία οι γεωγραφικά μη ευρωπαϊκές χώρες θεωρούνται ευρωπαϊκές για την ιστορία και τον πολιτισμό τους.
  Ευρώπη
  Ασιατικό έδαφος διηπειρωτικών χωρών
  Γεωγραφικά δεν είναι ευρωπαϊκές χώρες, αλλά θεωρείται ότι βρίσκονται στην Ευρώπη για την ιστορία και τον πολιτισμό τους

Το πιο αμφισβητούμενο σύνορο είναι αναμφίβολα μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Τα χερσαία σύνορα μεταξύ των δύο ηπείρων είναι ένα ιστορικό και πολιτιστικό κατασκεύασμα που έχει οριστεί με διάφορους τρόπους. Μόνο έπειτα από συμφωνία συνδέεται με ένα συγκεκριμένο όριο. Το πιο βολικό γεωγραφικό όριο - αυτό που έχει υιοθετηθεί από τους περισσότερους γεωγράφους - είναι μια γραμμή που εκτείνεται νότια από τον Αρκτικό Ωκεανό κατά μήκος των Ουραλίων και στη συνέχεια στρίβει νοτιοδυτικά κατά μήκος του ποταμού Έμπα στη βόρεια όχθη της Κασπίας Θάλασσας. Δυτικά της Κασπίας, το όριο φτάνει μέχρι την Αζοφική Θάλασσα και τον πορθμό Κερτς της Μαύρης Θάλασσας. Έτσι, ο πορθμός μεταξύ της Μαύρης και της Κασπίας Θάλασσας, που κορυφώνεται στην οροσειρά του Καυκάσου στα νότια, είναι μέρος της Ασίας.[8]

Το καθεστώς των νησιών Επεξεργασία

Τα διάφορα μέρη του κόσμου θεωρούνται ήπειροι με την ευρεία έννοια. Από τη μια πλευρά, κάθε νησί πρέπει να ανήκει σε κάποιο μέρος του κόσμου, αφού το σύνολο όλων των μερών του κόσμου πρέπει να περιέχει όλες τις αναδυόμενες περιοχές. Τα νησιά δεν είναι μέρος των ηπείρων (με την κοινή λογική ή την επιστημονική έννοια) αφού η επικράτειά τους δεν είναι συνεχής με την υπόλοιπη ήπειρο. Γενικά, ωστόσο, θεωρούνται ότι ανήκουν στην ήπειρο στην οποία βρίσκονται πλησιέστερα. Για παράδειγμα, οι Κανάριες Νήσοι, αν και ισπανικές, συνδέονται με την Αφρική. Οι Βαλεαρίδες Νήσοι αποτελούν μέρος της Ευρώπης και σχεδόν όλα τα νησιά του Ειρηνικού ανήκουν στην Ωκεανία. Το ίδιο συμβαίνει με το νησί Ρεϋνιόν και το νησί του Μαυρίκιου, που παρά την απόσταση που τους χωρίζει από την Αφρική, θεωρούνται αφρικανικά νησιά.

Ονομασία Επεξεργασία

  • Αφρική: μία πιθανή εξήγηση είναι ότι το όνομα δόθηκε από τους Έλληνες και Ρωμαίους. Υιοθετήθηκε από την αρχαιότητα από τη σημερινή Τυνησία, που ήταν η ρωμαϊκή επαρχία Africa.[10]
  • Αμερική: από τον Αμέριγκο Βεσπούτσι.
  • Ανταρκτική: το όνομα προέρχεται από μια ρωμαϊκή εκδοχή της ελληνικής λέξης "αντί-" (αντί και αρκτική) που σημαίνει "αντίθετη από την αρκτική".[11]
  • Ασία: το όνομα μπορεί να προέρχεται από την ασσυριακή λέξη asu, που σημαίνει "ανατολή". Μια άλλη πιθανή εξήγηση είναι ότι αρχικά ήταν μια τοπική ονομασία που δόθηκε στις πεδιάδες της Εφέσου, την οποία οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι επέκτειναν για να αναφερθούν πρώτα στην Ανατολία (σύγχρονη Μικρά Ασία, που είναι το δυτικό άκρο της ηπειρωτικής Ασίας) και στη συνέχεια στον γνωστό κόσμο, ανατολικά της Μεσογείου.[8]
  • Ευρώπη: το όνομα εισήχθη από τους Έλληνες, και σήμερα θεωρείται ότι σήμαινε "ηπειρωτική χώρα", αντί για την προηγούμενη ερμηνεία, "ηλιοβασίλεμα". Από την ελληνική σκοπιά τότε, η Ευρώπη ήταν πολιτιστικά καθυστερημένη και με ελάχιστο πληθυσμό. Ήταν ένας κόσμος βάρβαρος — δηλαδή ένας κόσμος μη ελληνικός, με τους κατοίκους του να κάνουν θορύβους «βαρ-βαρ» σε ακατάληπτες γλώσσες.[12]
  • Ωκεανία: από τη λατινική λέξη oceanus (ωκεανός). Είναι ένα συλλογικό όνομα που δόθηκε στα νησιά που είναι διάσπαρτα στο μεγαλύτερο μέρος του Ειρηνικού Ωκεανού.[13]

Ιστορία του όρου Επεξεργασία

Οι πρώτοι ορισμοί Επεξεργασία

 
Ο Έλληνας γεωγράφος Στράβων με μια σφαίρα που δείχνει την Ευρώπη και την Ασία.

Η πρώτη διαίρεση μεταξύ των ηπείρων έγινε από τους αρχαίους Έλληνες ναυτικούς που έδωσαν τα ονόματα της Ευρώπης και της Ασίας στα εδάφη στις δύο πλευρές του Αιγαίου Πελάγους, στο στενό των Δαρδανελίων, στη θάλασσα του Μαρμαρά, στο Βόσπορο και στη Μαύρη Θάλασσα.[14] Τα ονόματα χρησιμοποιήθηκαν αρχικά μόνο για να προσδιορίσουν τα εδάφη κοντά στην ακτή και αργότερα τα πιο απομακρυσμένα. Οι στοχαστές της αρχαίας Ελλάδας υποστήριξαν ότι η Αφρική θα έπρεπε να θεωρείται μέρος της Ασίας ή το τρίτο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Επικράτησε τελικά μια διαίρεση σε τρία μέρη.[15] Από ελληνικής πλευράς, το Αιγαίο Πέλαγος ήταν το κέντρο του κόσμου, με την Ασία στα ανατολικά, την Ευρώπη στα δυτικά και βόρεια και την Αφρική στο νότο.[16]

Τα όρια μεταξύ των ηπείρων δεν είχαν τεθεί. Αρχικά, τα σύνορα της Ευρώπης με την Ασία ξεκινούσαν από τη Μαύρη Θάλασσα, κατά μήκος του ποταμού Φάσις στη Γεωργία. Αργότερα, θεωρήθηκε ότι περνούσε από τη Μαύρη Θάλασσα μέσω του πορθμού Κέρτς, της θάλασσας του Αζόφ και κατά μήκος του ποταμού Ντον.[15]

Ο Νείλος θεωρούνταν γενικά ως το σύνορο μεταξύ Ασίας και Αφρικής. Ο Ηρόδοτος, τον 5ο αι. π.Χ., ήταν αντίθετος σε αυτή τη διαίρεση που διαχώριζε την Αίγυπτο σε δύο ηπείρους. Αποφάσισε ο διαχωρισμός μεταξύ Ασίας και Αφρικής να είναι στα δυτικά σύνορα της Αιγύπτου. Ανέφερε επίσης ότι η διαίρεση σε τρία μέρη είναι στην πραγματικότητα μια ενιαία ηπειρωτική μάζα.[17]

 
Το παλαιότερο τυπωμένο παράδειγμα του χάρτη T-O (orbis terrarum), που δείχνει τις τρεις ηπείρους ως περιοχές των γιων του Νώε: Σημ, Ιάφεθ και Χαμ (από την Etymologiae του Ισίδωρου της Σεβίλλης).

Ο Ερατοσθένης ο Κυρηναίος, τον 3ο αι. π.Χ., σημείωσε ότι ορισμένοι γεωγράφοι χώριζαν τις ηπείρους μέσω ποταμών (Νείλο και Ντον), θεωρώντας ότι είναι "νησιά". Άλλοι χώριζαν τις ηπείρους μέσω ισθμού, ονομάζοντας τις ηπείρους "χερσονήσους". Με αυτόν τον τόπο χώριζαν τα σύνορα μεταξύ Ευρώπης και Ασίας στον ισθμό μεταξύ της Μαύρης Θάλασσας και της Κασπίας Θάλασσας, και τα σύνορα μεταξύ της Ασίας και της Αφρικής στον ισθμό μεταξύ της Ερυθράς Θάλασσας και των εκβολών της λίμνης Μπαρνταβίλ στη Μεσόγειο.[18]

Κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής περιόδου και τον Μεσαίωνα ορισμένοι γεωγράφοι θεώρησαν τον ισθμό του Σουέζ ως το σύνορο μεταξύ Ασίας και Αφρικής, αλλά σχεδόν όλοι οι γεωγράφοι συνέχιζαν να θεωρούν τον Νείλο ή τα δυτικά σύνορα της Αιγύπτου ως το σύνορο αυτό. Στο Μεσαίωνα, ο κόσμος αναπαριστούσε τη διαίρεση στον χάρτη με Τ-Ο, με το Τ να αντιπροσωπεύει τα νερά της διαίρεσης των τριών ηπείρων.

Άφιξη των Ευρωπαίων στην Αμερική Επεξεργασία

Ο Χριστόφορος Κολόμβος διέσχισε τον Ατλαντικό Ωκεανό για να φτάσει στις Αντίλλες το 1492, διπλασιάζοντας τον δρόμο προς την εξερεύνηση και τον ευρωπαϊκό αποικισμό της Αμερικής. Όμως, παρά τα τέσσερα ταξίδια του προς τα δυτικά, ο Κολόμβος δεν πίστευε ποτέ ότι είχε φτάσει σε μια νέα ήπειρο και συνέχισε να πιστεύει ότι είχε φτάσει στην Ασία. Το 1501, ο Αμέριγκο Βεσπούτσι ήταν ο καπετάνιος μιας αποστολής που έπλεε κατά μήκος της ακτής της Βραζιλίας. Τα μέλη της αποστολής ταξίδεψαν πολύ προς τα νότια, κατά μήκος της ακτής της Νότιας Αμερικής, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η γη που εκτεινόταν είχε ηπειρωτικές διαστάσεις.[19][20] Επιστρέφοντας στην Ευρώπη, ο Βεσπούτσι δημοσίευσε μια περιγραφή του ταξιδιού του στο Mundus Novus ("Νέος Κόσμος")[21] το 1502 ή το 1503,[22] αλλά φαίνεται ότι θα υπήρχαν προσθήκες ή τροποποιήσεις από άλλο συγγραφέα.[23] Όποιος κι αν ήταν ο συγγραφέας, αυτό που αναφέρεται στο Mundus Novus είναι η "ανακάλυψη μιας ηπείρου σε εκείνες τις περιοχές του νότου που κατοικείται από περισσότερους ανθρώπους και ζώα από ό,τι στην Ευρώπη, στην Ασία ή στην Αφρική",[22] πρώτη σαφής αναγνώριση της Αμερικής, μιας ηπείρου σαν τις άλλες τρεις.

 
Ο χάρτης Cosmographia Universalis του Βάλντζεεμυλλερ του 1507, ήταν ο πρώτος χάρτης του κόσμου που ανέφερε την "Αμερική".

Μετά από μερικά χρόνια, το όνομα "Νέος Κόσμος" άρχισε να εμφανίζεται ως όνομα για τη Νότια Αμερική. Οι χάρτες της εποχής δείχνουν ξεκάθαρα τη Βόρεια Αμερική ως συνδεδεμένη με την Ασία και τη Νότια Αμερική ως ξεχωριστή γη.[23]

Το 1507, ο Μάρτιν Βάλντζεεμυλλερ δημοσίευσε έναν χάρτη του κόσμου, Cosmographia Universalis, ο οποίος είναι ο πρώτος που δείχνει τη Βόρεια Αμερική και τη Νότια Αμερική εκτός της Ασίας και να περιβάλλεται από νερό. Μια μικρή σημείωση πάνω από τον κύριο χάρτη εξηγεί για πρώτη φορά ότι η Αμερική είναι ανατολικά της Ασίας και χωρίζεται από την Ασία από έναν ωκεανό, επειδή η Αμερική βρίσκεται στο αριστερό άκρο του χάρτη και η Ασία στo δεξιό άκρο, το οποίο θα μπορούσε να δημιουργήσει σύγχυση. Στο συνοδευτικό βιβλίο, Cosmographiae Introductio, ο Βάλντζεεμυλλερ σημειώνει ότι η γη χωρίζεται σε τέσσερα μέρη, την Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική κι ένα τέταρτο μέρος, την Αμερική, του οποίου το όνομα βασίζεται στον Αμέριγκο Βεσπούτσι.[23] Στον χάρτη, η λέξη "Αμερική" τοποθετείται στη Νότια Αμερική.

Η λέξη "ήπειρος" Επεξεργασία

Από τον 16ο αιώνα, προκύπτει το αγγλικό όνομα continent. Είναι παράγωγο του όρου continent land, που σημαίνει "συνεχής γη"[24] και μεταφράζεται από τα λατινικά terra continens.[25] Το όνομα χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει "ένα συνδεδεμένο ή συνεχές κομμάτι γης".[24] Η λέξη ήπειρος χρησιμοποιείται στη μετάφραση ελληνικών και λατινικών κειμένων στο θέμα των τριών "μερών" του κόσμου.[16]

Αν και η λέξη ήπειρος χρησιμοποιήθηκε από τις σχετικά μικρές περιοχές της συνέχειας της γης, οι γεωγράφοι έθεσαν και πάλι το ερώτημα του Ηροδότου στους λόγους για τους οποίους μια ενιαία μεγάλη μάζα πρέπει να χωριστεί σε δύο ηπείρους. Στα μέσα του 17ου αιώνα, ο Πίτερ Χέιλιν έγραψε στην Cosmographie (1657) ότι "μια ήπειρος είναι μια μεγάλη έκταση γης, που δεν χωρίζεται από τη θάλασσα από τον υπόλοιπο κόσμο, όπως το σύνολο της ηπείρου της Ευρώπης, της Ασίας, και της Αφρικής...". Το 1727, ο Εφραίμ Τσάμπερς έγραψε στην Cyclopædia: "Ο κόσμος χωρίζεται συνήθως σε δύο μεγάλες ηπείρους: την παλιά και τη νέα". Και ο Εμάνουελ Μπόουεν όρισε στον άτλαντά το 1752 ότι η ήπειρος είναι "ένας μεγάλος χώρος της ηπειρωτικής χώρας που περιέχει πολλές χώρες, χωρίς διαχωρισμό από το νερό. Η Ευρώπη, η Ασία και η Αφρική είναι μεγάλες ήπειροι, το ίδιο και η Αμερική".[26] Η παλιά ιδέα της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής ως μέρη του κόσμου επιμένει και πλέον θεωρούνται ήπειροι.

Πέρα από τις τέσσερις ηπείρους Επεξεργασία

Από τα τέλη του 18ου αιώνα, ορισμένοι γεωγράφοι άρχισαν να θεωρούν τη Βόρεια Αμερική και τη Νότια Αμερική σαν δύο μέρη του κόσμου, ο οποίος χωρίζεται στα πέντε μέρη. Ωστόσο, η διαίρεση σε τέσσερα μέρη γενικά επικράτησε τον 19ο αιώνα. Οι Ευρωπαίοι ανακάλυψαν την Αυστραλία το 1606, αλλά για κάποιο διάστημα θεωρούνταν μέρος της Ασίας. Στα τέλη του 18ου αιώνα, ορισμένοι γεωγράφοι τη θεωρούσαν ήπειρο ελπίδας, καθιστώντας την έκτη (ή πέμπτη για εκείνους που η Αμερική εξακολουθεί να είναι μια ενιαία ήπειρος).[26] Το 1813, ο Σάμιουελ Μπάτλερ έγραψε για την Αυστραλία ότι «Η Νέα Ολλανδία, ένα τεράστιο νησί, το οποίο ορισμένοι γεωγράφοι αποκαλούν το όνομα μιας άλλης ηπείρου» και το Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης είναι ασαφές δεκαετίες αργότερα.[24]

 
Η ολυμπιακή σημαία με πέντε δακτυλίους αντιπροσωπεύει τις πέντε ηπείρους.

Η Ανταρκτική εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1820 και περιγράφηκε ως ήπειρος από τον Τσαρλς Ουίλκς το 1838. Πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ωστόσο, λίγοι αναφέρονται σε αυτήν ως ήπειρο.[26]

Η Ολυμπιακή σημαία, σχεδιάστηκε το 1913, με πέντε δακτυλίους που αντιπροσωπεύουν τα πέντε κατοικημένα εδάφη, με την Αμερική ως ενιαία ήπειρο και χωρίς να υπολογίζεται η Ανταρκτική.[27][28]

Από τα μέσα του 19ου αιώνα, οι άτλαντες των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής αναφέρουν συχνά τη Βόρεια Αμερική και τη Νότια Αμερική ως δύο ηπείρους, κάτι που είναι συμβατό με την κατανόηση της γεωλογίας και της τεκτονικής των πλακών. Δεν είναι, ωστόσο, ασυνήθιστο οι αμερικανικοί άτλαντες να τις εμφανίζουν ως μια ενιαία ήπειρο, τουλάχιστον μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.[16]

Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει μια τάση η Ευρώπη και η Ασία, που παραδοσιακά θεωρούνται ως δύο ηπείροι, να θεωρούνται ως μια ενιαία ήπειρος, που ονομάζεται "Ευρασία" - συμβατή με την κατανόηση της γεωλογίας και της τεκτονικής των πλακών. Μέσα σε αυτό το μοντέλο, ο κόσμος χωρίζεται σε έξι ηπείρους (αν η Βόρεια Αμερική και η Νότια Αμερική θεωρούνται διακριτές ήπειροι).

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ «What are the 7 Continents of the World/World Continents Map». Map Universal (στα Αγγλικά). 19 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2019. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «continent | Definition, Map, & Facts». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2021. 
  3. ↑ «How Is The Border Between Europe And Asia Defined?». WorldAtlas (στα Αγγλικά). 14 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2021. 
  4. ↑ Η χαρτογράφηση της γης (Αγγλικά)
  5. ↑ Αναλυτική έκθεση του ΟΗΕ για την αναθεώρηση των στοιχείων για τον παγκόσμιο πληθυσμό 2019 Αρχειοθετήθηκε 2015-08-16 στο Wayback Machine.
  6. ↑ Μη μόνιμος πληθυσμός Antarctica Αρχειοθετήθηκε 2018-12-25 στο Wayback Machine.. CIA World Factbook. March 2011 data. Retrieved December 24, 2011.
  7. ↑ «Forbes проигнорировал Москву». www.irn.ru. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 «Asia | Continent, Countries, Regions, Map, & Facts». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2021. 
  9. ↑ texte, Société de géographie (France) Auteur du (1832). «Bulletin de la Société de géographie». Gallica (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2021. 
  10. ↑ «What Is Africa's Original Name?». The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (στα Αγγλικά). 8 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2021. 
  11. ↑ «What Are The Origins Of The Names Arctic And Antarctica?». WorldAtlas (στα Αγγλικά). 24 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2021. 
  12. ↑ «Europe | History, Countries, Map, & Facts». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2021. 
  13. ↑ «Oceania | Definition, Population, & Facts». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2021. 
  14. ↑ A Study of History: Abridgement of Volumes I-VI. Royal Institute of International Affairs. Oxford, New York: Oxford University Press. 10 Δεκεμβρίου 1987. ISBN 978-0-19-505080-6. 
  15. ↑ 15,0 15,1 Tozer, Henry Fanshawe (1897). A history of ancient geography. Cambridge: University Press. 1040541609. 
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Lewis, Martin W.· Wigen, Kären (1997). The Myth of Continents: A Critique of Metageography. ISBN 978-0-520-20743-1. 
  17. ↑ «The Histories of Herodotus, A Translation By George Rawlinson | 9781787801714 |... | bol.com». www.bol.com (στα Ολλανδικά). Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2021. 
  18. ↑ Strabo· Jones, Horace Leonard (1917). The geography of Strabo. London; New York: W. Heinemann ; G.P. Putnam's Sons. ISBN 978-0-674-99055-5. 1550897. 
  19. ↑ O'Gorman, Edmundo (1961). The invention of America: an inquiry into the historical nature of the New World and the meaning of its history. Bloomington: Indiana University Press. 328449. 
  20. ↑ «Amerigo Vespucci : Un nom pour l'Amérique». www.americas-fr.com. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2021. 
  21. ↑ «Mundus novus (1503) – Encyclopedia Virginia» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2021. 
  22. ↑ 22,0 22,1 Formisano, Luciano (Ed.) (1992). Letters from a New World: Amerigo Vespucci's Discovery of America. New York: Marsilio, pp. xx-xxi. ISBN 0-941419-62-2.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 Zerubavel, Eviatar (2003). Terra Cognita: The Mental Discovery of America. New Brunswick: Transaction Publishers, pp. 77–79. ISBN 0-7658-0987-7.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 Simpson, J. A· Weiner, E. S. C (1989). The Oxford English Dictionary. Oxford; Oxford; New York: Clarendon Press ; Oxford University Press. ISBN 978-0-19-861186-8. 17648714. 
  25. ↑ Soanes, Catherine· Stevenson, Angus (2006). Concise Oxford English dictionary. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-929635-4. 76864810. 
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 Bowen, Emanuel (1752). A complete atlas, or distinct view of the known world: exhibited in sixty-eight maps: ... By Emanuel Bowen ... London: Printed for William Innys and Joseph Richardson, Richard Ware, J. and P. Knapton, John Clarke [and 11 others. 722430866. 
  27. ↑ «The Olympic symbols» (PDF). The Olympic Museum. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2021. 
  28. ↑ «List of IOC Members (122) by Continent» (PDF). Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ήπειροι&oldid=9987478"