Ελληνική Ανθολογία ονομάζεται από τους σύγχρονους μελετητές το σώμα πάνω από 6.000[1][2][3] (ή κατ'άλλους 4.000[4][5] ή 4.063[6] ή 4.500[7][8]) περίπου επιγραμμάτων και ποιημάτων αρχαίων Ελλήνων και βυζαντινών ποιητών από τον 7ο π.Χ. μέχρι τον 10ο ή και το 12ο μ.Χ. αιώνα[9] ή τον 13ο αιώνα[10] που δημοσιεύθηκε αρχικά στο τέλος του 16ου αιώνα. Το κυριότερο μέρος της Ανθολογίας αποτελείται από υλικό που αντλήθηκε κυρίως από δυο χειρόγραφα, την Παλατινή Ανθολογία και την Ανθολογία του Πλανούδη.[1][11][12][13][14][15][16][17][12][18][19][20][21]

Σύμφωνα με έναν διαφορετικό ορισμό, η Ελληνική Ανθολογία αποτελείται από το σύνολο των ποιημάτων του Παλατινού χειρογράφου και της Ανθολογίας του Πλανούδη, δηλαδή αποτελείται από τα 3700 ποιήματα της Παλατινής και από τα 400 περίπου ποιήματα της Ανθολογίας του Πλανούδη που δεν περιέχει η Παλατινή, δηλαδή περίπου 4100 επιγράμματα/ποιήματα και τα 15 βιβλία του Παλατινού χειρογράφου με ακόμη ένα, ως 16ο, το Πλανούδειο παράρτημα. Έτσι εξηγούνται οι αναφορές σε «4.000 περίπου»[4], «πάνω από 4.000»[5] ή 4.063[6]. Εναλλακτικοί τρόποι αναφοράς στην Ανθολογία όταν αυτή θεωρείται ότι περιέχει μόνο ποιήματα από την Παλατινή και την Πλανούδεια είναι «Παλατινή ή Ελληνική Ανθολογία»[22][23] ή «Ελληνική ή Παλατινή Ανθολογία»[24][25], ακόμη και απλά «Παλατινή Ανθολογία».

Υπάρχει επίσης εναλλακτικός ορισμός, από κάποιες πηγές ότι ο όρος Ελληνική Ανθολογία είναι λίγο έως πολύ ισοδύναμος με τον όρο Παλατινή Ανθολογία[26]. Σημειώνεται ότι αυτός ο ορισμός έρχεται σε αντίθεση και με τους δυο ορισμούς που αναφέρονται παραπάνω.

Σε έναν συμπληρωματικό - όχι εναλλακτικό- (και πιο αυστηρό) ορισμό, Ελληνική Ανθολογία (ή σε μετάφραση Anthologia Graeca, Greek Anthology κλπ) είναι το όνομα δημοσιευμένων βιβλίων που έχουν εκδοθεί από το 1494 μέχρι και τις ημέρες μας με μεταβαλλόμενο περιεχόμενο Ελληνικών επιγραμμάτων, το οποίο όμως βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη χαμένη Ανθολογία του Κεφαλά.

Στο κείμενο που ακολουθεί, ο όρος Ελληνική Ανθολογία δε χρησιμοποιείται απλά με κάποιον από τους παραπάνω ορισμούς, αλλά εξηγείται αναλυτικά για τις διάφορες έννοιες που είχε σε κάθε χρονική περίοδο.

Ο όρος «Ελληνική Ανθολογία» Επεξεργασία

Ο όρος «Ελληνική Ανθολογία» είχε διαφορετικές έννοιες διαχρονικά από τότε που άρχισε να χρησιμοποιείται (14ος αιώνας) μέχρι σήμερα. Παρακάτω αναφέρονται οι διάφορες χρήσεις του όρου.

Ανθολογία του Πλανούδη Επεξεργασία

Το όνομα Ελληνική Ανθολογία (λατ. Anthologia Graeca) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1494 από τον Ιανό Λάσκαρη ως το όνομα του τυπωμένου βιβλίου της Ανθολογίας του Πλανούδη. Μέχρι το 1606, Anthologia Graeca ονομαζόταν αποκλειστικά η Πλανούδεια Ανθολογία, η μοναδική διαθέσιμη μέχρι τότε Ελληνική Ανθολογία.

Παλατινή Ανθολογία Επεξεργασία

Με την ανακάλυψη του χειρογράφου της Παλατινής Ανθολογίας, άρχισαν εκδόσεις της και πάλι με γενικό τίτλο Anthologia Graeca. Μετά το 1606 λοιπόν, το όνομα Anthologia Graeca ήταν σε χρήση και για την Πλανούδεια, αλλά και για την Παλατινή Ανθολογία.

Ολοκληρωμένες εκδόσεις Επεξεργασία

Σταδιακά, από τα τέλη του 18ου μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα οι μελετητές άρχισαν να δημοσιεύουν Ανθολογίες που συνδύαζαν και την Παλατινή (χωρίς αλλαγές) και τα επιγράμματα της Ανθολογίας του Πλανούδη που δεν υπήρχαν στην Παλατινή ως Πλανούδειο Παράρτημα (Appendix Planudea), συνήθως δε άρχισε να προστίθεται και νέο υλικό. Οι Ανθολογίες αυτές είχαν το όνομα Anthologia Graeca ή Greek Anthology (Ελληνική Ανθολογία). Την ίδια περίοδο όμως είχαν εκδοθεί και σημαντικά έργα όπως η έκδοση από τον Ιερώνυμο ντε Μπος της Πλανούδειας Ανθολογίας στα ελληνικά με μετάφραση στα λατινικά του Γκρότιους με τον αρχικό της τίτλο (Anthologia Graeca)[27]. Αποτέλεσμα ήταν ότι την περίοδο αυτή το όνομα Ελληνική Ανθολογία άρχισε να διαφοροποιείται και να μην σημαίνει αποκλειστικά ούτε την Πλανούδεια, ούτε την Παλατινή, αλλά έργα με ένα μεγαλύτερο σύνολο επιγραμμάτων / ποιημάτων (ενώ η χρήση της συνέχιζε και για την Πλανούδεια και για την Παλατινή). Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η σημαντικότατη έκδοση του Jacobs του 1813-1817 με τίτλο Anthologia Graeca ad fidem codicis olim Palatini, nunc Parisini, ex apographo Gothano edita (Ελληνική Ανθολογία, πιστό αντίγραφο του Παλατινού κώδικα, νυν Παρισινού, από το απόγραφο (της βιβλιοθήκης) του Γκόθα)[28], η οποία περιείχε όχι μόνο τα επιγράμματα της Πλανούδειας που δε βρισκόταν στην Παλατινή αλλά και άλλα επιγράμματα. Χαρακτηριστικά, ο J.D. Chopin, γράφει 17 χρόνια αργότερα, το 1854: «Η Ελληνική ανθολογία, σύμφωνα με την τελευταία εργασία του Jacobs, περιλαμβάνει τρία χωριστά μέρη: 1° τα 15 βιβλία ... που την ονομάζουν Παλατινή..., 2° ένα βιβλίο... που περιέχει 388 ποιήματα που παραλήφθηκαν από τον Κεφαλά αλλά μας δόθηκαν από τον Πλανούδη... και 3° ένα παράρτημα στο οποίο ο Jacobs συγκέντρωσε 400 επιγράμματα από γνωστούς συγγραφείς ή που είχαν συλλεχθεί από μνημεία»[29]. Η Ελληνική Ανθολογία λοιπόν στην ευρύτερή της έννοια περιέχει και άλλα μικρά ποιήματα από άλλες πηγές που πιθανόν να υπήρχαν στις συλλογές του Μελεάγρου του Φιλίππου ή του Αγαθία ή που θα μπορούσαν να τα είχαν περιλάβει[30].

Σύγχρονες αναφορές Επεξεργασία

Από τον 20ο αιώνα και μέχρι τη σημερινή εποχή, οι περισσότεροι μελετητές διαχωρίζουν τη χρήση του ονόματος στη γενικότερη περιγραφή των ελληνικών επιγραμμάτων ως Ελληνική Ανθολογία, που βασίζεται σε μεγάλο ποσοστό (3700 επιγράμματα) στην Παλατινή, σε μικρότερο (300 περίπου επιγράμματα) στην Πλανούδεια και αριθμό άλλων επιγραμμάτων από διαφορετικές πηγές, φθάνοντας σε 4.000-6.000 επιγράμματα[31][32]. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι το βιβλίο του Κάμερον (Cameron) με τίτλο The Greek anthology : from Meleager to Planudes (Η Ελληνική Ανθολογία: Από τον Μελέαγρο μέχρι τον Πλανούδη) που εκδόθηκε το 1993 περιλαμβάνει όχι μόνο τις κύριες συλλογές της Παλατινής και της Ανθολογίας του Πλανούδη με τις περιεχόμενες σε αυτές συλλογές, αλλά και τις Syllogae minores, το Appendix Barberino-Vaticana, τον Λαυρεντιανό κώδικα ΧΧΧΙΙ. 16, την Παρισινή συλλογή (Sylloge Parisina), την Ευφημιανή συλλογή, την Σπ, τη Σούδα, τον Arethas Codex του Αρέθα αλλά και οι Πάπυροι της Οξυρρύγχου και άλλοι κώδικες[33]. Αντίστοιχα, σε ελληνική εγκυκλοπαίδεια, στο λήμμα «Ανθολογίες» κάτω από τον τίτλο «Ελληνικές Ανθολογίες» καταγράφονται ο Στέφανος του Μελεάγρου, ο Στέφανος του Φιλίππου, άλλες συλλογές, η Ανθολογία του Πλανούδη, η Παλατινή Ανθολογία, αλλά και η Ευφημιανή Συλλογή και η sylloge Parisina[34]. Στο παρελθόν (για παράδειγμα στο Dictionary of Greek and Roman Antiquities του W. Smith του 1867)[35] το όνομα «Ελληνική Ανθολογία» χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει και την Πλανούδεια αλλά και την Παλατινή Ανθολογία. Ακόμη και σήμερα σε κάποιες περιπτώσεις η Ελληνική Ανθολογία αναφέρεται και ως Παλατινή[36].

Περιεχόμενο Επεξεργασία

Στην Ελληνική Ανθολογία περιλαμβάνονται περίπου επιγράμματα και ποιήματα που διασώθηκαν σε δυο συλλογές της βυζαντινής εποχής, την Παλατινή Ανθολογία (του 10ου αιώνα πιθανότατα) με 3.700 επιγράμματα και την Ανθολογία του Πλανούδη (του 14ου αιώνα) με 2.400 επιγράμματα. Τα περισσότερα από τα περιεχόμενα επιγράμματα βρίσκονται και στις δυο συλλογές, αλλά η Παλατινή Ανθολογία έχει αρκετό υλικό που δεν βρίσκεται στην Ανθολογία του Μάξιμου Πλανούδη, ενώ από την άλλη πλευρά, μικρότερος αριθμός επιγραμμάτων από την Πλανούδεια Ανθολογία δεν βρισκόταν στην Παλατινή. Εκτός από αυτά περιλαμβάνονται και 400 περίπου χριστιανικά επιγράμματα από τη βυζαντινή περίοδο[9]. Επιπλέον η Ελληνική Ανθολογία εμπλουτίστηκε με υλικό από άλλες πηγές με αποτέλεσμα να περιέχει όχι μόνο υλικό από τις δυο αυτές ανθολογίες, αλλά και από επιγράμματα που βρέθηκαν στα έργα αρχαίων Ελλήνων ιστορικών, βιογράφων και διαφόρων συγγραφέων[37].

Συνήθως δημοσιεύονται πρώτα τα δεκαπέντε βιβλία της Παλατινής Ανθολογίας, στη συνέχεια ως δέκατο έκτο τα 397 επιγράμματα της συλλογής του Πλανούδη που δεν αναφέρονται στο χειρόγραφο της Παλατινής Ανθολογίας. Επειδή από την Παλατινή Ανθολογία λείπει ολόκληρο σχεδόν το Δ' βιβλίο της Ανθολογίας του Πλανούδη που περιείχε τα επιγράμματα αυτά (το Δ΄), ενώ ελάχιστα επιγράμματα λείπουν από τ’ άλλα βιβλία της Παλατινής, ο Πάτον (Paton) υποθέτει ότι ένα ολόκληρο βιβλίο του Κεφαλά χάθηκε (δεν ήταν διαθέσιμο στους αντιγραφείς της Παλατινής Ανθολογίας) και ότι το Δ΄ βιβλίο του Πλανούδη είναι αντίγραφό του [38].

Εκδόσεις Επεξεργασία

Το 1864 εκδόθηκε σε τρεις τόμους η Epigrammatum Anthologia Palatina cum Planudeis et Appendice Nova από τον Dübner. Η έκδοση αυτή περιέχει ποιήματα /επιγράμματα από την Παλατινή Ανθολογία, την Ανθολογία του Πλανούδη, αλλά και από άλλες πηγές (από βιβλία και μάρμαρα - ex libris et marmoribus):

 
Εξώφυλλο του βιβλίου Anthologia graeca, epigrammatum Palatina cum Planudea, 1894. Lipsiae: in aedibus B.G. Teubneri, Ed. Hugo Stadtmüller

Σημαντική έκδοση ήταν επίσης η Anthologia Graeca epigrammatum Palatina cum Planudea του Hugo Stadtmüller που εκδόθηκε σε τρεις τόμους (1894, 1899, 1906) στη Λειψία, με μετάφραση στα λατινικά:

 
Εξώφυλλο του βιβλίου Greek Anthology, έκδοση 1927 του W. R. Patton

Μια έκδοση της Ελληνικής Ανθολογίας, με μετάφραση στα Αγγλικά είναι η έκδοση The Greek anthology του W. R. Paton, σε πέντε τόμους που τυπώθηκε μεταξύ του 1916 και του 1918 από τη σειρά The Loeb Classical Library[39], κάποιες εκδόσεις της οποίας είναι ελεύθερα διαθέσιμες στο διαδίκτυο. Η έκδοση αυτή περιέχει ποιήματα /επιγράμματα μόνο από την Παλατινή Ανθολογία και την Ανθολογία του Πλανούδη:

Σημαντική έκδοση του 20ου αιώνα είναι και η ελληνο-γερμανική έκδοση του Μπέκμπυ (Hermann Beckby) 1957-1958 σε τέσσερεις τόμους:

  • Anthologia Graeca, griechisch - deutsch. Buch I-VI, Christl. Epigramme, Liebesgedichte, Weih-Inschriften, Τόμος 1, Hermann Beckby, Εκδ. Heimeran, 1957 (δεύτερη έκδοση 1965)
  • Anthologia Graeca, griechisch - deutsch. Buch VII-VIII, Grabinschriften, Τόμος 2, Hermann Beckby, Εκδ. Heimeran, Muenchen, 1957 (δεύτερη έκδοση 1965)
  • Anthologia Graeca, griechisch - deutsch, Buch IX - XI: Scherz-, Spott- und Trinkepigramme, Τόμος 3, Hermann Beckby, Εκδ. Heimeran, 1958, (δεύτερη έκδοση 1968)
  • Anthologia Graeca, griechisch - deutsch. Buch XII - XVI : mit Namen- und Sachverzeichnis und anderen vollständigen Registern, Τόμος 4, Hermann Beckby, Εκδ. Heimeran, 1958 (δεύτερη έκδοση 1965)

Ακόμη μια από τις εκδόσεις της Ελληνικής Ανθολογίας είναι η έκδοση των Belles Lettres με τίτλο Anthologie grecque την οποία άρχισε ο Πιέρ Βαλτς το 1928, ο οποίος επιμελήθηκε οκτώ από τους δεκατρείς τόμους και η οποία ολοκληρώθηκε το 2011[40][41][42]. Η έκδοση αυτή περιέχει ποιήματα /επιγράμματα μόνο από την Παλατινή Ανθολογία και την Ανθολογία του Πλανούδη:

  • Anthologie grecque. Première partie, Anthologie palatine. Tome I, Livres I-IV, texte établi et traduit par Pierre Waltz, Les Belles Lettres (Paris), 1928
  • Anthologie grecque. Première partie, Anthologie palatine. Tome II, Livre V, texte établi et traduit par Pierre Waltz; en collaboration avec Jean Guillon, Les Belles Lettres (Paris), 1928
  • Anthologie grecque. Première partie, Anthologie palatine. Tome III, Livre VI, texte établi et traduit par Pierre Waltz, Les Belles Lettres (Paris), 1931
  • Anthologie grecque. Première partie, Anthologie palatine. Tome IV, Livre VII, epigr. 1-363, texte établi par Pierre Waltz; traduit par Alexandre-Marie Desrousseaux, Alphonse Dain, P. Th. Camelot, Edouard des Places, Les Belles Lettres (Paris), 1938
  • Anthologie grecque. Première partie, Anthologie palatine. Tome V, Livre VII, epigr. 364-748, texte établi par Pierre Waltz ; traduit par Pierre Waltz, M. Dumitrescu, Η Le Maître, G Soury, Edouard des Places, Les Belles Lettres (Paris), 1941
  • Anthologie grecque. Première partie, Anthologie palatine. Tome VI, Livre VIII, texte établi et traduit par Pierre Waltz, 2e éd., Les Belles Lettres (Paris), 1960
  • Anthologie grecque. Première partie, Anthologie palatine. Tome VII, Livre IX, épigr. 1-358, texte établi par Pierre Waltz ; traduit par Guy Soury, Les Belles Lettres (Paris), 1957
  • Anthologie grecque. Première partie, Anthologie palatine. Tome VIII, Livre IX, épigr. 359-827, texte établi et traduit par Pierre Waltz et Guy Soury ; avec le concours de Jean Irigoin et Pierre Laurens, Les Belles Lettres (Paris), 1974
  • Anthologie grecque. Première partie, Anthologie palatine. Tome IX, Livre X, Jean Irigoin, Francesca Maltomini, Pierre Laurens, Les Belles Lettres (Paris), 2011
  • Anthologie grecque. Première partie, Anthologie palatine. Tome X, Livre XI, Texte établi et traduit par Robert Aubreton, Les Belles Lettres (Paris), 1972
  • Anthologie grecque. Première partie, Anthologie palatine. Tome XI, Livre XII, Texte établi et traduit par Robert Aubreton ; avec le concours de par Félix Buffière et Jean Irigoin, Les Belles Lettres (Paris), 1994
  • Anthologie grecque. Première partie, Anthologie palatine. Tome XII, Livres XIII-XV, Texte établi et traduit par Félix Buffière, Les Belles Lettres (Paris), 1970
  • Anthologie grecque. Deuxième partie, Anthologie de Planude. Tome XIII, Robert Aubreton, Félix Buffière, Les Belles Lettres (Paris), 1980

(Στις επανεκδόσεις 2002-2003 η ένδειξη Premier και Deuxième partie απουσιάζει από το εξώφυλλο) [17][νεκρός σύνδεσμος][18] Αρχειοθετήθηκε 2006-11-25 στο Wayback Machine.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 «The Greek Anthology with an English Translation». ΕΤΑΝΑ (Electronic Tools and Ancient Near East Archives. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2011. : Επεξηγηματικό κείμενο για το βιβλίο του W. R. Patton με τίτλο The Greek Anthology with an English Translation (1916), το ίδιο κείμενο βρίσκεται και στην εισαγωγή στην ιστοσελίδα http://www.ancientlibrary.com/greek-anthology/ Αρχειοθετήθηκε 2005-10-26 στο Wayback Machine. πριν τα αντίγραφα των σελίδων του ίδιου του βιβλίου]: «The Greek Anthology is a collection of over 6,000 short Greek poems... The majority of the poems come from a single manuscript, the so-called "Palatine Anthology," and were assembled in the 10th century. Others were collected by late 13th century monk Planudes»
  2. Greek Anthology, The Columbia Electronic Encyclopedia 2007, Columbia University Press «Greek Anthology, a collection of short epigrammatic poems representing Greek literature from the 7th cent. B.C. to the 10th cent. A.D. It contains more than 6,000 poems on a variety of subjects by some 320 authors.»
  3. Peter France (2001). «The Oxford guide to literature in English translation». Oxford University Press. σελ. 373. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2011.  «...This (the Garland of Meleagre) became the nucleus of later collections which eventually came to form the so-called Greek Anthology, containing over 6,000 'epigrams' from a total of about 1,500 years (600 BCE - 900 CE)...»
  4. 4,0 4,1 «Ανθολογία Eλληνική 1 (τόμος 1) - εκδόσεις Κάκτος (2003)». Περιγραφή. ιστότοπος Βιβλιοπωλείου Παπασωτηρίου. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2011. [νεκρός σύνδεσμος] «Με τον τίτλο "Ελληνική ανθολογία" είναι γνωστή μια συλλογή 4.000 περίπου επιγραμμάτων» ... «Η ανθολογία αυτή του παλατινού χειρογράφου μαζί με την ανθολογία του Μάξιμου Πλανούδη ως το τελευταίο 16ο βιβλίο της, αποτελούν το σύνολο της συλλογής που στις μέρες μας ονομάζεται συνήθως "Ελληνική ανθολογία"»
  5. 5,0 5,1 Poems from the Greek anthology, Kenneth Rexroth, University of Michigan Press, 1999 «In its final form the Anthology contains over 4,000 poems...»
  6. 6,0 6,1 The Greek anthology, Talcott Williams, στο A Library of the World's Best Literature - Ancient and Modern - Vol. XVI; Gellius-Greek Anthology, Charles Dudley Warner, Cosimo, Inc., 2008, σελ 667«...the Greek anthology, a collection of 4063 short Greek poems...»
  7. The Greek anthology: Book VII - Sepulchral epigrams, The Epigrams of Saint Gregory the theologian, William Roger Paton, Harvard University Press, 1919 «The Greek Anthology ('Gathering of Flowers') is the name given to a collection of about 4500 short Greek poems (called epigrams but usually not epigrammatic) by about 300 composers.»
  8. 9th Edition of Encyclopedia Britannica Αρχειοθετήθηκε 2013-07-05 στο Wayback Machine. (1875 - 1889), Volume 2, Lemma: Athnology «The term anthology, literally denoting a collection of flowers, is figuratively applied to any selection of literary beauties, and` especially to that great body of fugitive poetry, comprehending about 4500 pieces, by upwards of 300 writers, which is commonly known as the Greek Anthology»
  9. 9,0 9,1 J. W. Mackail (1890). «Select Epigrams from the Greek Anthology». Longmans, Green, and Co. σελίδες Introduction, III. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2011.  «in addition to about four hundred Christian epigrams of the Byzantine period, it contains some three thousand seven hundred epigrams of all dates from 700 B.C. to 1000 or even 1200 A.D., preserved in two Byzantine collections, the one probably of the tenth, the other of the fourteenth century, named respectively the Palatine and Planudean Anthologies»
  10. «Anthologie grecque (Article Larousse)». Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2011.  «Recueil de poésies réunies du IIe s. avant J.-C. (Méléagre de Gadara) au XIIIe s. après J.-C. (Planude), qui servit de modèle aux écrivains classiques.»
  11. Anthony Grafton· Glenn W. Most· Salvatore Settis (2010). «The Classical Tradition». Harvard University Press. σελ. 410. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2011.  «the name Greek Anthology is a term coined by modern scholars for the surviving corpus of several thousand of short poems or epigrams, by classical and Byzantine Greek poets found in two manuscript collections (Anthologia Palatina and Anthologia Planudea) of partially overlapping content. »
  12. 12,0 12,1 Μπάνεβ 2003.
  13. «Επιγράμματα, Ελληνικά: Τίτλος: Ανθολογία Ελληνική 12, Υπότιτλος: Ανθολογία Παλατινή, Βιβλίον ΙΕ΄: Σύμμικτα, Βιβλίον ΙΣΤ΄: Ανθολογία Μαξίμου του Πλανούδη». Εκδόσεις Γκοβοστή. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2011.  «Η ανθολογία αυτή του παλατινού χειρογράφου μαζί με την ανθολογία του Μάξιμου Πλανούδη ως το τελευταίο 16ο βιβλίο της, αποτελούν το σύνολο της συλλογής που στις μέρες μας ονομάζεται συνήθως "Ελληνική ανθολογία"»
  14. «Παλατινή Ανθολογία». Περιοδικό Άρδην, τεύχος 60. Εναλλακτικές Εκδόσεις. 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2011.  «Η Παλατινὴ Ἀνθολογία αποτελείται από 15 βιβλία. Ένα επιπλέον βιβλίο, το 16ο, περιλαμβάνει τα 390 επιγράμματα που προσέθεσε ο λόγιος μοναχός Μάξιμος Πλανούδης το 1299. Οι δύο ανθολογίες συναποτελούν την Ἀνθολογία ἑλληνικὴ.»
  15. Vittorio Citti· E. Degani· G. Giangrande· G. Scarpa (1985). «An index to the Anthologia Graeca: Anthologia Palatina and Planudea. Vol 1». Hakkert. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2011. 
  16. Hugo Stadtmueller (1894). «Anthologia graeca epigrammatum palatina cum Planudea». B. G. Teubneri in Lipsiae (Leipzig). Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2011. 
  17. Asclepiades of Samos: epigrams and fragments, Alexander Sens, Oxford University Press, 2010, Introduction, σελίδα C, «All complete epigrams of Asclepiades appear in one or both of the two principal Byzantine epigram collections that constitute the Greek Anthology: The Palatine Anthology and the Planudean Anthology.»
  18. Sapho de Lesbos dans l'Anthologie Grecque ou du sapphisme dans l'Anthologie Palatine et l'Anthologie de Planude (έκδοση 28/06/2003, ενημέρωση 10/03/2010), www.saphisme.com «Ainsi l’Anthologie Palatine suivie de l’Anthologie de Planude constitue l’Anthologie Grecque publiée en 13 tomes aux éditions des Belles Lettres.»
  19. Anthologia Graeca / Griechische Anthologie. Auswahl Gr./Dt. Übers.: Holzberg, Niklas ISBN 978-3-15-018779-1 "Die »Anthologia Graeca« (eine Kompilation der »Anthologia Palatina« aus dem 10. Jh. und der um 1300 veranstalteten Sammlung des Mönchs Maximos Planudes) enthält über 4000 griechische Epigramme..."
  20. Epigram, Niall Livingstone, Gideon Nisbet, Classical Association (Great Britain), Cambridge University Press, 2010 The Greek Anthology as we have it today consists of the fifteen books of the Palatine Anthology, followed by a "Planudean Appendix" of 388 poems occuring in Planudes but not in the Palatine manuscript. The Appendix is also known as book sixteen.
  21. «Περί Γνωμικών». Γνωμολογικόν. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2011.  «Η Ανθολογία του Πλανούδη και η Παλατιανή συναποτελούν το corpus που συμβατικά ονομάζεται Ελληνική Ανθολογία»
  22. «Έρωτας και Αιγαίο: Παλατινή ανθολογία, μετάφραση Ανδρέα Λεντάκη». 20ο Τεύχος. ΕΥΠΛΟΙΑ ΤΟ e-ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2011. 
  23. Μαρία Καμπούρη-Βαμβούκου. «Ερωτισμός και Βυζάντιο» (PDF). τεύχος 110. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ & ΤΕΧΝΕΣ. σελίδες σελ. 35. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2011. [νεκρός σύνδεσμος]
  24. επιμέλεια: Γιάννης Τζανής (1997). «Αρχαία και βυζαντινά επιγράμματα Θεσσαλονικέων και άλλων Μακεδόνων ποιητών». Μπίμπης Στερέωμα. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2011.  (περιγραφή του βιβλίου στη βάση BiblioNet)
  25. «Τα αρχαία ελληνικά ερωτικά επιγράμματα, Ολόκληρο το πέμπτο (V) βιβλίο της Ελληνικής ή Παλατινής Ανθολογίας». Εκδόσεις Παπαδήμα. 1990. ISBN 978-960-206-131-2. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2011. 
  26. The Oxford encyclopedia of ancient Greece and Rome, Τόμος 1 Regina Höschele, σελ. 362
  27. Anthologia graeca, Jeronimo de Bosch, Hugo Grotius, Wild & Altheer, 1795, τόμος 1
  28. Friedrich Christian Jacobs, Anthologia Graeca ad fidem codicis olim Palatini, nunc Parisini, ex apographo Gothano editaAnthologia Graeca ad fidem codicis olim Palatini, nunc Parisini, ex apographo Gothano edita, Λειψία, τόμος 1ος, 1813 (βιβλία I-VIII), τόμος 2ος, 1814 (βιβλία IX-XV και Anthologiae Planudeae epigrammata quae in Codice Palatino non reperiuntur και Appendix epigrammatum apud scriptores veteres et in marmoribus servatorum), τόμος 3ος, 1817 με κριτικές σημειώσεις και καταλόγους
  29. Choix d'épigrammes, tirées de l'anthologie grecque et traduites en vers français avec accompagnement de notes critiques, J.D. Chopin, Lib. de L. Hachette et Cie, 1854
  30. The Greek Anthology, Lord Neaves, Έκδοση J. B. Lippincott & Co., Philadelphia, 1875. Introduction σελ. 13 (Ancient Classics for English Readers, Edited by the Rev. W. Lucas Collins, M.A. (20 volumes)) «The Greek Anthology, therefore, in its largest sense swelled as it has been by contributions from various sources may now be considered as consisting, not merely of the collections of Cephalas and Planudes, but also of a large number of other short poems deserving the name, of epigrams or epigraphs found scattered about among the old Greek historians, biographers, and miscellaneous writers, and which it is likely that Meleager, Philippus, or Agathias, if we had them entire, would be found to have inserted in their collections, or might reasonably have done so.»
  31. http://www.answers.com/topic/anthology The Concise Oxford Companion to Classical Literature, edited by M.C. Howatson and Ian Chilvers, Oxford University Press: anthology, Greek "the surviving Greek Anthology, a collection of sixteen books of epigrams, is derived from two Byzantine compilations which were based on Cephalas' work but with many additions. The first and larger is the Palatine Anthology, so-called because the unique tenth-century manuscript that contains it was found in the Count Palatine's Library at Heidelberg. The second is a collection made by the scholarly Byzantine monk Maximus Planudes in about 1300"
  32. The art of ancient Greece: sources and documents, Jerome Jordan Pollitt, Cambridge University Press, 1990, σελ. 281 Στο λήμμα Anthologia Graeca: «...other poems not found in either collections, have been added by modern editors»
  33. The Greek anthology : from Meleager to Planudes Αρχειοθετήθηκε 2012-04-01 στο Wayback Machine. / Alan Cameron, Oxford : Clarendon Press ; New York : Oxford University Press, 1993, ISBN 0198140231
  34. Ανθολογία, σελ. 84, τόμος 2,Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ, Εκδόσεις ΔΟΜΗ, Αθήνα, έκδοση 1969
  35. William Smith, επιμ. (1867). «Dictionary of Greek and Roman Antiquities». Vol 1. Little, Brown and company, Boston. σελίδες 388–389. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2011.  Αναφέρεται: Editions of the Greeek Anthology: (a) The Anthology of Maximus Planudes (σελ. 388) και στην επόμενη σελίδα (389) (b) Editions of the Palatine Anthology
  36. «Λεπτομέρειες τίτλου βιβλίου: Από την ελληνική ανθολογία Άδιον ουδέν έρωτος». Βιβλιοπωλείο Λεμόνι. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2011.  «... στην Ελληνική Ανθολογία, τη λεγόμενη άτυπα και Παλατινή...»
  37. Neaves, Lord (1883). «Greek anthology». Philadelphia, J.B. Lippincott & Co. σελ. 14. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2011. 
  38. Γουίλιαμ Ρότζερ Πάτον W.R. Paton, The Greek Anthology, Loeb Classical Library, v. V, σ. 157.
  39. The Greek anthology with an English translation by W. R. Paton, Published 1916 by W. Heinemann (London), G.P. Putnam's sons (New York) 1916-18
  40. Bibliothèque de l’Institut de Recherche et d’Histoire des Textes (CNRS/IRHT UPR 841) (δώσε έρευνα για Anthologie grecque)
  41. Anthologie grecque, WorldCat
  42. «Al-Kindi, le catalogue de la bibliothèque de l'Institut dominicain d'Études orientales. Κάιρο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2011. 

Πηγές Επεξεργασία