Βουτώ

Η πόλη Βουτώ ή Βούτος (αραβικά:بوتو, Butu· αρχαία ελληνικά: Βοῦτος‎‎ και Βουτώ ) σημερινή ονομασία Τελ αλ-Φαραΐν (Ο Λόφος των Φαραώ) κοντά στην πόλη Ντεσούκ (Αραβικά:دسوق, Ντεσούκ), ήταν μια αρχαία πόλη 95 χιλιόμετρα ανατολικά της Αλεξάνδρειας στο Δέλτα του Νείλου στην Αίγυπτο. Η πόλη βρισκόταν στις εκβολές του Σεβεννυτικού σκέλους τους Νείλου, στη νότια ακτή της Βουτικής λίμνης.

Βουτώ
Βουτώ 31°11′47″N 30°44′41″E
Χώρα	Αίγυπτος
Διοικητική υπαγωγή	Κυβερνείο Καφρ ελ Σεΐχ
Υψόμετρο	2 μέτρα
Σχετικά πολυμέσα

Η Βούτως ήταν αρχικά δύο πόλεις, η Πε και η Ντεπ οι οποίες ενώθηκαν σε μία, την οποία οι Αιγύπτιοι ονόμαζαν 'Περ-Ουατζέτ'. Η θεά Ουατζέτ (στα αρχαία ελληνικά Βουτώ) ήταν η τοπική θεά, της οποίας η πιο συχνή απεικόνιση ήταν η κόμπρα, και θεωρούνταν η προστάτιδα θεά της Κάτω Αιγύπτου. Το μαντείο της βρισκόταν στο φημισμένο της ναό στην πόλη. Τη θεά τιμούσαν με ετήσια γιορτή στην πόλη. Η απεικόνισή της σχημάτιζε τον Ουραίο, τον οποίον φορούσαν οι βασιλιάδες της Κάτω Αιγύπτου, με την εικόνα της θεάς και την ουρά και το κεφάλι της κόμπρας να εξέχει από το μέτωπό τους. Η Ουατζέτ στο αιγυπτιακό πάνθεο είχε στενή σχέση με την Μπαστέτ, την τρομερή θεότητα που απεικονιζόταν σαν λέαινα, και επίσης θεότητα που σχετιζόταν με τη λατρεία του Ήλιου, το μάτι της οποίας αργότερα έγινε το Μάτι του Ώρου ή Μάτι του Ρα. Στην πόλη επίσης υπήρχε ιερό του Ώρου, και πολύ αργότερα συνδέθηκε με τη λατρεία της Ίσιδος.

Η πόλη ήταν σημαντική τοποθεσία κατά την Προδυναστική περίοδο της Αρχαίας Αιγύπτου, η οποία περιλαμβάνει χιλιάδες χρόνια εξέλιξης του πολιτισμού της Αιγύπτου από την Παλαιολιθική περίοδο μέχρι το 3.100 π.Χ. Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι ο πολιτισμός της Άνω Αιγύπτου αντικατέστησε αυτόν της Βούτω στο Δέλτα, όταν η Άνω και η Κάτω Αίγυπτος ενοποιήθηκαν, και αυτή η αντικατάσταση θεωρείται σημαντική απόδειξη της ενοποίησης των κομματιών της Αιγύπτου σε μία οντότητα. Η Ουατζέτ τότε μαζί με τη Nekhbet, η οποία απεικονιζόταν ως άσπρος γύπας και ήταν προστάτιδα θεά της Άνω Αιγύπτου, έγιναν γνωστές ως οι Δύο Κυρίες, και μαζί ήταν οι προτάτιδες της ενοποιημένης Αιγύπτου. Η εικόνα της Νεκχεμπέτ μπήκε μαζί με αυτήν της Ουατζέτ στον Ουραίο, που θα φορούσαν οι Φαραώ της ενοποιημένης πια Αιγύπτου.

Η ελληνική ονομασία της κατά την περίοδο των Πτολεμαίων, η δυναστεία που κυβέρνησε την Αίγυπτο από 305 έως το 30 π.Χ., ήταν η πρωτεύουσα ή σύμφωνα με τον Ηρωδιανό το μεγαλύτερο χωριό του Δέλτα του Νείλου, το οποίο ο Ηρόδοτος ονόμαζε Χεμμίτιδα, ο Πτολεμαίος (iv. 5. § 48) Φθενότης, και ο Πλίνιος (v. 9. s. 11) Φθενέθα (Ptenetha).

Οι Έλληνες ιστορικοί καταγράφουν ότι πόλη ήταν φημισμένη για τον ναό και το μαντείο της θεάς Ουατζέτ (Buto) (Herod. ii. 155) (Aelian. V. Hist. ii. 41), την οποία οι Έλληνες ταύτιζαν με τη Λητώ. Τη θεά τιμούσαν με ετήσια γιορτή.

Επίσης σημείωναν ότι στη Βούτω υπήρχε ιερό του Ώρου (ο Απόλλωνας ήταν ο αντίστοιχος θεός για τους Αρχαίους Έλληνες), και της Μπαστέτ- η οποία αντιστοιχούσε στην Άρτεμη) (Champollion, l'Egypte, vol. ii. p. 227.). Η Μπαστ (επίσης και Bastet, Baset, Ubasti, and Pasht) λατρευόταν τουλάχιστον από τη Δεύτερη Δυναστεία και μετά, περίοδο που καλύπτει το 2890 με 2690 π.Χ.. Το κέντρο της λατρείας της ήταν η πόλη Per-Bast (Βούβαστις), η οποία πήρε το όνομά της από τη θεά. Αρχικά ήταν η προστάτιδα θεά της Κάτω Αιγύπτου, και κατόπιν απεικονιζόταν σαν λέαινα. Όντως, το όνομά της σημαίνει αυτή που καταβροχθίζει. Η Μπα ήταν αρχικά ηλιακή θεά, αλλά αργότερα μεταλλάχθηκε από τους Έλληνες σε θεά της σελήνης. Στην ελληνική μυθολογία ήταν επίσης γνωστή ως Αἴλουρος (Aelurus).

Το ελληνικό όνομα Βούτως, είναι πολύ κοντά με το προσωνύμιο της Ίσιδος ως Muth or Maut, που σημαίνει Μητέρα του κόσμου (Πλούτ.Is. et Osir. 18, 38.).

Σύμφωνα με αυτές τις πηγές, στη Βούτω λατρευόταν και η μυγαλή (Ηροδ. ii. 67.) (επίσης, γενικά για τη λατρεία της μυγαλής, βλ. Shrews in Ancient Egypt).