Εμμανουήλ Βουρέκας

Έλληνας αρχιτέκτονας

Ο Εμμανουήλ Βουρέκας (1907-1992) υπήρξε σημαντικός Έλληνας αρχιτέκτονας. Στα γνωστά του έργα συγκαταλέγονται το ξενοδοχείο Χίλτον Αθηνών, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ενώ ήταν ιδιαίτερα δραστήριος και στις μελέτες πολυκατοικιών και κτηρίων γραφείων, πρωτίστως στο κέντρο της Αθήνας και στα προάστιά της.

Εμμανουήλ Βουρέκας
Γέννηση1907[1]
Αθήνα
Θάνατος1992[1]
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Ιδιότητααρχιτέκτονας

Βιογραφία Επεξεργασία

Ο Εμμανουήλ Βουρέκας γεννήθηκε το 1907 στο Παλαιό Φάληρο ως παιδί αστικής οικογένειας. Μετά την αποφοίτησή από τη Βαρβάκειο Σχολή ξεκίνησε σπουδές μηχανολογίας στη Δρέσδη. Στην πορεία παρασυρόμενος από φίλους αλλάζει κατεύθυνση και επιλέγει να σπουδάσει αρχιτεκτονική. Μετά το πέρας των σπουδών του στη Γερμανία επιστρέφει άμεσα στην Αθήνα για να εκπληρώσει τη στρατιωτική του θητεία, όπου αποσπάται από την Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου Ναυτικών και Αεροπορίας, πράγμα που του δίνει τη δυνατότητα να μελετήσει εκεί ως δημόσιος υπάλληλος κάποια από τα πρώτα του έργα. Ο Βουρέκας καταφέρνει και λόγω της κοινωνικής του θέσης και οικογενειακών γνωριμιών να δραστηριοποιηθεί ευρύτατα. Έτσι μέχρι το 1945 το έργο του περιλάμβανε ήδη περίπου 25 μελέτες. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ως καταξιωμένος πια αρχιτέκτονας ασχολείται με πληθώρα μελετών αστικών πολυκατοικιών, ενός τύπου που έχει εξελιχθεί στο πλέον πολυσυζητημένο αρχιτεκτονικό πρόβλημα. Ως αρχιτέκτονας των ανώτερων εισοδημάτων όλο το έργο του Βουρέκα περιλαμβάνει σχεδόν 40 μελέτες πολυκατοικιών στο ευρύτερο κέντρο της Αθήνας. Στην ίδια περιοχή αφήνει επίσης το αποτύπωμά του λόγω των πολυάριθμων μελετών του για σύγχρονα κτήρια γραφείων που γνωρίζουν μεγάλη ανάπτυξη στη δεκαετία του '50. Πάντα σημαντικό ρόλο στο έργο του καταλαμβάνουν οι μελέτες για μονοκατοικίες και επαύλεις στα προάστια της Αθήνας.

Ο Βουρέκας αναφέρεται συχνά ως αντιπρόσωπος μίας εμπορικής και επίσημης αρχιτεκτονικής, μιας αρχιτεκτονικής δηλαδή που "... «κολακεύει» τον πελάτη-χρήστη χρησιμοποιώντας κάποιες εκφραστικές ευκολίες συνυφασμένες με την εξασφάλιση της επιτυχίας (...) που χρησιμοποιείται από τους «διακεκριμένους» αρχιτέκτονες", όπως αναφέρει ο Δημήτρης Φιλιππίδης.[2] Ο Βουρέκας είναι επίσης υπεύθυνος για μία σειρά μεγάλων τουριστικών συγκροτημάτων, όπως αυτά των Αστέρα Γλυφάδας και της Ακτής Αστέρα Βουλιαγμένης. Μεγαλύτερης σημασίας έργα λόγω της κλίμακάς τους και της κατ' επέκταση επίδρασης στον αστικό περίγυρο είναι το εμβληματικό κτήριο του ξενοδοχείου Hilton στις αρχές της δεκαετίας του '60 και αργότερα το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Ο Βουρέκας απεβίωσε το 1992 στην Αθήνα αφήνοντας πίσω ένα έργο που μετράει περί τις 150 μελέτες μονοκατοικιών, πολυκατοικιών, κτηρίων γραφείων και τραπεζικών κτηρίων, εκπαιδευτικών κτηρίων, ξενοδοχείων και τουριστικών συγκροτημάτων, νοσηλευτικών κτηρίων και άλλων.

Αρχιτεκτονικό Έργο Επεξεργασία

Τα κτήρια του Μεσοπολέμου Επεξεργασία

Στα πρώτα του κτήρια ο Βουρέκας μένει πιστός στις αρχές του μοντέρνου κινήματος, σίγουρα επηρεασμένος από τις σπουδές του στη Γερμανία. Η δουλειά του τα χρόνια αυτά περιλαμβάνει κυρίως μονοκατοικίες και έπειτα πολυκατοικίες, αφού η ανάπτυξη αυτής της νέας μορφής κατοίκησης τη δεκαετία του 1930 προχωράει με γρήγορους ρυθμούς μετά τον νόμο περί οριζοντίου ιδιοκτησίας (1929) και τον νέο Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό.[3] Από τα κτήρια που επιμελείται ως δημόσιος υπάλληλος στο Υπουργείο Ναυτικών και Αεροπορίας (1930-1935) μπορούν να αναφερθούν τα εξής:

Ο Οίκος του Ναύτου, 1930-31, στην είσοδο του λιμανιού του Πειραιά, κρατάει τη χαρακτηριστική πλαστικότητα στην πρόσοψη, γνώριμο στοιχείο τον κτηρίων της δεκαετίας του '30. Με λεπτούς εξώστες, καμπύλες προεξοχές, κάπως ελεύθερα στέγαστρα, στρογγυλά ανοίγματα και ένα στοιχείο-κατάρτι αποδίδει μορφολογικά τη θεματική ενός πλοίου.

Ο Αεροφάρος του Τατοΐου,1930-31, συνεργασία με τον Γ. Μακαρώνα, καλύπτει της λειτουργικές ανάγκες ενός τέτοιου κτίσματος με μορφολογικά ασυνήθιστο τρόπο, ο οποίος φαίνεται να έχει τις ρίζες του στον ρώσικο κονστρουκτιβισμό.[4]

Στο ίδιο διάστημα αναλαμβάνει και άλλα έργα, όπως η γνωστή Κατοικία Κορωναίου, 1933, οδός Φωκυλίδου στο Κολωνάκι, η οποία με τη λιτή και αυστηρή της εμφάνιση, τα έρκερ, τα πλήρη στηθαία ακολουθεί με συνέπεια της αξίες του μοντέρνου κινήματος. Σημαντικό στοιχείο της σύνθεσης της όψης είναι επίσης η διαπερατότητά της, η οποία επιτυγχάνεται μέσω του μεγάλου οριζόντιου ανοίγματος του μπαλκονιού σε συνεργασία με τη χαρακτηριστική πέργκολα στο δώμα που εκφράζεται στην όψη με ένα μεγάλο οριζόντιο στοιχείο/δοκάρι από οπλισμένο σκυρόδεμα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα πολυκατοικιών του μεσοπολέμου είναι το δίδυμο επί της οδού Πατριάρχου Ιωακείμ (6 και 8), 1938, στο Κολωνάκι, όπου το οικόπεδο διασχιζόταν από έναν δρομίσκο τον οποίο ο αρχιτέκτονας κράτησε ως ακάλυπτη σχισμή μεταξύ των κτηρίων προσφέροντας βελτιωμένο φωτισμό των διαμερισμάτων και έναν ενδιαφέροντα τρόπο διαχείρισης του κατωφλιού, αφού στρέφει τις εισόδους των δύο κτισμάτων σε αυτόν και δημιουργεί μία δεύτερη κύρια όψη στο κάθε ένα κτήριο.[5]

Οι μεταπολεμικές πολυκατοικίες Επεξεργασία

Στις πολυκατοικίες που κτίζονται στην πρώτη μεταπολεμική δεκαετία ειδικά στις κεντρικές περιοχές της Αθήνας σημειώνεται μία σαφής αποστροφή από το μοντέρνο· οι αρχιτέκτονες αυτών των κτηρίων πειραματιζόταν με το "σύγχρονο ελληνικό". Ανεξάρτητοι και "εκτός ρυθμού" όπως αναφέρει ο σύγχρονος του Βουρέκα, ο Κωνσταντίνος Κιτσίκης και "χωρίς εξεζητημένην καινοτομίαν" σχεδιάζουν απλές και απέριττες όψεις με ελάχιστη πλαστικότητα και ελαφρά στοιχεία,[6] κρύβοντας έτσι την ακανονιστία των εσωτερικών χωρισμάτων πίσω από ένα συντηρητικό και ουδέτερο περίβλημα. Ένα φαινόμενο που επέτρεψε την ακόρεστη επανάληψη του τύπου.[7] Μέσα σε αυτά τα πλαίσια κτίζει και ο Βουρέκας πλήθος πολυκατοικιών, πρωτίστως στο Κολωνάκι και την περιοχή των Ανακτόρων. Πρόκειται για μεγαλοαστικές πολυκατοικίες για ενοίκους υψηλών εισοδημάτων. Με το πέρας του χρόνου βέβαια αλλάζει το αρχιτεκτονικό ύφος του. Τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα για την πορεία αυτή είναι τα εξής:

Στην Πολυκατοικία του Αντώνη Μπενάκη, 1950-52, στη διασταύρωση των οδών Λυκείου και Ρηγίλλης, εμφανίζεται η απόλυτη συμμετρία και η οργάνωση της όψεις μέσω ενός καννάβου χαραγμένων σκοτιών. Το εργαλείο αυτό του καννάβου σκοτιών θα το αντικρίσουμε σε σχεδόν όλες τις πολυκατοικίες του Βουρέκα της ίδιας περιόδου, όπως και τα διάτρητα του στηθαία από κιονίσκους που έρχονται να αντικαταστήσουν τα πλήρη στηθαία του μεσοπολέμου. Άνετοι κοινόχρηστοι χώροι στους οποίους επικρατεί το μάρμαρο και διαμερίσματα με όλες τις ανέσεις της εποχής και την καθώς πρέπει διάταξη των χώρων με ξεχωριστό Σαλόνι, μεγάλο Living-Room σε επικοινωνία με το μπαλκόνι και τραπεζαρία, δωμάτιο υπηρεσίας, ξεχωριστά λουτρά για τα υπνοδωμάτια, WC ξένων, σχετικά μικρή κουζίνα, γραφείο κτλ. Ο Βουρέκας θα χτίσει μεγάλο αριθμό πολυκατοικιών με την ίδια αισθητική άποψη και λογική.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η Πολυκατοικία του Ξενοφώντα Ζολώτα, 1958, επί της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου, όπου ο Βουρέκας επιχειρεί μία επιστροφή στο μοντέρνο, πράγμα που φαίνεται κάπως ανεξήγητο,[8] ειδικά όταν κανείς αναλογισθεί την τοποθεσία του κτηρίου απέναντι από τον βράχο της Ακρόπολης. Ίσως η χρονική συγκυρία με την άφιξη του Walter Gropius στην Αθήνα για τον σχεδιασμό της Αμερικανικής Πρεσβείας και η προσωπική τους συνάντηση να επηρέασαν τον σχεδιασμό αυτού του κτηρίου. Η όψη του τριώροφου κτίσματος πλάθεται με μεγαλύτερο βάθος και οργανώνεται από έναν έντονα πλαστικό κάνναβο, όχι πια απλά χαραγμένος στο αρτιφισιέλ της όψης, και χωρίζεται καθαρά σε οριζόντιες ζώνες ανά όροφο. Σε αντίθεση με τις προγενέστερες πολυκατοικίες του Βουρέκα η όψη δίνει μία αίσθηση ελαφρότητας και διαπερατότητας με γυάλινα στηθαία και μεγαλύτερες κάπως εσοχές / εξοχές. Στον σχεδιασμό της εσωτερικής διάταξης υπήρχε έντονος διάλογος με τον πελάτη και φίλο και ιδίως με τη γυναίκα αυτού [9]

Με τον σχεδιασμό της Πολυκατοικίας του Ζολώτα φαίνεται να έρχεται ένας νέος τρόπος αντιμετώπισης του καννάβου, αφού πλέον εμφανίζεται με την κατασκευαστική του διάσταση στις όψεις, όπως χαρακτηριστικά συμβαίνει στην Πολυκατοικία της Οδού Καψάλη 3, 1957. Τα μπαλκόνια μεγαλώνουν, η σχέση ανοιγμάτων-πλήρους αυξάνεται και τα στηθαία από στιβαρά κολονάκια αντικαθίστανται από λεπτά κιγκλιδώματα (στο κτήριο αυτό) ή και με γυαλί. Στις έννοιες του καννάβου και της συμμετρίας πάντως μένει πιστός ο Βουρέκας.

Το ξενοδοχείο Hilton (1958-1963) Επεξεργασία

Το 1958 ξεκινάει η μελέτη του ξενοδοχείου Hilton που έχουν αναλάβει σε συνεργασία ο Βουρέκας με τους Π. Βασιλειάδη, Σ. Στάικο και Α. Γεωργιάδη. Ο σκοπός ήταν ένα υπερσύγχρονο ξενοδοχείο που θα ξεπερνούσε κάθε προηγούμενο στην ελληνική πρωτεύουσα σε μέγεθος και εξοπλισμό. Και αυτό έπρεπε να το εξωτερικεύσει, να επιβληθεί λοιπόν στον αστικό περίγυρο [10] Εξ' αρχής το κτήριο ήταν μια από τις πιο πολυσυζητημένες επεμβάσεις τον αστικό χώρο της Αθήνας - και μία από τις πιο αμφιλεγόμενες την εποχή της ανέγερσης. Η κριτική εστιάζονταν στην ανταγωνιστική σχέση του νέου "ουρανοξύστη" [11] με την Ακρόπολη που ως τότε κυριαρχούσε το ανάγλυφο της Αθήνας. Οι απόψεις συνεχίζουν να διίστανται και μετά την αποπεράτωση του έργου, αφού πότε φέρεται ως το "ωραιότερο Hilton του κόσμου" [12] και άλλοτε ως βανδαλισμός έναντι του ιστορικού τοπίου της πόλης,[13] λόγω της οπτικής επικοινωνίας με τον Παρθενώνα, ανταγωνιστικό ως προς ολόκληρο τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό [14] Πέρα από την αρχιτεκτονική ματιά, η κλίμακα του έργου το κατέστησε μείζον οικονομικό και κατ' επέκταση κοινωνικό ζήτημα.

Το κτηριολογικό πρόγραμμα του Hilton περιλάμβανε δωμάτια με συνολικά 960 κλίνες, αίθουσες χορού, εστιατόρια, καταστήματα, θέσεις στάθμευσης, πισίνα και αναψυχή στην ταράτσα. Το κτήριο οργανώνεται με ξεκάθαρο τρόπο, αφού όλες οι κοινόχρηστες λειτουργίες συγκεντρώνονται στο χαμηλό ισόγειο (εκτός το νυχτερινό κέντρο του τελευταίου ορόφου) που λειτουργεί ως βάση για τον πολυώροφο όγκο των δωματίων, μία "διεθνή" λύση, όπως αναφέρει ο Δ. Φιλιππίδης. Οι κύριες όψεις διαμορφώνονται από ένα είδος καννάβου που σχηματίζεται από τα μεγάλα χαρακτηριστικά πτερύγια στην κατακόρυφη και τα στηθαία των μπαλκονιών στην οριζόντια διεύθυνση. Στις δύο στενές όψεις διαμορφώνεται σόκορο, δηλαδή τυφλές όψεις - εξαιρετικά ασυνήθιστο εκείνη την εποχή [15] - οι οποίες φέρουν τη γνωστή διακόσμηση του Γ. Μόραλη. Στον σχεδιασμό δόθηκε πάλι μεγάλη έμφαση στην "ελληνικότητα", πού έπρεπε να εκφράζει ως τόσο σημαντικό δείγμα της ελληνικής επίσημης αρχιτεκτονικής· συναντάμε τα δύο μεγάλα αίθρια, αναφορά στα αρχαία ελληνικά αίθρια, φυτεμένα χαρακτηριστικά με ελιές [16] και τη χρήση λευκού πεντελικού μαρμάρου στις όψεις.[17]

Με την έντονη παρουσία του στη σύγχρονη εικόνα της Αθήνας, το Hilton μπορεί σίγουρα να θεωρηθεί ένα από τα σημαντικότερα τοπόσημα της πόλης.

Τα μεγάλα τουριστικά συγκροτήματα Επεξεργασία

Τα πρώτα οργανωμένα τουριστικά συγκροτήματα στη μεταπολεμική Ελλάδα κατασκευάζονται από τα μέσα της δεκαετίας του 1950.

Ένα από τα πρώτα τέτοια συγκροτήματα ήταν οι λουτρικές εγκαταστάσεις του Αστέρα Γλυφάδας, 1954-55 με επεκτάσεις το 1964, των οποίων σχεδιασμό αναλαμβάνει ο Βουρέκας μαζί με τους Π. Βασιλειάδη και Π. Α. Σακελλάριο σε συνεργασία με τους Α. Γεωργιάδη και Κ. Ν. Δεκαβάλλα. Πρόκειται για νέες εγκαταστάσεις στη θέση του παλαιού συγκροτήματος που καταστράφηκε κατά των Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το νέο συγκρότημα, ενιαίο μεν, χωριζόταν δε σε δύο υποενότητες με ξεχωριστές εισόδους: αφ' ενός αυτή των λουτρικών εγκαταστάσεων με αποδυτήρια, μπαρ-κυλικείο και χώρους αθλοπαιδιών στο νότιο τμήμα και αφ' ετέρου η βόρεια του ξενοδοχειακού συγκροτήματος με 100 bungalows. Η κατασκευή όλων των επιμέρους κτισμάτων ήταν ξύλινη με διαφορετικές επικαλύψεις επιλεκτικά. Το σύμπλεγμα θεωρείται πρωτοποριακό στην εποχή του και επηρέασε σημαντικά παρόμοιες εγκαταστάσεις που έπονταν.[18][19]

Μετά την επιτυχία των εγκαταστάσεων της Γλυφάδας ακολουθούν η επεμβάσεις της ίδιας μελετητικής ομάδας στη Βουλιαγμένη που περιλαμβάνουν τη Μαρίνα Βουλιαγμένης (1958-59), τη χωροταξική μελέτη της Ακτής Βουλιαγμένης (1959), τις λουτρικές εγκαταστάσεις της Ακτής Αστέρα Βουλιαγμένης (1959), τη λαϊκή πλαζ ΕΟΤ (1959-61), και αργότερα το ξενοδοχείο Ναυσικά (1974-79). Το τελευταίο, συνεργασία του Βουρέκα με τον Γεωργιάδη και τον Δεκαβάλλα, είναι ένα μεγάλο ξενοδοχείο 163 δωματίων που αναπτύσσονται βαθμιδωτά ακολουθώντας την κλίση του εδάφους προς τη θάλασσα στην ακτή του Μικρού Καβουριού. Ο Δεκαβάλλας αναφέρει ότι: "Στόχος ήταν η ένταξη του κτηρίου στο εξαιρετικά ευαίσθητο τοπίο και η μετατροπή μιας υποβαθμισμένης παραλίας σε κήπους με ακτή λουομένων" [20] Οι χώροι υποδοχής τοποθετήθηκαν στο υψηλότερο επίπεδο για την καλύτερη πρόσβαση, ενώ τα δωμάτια -όλα προσανατολισμένα στη θάλασσα- οργανώνονται από κάτω.

Επίσης, το 1959-1960, στην Πλατεία ΧΑΝΘ, σχεδιάζει μαζί με τους Προκόπη Βασιλειάδη και Σπύρο Στάικο την Πύλη της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.[21]

Κτήρια γραφείων και τραπεζών Επεξεργασία

Πολύ δραστήριος είναι ο Βουρέκας επίσης στη μελέτη κτηρίων γραφείων, που μετά τον πόλεμο γνωρίζουν μεγάλη ανάπτυξη. Συνολικά το έργα του Βουρέκα περιλαμβάνει 37 κτήρια γραφείων και τραπεζών. Γνωστά παραδείγματα του Κέντρου της Αθήνας είναι:

Το πρώτο του σύγχρονο κτήριο γραφείων όπου δεν ακολουθεί πλέον τη λογική της πολυκατοικίας, το Μέγαρο Καλλιγά, 1956-1959, επί της οδού Καραγιώργη Σερβίας στο Σύνταγμα. Χτίστηκε στη θέση της Οικίας Καλλιγά, έργο του Ε. Τσίλλερ, και ενώνεται με εσωτερική στοά με την οδό Σταδίου. Στην όψη αναδεικνύεται ο κατασκευαστικός κάνναβος με έντονη την κατακορυφότητα, ενώ οι οριζόντιες ζώνες τονίζονται μέσω εξοχών και μπαλκονιών.

Τολμηρό δείγμα μοντέρνας αρχιτεκτονικής είναι το Κτήριο της Εμπορικής Τράπεζας, 1969-1978, στη γωνία των οδών Κοραή και Σταδίου που επιμελήθηκε ο Βουρέκας μαζί με τον Βρετανό αρχιτέκτονα Sir Basil Spence. Όπως συνέβη και με το Hilton, το κτήριο αυτό θεωρήθηκε συχνά ξένο και ανοίκειο στο αθηναϊκό αστικό περιβάλλον.

Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (1976-1991) Επεξεργασία

Αντίστοιχης κλίμακας επέμβαση στον αστικό χώρο με τη μελέτη του Hilton είναι αναμφίβολα ο σχεδιασμός του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, 1976-1991, επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας. Η πρόσοψη του Μεγάρου ακολουθεί κατά κάποιον τρόπο τον ακαδημαϊκό μοντέρνο κλασικισμό [22] της Αμερικανικής Πρεσβείας του Walter Gropius και του Hilton με τα μεγάλα υποστυλώματα και την επένδυση λευκού μαρμάρου.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 data.nlg.gr/resource/authority/record335898.
  2. Δημήτρης Φιλιππίδης: Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα 1984 | Παράρτημα Γ, σημ. 20-21, σελ. 426
  3. Δημήτρης Φιλιππίδης: Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα 1984 | σελ. 223
  4. Δημήτρης Φιλιππίδης: Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα 1984 | σελ. 222
  5. "Δρομίσκο[ς] ως δουλεία φωτός και εισόδου" | Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη: Ο Κόσμος του Εμμανουήλ Βουρέκα, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ» & Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2012 | σελ. 36
  6. Δημήτρης Φιλιππίδης: Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα 1984 | σελ. 271
  7. Δημήτρης Φιλιππίδης: Μοντέρνα Αρχιτεκτονική στη Ελλάδα, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα 2001 | σελ. 102
  8. "Τι συντέλεσε ώστε ο Βουρέκας να στραφεί, αυτήν ακριβώς τη στιγμή, στο μοντέρνο; Ήταν ο Ζολώτας που του το ζήτησε ή ο ίδιος ο Βουρέκας που το πρότεινε" | Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη: Ο Κόσμος του Εμμανουήλ Βουρέκα, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ» & Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2012 | σελ. 57
  9. "Οι υπάλληλοι και οι συνεργάτες του γραφείου θα είχαν πολλά να θυμηθούν από τις συχνές επισκέψεις της κυρίας Λόλας Ζολώτα (...)" | Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη: Ο Κόσμος του Εμμανουήλ Βουρέκα, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ» & Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2012 | σελ. 57
  10. "Αντίθετα με οποιαδήποτε ως τότε πρακτική (...) το Χίλτον έπρεπε να δείχνει επιβλητικό, πολυτελές - ένα πραγματικό μνημείο της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. (...)" | Δημήτρης Φιλιππίδης: Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα 1984 | σελ. 276
  11. "(...) ο Γ. Κορομηλάς το αποκαλεί «ουρανοξήστη» και προειδοποιεί οτί αυτό μαζί με τον προτεινόμενο πύργο του Φαληρικού Δέλτα (...) θα καταστρέψουν το αστικό τοπίο" | Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη: Ο Κόσμος του Εμμανουήλ Βουρέκα, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ» & Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2012 | σσ.171-172
  12. "Ένα κομψό και ηρέμου αξιοπρεπείας μνημείον του εικοστού αιώνα. (...) Συμφωνώ με όσους πιστεύουν ότι το ξενοδοχείον των Αθηνών είναι το ωραιότερον Hilton του κόσμου" | Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη: Ο Κόσμος του Εμμανουήλ Βουρέκα, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ» & Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2012 | σελ. 174
  13. Σε άρθρο της New York Times αναφέρεται η κριτική του καθηγητή της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής του Yale University, "που χαρακτήριζε το Hilton βανδαλιστικό έναντι του ιστορικού τοπίου και του πολιτισμού (...)" και θεωρείται "σύμβολο της έλλειψης πνευματικότητας, σεβασμού και αγάπης στην ιστορία της πόλης που γέννησε τον κλασικισμό" | Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη: Ο Κόσμος του Εμμανουήλ Βουρέκα, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ» & Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2012 | σελ. 173
  14. "(...) an article [in the American Magazine Architectural Forum] (...) portrayed the hotel's modernism as offensive since it had the audacity to compete not only with the Acropolis (...) but with ancient Greek history as a whole" | Errica Protestou: Athens. A guide to recent architecture, Ellipsis London Ltd. & Könemann, Κολονία 1998 | σελ. 24
  15. Δημήτρης Φιλιππίδης: Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα 1984 | σελ. 276
  16. "Πραγματικά, εκεί φυτεύτηκαν τεράστιες ελιές, για να διαλύσουν οποιαδήποτε σχετική αμφιβολία" | Δημήτρης Φιλιππίδης: Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα 1984 | σελ. 276
  17. "(...)ο ίδιος ο Hilton (...) δεν παρέλειψε για άλλη μία φορά να αναφερθεί «στας δύο εσωτερικάς αυλάς κατά το πρότυπον των αρχαίων ελληνικών ατρίων», στη «γιγαντιαία τοιχοποιία από λευκόν μάρμαρον η οποία βλέπει με σεβασμόν τον απαράμιλλον Παρθενώνα» (...)" | Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη: Ο Κόσμος του Εμμανουήλ Βουρέκα, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ» & Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2012 | σελ.174
  18. Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη: Ο Κόσμος του Εμμανουήλ Βουρέκα, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ» & Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2012 | σελ.190
  19. Ορέστης Β. Δουμάνης: Μεταπολεμική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα (1945-1983), Έκδοση "Αρχιτεκτονικών Θεμάτων", Αθήνα 1984 | σελ.102
  20. Ορέστης Β. Δουμάνης: Μεταπολεμική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα (1945-1983), Έκδοση "Αρχιτεκτονικών Θεμάτων", Αθήνα 1984 | σελ.103
  21. Κολώνας Β. (2012). Θεσσαλονίκη 1912-2012. Η Αρχιτεκτονική μιας εκατονταετίας. UNIVERSITY STUDIO PRESS. 
  22. Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη: Ο Κόσμος του Εμμανουήλ Βουρέκα, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ» & Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2012 | σελ.232

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη: Ο Κόσμος του Εμμανουήλ Βουρέκα, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ» & Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2012 | ISBN 978-960-204-321-9
  • Δημήτρης Φιλιππίδης: Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα 1984 | ISBN 978-960-204-176-5
  • Δημήτρης Φιλιππίδης: Μοντέρνα Αρχιτεκτονική στη Ελλάδα, Εκδοτικός οίκος «ΜΕΛΙΣΣΑ», Αθήνα 2001 | ISBN 978-960-204-228-1
  • Ορέστης Β. Δουμάνης: Μεταπολεμική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα (1945-1983), Έκδοση "Αρχιτεκτονικών Θεμάτων", Αθήνα 1984
  • Μ. Καρδαμίτση-Αδάμη, Ν. Μοίρας, Π. Νικολαίδης, Π. Τουρνικιώτης, Μ. Φιλιππίδης, Δ. Φιλιππίδης: Σπίτια του ’30 : Μοντέρνα αρχιτεκτονική στην προπολεμική Αθήνα, Εκδόσεις Νηρέας, Αθήνα 1998 | ISBN 978-960-759-711-7

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία