Ευαντζελίστα Τοριτσέλι

Ιταλός φυσικός και μαθηματικός

Ο Εβαντζελίστα Τοριτσέλι (Ιταλ.: Evangelista Torricelli, 15 Οκτωβρίου 160825 Οκτωβρίου 1647) ήταν Ιταλός φυσικός και μαθηματικός, που είναι κυρίως γνωστός για την εφεύρεση του υδραργυρικού βαρόμετρου και την πρώτη μέτρηση της ατμοσφαιρικής πίεσης.[10] Η μονάδα Τορ παίρνει την ονομασία της από αυτόν.

Ευαντζελίστα Τοριτσέλι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Evangelista Torricelli (Ιταλικά)
Γέννηση15  Οκτωβρίου 1608[1][2][3]
Ρώμη[4]
Θάνατος25  Οκτωβρίου 1647[1][2][3]
Φλωρεντία[5][6][4]
Αιτία θανάτουτυφοειδής πυρετός[4]
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια[4]
Τόπος ταφήςΒασιλική του Αγίου Λαυρεντίου
Χώρα πολιτογράφησηςΜεγάλο Δουκάτο της Τοσκάνης
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα
Ιταλικά[7]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο Σαπιέντσα Ρώμης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμαθηματικός[6][8]
φυσικός[6][8]
εφευρέτης
ΕργοδότηςΓαλιλαίος Γαλιλέι (1641–1642)
Φερδινάνδος Β΄ των Μεδίκων (από 1642)
Πανεπιστήμιο της Πίζας[9]
Επηρεάστηκε απόΤζερόλαμο Γκορμίτι
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία Επεξεργασία

Ο Τοριτσέλι γεννήθηκε στο παπικό κράτος Φαέντσα.[11] Όταν ήταν σε νεαρή ηλικία ο πατέρας του πέθανε και ο ορφανός Ευαντζελίστα εκπαιδεύτηκε υπό την φροντίδα ενός μοναχού Camaldolese, ο οποίος έβαλε αρχικά τον νέο Τοριτσέλι σε ένα κολλέγιο Ιησουϊτών το 1624, όπου σπούδασε μαθηματικά και φιλοσοφία μέχρι το 1626.

Το 1627 τον έστειλαν στη Ρώμη για να συνεχίσει τις σπουδές του, στις επιστήμες και τα μαθηματικά. Το 1632, αμέσως μετά από την δημοσίευση του έργου του Γαλιλαίου Διάλογος για τα δύο παγκόσμια συστήματα ο Τοριτσέλι έγραψε μια επιστολή στον Γαλιλαίο, εκφράζοντάς του τον ενθουσιασμό του, για το έργο του. Το Βατικανό καταδίκασε τον Γαλιλαίο, τον Ιούνιο του 1633, και αυτός ήταν ο μόνος γνωστός λόγος για τον οποίο ο Τοριτσέλι, στη μοναδική αυτή περίπτωση, δήλωσε ανοιχτά ότι είχε τις ίδιες απόψεις με τον Κοπέρνικο, τη θεωρία του οποίου υποστήριζε ο Γαλιλαίος στο βιβλίο του.

Εκτός από διάφορες επιστολές, λίγα είναι γνωστά για τις δραστηριότητες του Τοριτσέλι στα έτη μεταξύ 1632 και 1641. Μετά από το θάνατο του Γαλιλαίου στις 8 Ιανουαρίου 1642, ο μεγάλος δούκας Φερδινάνδος Β΄ των Μεδίκων ζήτησε από τον Τοριτσέλι να πάρει τη θέση του Γαλιλαίου ως μαθηματικός της αυλής και καθηγητής των μαθηματικών στο πανεπιστήμιο της Πίζας. Υπό αυτόν τον ρόλο έλυσε μερικά από τα μεγάλα μαθηματικά προβλήματα της εποχής, όπως η εύρεση του εμβαδού μιας κυκλοειδούς περιοχής και του κέντρου βάρους της. Σχεδίασε επίσης και κατασκεύασε διάφορα τηλεσκόπια αλλά και απλά μικροσκόπια. Ο Τοριτσέλι πέθανε στη Φλωρεντία από τυφοειδή πυρετό.[11][12]

Ο αστεροειδής 7437 Τοριτσέλι ονομάστηκε προς τιμήν του.

Έργο Επεξεργασία

Ο Γαλιλαίος Γαλιλέι ανέλαβε την προστασία του εντυπωσιασμένος από μια εργασία του Τοριτσέλι για την ισορροπία υλικού συστήματος. Το 1643 απέδειξε πειραματικά την ύπαρξη της ατμοσφαιρικής πίεσης. Το 1644 διατύπωσε το Θεώρημα του Τοριτσέλι για τη ροή των υγρών. Την ίδια χρονιά ανακάλυψε το υδραργυρικό βαρόμετρο.

Στα έργα του Τοριτσέλι περιλαμβάνονται επίσης οδηγίες για τις μεθόδους κατασκευής απλών μικροσκοπίων και τις μεθόδους λείανσης των φακών για τα τηλεσκόπια. Στις μαθηματικές του επίσης έρευνες χρησιμοποίησε και τελειοποίησε τη μέθοδο των αδιαιρέτων, εφάρμοσε ευρύτατα τη μέθοδο της κινηματικής θεωρίας για τη λύση των προβλημάτων των εφαπτόμενων κ.ά.[13] Μετά το θάνατο του Γαλιλαίου, ο διάσημος αυτός μαθηματικός, φυσικός και γεωμέτρης, πήρε την έδρα του στην Ακαδημία της Φλωρεντίας. Πολλά έργα του Τοριτσέλι έμειναν για μεγάλο χρονικό διάστημα αδημοσίευτα.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12117674q. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. 2,0 2,1 2,2 MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2017.
  3. 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w6k93ntz. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 «Dizionario Biografico degli Italiani». (Ιταλικά) Dizionario Biografico degli Italiani. 2019. evangelista-torricelli. Ανακτήθηκε στις 23  Ιανουαρίου 2023.
  5. «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  6. 6,0 6,1 6,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12117674q. Ανακτήθηκε στις 23  Ιανουαρίου 2023.
  7. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12117674q. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  8. 8,0 8,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. 118623427. Ανακτήθηκε στις 23  Ιανουαρίου 2023.
  9. Ανακτήθηκε στις 3  Ιουλίου 2019.
  10. «Evangelista Torricelli». 
  11. 11,0 11,1 Frank N. Magill (13 Σεπτεμβρίου 2013). The 17th and 18th Centuries: Dictionary of World Biography. Taylor & Francis. σελίδες 3060–. ISBN 978-1-135-92421-8. 
  12. Annelies Wilder-Smith· Marc Shaw· Eli Schwartz (7 Ιουνίου 2007). Travel Medicine: Tales Behind the Science. Routledge. σελ. 71. ISBN 978-1-136-35216-4. 
  13. Amir Alexander (2014). Infinitesimal: How a Dangerous Mathematical Theory Shaped the Modern World. Scientific American / Farrar, Straus and Giroux. ISBN 978-0374176815.