Αιγιάλεια

ιστορική περιοχή στην βόρεια Πελοπόννησο

Με την ονομασία Αιγιάλεια (αναφέρεται και εσφαλμένα ως Αιγιαλεία) είναι σήμερα γνωστή η περιοχή του Νομού Αχαΐας άλλοτε Επαρχία Αιγιαλείας και σήμερα τον δεύτερο μεγαλύτερο σε πληθυσμό Δήμο Αιγιαλείας μετά την Πάτρα. Ο τόπος με την πλούσια φυσική ομορφιά με τα 7 διάσημα ποτάμια της αρχαιότητας στα ομώνυμα φαράγγια (Κριός, Κράθις, Βουραϊκός, Κερυνίτης, Σελινούντας, Μεγανίτης, Φοίνικας) τα οποία έχουν σμιλέψει ένα μοναδικό γεωγραφικό ανάγλυφο δίκαια αναφέρεται ως γη του αθάνατου νερού μιας και εδώ βρίσκονται τα Υδατα Στυγός όπου βαπτίσθηκε ο Αχιλλέας και έγινε άτρωτος. Ωστόσο η μητέρα του Θέτιδα τον κρατούσε από την φτέρνα και έτσι το σημείο αυτό έγινε τρωτό γνωστό και ως Αχίλλειος πτέρνα.

Στην αρχαιότητα Αιγιάλεια ή Χώρα των Αιγιαλέων λεγόταν βασίλειο και χώρα που περιελάμβανε όλα τα βορειοδυτικά παράλια της Πελοποννήσου, από την Κορινθία και τη Σικυώνα μέχρι τα όρια της Ηλείας και τον ποταμό Λάρισσο. Ονομάστηκε έτσι από τον Αιγιαλέα, γιο του Ινάχου και της Μελίας, και αναφέρεται ο πρώτος αυτόχθων και οικιστής της περιοχής αυτής που αργότερα ονομάστηκε Αιγιαλός[1] και έπειτα Ιωνία[2] και Αχαΐα[3]. Λόγω του ότι ο Αιγιαλέας ήταν βασιλιάς του Άργους η Αιγιάλεια ίσως αποτελούσε τμήμα της επικράτειας του ως την κάθοδο των Ιώνων. Αιγιάλεια ήταν και το πρώτο όνομα όλης της Πελοποννήσου.[4]

Ο βασιλιάς των Αιγιαλέων, της περιοχής της σημερινής Πάτρας, Εύμηλος αναφέρεται ότι ζούσε την εποχή που οι άνθρωποι στη χώρα δεν είχαν σπίτια και ζούσαν σε σπηλιές ενώ δεν ήξεραν και τη γεωργία, πρώτος αυτός με την καθοδήγηση του Τριπτόλεμου τους δίδαξε κι έκτισε την Αρόη[5].

Κατά την ελληνική μυθολογία στην Αιγιάλεια εγκαταστάθηκαν έπειτα οι Ίωνες που ήρθαν από την Αττική, εγκαταστάθηκαν στην Αιγιάλεια ζούσαν αρχικά ειρηνικά μαζί με τους γηγενείς Αιγιαλείς.[2] Οι Ίωνες αργότερα ονόμασαν τη χώρα Ιωνία και τη χώρισαν σε δώδεκα περιοχές με έδρα αντίστοιχες κώμες που έχτισαν επειδή οι Αιγιαλείς δεν έμεναν σε πόλεις ή κώμες, αυτές οι κώμες ήταν : η Πελλήνη, η Αιγές, η Βούρα, η Ελίκη, η Φαραίς, η Ώλενος, η Τριταία, η Δύμη, η Ρύπες, το Αίγιο, η Υπερησία, και η Αρόη[2]. Αργότερα οι Ίωνες ήρθαν σε πόλεμο με τους γηγενείς Αιγιαλείς όπου έχασαν και αναγκάσττηκαν να μετοικήσουν στη Μικρά Ασία και στη μετέπειτα Ιωνία[2]. Έπειτα ήρθαν οι Αχαιοί που ήρθαν εδώ από την Αρκαδία που είχαν εγκατασταθεί πρωτύτερα και έδωσαν τον όνομα τους στους κατοίκους παρότι ολιγάριθμοι[2].

Ο Γεώργιος Σύγγελος αναφέρει ότι Αιγιάλεια λεγόταν όλη η σημερινή Πελοπόννησος[6]. Με το όνομα Αιγιάλεια αναφέρεται αδελφή του Αιγιαλέα γιου του Πρώνακτος[7]. Αιγιάλεια ονομάστηκε αρχικά και η πόλη που είχε έδρα του βασιλείου του ο Αιγιαλέας, η μετέπειτα αρχαία Σικυώνα. Οι κάτοικοι της χώρας ονομάζονταν Αιγιαλείς και θεωρούνταν Πελασγοί[8].

Βασιλείς της Αιγιαλείας είναι γνωστοί στην ελληνική μυθολογία οι [9]: Αιγιαλέας, Πέλοπας, Σελινούντας, Ίωνας, Εύμηλος, Τισαμενός, Δαμασίας, Τέλλις, Δαϊμένης, Σπάρτων, και Λεοντομένης.

Περιηγητές

Επεξεργασία

Από την περιοχή περνάει τον 2ο μΧ αι ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας την οποία περιγράφει στο έργο του Ελλάδος Περιήγησις αναλυτικά με ονομασίες που ισχύουν μέχρι και σήμερα ενώ διάσημος είναι ο Πλάτανος του Παυσανία αναγνωρισμένο σήμερα μνημείο της φύσης στην παραλία του Αιγίου έδρα του σημερινού Δήμου Αιγιάλειας.

Πληροφορίες για την Αιγιάλεια θα πάρετε από το Κέντρο Τουριστικής Πληροφόρησης στο Αίγιο (Αρχοντικό Παναγιωτόπουλου) και από το Κέντρο Τουριστικής Πληροφόρησης στα Σελιανίτικα Αιγιάλειας Αχαΐας.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Στέφανος Βυζάντιος
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Ιστορία της πόλεως Πατρών, Τόμος Α΄, Στέφανος Θωμόπουλος, Αχαϊκές Εκδόσεις, Πάτρα 1998-1999. SET ISBN 960-7960-10-6, σελ. 99 έως 103.
  3. [6] Σικυώνιοι δὲ--οὗτοι γὰρ ταύτῃ Κορινθίοις εἰσὶν ὅμοροι--περὶ τῆς χώρας τῆς σφετέρας λέγουσιν ὡς Αἰγιαλεὺς αὐτόχθων πρῶτος ἐν αὐτῇ γένοιτο, καὶ Πελοποννήσου δὲ ὅσον ἔτι καλεῖται καὶ νῦν Αἰγιαλὸς ἀπ' ἐκείνου βασιλεύοντος ὀνομασθῆναι, καὶ Αἰγιάλειαν αὐτὸν οἰκίσαι πρῶτον ἐν τῷ πεδίῳ πόλιν: οὗ δέ ἐστι νῦν σφίσι τὸ ἱερὸν τῆς Ἀθηνᾶς, ἀκρόπολιν τοῦτο εἶναι. Παυσανίου Κορινθιακά
  4. Μελετίου Γεωγραφία, τόμος Β΄, Βενετία 1807[νεκρός σύνδεσμος]
  5. "Πατρέων δὲ οἱ τὰ ἀρχαιότατα μνημονεύοντές φασιν Εὔμηλον αὐτόχθονα οἰκῆσαι πρῶτον ἐν τῇ χώρᾳ, βασιλεύοντα αὐτὸν ἀνθρώπων οὐ πολλῶν. Τριπτολέμου δὲ ἐκ τῆς Ἀττικῆς ἀφικομένου τόν τε καρπὸν λαμβάνει τὸν ἥμερον καὶ οἰκίσαι διδαχθεὶς πόλιν Ἀρόην ὠνόμασεν ἐπὶ τῇ ἐργασίᾳ τῆς γῆς. [3] ὡς δὲ πρὸς ὕπνον ἐτράπετο ὁ Τριπτόλεμος, ἐνταῦθα Ἀνθείαν παῖδα Εὐμήλου τοὺς δράκοντάς φασιν ὑπὸ τοῦ Τριπτολέμου τὸ ἅρμα ζεύξαντα ἐθελῆσαι καὶ αὐτὸν σπεῖραι: καὶ τὸν μὲν ἐπιλαμβάνει τὸ χρεὼν ἐκπεσόντα τοῦ ἅρματος, Τριπτόλεμος δὲ καὶ Εὔμηλος Ἄνθειαν πόλιν οἰκίζουσιν ἐν κοινῷ, τοῦ Εὐμήλου παιδὸς ἐπώνυμον. [4] ᾠκίσθη δὲ καὶ τρίτη μεταξὺ Ἀνθείας καὶ Ἀρόης Μεσάτις πόλις" Παυσανία, Αχαϊκά
  6. Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae
  7. Μυθογραφοι. Scriptores poeticæ historiæ Græci. Edidit A. W. Gr
  8. Ηρόδοτος, Ιστορίαι, Βιβλίο Ζ', 94 - Ἴωνες δὲ ὅσον μὲν χρόνον ἐν Πελοποννήσῳ οἴκεον τὴν νῦν καλεομένην Ἀχαιίην, καὶ πρὶν ἢ Δαναόν τε καὶ Ξοῦθον ἀπικέσθαι ἐς Πελοπόννησον, ὡς Ἕλληνες λέγουσι, ἐκαλέοντο Πελασγοὶ Αἰγιαλέες, ἐπὶ δὲ Ἴωνος τοῦ Ξούθου Ἴωνες
  9. Παυσανία, Αχαϊκά