Ελισάβετ του Τες
Η Ελισάβετ της Ουγγαρίας, επίσης γνωστή ως Ευλογημένη Ελισάβετ του Τες, OP (ie Ordo Praedicatorum, Tάγμα Ιεροκηρύκων) (1292 - 31 Οκτωβρίου 1336 ή 6 Μαΐου 1338) από τον Οίκο των Άρπαντ ήταν πριγκίπισσα της Ουγγαρίας και το τελευταίο μέλος του Οίκου της. Έγινε Δομινικανή μοναχή, περνώντας το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στο μοναστήρι Tες στη σημερινή Ελβετία. Παρά το γεγονός ότι ήταν το μοναδικό επιζόν μέλος του βασιλικού Οίκου της Ουγγαρίας, η Ελισάβετ δεν είχε ποτέ επιρροή στην Ουγγρική πολιτική. [4] Τιμήθηκε από τον τοπικό πληθυσμό ως αγία.
| Ελισάβετ του Τες | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1292[1] Βούδα |
| Θάνατος | 31 Οκτωβρίου 1336 ή 1338[2] Töss Convent |
| Τόπος ταφής | Töss Convent |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ουγγαρία |
| Θρησκευτικό τάγμα | Τάγμα των Δομινικανών |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μοναχή |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Ανδρέας Γ΄ της Ουγγαρίας[3] και Φενένα της Κουγιάβια[3] |
| Οικογένεια | Οίκος των Άρπαντ |
Πρόωρη ζωή και αρραβώνες Επεξεργασία
Γεννημένη το 1292 στο κάστρο της Βούδας, η Ελισάβετ ήταν η μόνη κόρη (και από τους δύο γάμους) του Ανδρέα Γ΄, βασιλιά της Ουγγαρίας (τελευταίου από τον Οίκο των Άρπαντ) και της πρώτης συζύγου του Φενένας των Πιαστ, κόρης του Ζιεμόμυσλ δούκα του Ινόβροτσλαφ. Η βασίλισσα Φενένα απεβίωσε το 1295 και ο βασιλιάς ξαναπαντρεύτηκε, επιλέγοντας ως δεύτερη σύζυγό του την Aγνή των Αψβούργων. Στις 12 Φεβρουαρίου 1298 η Ελισάβετ μνηστεύθηκε με τον Βεγκέσλαο Γ΄ της Βοημίας, τον γιο και τον διάδοχο του Βεγκέσλαου Β΄ της Βοημίας. [5]
Ο Ανδρέας Γ΄ απεβίωσε στις 14 Ιανουαρίου 1301, αφήνοντας την Ελισάβετ ως το μόνο και τελευταίο μέλος του αρχαίου βασιλικού Οίκου. Μετά από μακρές διαπραγματεύσεις, στη βασίλισσα Αγνή επετράπη να φύγει από την Ουγγαρία, αλλά και να πάρει πολύ θησαυρό και την οκτάχρονη Ελισάβετ μαζί της στη Βιέννη. Οι Αψβούργοι ήθελαν η Αγνή να έχει την επιμέλεια της Eλισάβετ, επειδή ο Βεγκέσλαος Β΄ της Βοημίας διεκδίκησε τον θρόνο της Ουγγαρίας ως αρραβωνιαστικός της Ελισάβετ. Μία προσωπική ένωση των βασιλείων της Ουγγαρίας και της Βοημίας, με τα εδάφη των Αψβούργων μεταξύ αυτών, δεν ήταν προς το συμφέρον τους. [6] Η δέσμευση της Ελισάβετ με τον Βεγκέσλαο Β΄ διακόπηκε το 1305, την ίδια χρονιά που ο Βεγκέσλαος Β΄ έγινε βασιλιάς της Βοημίας, πιθανώς υπό την πίεση του πατέρα της Αγνής, του Αλβέρτου Α΄ της Γερμανίας. Στη συνέχεια η Αγνή μνήστευσε την Ελισάβετ με τον αγαπημένο της αδελφό, τον Ερρίκο, αλλά ο γάμος δεν έγινε ποτέ και οι Αψβούργοι αποφάσισαν να υποστηρίξουν τη διεκδίκηση του Καρόλου Α΄ της Ουγγαρίας. [7]
Σχέση με τη μητριά της Επεξεργασία
Το 1310 η Aγνή μεταφέρθηκε στη μονή Κένιγκσφελντεν, την οποία είχε ιδρύσει πρόσφατα αυτή και η μητέρα της, η Ελισάβετ της Καρινθίας. Έστειλε την προγονή της στις Δομινικανές μοναχές στο Μοναστήρι Tες. Στο Tösser Schwesternbuch (Βιβλίο των μοναζουσών του Τες), η Αγνή παρουσιάζεται ως μία κακή μητριά, που αναγκάζει μία ενάρετη πριγκίπισσα να γίνει μοναχή σαν αυτήν. Σύμφωνα με το βιβλίο, στην Ελισάβετ έδειξαν όλα τα μοναστήρια της Σουαβίας και αυτή επέλεξε το Tες. Μόλις 15 εβδομάδες αργότερα, η Αγνή αναγκάζει το μοναστήρι να επιτρέψει στην Ελισάβετ να κάνει τους τελικούς όρκους της. Το βιβλίο δίνει έμφαση στην κληρονομιά της Ελισάβετ, επιμένοντας ότι είναι η νόμιμη κληρονόμος του ουγγρικού θρόνου, και φαίνεται να υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να γίνει βασίλισσα της Ουγγαρίας, αν δεν είχε κρυφτεί στο μοναστήρι. Στη συνέχεια αναφέρει την ασθένεια της Ελισάβετ, κατά τη διάρκεια της οποίας στάλθηκε στο Μπάντεν.
Η Ελισάβετ απεικονίζεται στο βιβλίο ως πολύ φτωχή, ωθώντας την τοπική αριστοκρατία να της δώσει δώρα. Η μητριά της τής έδειξε τον θησαυρό του Ανδρέα Γ΄ που είχε φέρει από την Ουγγαρία, αλλά κράτησε τα πάντα για τον εαυτό της. Στη Ζυρίχη ο αφηγητής δηλώνει ότι τόσο οι λαϊκοί, όσο και οι κληρικοί τιμούσαν την Ελισάβετ, θεωρώντας την ως την ευγενέστερη μοναχή της χώρας. [8] Από την άλλη πλευρά το Χρονικό Κένιγκσφελντεν των μέσων του 14ου αι. απεικονίζει μία εντελώς διαφορετική Aγνή, που φρόντιζε την «κόρη της» και την επισκεπτόταν συχνά. [9]
Οι σύγχρονοι ιστορικοί θεωρούν γενικά τη σχέση μεταξύ της Ελισάβετ και της Αγνής, που περιγράφεται στο Βιβλίο των μοναζουσών, ως δεδομένη. Ωστόσο μπορεί να ήταν υπερβολικό, καθώς η κακή μητριά θα εθεωρείτο ως πνευματική δοκιμασία για την Ελισάβετ. Επιπλέον ορισμένες γραμμές φαίνεται να αποτελούν μέρος μίας αντίληψης κατά των Αψβούργων. [8] Είναι βέβαιο ωστόσο ότι η Αγνή εστίαζε πάντοτε όλη της την προσοχή στην ευημερία και την προώθηση του Οίκου της, η οποία μπορεί να περιλάμβανε σκληρά μέτρα εναντίον μίας πριγκίπισσας, που θα μπορούσε να γίνει πολιτικά επικίνδυνη για τους Αψβούργους. [10]
Το τέλος και η υστεροφημία της Επεξεργασία
Σύμφωνα με το Βιβλίο των μοναζουσών, η Ελισάβετ απεβίωσε στις 6 Μαΐου 1338. Ωστόσο η επιτάφια πλάκα της, μέρος της οποίας εξακολουθεί να υπάρχει, καταγράφει ότι απεβίωσε στις 31 Οκτωβρίου 1336 [11] και καταγράφει ότι έζησε στο Tες για 28 χρόνια. [6] Το τέλος της σήμαινε την εξάλειψη του Οίκου των Άρπαντ. Το βιβλίο των μοναζουσών καταγράφει ότι η Ελισάβετ απεβίωσε μετά από μία ζωή υπερβολικών δεινών και ασυνήθιστης χάρης και πως η μεγάλη θεία της, η Αγία Ελισάβετ της Ουγγαρίας, της εμφανίστηκε τρεις φορές. Επίσης η βασίλισσα Αγνή πήγε στο Τες οκτώ ημέρες αργότερα από το τέλος της Ελισάβετ και εκείνη εμφανίστηκε. Από τότε λέγεται, ότι η βασίλισσα δώριζε πολύ περισσότερα στο μοναστήρι. [8]
Η μνήμη της Ελισάβετ είναι στις 6 Μαΐου. [12] Για κάποιο χρονικό διάστημα αγιοποιήθηκε το Tες, αλλά η λατρεία δεν εγκρίθηκε ποτέ από τη Ρωμαιο-Καθολική Εκκλησία. [13]
Οι 'Αποκαλύψεις της Αγίας Ελισάβετ της Ουγγαρίας, ένα δημοφιλές κείμενο του Μεσαίωνα, αποδόθηκε στην Ελισάβετ του Τες. Αυτός ο ισχυρισμός αμφισβητήθηκε από τον ιστορικό Γκαμπόρ Κλανιτσάυ, καθώς το Βιβλίο των μοναζουσών δεν κάνει καμία αναφορά σε αυτή. Ο Κλανιτσάυ θεωρεί επίσης απίθανο ότι ένα έργο μίας Δομινικανής καλόγριας που έζησε στην Ελβετία, θα εμφανιζόταν σε χειρόγραφα εμπνευσμένα από Φραγκισκανούς στην κεντρική Ιταλία, κατά τη διάρκεια της ζωής της. [14]
Ωστόσο οι λογοτεχνικοί μελετητές Αλεξάντρα Μπάρατ και Σάρα ΜακΝάμερ έχουν υποστηρίξει τη σωστή απόδοση των Αποκαλύψεων της Αγίας Ελισάβετ της Ουγγαρίας στην Ελισάβετ του Τες. [15] Στο παρελθόν οι Αποκαλύψεις αποδόθηκαν στην Ελισάβετ της Θουριγγίας, η οποία ήταν γνωστή ως χήρα μητέρα τριών παιδιών, αφιερωμένη στην πενία και τη φροντίδα των ενδεών, και ένα κοσμικό μέλος του Τρίτου Τάγματος του Αγίου Φραγκίσκου· ωστόσο δεν είχε, σύμφωνα με οποιεσδήποτε πρώιμες πηγές, τάσεις στο μυστικισμό. Είναι η λιγότερο γνωστή μικρανιψιά της Αγίας, η Ελισάβετ του Τες, που φαίνεται η πιο πιθανή -με το όνομα Ελισάβετ- συγγραφέας των Αποκαλύψεων: σύμφωνα με το βιογραφικό της, που γράφτηκε από την αδελφή μοναχή Έλσμπετ Στάγκελ, η Ελισάβετ του Τες καλλιέργησε μία βαθιά αφοσίωση στην Παναγία και θαυμάστηκε για την υπερβολική της ευσέβεια και τα οράματά της. [16]
Δείτε επίσης Επεξεργασία
- Η Αγία Μαργαρίτα της Ουγγαρίας, η πρώτη ξαδέλφη της κάποτε αφαιρέθηκε
- Ευλογημένη Γιολάντα της Ουγγαρίας, η πρώτη ξαδέλφη της κάποτε αφαιρέθηκε
- Η Αγία Κίνγκα της Ουγγαρίας, η πρώτη ξαδέλφη της κάποτε αφαιρέθηκε
Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003. I00020720.
- ↑ p11413.htm#i114122.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ Klaniczay, 279.
- ↑ Maráz, 31.
- ↑ 6,0 6,1 Duggan, 111.
- ↑ Klaniczay, 208.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Duggan, 117–118.
- ↑ Duggan, 112.
- ↑ Duggan, 118.
- ↑ Duggan, 116.
- ↑ Bunson, 279.
- ↑ Duggan, 116–117.
- ↑ Klaniczay, 374.
- ↑ Barratt 10, McNamer.
- ↑ Vetter, Ancelet-Hustache.