Γαλιλαίος Γαλιλέι

Ιταλός φυσικός, μαθηματικός, αστρονόμος και φιλόσοφος, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επιστημονική επανάσταση
(Ανακατεύθυνση από Γαλιλαίος)
Το «Γαλιλαίος» ανακατευθύνει εδώ. Για το τοπωνυμικό, δείτε: Γαλιλαία.

Ο Γαλιλαίος ντι Βιντσέντσο Μποναγιούτι ντε Γαλιλέι (ιταλικά: Galileo di Vincenzo Bonaiuti de Galilei‎‎, 15 Φεβρουαρίου 1564 – 8 Ιανουαρίου 1642), γνωστότερος απλά ως Γαλιλαίος, ήταν Ιταλός φυσικός, μαθηματικός, αστρονόμος και φιλόσοφος, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επιστημονική επανάσταση. Υπήρξε ένα από τα βασικά πρόσωπα της επιστημονικής επανάστασης, επειδή εισήγαγε ρητά την επιστημονική μέθοδο, που ονομάζεται επίσης «μέθοδος του Γαλιλαίου» ή «πειραματική μέθοδος», και το όνομά του συνδέεται με σημαντικές συνεισφορές στη Φυσική και την Αστρονομία. Επίσης, ο Γαλιλαίος έμεινε γνωστός στην ιστορία και για την τόλμη του να αντιπαραταχθεί σε διαδεδομένες και παραδεκτές διδασκαλίες της εποχής του, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα να θεωρηθεί από πολλούς αιρετικός. Συγκρούστηκε με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και αυτό προβάλλεται συχνά ως παράδειγμα εναντίωσης της ελευθερίας της σκέψης και της επιστημονικής έρευνας με την εξουσία.[1]

Γαλιλαίος Γαλιλέι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Galileo Galilei (Ιταλικά)
Γέννηση15  Φεβρουαρίου 1564
Πίζα
Θάνατος8  Ιανουαρίου 1642
Αρτσέτρι
Τόπος ταφήςΒασιλική της Σάντα Κρότσε και Tomb of Galileo Galilei
ΚατοικίαΠίζα
Πάντοβα
Φλωρεντία
Χώρα πολιτογράφησηςΔουκάτο της Φλωρεντίας (1564–1569)
Μεγάλο Δουκάτο της Τοσκάνης (1569–1642)
ΘρησκείαΛατινική Εκκλησία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα
Ιταλικά
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Πίζας (1581–1585)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααστρονόμος
φιλόσοφος
μαθηματικός
φυσικός
εφευρέτης
αστρολόγος
πολυμαθής
διδάσκων πανεπιστημίου
επιστήμονας
μηχανικός
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο της Πάδοβας (από 1592)
Πανεπιστήμιο της Πίζας (από 1589)
Αξιοσημείωτο έργοΜετασχηματισμοί Γαλιλαίου
equations for a falling body
Ποινική κατάσταση
Κατηγορίες εγκλήματοςαίρεση
Οικογένεια
ΣύντροφοςΜαρίνα Γκάμπα
ΤέκναΒιντσέντζο Γκάμπα
Μαρία Σελέστε
ΓονείςΒιτσέντζο Γκαλιλέι και Τζούλια Αμανάτι
ΑδέλφιαΜικελάντζελο Γκαλιλέι (αδελφός)
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςInternational Space Hall of Fame (1991)
Υπογραφή
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία

Επεξεργασία

Γεννήθηκε στην Πίζα της Ιταλίας και από νωρίς έδειξε σημεία μιας αξιοσημείωτης ιδιοφυΐας. Ο πατέρας του ήταν ξεπεσμένος απόγονος οικογένειας και μοχθούσε για να βοηθήσει τον γιο του να αποκαταστήσει τη δόξα της οικογένειας. Επιβάλλοντας μεγάλες στερήσεις στον εαυτό του και τα άλλα παιδιά του, ο πατέρας του μπόρεσε να στείλει τον Γαλιλαίο στο σχολείο και αργότερα στο Πανεπιστήμιο της Πίζας, όπου ο Γαλιλαίος γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή. Όταν κάποτε του δόθηκαν τα χρήματα άφησε το σχολείο και γύρισε στη Φλωρεντία, όπου εκείνη την εποχή ζούσε εκεί η οικογένειά του.

Τη χρονιά του θανάτου του Γαλιλαίου γεννιέται ο Ισαάκ Νεύτων, που βασιζόμενος μεταξύ άλλων στη δουλειά του Γαλιλαίου και του Κέπλερ ολοκλήρωσε την επιστημονική επανάσταση στον τομέα της φυσικής και έθεσε τα θεμέλια της κλασικής φυσικής.

Η καταδίκη

Επεξεργασία
 
Ο Γαλιλαίος προ της Ιεράς Εξέτασης.

Κύρια κατηγορία για την καταδίκη του Γαλιλαίου το 1633 ήταν η αθέτηση του Διατάγματος του Καταλόγου Απαγορευμένων που δημοσιεύτηκε στις 6 Μαρτίου του 1616. Σύμφωνα με αυτό, δόθηκε εντολή στον Γαλιλαίο να μην υποστηρίξει, ούτε να υπερασπιστεί, ούτε να διδάξει με οποιονδήποτε τρόπο την άποψη της ακινησίας του Ήλιου και της κίνησης της Γης, θεωρία γνωστή ως Ηλιοκεντρισμός. Έχοντας τότε, χωρίς δεύτερη σκέψη, υποσχεθεί να υπακούσει, αφέθηκε ελεύθερος και απέφυγε τον κίνδυνο να λογοκριθεί ή να απαγορευτεί κάποιο από τα βιβλία του. Μέχρι τότε, είχε δώσει μεγάλο αγώνα (κυρίως γραφειοκρατικό), έχοντας βέβαια υποστηρικτές και τη στήριξη πνευματικών ανθρώπων της εποχής, ώστε να πείσει για την εγκυρότητα του Κοπερνίκιου δόγματος (του ότι ο Ήλιος στέκει ακίνητος, έχοντας τη Γη να περιστρέφεται γύρω του εκτελώντας διπλή κίνηση). Το αμέλημα όμως που έφερε στο προσκήνιο το Διάταγμα του 1616 ήταν η δημοσίευση του Διαλόγου περί των δύο Μεγίστων Συστημάτων του Κόσμου το 1632, το οποίο σύμφωνα με τους αρμόδιους του Ιεροδικείου παραβαίνει ρητά την παραπάνω εντολή (Διάταγμα του 1616).

Ο Γαλιλαίος κλήθηκε στο Ιεροδικείο στη Ρώμη το 1633, φυλακίστηκε τυπικά, και αφού αρνήθηκε πως μέσα από τον Διάλογο κηρύσσει το δόγμα του Κοπέρνικου ως αστρονομική αλήθεια, κάτι το οποίο δεν γίνεται δεκτό από τους δικαστές, τελικά αποκηρύσσει τις ιδέες του όσον αφορά την κίνηση της Γης. Αυτουργός της απόφασης των δικαστών φαίνεται να είναι ο Πάπας Ουρβανός Η΄, ο οποίος ενοχλήθηκε που, κατά τη γνώμη του, ο Διάλογος δεν αναδείκνυε τη θεία παντοδυναμία έναντι της επιστημονικής-φυσικής αλήθειας, όπως ο ίδιος είχε συμφωνήσει με τον Γαλιλαίο. Την ποινή φυλάκισης του Γαλιλαίου μετέτρεψε σε κατ' οίκον περιορισμό ο ίδιος ο Πάπας, ενώ τρεις από τους δέκα καρδινάλιους που τον είχαν δικάσει αρνήθηκαν να υπογράψουν την καταδίκη του.[2]

Σύμφωνα με τον μύθο, ο Γαλιλαίος φεύγοντας από την Ιερά Εξέταση επέμεινε στην άποψή του, αναφωνώντας «Και όμως κινείται» («E pur si muove»). Την 1η Δεκεμβρίου το Ιεροδικείο έδωσε την άδεια στον Γαλιλαίο να επιστρέψει στη Φλωρεντία, όπου έμενε πριν την κλήση του Ιεροδικείου, και να εγκατασταθεί στο Αρτσέτρι, όπου πέθανε τη νύχτα μεταξύ 8ης και 9ης Ιανουαρίου 1642 όσο διαρκούσε η σωφρονιστική ποινή του.

Ο διωγμός του Γαλιλαίου υπήρξε πρώτιστα προϊόν των αριστοτελικών επιστημόνων του Πανεπιστημίου της Πάδοβας,[3] οι οποίοι είχαν αμφιβολίες αναφορικά με την εγκυρότητα των αστρονομικών του ανακαλύψεων.[4] και έδρασαν ώστε να προκληθούν υποψίες για αυτόν από τις αρχές της Εκκλησίας.[5] Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ αποκατέστησε τη μνήμη του Γαλιλαίου τον Οκτώβριο του 1992, τρεις και μισό αιώνες μετά την εκδίκαση της υπόθεσής του και την καταδίκη των ιδεών του.[6]

Αστρονομικές ανακαλύψεις

Επεξεργασία
 
Ο τάφος του Γαλιλαίου, μέσα στη Βασιλική της Σάντα Κρότσε (Basilica di Santa Croce, Βασιλική του Τιμίου Σταυρού), στη Φλωρεντία.
 
Το μεσαίο δάκτυλο από το δεξί χέρι του Γαλιλαίου, Museo Galileo (Μουσείο Γαλιλαίος), Φλωρεντία.

Ο Γαλιλαίος με το τηλεσκόπιο δικής του κατασκευής παρατήρησε πρώτος τους κρατήρες, τα όρη και τις πεδιάδες στην επιφάνεια της Σελήνης. Ανακάλυψε ότι η Σελήνη στρέφει πάντα προς τη Γη το ίδιο ημισφαίριό της. Παρατήρησε τις ηλιακές κηλίδες, τον δακτύλιο του Κρόνου, χωρίς ωστόσο να μπορέσει να εξηγήσει ακριβώς την παρατήρησή του αυτή, αποκάλυψε την αστρική φύση του Γαλαξία μας και απέδειξε την ισχύ της ηλιοκεντρικής θεωρίας, παρατηρώντας τις φάσεις της Αφροδίτης και ανακαλύπτοντας 4 από τους δορυφόρους του Δία, την Ιώ, την Ευρώπη, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ τους οποίους ονόμασε Άστρα των Μεδίκων, προς τιμή του προστάτη του, Κόσιμο Β' των Μεδίκων. Οι παρατηρήσεις του αυτές αποτέλεσαν την αρχή του τέλους για την πεποίθηση, που υποστηριζόταν μέχρι τότε από το εκκλησιαστικό και επιστημονικό κατεστημένο, πως το Σύμπαν είναι τέλεια πλασμένο και πως η Γη είναι στο κέντρο του Σύμπαντος και αποτελεί μοναδικότητα: οι κρατήρες της Σελήνης και οι κηλίδες του Ήλιου, καθώς και το γεγονός ότι τέσσερα σώματα περιστρέφονταν γύρω από έναν άλλο πλανήτη, τον Δία, αποτέλεσαν αποδείξεις για το αντίθετο.

Βέβαια ο Γαλιλαίος δεν τα βρήκε όλα σωστά, καθώς πίστευε ότι οι παλίρροιες προκαλούνταν από τους ωκεανούς που φούσκωναν κατά την περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο.[7]

Εκτός από τις ανακαλύψεις του, ο Γαλιλαίος έμεινε γνωστός στην ιστορία και για την τόλμη του να συγκρουστεί με το κατεστημένο της τότε εποχής και θεωρείται συχνά ως παράδειγμα εναντίωσης της ελευθερίας της σκέψης και της επιστημονικής έρευνας με την εξουσία. Όπως είχε τονίσει κάποτε ο ίδιος:

Δεν νιώθω υποχρεωμένος να πιστέψω πως ο ίδιος Θεός που μας προίκισε με αισθήσεις, λογική και πνεύμα, μας προόριζε να απαρνηθούμε τη χρήση τους και με κάποιους άλλους τρόπους να μας δώσει τις γνώσεις που μπορούμε να αποκτήσουμε μέσω αυτών.[8]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία
  • Liber Mechanicorum, 1577, εργασία πάνω στη Στατική.
  • Planisphaeriorum, 1579, εργασία πάνω στην Αστρονομία.
  • De motu, 1590, ή Περί κινήσεως, εργασία πάνω στην Κινηματική.
  • Perspectivae, 1600, βιβλία 6, εργασία πάνω στην Προοπτική.
  • Problemum Astronomicorum, 1609, εργασία πάνω στην Αστρονομία.
  • Sidereus Nuncius («Αστρικός Αγγελιαφόρος»), 1610, όπου δημοσιεύονται οι αστρονομικές του ανακαλύψεις.
  • Dialogho sopra i due massimi sistemi del mondo, tolemaico e copernicano, 1632, ή "Διάλογος περί των δύο μεγίστων συστημάτων του κόσμου, πτολεμαïκού και κοπερνίκειου", το περίφημο βιβλίο όπου ο Γαλιλαίος παρουσιάζει την ηλιοκεντρική θεωρία, και το οποίο προκάλεσε την αντίδραση της Εκκλησίας.
  • Discorsi e Dimonstrazioni Matematiche intorno à due nuove scienze, 1638, περιλαμβάνει προβλήματα αντοχής στερεών υλικών, μελέτη νόμων Δυναμικής και Κινηματικής και τη διάσημη αρχή της αδράνειας.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Butterfield Herbert, Η Καταγωγή της Σύγχρονης Επιστήμης (1300-1800), ΜΙΕΤ, Αθήνα 1983, σελ. 71.
  2. Grombie C. Α., Από τον Αυγουστίνο στον Γαλιλαίο-Η Επιστήμη στον Όψιμο Μεσαίωνα και στις αρχές των νέων χρόνων, τόμ. Β' - 13ος-17ος αιώνας, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1992, σελ. 214.
  3. Ματσούκας Α. Νίκος, Δογματική και Συμβολική θεολογία, τόμ. Γ', Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1997, σελ. 329-330. Βλ. και Butterfield Herbert, Ό.π.
  4. Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ, τόμ. 07, Αθήνα 2004, λήμμα: Γαλιλαίος.
  5. Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, τόμ. 16, εκδ. Δίας, Αθήνα 2004, λήμμα: Γαλιλαίος.
  6. Alan Cowell (31 Οκτωβρίου 1992). «After 350 Years, Vatican Says Galileo Was Right: It Moves». The New York Times. https://www.nytimes.com/1992/10/31/world/after-350-years-vatican-says-galileo-was-right-it-moves.html. Ανακτήθηκε στις 2018-12-06. 
  7. Dorling Kindersley Limited, A Penguin Random House Company (2012). 100 άνθρωποι που έγραψαν ιστορία. Αθήνα: παιδίο. σελ. 13. ISBN 978-960-546-838-5. 
  8. Γράμμα στην Κριστίνα της Τοσκάνης, Aspects of Western Civilization: problems and sources in history, Perry McAdow Rogers.

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Γενικές πηγές

Επεξεργασία

Περαιτέρω ανάγνωση

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία