Γρηγόριος Ζευγώλης
Ο Γρηγόριος Ζευγώλης (Αθήνα, 1886 - Αθήνα, 20 Φεβρουαρίου[2] 1950) ήταν Έλληνας γλύπτης και ζωγράφος, με καταγωγή από τη Νάξο.
| Γρηγόριος Ζευγώλης | |
|---|---|
 Ο Γρηγόριος Ζευγώλης στο Πανελλήνιον Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδος 1821-1921 (1927) | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Γρηγόριος Ζευγώλης (Ελληνικά)[1] |
| Γέννηση | 1886[1] Αθήνα[1] |
| Θάνατος | 1950[1] Αθήνα[1] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Ιδιότητα | ζωγράφος και γλύπτης |
| Σημαντικά έργα | Νικηταράς, Μνημείο Πεσόντων, Χώρα Νάξου, Άγαλμα της Ελευθερίας, Ηρώο των Γιαννιτσών και Προτομή του Λάμπρου Πορφύρα, Πειραια |
Βίος Επεξεργασία
Σπούδασε από το 1903 έως το 1908 στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δασκάλους το Νικηφόρο Λύτρα στη ζωγραφική και το Γεώργιο Βρούτο στη γλυπτική.[3] Συνέχισε τις σπουδές του στην Ακαδημία Ζυλιάν (Académie Julian) κοντά στον Πολ Λαντοβσκί (Paul Landowski) και στη Σχολή Καλών Τεχνών (École Supérieure des Beaux-Arts) στο Παρίσι.
Το 1911, με την επιστροφή του στην Αθήνα, άνοιξε εργαστήριο με το Νικόλαο Λύτρα[3] επί της οδού Ηπείρου 21, κοντά στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Μαζί με τον τελευταίο, ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Ομάδας «Τέχνη». Συμμετείχε σε διάφορες ομαδικές εκθέσεις όπως του Συλλόγου Ελλήνων Καλλιτεχνών και της Ομάδας Τέχνη.[3] Ήταν μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (ΕΕΤΕ).
Τεχνοτροπία και αγαλματοποιία Επεξεργασία
Ο Ζευγώλης επηρεάστηκε βαθύτατα από τη γλυπτική του Ροντέν[3] και τα σύγχρονα καλλιτεχνικά ρεύματα που επικρατούσαν κατά τη διάρκεια των σπουδών του στη γαλλική πρωτεύουσα. Όπως σημειώνει ο Στέλιος Λυδάκης[4], ο Ζευγώλης είναι από τους ακραιφνέστερους αντιπροσώπους της ροντενικής και μεταροντενικής γλυπτικής στην Ελλάδα, που αξιοποιεί δεδομένα της γλυπτικής του Ροντέν με συμβολικό ρεαλισμό.
Ο Ζευγώλης ήταν ένας από τους πιο παραγωγικούς Έλληνες γλύπτες της εποχής του Μεσοπολέμου. Μεταξύ άλλων, φιλοτέχνησε τα Ηρώα Κερατέας (1916), Μυτιλήνης (1919) και Γιαννιτσών (1925). Επίσης, ως εκπρόσωπος της υπαίθριας γλυπτικής, κατασκεύασε τις προτομές του "Νικηταρά" (1937), από μάρμαρο, στο Πεδίον του Άρεως στην Αθήνα[5], του ζωγράφου "Περικλή Βυζάντιου" στην Πλάκα επί της οδού Διογένους, του ποιητή Λάμπρου Πορφύρα στη Χίο, της Ασπασίας Μάνου κ. ά.
Ένα από τα επιφανέστερα έργα του Ζευγώλη είναι η ολόσωμη από μάρμαρο γυμνή "Εύα", που έχει στηθεί από το 1995 στη θέση που βρίσκεται σήμερα στην Πλατεία Νικολοπούλου (πρώην πλατεία Ροστάν) στην αθηναϊκή συνοικία Κυπριάδου στα Άνω Πατήσια. Άλλο ένα γνωστό έργο του είναι το Άγαλμα της Ελευθερίας στη Μυτιλήνη.
Ο Ζευγώλης παρουσίασε το έργο του σε ατομικές εκθέσεις (Αθήνα, 1919), ενώ πήρε μέρος σε πανελλήνιες και ομαδικές εκθέσεις του Συνδέσμου Ελλήνων Καλλιτεχνών (1915, 1917).
Το μαύρο άγαλμα στα Γιαννιτσά Επεξεργασία
Το "Μαύρο Άγαλμα", όπως καθιερώθηκε ν΄ αποκαλείται, είναι το Ηρώο της πόλης των Γιαννιτσών, ένα έργο του γλύπτη Γρηγόριου Ζευγώλη που τοποθετήθηκε εκεί κατά το 1926 στη μνήμη των πολεμιστών που έδωσαν τη ζωή τους για την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους κατά τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-1913.[6] Το άγαλμα αυτό αναπαριστάνει τον φτερωτό χρόνο, και στα πόδια του η μάνα Ελλάδα, έχοντας αγκαλιάσει τον γιο της, σκοτωμένο στρατιώτη. Η πρόσβαση βρίσκεται στην είσοδο της πόλης ερχόμενοι από τη Θεσσαλονίκη κατά την είσοδο μας στην πόλη είναι ορατό στα αριστερά του δρόμου.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 www
.nationalgallery .gr /el /zographikh-monimi-ekthesi /painter /zeugolis-grigorios .html. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2022. - ↑ Καλλιτεχνικά πένθη: Γρηγόριος Ζευγώλης, Τα Νέα, 27/2/1950, σελ. 2.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Εθνική Πινακοθήκη: Ζευγώλης Γρηγόριος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Απριλίου 2015.
- ↑ Λυδάκης (1981), 5ος, σελ. 322.
- ↑ «Open Archives: Νικηταράς - Nikitaras».[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Το Ηρώο των Γιαννιτσών».
Πηγές Επεξεργασία
- Στέλιος Λυδάκης: "Οι Έλληνες Γλύπτες: Η νεοελληνική γλυπτική, ιστορία - τυπολογία - λεξικό γλυπτών", τόμ. 5ος, σελ. 322, Εκδοτικός οίκος "ΜΕΛΙΣΣΑ", Αθήνα. 1981.
- Ζέττα Αντωνοπούλου: "Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια γλυπτική 1834 - 2004", σελ. 47, 71, 97 & 104, α΄ έκδοση, Εκδόσεις "Ποταμός", Αθήνα, 2003.
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα "Ζευγώλης, Γρηγόριος", τόμ. 26, σελ. 33, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.
- Ανώνυμος, «Καλλιτεχνικαί εκθέσεις. Λύτρα-Ζευγώλη», Πινακοθήκη, έτος ΙΘ΄, τ. 228, Φεβρουάριος 1920, σ. 106-107 (http://pleias.lis.upatras.gr/index.php/pinakothiki/article/view/34722/34703) (30/4/2015)
- Αντωνία Γιαννουδάκη, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Ίδρυμα Ευριπίδη Κουτλίδη. Η συλλογή νεοελληνικής γλυπτικής και η ιστορία της 1900-2006 (διδακτορική διατριβή), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας της Τέχνης, Θεσσαλονίκη 2009 (http://ikee.lib.auth.gr/record/115849) (7/5/2015)
- Θ.Δ., «Το έργο του Γρηγόρη Ζευγώλη», Εικόνες, 29 Ιουλίου 1960, σ. 62-63
- Δ. Καλλονάς, «Γρηγόριος Ζευγώλης: Ο γλύπτης που έχει αηδιάσει τον κόσμον και τον … εαυτόν του!», Βραδυνή, 26 Ιανουαρίου 1935
- Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών. Ζωγράφοι - Γλύπτες - Χαράκτες, 16ος-20ός αιώνας, επιστημονική επιμέλεια Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος, τόμ. 2, Μέλισσα, Αθήνα 1997-2000
- Στέλιος Λυδάκης, Οι έλληνες γλύπτες. Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορία-τυπολογία-λεξικό γλυπτών, τόμ. 5, Μέλισσα, Αθήνα 1981
- Στέλιος Λυδάκης, Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορία, τυπολογία, Μέλισσα, Αθήνα, 2011
- Ελένη Μάργαρη, Η γυναίκα στη νεοελληνική γλυπτική, Ιωάννινα 2014
- Ηλίας Μυκονιάτης, Νεοελληνική γλυπτική, στη σειρά Ελληνική τέχνη, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1996
- Kathérina Perpinioti-Agazir, Le “Groupe Tekhni”, τόμ. I-VII (διδακτορική διατριβή), Université Paris I – Panthéon-Sorbonne, U.F.R. Histoire de l’art et archéologie, [2002]
- Φιλότεχνος, «Ο ζωγράφος κ. Ν. Λύτρας και ο γλύπτης κ. Γρ. Ζευγώλης», Η Κυριακή του Ελεύθερου Βήματος, 6 Φεβρουαρίου 1927
- Χρύσανθος Χρήστου – Μυρτώ Κουμβακάλη-Αναστασιάδη, Νεοελληνική γλυπτική 1800-1940, έκδοση Εμπορικής Τραπέζης της Ελλάδος, Αθήνα 1982