Γυναικεία Ορχήστρα του Άουσβιτς
Η Γυναικεία Ορχήστρα του Άουσβιτς (Mädchenorchester von Auschwitz) δημιουργήθηκε το 1943 από κρατούμενες στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς, ύστερα από διαταγή των SS και παρέμεινε ενεργή μέχρι τον Οκτώβριο του 1944.[1][2]
Μετά το πόλεμο ορισμένες από τις κρατούμενες δημοσίευσαν τις αναμνήσεις τους από τη συμμετοχή τους στην ορχήστρα. Μεταξύ αυτών ήταν οι δύο επαγγελματίες μουσικοί της ορχήστρας, η Ανίτα Λάσκερ -Γουολφις (Anita Lasker-Wallfisch) (Inherit the Truth. A Memoir of Survival and the Holocaust)[3] και η Fania Fénelon (Sursis pour l'orchestre).[4] Στην αυτοβιογραφία της Fénelon βασίστηκε η ταινία Playing for Time, του Άρθουρ Μίλερ, με πρωταγωνίστρια τη Βανέσα Ρέντγκρεϊβ, το 1980.
Η ορχήστρα Επεξεργασία
Η ορχήστρα δημιουργήθηκε, για λόγους προπαγάνδας, τον Απρίλιο του 1943, με εντολή του διοικητή του γυναικείου τμήματος του στρατοπέδου, SS-Hauptsturmfuhrer Φραντς Χόσλερ (Franz Hössler) και υπό την επίβλεψη της SS-Oberaufseherin Μαρία Μαντλ.[5]
Τη διεύθυνση της ορχήστρας ανέλαβε αρχικά η Πολωνή κρατούμενη δασκάλα μουσικής Zofia Czajkowska, που βρισκόταν στο Άουσβιτς από το 1942. Από τον Αύγουστο του 1943 μέχρι τον Απρίλιο του 1944 στη διεύθυνση της ορχήστρας βρισκόταν η βιολονίστρια Alma Rosé, η οποία πριν μεταφερθεί στο Άουσβιτς κρατούνταν στο Στρατόπεδο του Ντρανσί, και ήταν κόρη του διευθυντή της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης, Arnold Rosé, και ανιψιά του Γκούσταβ Μάλερ. Μετά το θάνατό της, στις 5 Απριλίου 1944, ανέλαβε η Ουκρανή, Sonia Winogradowa. [6] [7] Σύμφωνα με τη καθηγήτρια μουσικής Susan Eischeid τον Ιούνιο του 1943 η ορχήστρα είχε 20 μέλη ενώ την επόμενη χρονιά 42 με 50 μέλη. Ήταν γυναίκες από διάφορες χώρες (Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχοσλοβακία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Πολωνία, Ολλανδία και ΕΣΣΔ), Ρωμαιοκαθολικές και Εβραίες[8] [9] και οι περισσότερες δεν ήταν επαγγελματίες μουσικοί. Επαγγελματίες μουσικοί ήταν η τσελίστρια Ανίτα Λάσκερ -Γουολφις και η πιανίστρια και τραγουδίστρια Fania Fénelon.
Η ορχήστρα βρισκόταν στη πύλη του στρατοπέδου κάθε μέρα και έπαιζε εμβατήρια όταν οι κρατούμενες περνούσαν το πρωί για να πάνε στις διάφορες εργασίες στις οποίες τις έστελναν καθώς και το βράδυ όταν επέστρεφαν. Ήταν υποχρεωμένη να παίζει μουσική συνέχεια ενώ περνούσαν από μπροστά της οι σχηματισμοί των κρατουμένων, ακόμα και όταν ο καιρός δεν ήταν καλός. Ορισμένες φορές έπαιζε μουσική στη διάρκεια της διαλογής όσων οδηγούνταν στους θαλάμους αερίων ενώ άλλες φορές έπαιζε στο αναρρωτήριο. Επίσης κάθε Κυριακή έδινε συναυλία για τα μέλη των SS.[10][11] Το ρεπερτόριο της ορχήστρας ήταν περιορισμένο επειδή η πλειοψηφία των μελών της δεν ήταν επαγγελματίες μουσικοί και δεν υπήρχαν παρτιτούρες. Γι' αυτό, ειδικά όταν έπαιζαν για πολύ ώρα στη πύλη του στρατοπέδου μέχρι να περάσουν όλες οι κρατούμενες, επαναλάμβαναν διαρκώς τα ίδια κομμάτια. Επίσης για τα μέλη των SS έπαιζαν πολύ συγκεκριμένα τραγούδια καθώς αυτά ήθελαν να ακούσουν. [12]
Η ορχήστρα διαλύθηκε τον Οκτώβριο του 1944. Τη 1η Νοεμβρίου οι Εβραίες κρατούμενες -μέλη της ορχήστρας στάλθηκαν στο στρατόπεδο Μπέργκεν -Μπέλζεν όπου τρεις από αυτές δολοφονήθηκαν ενώ στις 18 Ιανουαρίου 1945 οι Χριστιανές κρατούμενες -μέλη της ορχήστρας στάλθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ράβενσμπρικ.[13][14]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Knapp, Gabriele (1996). Das Frauenorchester in Auschwitz: Musikalische Zwangsarbeit und ihre Bewältigung. Hamburg: Von Bockel.
- ↑ Eischeid, Susan (2016). The Truth about Fania Fénelon and the Women's Orchestra of Auschwitz-Birkenau. London: Palgrave Macmillan. σελ. 5–6.
- ↑ https://www.theguardian.com/artanddesign/2020/dec/27/holocaust-survivor-anita-lasker-wallfisch-uk-holocaust-memorial-learning-centre
- ↑ https://archive.org/details/playingfortime00fene_0
- ↑ Eischeid, Susan (2016). The Truth about Fania Fénelon and the Women's Orchestra of Auschwitz-Birkenau. London: Palgrave Macmillan. σελ.5
- ↑ https://academic.oup.com/hgs/article-abstract/13/3/467/676273
- ↑ Knapp, Gabriele (1996). Das Frauenorchester in Auschwitz: Musikalische Zwangsarbeit und ihre Bewältigung. Hamburg: Von Bockel, σελ. 75
- ↑ Eischeid, Susan (2016). The Truth about Fania Fénelon and the Women's Orchestra of Auschwitz-Birkenau. London: Palgrave Macmillan. σελ. 5–6.
- ↑ https://web.archive.org/web/20190511104632/http://holocaustmusic.ort.org/places/camps/death-camps/birkenau/czajkowskazofia/
- ↑ https://academic.oup.com/hgs/article-abstract/13/3/467/676273
- ↑ https://web.archive.org/web/20190511104632/http://holocaustmusic.ort.org/places/camps/death-camps/birkenau/czajkowskazofia/
- ↑ https://web.archive.org/web/20190511104632/http://holocaustmusic.ort.org/places/camps/death-camps/birkenau/czajkowskazofia/
- ↑ Lagerwey, Mary Deane (1998). Reading Auschwitz. Altamira Press, σελ. 28.
- ↑ Knapp, Gabriele (1996). Das Frauenorchester in Auschwitz: Musikalische Zwangsarbeit und ihre Bewältigung. Hamburg: Von Bockel.σελ.150