Βικιπαίδεια

Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ

Ελληνίδα βυζαντινολόγος

Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ (γαλλικά: Hélène Ahrweiler‎‎, Αθήνα, 29 Αυγούστου 1926) είναι Ελληνίδα βυζαντινολόγος ιστορικός μικρασιατικής καταγωγής.[16] Υπήρξε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, το 1967, και η πρώτη γυναίκα πρύτανης του Πανεπιστημίου της Σορβόννης στην 700 χρόνων ιστορία του, το 1976.[17] Ακόμη, είναι Πρέσβειρα Καλής Θέλησης της UNICEF.

Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ
Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ το 2010
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Ελένη Γλύκατζη (Ελληνικά)
Προφορά
Γέννηση29  Αυγούστου 1926[1][2]
Αθήνα[3][4]
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Γαλλία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά[5]
Γαλλικά[6][5][7]
νέα ελληνική γλώσσα[8]
Εκπαίδευσηντοκτορά
ΣπουδέςΕθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Φιλοσοφική Σχολή των Παρισίων (έως 1960)[9]
Φιλοσοφική Σχολή των Παρισίων (έως 1966)[10]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταβυζαντινολόγος
ιστορικός
professeur des universités
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο Παντεόν-Σορμπόν
Φιλοσοφική Σχολή των Παρισίων
Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος της Ακαδημίας Αθηνών (από 1976)[11]
πρόεδρος (1993–1997, Comité d'éthique du CNRS)
πρόεδρος (1989–1991, Κέντρο Ζορζ Πομπιντού)
πρόεδρος πανεπιστημίου (1976–1981)[12]
ΒραβεύσειςΤαξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής
Μεγαλόσταυρος του Εθνικού Τάγματος της Τιμής (14  Νοεμβρίου 2012)[13]
Διοικητής του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων
Διοικητής της Τάξης των Ακαδημαϊκών Φοινίκων
Αργυρό Ολυμπιακό Τάγμα (1984)[14]
Μέγα Αργυρό Μετάλιο με Άστρο για τις υπηρεσίες προς τη Δημοκρατία της Αυστρίας
επίτιμος διδάκτωρ του πανεπιστημίου Χάρβαρντ
επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Χάιφα
επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Φρίμπουργκ
Εταίρος της Βρετανικής Ακαδημίας
Ταξιάρχης του Εθνικού Τάγματος της Τιμής (3  Δεκεμβρίου 1994)[15]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία

Επεξεργασία

Ελλάδα

Επεξεργασία

Γεννήθηκε στην Αθήνα από Μικρασιάτες γονείς. Πατέρας της ήταν ο Νίκος Γλύκατζης, Μικρασιάτης έμπορος και επιστάτης των κτημάτων της οικογενείας της μητέρας της, Καλλιρόης, το γένος Ψαλτίδη, η οποία προερχόταν από εύπορη οικογένεια της Προύσας.[18] Αποφοίτησε από το Δ΄ Γυμνάσιο Αθηνών και σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.[19] Στην Κατοχή εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ και ήταν η υπεύθυνη μαθητριών του Παγκρατίου,[20] υπό την καθοδήγηση του Χρήστου Πασαλάρη.[21] Κατά τα Δεκεμβριανά, ακολούθησε τον ΕΛΑΣ Αθηνών, στην υποχώρηση του από την Αττική και επέστρεψε στον Βύρωνα μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας.[22]

Την περίοδο του 1950, ενώ ήταν φοιτήτρια του πανεπιστημίου, εργάστηκε ως γνώστρια της γαλλικής γλώσσας στον κύκλο της βασίλισσας Φρειδερίκης.[23] Μετά την αποφοίτησή της από τη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών (1949-1953).

Παρίσι

Επεξεργασία

Εγκαταστάθηκε στο Παρίσι το 1953 για να συνεχίσει τις σπουδές της. Δύο χρόνια μετά την άφιξή της, διορίσθηκε στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS) και το 1964 έγινε διευθύντρια σπουδών του Κέντρου και το 1967 καθηγήτρια στη Σορβόννη.[24] Το 1966 έλαβε το δίπλωμα doctorat ès lettres, με τη μελέτη της για το Βυζάντιο και τη θάλασσα, που εκδόθηκε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις της Γαλλίας (Byzance et la mer, Παρίσι: Presses universitaires de France). Διετέλεσε Διευθύντρια του Κέντρου Ιστορίας και Πολιτισμού του Βυζαντίου και της Χριστιανικής Αρχαιολογίας, έγινε Αντιπρύτανις (1970-1973) και το 1976, Πρύτανις στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Paris I). Είναι η πρώτη γυναίκα Πρύτανης στην ιστορία των 700 χρόνων του Πανεπιστημίου της Σορβόννης αλλά και η πρώτη γυναίκα παγκοσμίως που είχε τέτοια θέση σε διεθνώς αναγνωρισμένο πανεπιστήμιο.[25] Εκεί γνώρισε τον σύζυγό της, τον Ζακ Αρβελέρ (Jacques Ahrweiler), που ήταν αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού της Γαλλίας και ο οποίος καταγόταν από μεγαλοαστική οικογένεια του Παρισιού. Με τον Ζακ Αρβελέρ απέκτησε μία κόρη, την Μαρί-Ελέν.[26] Σήμερα ζει μόνιμα στη Γαλλία.

Θέσεις

Επεξεργασία

Είναι Πρόεδρος της Επιτροπής Ηθικής του Εθνικού Κέντρου για την Επιστημονική Έρευνα (Γαλλία), του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου των Δελφών (Ελλάδα) και Επίτιμη Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Βυζαντινών Σπουδών. Επίσης, διετέλεσε Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Θεάτρου της Ελλάδας, Πρύτανις της Ακαδημίας και Καγκελάριος των Πανεπιστημίων των Παρισίων, Πρόεδρος του Κέντρου Georges Pompidou-Beaubourg, Πρόεδρος του Αμερικανικού Μουσείου Τέχνης και Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου στο Παρίσι.[18][27][28] Είναι, ακόμη, μέλος του επιστημονικού εποπτικού συμβουλίου του Ιδρύματος Λαμπράκη[29] και Επίτιμη Πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Βυζαντινών Σπουδών.[30]

2015-σήμερα

Επεξεργασία

Στο Ελληνικό δημοψήφισμα του 2015 τάχθηκε υπέρ του «Ναι».[31][32][33] Επίσης, τον Νοέμβριο του 2015 εξέδωσε μία ανακοίνωση και ένα βίντεο, με το οποίο δήλωσε την έμπρακτη στήριξή της για τον Κυριάκο Κ. Μητσοτάκη για τις εσωκομματικές εκλογές της Νέας Δημοκρατίας, αφιερώνοντάς του και ένα ποίημα.[34][35][36]Ισχυρίστηκε ότι στον τάφο της Βεργίνας είναι θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος, το οποίο και αναλύει στο βιβλίο της Ο Μέγας Αλέξανδρος των Βυζαντινών.[37][18] Μαζί με άλλες εξέχουσες προσωπικότητες τον Ιούνιο του 2019 ζήτησε την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου. [38] Επίσης, διετέλεσε μέλος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση.

Αξιώματα και βραβεύσεις

Επεξεργασία

Είναι Επίτιμη Διδάκτωρ του Αμερικανικού Πανεπιστημίου των Παρισίων (1989), του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, καθώς και των Πανεπιστημίων του Λονδίνου, του Βελιγραδίου, των Αθηνών, της Λίμα, του Νιου Μπράνσγουικ (Καναδάς), της Χάιφα, της Νέας Υόρκης, της Θεσσαλονίκης, του Φραίμπουργκ (Ελβετία), κ.α.. [39]

Είναι τιμητικό μέλος των Ακαδημιών των Αθηνών, του Βερολίνου, της Βουλγαρίας, καθώς και της Βρετανικής Ακαδημίας. Επίσης, είναι μέλος και συνεργάτιδα της Βασιλικής Ακαδημίας των Επιστημών, των Γραμμάτων και των Τεχνών του Βελγίου.

Έχει λάβει τις εξής τιμητικές διακρίσεις από τη Γαλλική Δημοκρατία:

  • Ταξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής
  • Μεγαλόσταυρος του Εθνικού Τάγματος της Τιμής
  • Διοικητής της Τάξης των Ακαδημαϊκών Φοινίκων
  • Ταξιάρχης των Τεχνών και των Γραμμάτων

Ακόμη έχει λάβει τις εξής διακρίσεις: Ταξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής (Ελλάδα), Επίτιμη Πολίτης (Γαλλία), Υψηλότατη Ταξιάρχης (Μεξικό), Ταξιάρχης της Εθνικής Ταξιαρχίας (Λουξεμβούργο), Υψηλότερη Ταξιάρχης της Ταξιαρχίας των Τιμών (Αυστρία), Ταξιάρχης της Βασιλικής Ταξιαρχίας της Δανίας, Ταξιάρχης των Επιστημών, της Παιδείας και της Τέχνης (Πορτογαλία), Ταξιάρχης της Ταξιαρχίας της Τιμής (Ιταλία), τιμητικό μετάλλιο από τη Πολωνική Ακαδημία Επιστημών και Ασημένιο Μετάλλιο του Ολυμπιακού Τάγματος από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή.[39]

Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ θεωρείται σήμερα μία από τις πλέον εξέχουσες πανεπιστημιακές προσωπικότητες, ιδιαίτερα στη βυζαντινολογία, με πολύ μεγάλο αριθμό σχετικών διαλέξεων και ομιλιών εντός και εκτός Ελλάδας. Στην τηλεοπτική εκπομπή Μεγάλοι Έλληνες πήρε την 86η θέση.

Εργογραφία

Επεξεργασία

Τα έργα της αφορούν κυρίως την ιδιότητά της ως βυζαντινολόγου. Μεταξύ των σημαντικότερων, αξίζει να αναφερθούν οι Έρευνες για τη διοίκηση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας τον 9ο και 10ο αιώνα (1960), Το Βυζάντιο και η θάλασσα (1966), Μελέτες για τη διοικητική και κοινωνική διάρθρωση του Βυζαντίου (1971), Βυζάντιο, η χώρα και τα εδάφη (1976), και Η πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (L’ ideologie politique de l’ empire Byzantine, 1976 ― ελλην. μετάφρ. Τ. Δρακόπουλου, «ΨΥΧΟΓΙΟΣ»), Βυζαντινή γεωγραφία, Ιστορική γεωγραφία του μεσογειακού κόσμου. Στα βιβλία της περιλαμβάνονται, επίσης, Η Σμύρνη ανάμεσα σε δύο τουρκικές κατοχές (1975), Η διασπορά στο Βυζάντιο (1995), The Making of Europe (2000), Γιατί το Βυζάντιο (2010), Σας μιλώ για το Βυζάντιο (2014), Πόσο Ελληνικό είναι το Βυζάντιο; Πόσο Βυζαντινοί οι Νεοέλληνες; (2016), Μικρασία, Καρδιά του Ελληνισμού (2021), κ.ά..[40]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Artists of the World Online» (Γερμανικά, Αγγλικά) K. G. Saur Verlag, Walter de Gruyter. Βερολίνο. 2009. 42242731.
  3. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  4. ↑ «Who's Who in France» (Γαλλικά) Παρίσι. 1713.
  5. ↑ 5,0 5,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mub20201080810. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11888211g. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  7. ↑ CONOR.SI. 86882403.
  8. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mub20201080810. Ανακτήθηκε στις 28  Ιουλίου 2024.
  9. ↑ www.sudoc.fr/047096632.
  10. ↑ www.sudoc.fr/08593058X.
  11. ↑ www.academyofathens.gr/el/organization/members/2nd-section.
  12. ↑ «Mme AHRWEILER EST ÉLUE PRÉSIDENT DE L'UNIVERSITÉ PARIS-I». (Γαλλικά) Le Monde. Societe Editrice Du Monde. Παρίσι. 27  Ιανουαρίου 1976. Ανακτήθηκε στις 25  Απριλίου 2024.
  13. ↑ PREX1238847D.
  14. ↑ «Olympedia» (Αγγλικά) 2006. 1200300. Ανακτήθηκε στις 17  Αυγούστου 2024.
  15. ↑ PREX9412415D.
  16. ↑ Διαδικτυακή συζήτηση με την Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, CULTURENOW, 21-12-2020
  17. ↑ «Helene Glykatzi Ahrweiler». Invest in Education (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2016. 
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 «Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ: «Ας μην ξεκινήσουμε πάλι τις δοξολογίες ότι είμαστε ο περιούσιος λαός»». LiFO. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2020. 
  19. ↑ Γλύκατζη-Αρβελέρ, Ελένη (2016). Πόσο Ελληνικό είναι το Βυζάντιο; Πόσο Βυζαντινοί οι Νεοέλληνες;. Αθήνα: Gutenberg. σελ. 99. ISBN 9789600118261. 
  20. ↑ Dēmētrēs Palaiologopoulos Ekdot. Oikos Melissa, 2004 σελ 113
  21. ↑ «tovima.gr - ΕΛΕΝΗ ΓΛΥΚΑΤΖΗ-ΑΡΒΕΛΕΡ». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2016. 
  22. ↑ https://www.tovima.gr/2008/11/24/opinions/eleni-glykatzi-arbeler/
  23. ↑ Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ: «Η Ιστορία δεν με νίκησε» https://www.tovima.gr/2017/01/09/vimagazino/eleni-glykatzi-arbeler-i-istoria-den-me-nikise/
  24. ↑ «ΟΜΙΛΟΣ ΕΛΕΝΗ ΓΛΥΚΑΤΖΗ - ΑΡΒΕΛΕΡ». glykatzi-arveler.blogspot.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2016. 
  25. ↑ «Helene Glykatzi-Ahrweiler | Eleni Glykatzi-ahrweiler, Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ | Greece.com». www.greece.com. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2020. 
  26. ↑ Γλύκατζη-Αρβελέρ, Ελένη (2016). Πόσο Ελληνικό είναι το Βυζάντιο; Πόσο Βυζαντινοί οι Νεοέλληνες;. Αθήνα: Gutenberg. σελ. 80,81,99. ISBN 9789600118261. 
  27. ↑ «Ahrweiler, Hélène 1926– (Helene Ahrweiler, Hélène Glykatzi-Ahrweiler) | Encyclopedia.com». www.encyclopedia.com. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2020. 
  28. ↑ «Εγκαίνια στο Εθνικό Θέατρο! - Εθνικό Θέατρο». www.n-t.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2020. 
  29. ↑ «ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ :: LRF». www.lrf.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2020. 
  30. ↑ «International Bureau -gr». AIEB. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2020. 
  31. ↑ «tovima.gr - Κείμενο υπέρ του «Ναι» στην Ευρώπη από 40 διανοούμενους». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2016. 
  32. ↑ «Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ: «Ναι στην Ευρώπη, την ευρύτερη πατρίδα μας»». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Οκτωβρίου 2015. 
  33. ↑ «Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ: «Ναι στην Ευρώπη, την ευρύτερη πατρίδα μας»». naftemporiki.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2016. 
  34. ↑ «Αρβελέρ υπέρ Μητσοτάκη: Όταν κυβερνούν ανίκανοι, ένοχοι είναι οι ικανοί». news247.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2015. 
  35. ↑ «Η Αρβελέρ απαγγέλει ποίημα για τον Μητσοτάκη!». 
  36. ↑ «Η Αρβελέρ στηρίζει Μητσοτάκη». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Νοεμβρίου 2015. 
  37. ↑ Ελένη Αρβελέρ: Εκεί είναι θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος (vid) https://www.ethnos.gr/politismos/38075_eleni-arbeler-ekei-einai-thammenos-o-megas-alexandros-vid
  38. ↑ Κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου ζητούν Αρβελέρ, Βερέμης, Γιαννάκου, Διαμαντοπούλου και Διαμαντούρος
  39. ↑ 39,0 39,1 «Helene Ahrweiler | Delphi Economic Forum». 2017.delphiforum.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2020. 
  40. ↑ Γλύκατζη-Αρβελέρ, Ελένη (2016). Πόσο Ελληνικό είναι το Βυζάντιο; Πόσο Βυζαντινοί οι Νεοέλληνες;. Αθήνα: Gutenberg. σελ. 101. ISBN 9789600118261. 

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ελένη_Γλύκατζη-Αρβελέρ&oldid=10695964"