Βικιπαίδεια

Ευθανασία

Με τον όρο ευθανασια νοείται σήμερα, η θανάτωση ενός πάσχοντος ανθρώπου από κάποιο άλλο άτομο, για τον οποίο εξέλιπε κάθε ελπίδα θεραπείας και ο οποίος βρίσκεται σε απελπιστική σωματική κατάσταση. Ο πάσχων άνθρωπος πρέπει να είναι πνευματικά διαυγής και η ευθανασία να τελεστεί ύστερα από δική του απαίτηση ή κατ' απαίτηση των στενών συγγενών του σε περίπτωση, που ο ασθενής αδυνατεί για οποιονδήποτε λόγο να εκφράσει τη βούλησή του.[1][2]Η πρόθεση αυτού, που τελεί την ευθανασία, είναι ο οίκτος και η αγάπη, που νοιώθει για τον βαριά πάσχοντα άνθρωπο. Τα κίνητρα της ευθανασίας είναι πάντα ανθρωπιστικά. Αν εμπλέκονται άλλα κίνητρα όπως οικονομικά ή ωφελιμιστικά, τότε δεν μπορούμε να μιλάμε για ευθανασία.[3]

Ορισμός

Επεξεργασία

Η λέξη ευθανασία παράγεται από τις λέξεις «ευ» και «θάνατος». Έτσι, κατ' ουσία η λέξη ευθανασία σημαίνει τον καλό θάνατο, τον ανώδυνο θάνατο ή την πρόκληση του ανώδυνου θανάτου, για να τερματιστεί η ζωή ασθενών, που υποφέρουν από ανίατες ασθένειες και υφίστανται αφόρητο πόνο και ταλαιπωρία.[4][5][6]

Στην Αρχαία Ελλάδα ο όρος ευθανασία, που προέρχεται από το ρήμα «εὐθανατῶ, -έω»,[7] σήμαινε τον ήρεμο, ανώδυνο θάνατο αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις τον ηρωικό θάνατο στο πεδίο της μάχης.[8][9]

Είδη ευθανασίας

Επεξεργασία

Ως προς τον τρόπο διενέργειας της ευθανασίας αυτή διακρίνεται σε ενεργητική και παθητική.

Με την ενεργητική ευθανασία ο γιατρός ή κάποιο άλλο πρόσωπο χορηγεί στον ασθενή συνήθως ένα ενέσιμο φάρμακο. Με αυτόν τον τρόπο συντομεύεται ο υπολειπόμενος χρόνος ζωής του ασθενούς.[10]Από τις περισσότερες χώρες η ενεργητική ευθανασία αντιμετωπίζεται ως ανθρωποκτονία.[11]

Με την παθητική ευθανασία ο γιατρός ή οι βοηθοί του δεν χορηγούν κάποια θανατηφόρα ουσία στον ασθενή αλλά ο θάνατος επέρχεται με τη διακοπή υποστηρικτικών μηχανημάτων, με τη μη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής στον ασθενή.[12] Στη σύγχρονη ιατρική πρακτική η παθητική ευθανασία χρησιμοποιείται από τους γιατρούς, όταν η συνεχιζόμενη θεραπεία με τα τρέχοντα δεδομένα της ιατρικής επιστήμης δεν πρόκειται να επιφέρει θετικά αποτελέσματα για την υγεία του ασθενούς.[13]

Η παθητική ευθανασία διακρίνεται σε πέντε υποκατηγορίες:[14]

Ως προς την συναίνεση του ασθενούς η ευθανασία διακρίνεται σε εκούσια, μη εκούσια και ακούσια.[18]

Με τον όρο εκούσια ευθανασία ο γιατρός ή οι βοηθοί του τελούν την ευθανασία στον ασθενή, αφού ο τελευταίος έχει δώσει την συγκατάθεσή σ' αυτήν την ενέργεια. Συνήθως γίνεται από εγγεγραμμένη δήλωση της βούλησης του ασθενούς, για να υπάρχει νομική κάλυψη για όσους θα διαπράξουν την ευθανασία.

Με την μη εκούσια ευθανασία ο ασθενής θανατώνεται από τρίτο πρόσωπο, ο οποίος δεν γνωρίζει την πραγματική επιθυμία του ασθενούς είτε επειδή ο ασθενής αδυνατεί να την εκφράσει είτε γιατί το τρίτο άτομο δεν ενδιαφέρεται να μάθει την πραγματική επιθυμία του ασθενούς.

Η ακούσια ευθανασία κατ' ουσία είναι δολοφονική ενέργεια και καταδικαστέα, αφού θανατώνεται ένας ασθενής χωρίς τη θέλησή του.

Η ιατρικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία δεν είναι μία μορφή ευθανασίας αλλά κατ' ουσία μία μορφή αυτοκτονίας. Ο ίδιος ο ασθενής προκαλεί τον θάνατό του με την καθοδήγηση του γιατρού. Βασική προϋπόθεση, για να χαρακτηρισθεί μία πράξη ως ευθανασία, πρέπει να τελεστεί από τρίτο άτομο και όχι από τον ίδιο τον ασθενή.[19]

Τέλος, υπάρχει και το είδος της ευγονικής ευθανασίας, που εφαρμόζεται σε νεογνά, που πάσχουν από σοβαρές σωματικές και πνευματικές ασθένειες, όπως το σύνδρομο Down. Οι υποστηρικτές της ευγονικής θεωρούν ότι η παράταση της ζωής τέτοιων ασθενών έχει σοβαρές οικονομικές, ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις για τα ίδια τα άτομα και τις οικογένειές τους.[20]

Ιστορική αναδρομή

Επεξεργασία

Στην Αρχαία Σπάρτη τα νεογέννητα μωρά παραπέμπονταν σε μία επιτροπή, που έλεγχε την κατάσταση της υγείας τους και εφόσον είχαν κάποια ασθένεια τα εναπόθεταν στον Καιάδα, για να πεθάνουν. Αυτά τα σημεία, που άφηναν τα μωρά στον Ταΰγετο ονομάζονταν Αποθέτες. Αυτό το είδος ευθανασίας ονομάζεται σήμερα ευγονική.[21][22] Στην Πολιτεία του Πλάτωνα επίσης γίνεται αναφορά σε περιπτώσεις όπου η πόλη-κράτος επέβαλε την ευθανασία στα μέλη της ανεξαρτήτου ηλικίας, όταν έπασχαν από κάποια ανίατη ασθένεια, για να απαλλαγούν από τα βάσανα και τους πόνους.[23]Σύμφωνα με τον Πλάτωνα στην ιδανική πολιτεία δεν έχουν θέση οι μη υγιείς. Είναι καλύτερο και για την πόλη και για τους ίδιους να εγκαταλείπονται να πεθάνουν.[21][24]

Στο νησί της Τζιας υπήρχε ο νόμος της Ιουλίδας σύμφωνα με τον οποίον οι κάτοικοι, όταν γίνονταν 60 ετών έπρεπε να πιούν κώνειο, για να πεθάνουν. Επίσης, στην Κω είχε θεσπιστεί νόμος σύμφωνα με τον οποίο επιτρεπόταν στους ηλικιωμένους, που το επιθυμούσαν, να πιούν δηλητήριο, για να πεθάνουν. Υπέρ της ευθανασίας στην Ρωμαϊκή περίοδο ήταν οι στωικοί φιλόσοφοι.[23][17]

Ο Επίκτητος ήταν υπέρ της αυτοκτονίας, του θανάτου και της ευθανασίας. Θεωρούσε πως αν η ζωή ενός ατόμου είναι γεμάτη με κακουχίες και βάσανα το άτομο έχει το δικαίωμα να διαφύγει από τη ζωή όποτε το επιθυμήσει. Η ζωή δεν είναι φυλακή.[25]

Ο Ιπποκράτης ήταν εντελώς αντίθετος με την ευθανασία. Στον όρκο του Ιπποκράτη ορκίζονται οι γιατροί να μη δώσουν κάποιο φάρμακο θανατηφόρο σε όσους ασθενείς τυχόν τους το ζητήσουν ούτε να συμβουλεύσουν κάποιον να πάρει ένα τέτοιο είδος φαρμάκου.[26][27]

Σύμφωνα με τον Χριστιανισμό η ζωή του ανθρώπου αποτελεί υπέρτατη αξία. Η ζωή είναι θείο δώρο και ως εκ τούτου μόνο ο Θεός μπορεί να την χορηγήσει ή να την αφαιρέσει. Οι ασθένειες, ο πόνος και οι άλλες δοκιμασίες, που υφίστανται οι Χριστιανοί είναι ένας τρόπος ενδυνάμωσης της πίστης τους προς τον Θεό.[23]

Ο Άγγλος φιλόσοφος Τόμας Μορ στο έργο του Ουτοπία αναφέρει ότι πρέπει να τελείται ευθανασία σε ασθενείς, που πάσχουν από ανίατη ασθένεια για ανθρωπιστικούς λόγους. Ήταν επηρεασμένος από αντίστοιχες αντιλήψεις των στωικών, των επικούρειων φιλοσόφων καθώς και αντιλήψεων του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη.[9]

Ο όρος ευθανασία δημιουργήθηκε απ' τον Άγγλο φιλόσοφο Φράνσις Μπέικον (Francis Bacon), ο οποίος έγραψε ότι «το έργο της ιατρικής είναι η αποκατάσταση της υγείας και η καταπράυνση των πόνων, όχι μόνο όταν η καταπράυνση αυτή μπορεί να οδηγήσει στη θεραπεία, αλλά και όταν μπορεί να εξασφαλίσει έναν εύκολο και γαλήνιο θάνατο». Η θέση αυτή έφερε στο προσκήνιο πολλές διαμάχες που έγιναν οξύτερες τα τελευταία χρόνια. Αρχικά η θέση αυτή στάθηκε αντιμέτωπη στη χριστιανική διδασκαλία, σύμφωνα με την οποία μόνον ο Θεός είναι ο χορηγός της ζωής, και αφού ο πόνος έχει κάποια αξία για τη σωτηρία της ψυχής, σε κανένα δεν επιτρέπεται να συντομεύσει τους πόνους.

Ο Θωμάς Ακινάτης ήταν αντίθετος προς την ευθανασία, γιατί με αυτόν τον τρόπο αφαιρείται μία ανθρώπινη ζωή.[28]

Ο Άρθουρ Σοπενάουερ, οι Φρίντριχ Νίτσε και άλλοι νεότεροι φιλόσοφοι θεωρούσαν ότι οι άνθρωποι, που πάσχουν από ανίατη ασθένεια έχουν το δικαίωμα να τερματίσουν τη ζωή τους, γιατί η ανίατη ασθένεια καταστρέφει κάθε ευχαρίστηση και κοινωνική χρησιμότητα. Ο Ερνστ Χένκελ ήταν υπέρμαχος της ευθανασίας και υποστήριζε τις αντίστοιχες πρακτικές των αρχαίων Σπαρτιατών. Υποστήριξε ότι όσοι Γερμανοί έπασχαν από ανίατη ασθένεια έπρεπε να θανατωθούν με ανώδυνο τρόπο.[29]Υπέρμαχος της ευθανασίας ήταν και ο Φρόιντ. Μάλιστα επειδή αντιμετώπιζε πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας ζήτησε από τον γιατρό του να τον βοηθήσει να πεθάνει.[30]

Το 1920 ο Άλφρεντ Χος και ο Καρλ Μπάιντινγκ εξέδωσαν μία μελέτη υπέρ της χορήγησης ευθανασίας υπό ορισμένες προϋποθέσεις σε όποιον ασθενή το ζητήσει ο ίδιος. Η ναζιστική Γερμανία υιοθέτησε τέτοιες αντιλήψεις υπέρ της ευθανασίας. Μέχρι το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου 300.000 άτομα θανατώθηκαν στη Γερμανία για «ανθρωπιστικούς λόγους».[31][17]

Στον 20ο αιώνα η ραγδαία ανάπτυξη της ιατρικής βελτίωσε την ποιότητα ζωής των ανθρώπων, αύξησε το προσδόκιμο επιβίωσης, μείωσε την παιδική θνησιμότητα και αντιμετώπισε αποτελεσματικά ασθένειες, που παλαιότερα θεωρούνταν ανίατες. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια έγιναν προσπάθειες για τη νομιμοποίηση της ευθανασίας με επιχειρήματα τον οίκτο προς τον άνθρωπο που υποφέρει, το δικαίωμα του ανθρώπου να επιλέγει τον τερματισμό της ζωής του με αξιοπρέπεια. Και πάλι όμως στους ισχυρισμούς αυτούς προκύπτει το ερώτημα αν ο άνθρωπος, ειδικός ή όχι, έχει δικαίωμα να επιβουλεύεται τη ζωή του συνανθρώπου του και να του δώσει ένα τέλος εύκολο και γαλήνιο.

Ηθικό πρόβλημα προκύπτει, επίσης, όταν κάποιος πάσχων από ανίατη νόσο ζητήσει ο ίδιος να του επιβληθεί ευθανασία: Ο θεράπων ιατρός επιτρέπεται (με την ηθική και όχι με την αυστηρά νομική) έννοια να πράξει ανάλογα, συναινώντας στην κατ' απαίτηση του πάσχοντος ευθανασία; Το ζήτημα παραμένει τόσο ηθικά όσο και νομικά, ανοικτό.

Τις τελευταίες δεκαετίες οι προσπάθειες για τη νομιμοποίηση της ευθανασίας έχουν ενισχυθεί λόγω της αποδοχής και της νομιμοποίησης των αμβλώσεων σε πολλές χώρες. Οι υπέρμαχοι της ευθανασίας αντλούν παρόμοια επιχειρήματα, που χρησιμοποιούν οι υποστηρικτές των αμβλώσεων.[30][32]

Χώρες που επιτρέπεται η ευθανασία στην Ευρώπη

Επεξεργασία
  • Αυστρία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία μόνο αν το άτομο πάσχει από κάποια ανίατη ασθένεια.[33]
  • Βέλγιο: Επιτρέπεται η ενεργητική ευθανασία. Στο Βέλγιο έχει νομιμοποιηθεί από το 2002.[34][33] Τα άτομα που μπορούν να υποβληθούν σε μία τέτοια διαδικασία είναι άτομα τα οποία πάσχουν από κάποια ανίατη ασθένεια ή υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στο οργανισμό τους το οποίο προκλήθηκε από κάποιο ατύχημα. Επίσης μπορούν να υποβληθούν και άτομα κάτω των 18 ετών με την προϋπόθεση ότι πάσχουν από κάποια ανίατη ασθένεια και έχουν συναινέσει οι γονείς των ατόμων σε αυτή την απόφαση τους.
  • Γαλλία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία από το 2005.[35]Η ενεργητική ευθανασία και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία απαγορεύονται στη Γαλλία.[33]
  • Γερμανία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία.[34] Ενώ υποβοηθούμενη αυτοκτονία νομιμοποιήθηκε το 2015 για συγκεκριμένες περιπτώσεις.[33]
  • Δανία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία σε περιπτώσεις που το άτομο ταλαιπωρείται από αφόρητους πόνους.[33]
  • Εσθονία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία.[33]
  • Ηνωμένο Βασίλειο: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία σε κάποιες περιπτώσεις.[36]
  • Ιρλανδία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία.[33]
  • Ισπανία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία ήδη από το 2002.[33]
  • Ολλανδία: Η ευθανασία επιτρέπεται από το 2002 για άτομα που είχαν ξεπεράσει τα 18 τους χρόνια, ενώ νομιμοποιήθηκε υπό προϋποθέσεις και για παιδιά άνω των 12 το 2014.[36]
  • Λουξεμβούργο: Επιτρέπεται και η ευθανασία αλλά και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία από το 2009.[34][35][33]
  • Μάλτα: Επιτρέπεται η παθητική αλλά απαγορεύονται η ενεργητική και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία.[33]
  • Ουγγαρία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία μέσα σε αυστηρά πλαίσια αλλά απαγορεύονται η ενεργητική και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία.[33]
  • Πορτογαλία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία αλλά απαγορεύονται η ενεργητική και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία.[33]
  • Σλοβακία: Επιτρέπεται μόνο η παθητική ευθανασία όταν οι ιατροί θεωρούν μάταιη την θεραπεία, τα άλλα είδη απαγορεύονται.[33]
  • Σουηδία: Η παθητική ευθανασία επιτρέπεται και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία.[33]
  • Φινλανδία: Η παθητική ευθανασία είναι νόμιμη όπως και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία.[33]

Επιχειρήματα υπέρ της ευθανασίας

Επεξεργασία
  • Ο οίκτος και η συμπόνοια προς αυτόν, που πάσχει από ανίατη ασθένεια και που πεθαίνει μέσα σε φρικτούς πόνους.[37][38]
  • Τα χρήματα, που δαπανώνται για την υγεία, δεν είναι ανεξάντλητα και πρέπει να γίνεται ορθολογική αξιοποίηση αυτών των κονδυλίων. Τι νόημα έχει να παρατείνεται η ζωή ασθενών, που είναι βέβαιο ότι θα πεθάνουν σε σύντομο χρονικό διάστημα;[39]Τα χρήματα, που δαπανούνται στη θεραπεία ανίατων ασθενειών, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για ιατρική έρευνα, για περίθαλψη νέων ανθρώπων. Όσοι πάσχουν από σοβαρές ασθένειες (π.χ. βρίσκονται σε κώμα ή βαθιά άνοια) δεν μπορούν να είναι ωφέλιμοι ούτε για τον εαυτό τους ούτε για το κοινωνικό σύνολο.[40]
  • Υψηλό κόστος λειτουργίας μονάδων εντατικής θεραπείας για διατήρηση στη ζωή ατόμων, που μετά από λίγο χρονικό διάστημα είναι βέβαιο ότι θα πεθάνουν. Με την ευθανασία θα αυξηθούν οι διαθέσιμες κλίνες στις μονάδες εντατικής θεραπείας.
  • Υψηλό κόστος λειτουργίας ιδρυμάτων για άτομα σωματικά ανάπηρα ή διανοητικά καθυστερημένα.
  • Η παράταση της ζωής ανίατων ασθενών προκαλεί οικονομικά, κοινωνικά και ψυχολογικά προβλήματα για τους ίδιους και τους γύρω τους.[41][42]
  • Ο κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να τερματίζει τη ζωή του ή να ζητάει τον τερματισμό αυτής. Κάθε άνθρωπος είναι κύριος του εαυτού του και έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει για τη ζωή και τον θάνατό του.[25] Ο άνθρωπος έχει δικαίωμα να ζει μία αξιοπρεπή ζωή.[37]Όλοι πρέπει να σέβονται την επιθυμία κάποιου να πεθάνει με γαλήνη και αξιοπρέπεια, χωρίς αφόρητους πόνους και ταλαιπωρία. Το δικαίωμα του ανθρώπου σε έναν αξιοπρεπή θάνατο είναι αναφαίρετο.[43]Το δικαίωμα του ανθρώπου στον θάνατο εντάσσεται μέσα στα πλαίσια του δικαιώματος του ανθρώπου για την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του υπό την προϋπόθεση ότι έχει την πνευματική διαύγεια να αποφασίσει για τον τερματισμό της ζωής του. [44]
  • Με την ανίατη ασθένεια ο ασθενής αναγκάζεται να εξαρτάται από τους άλλους και απαιτείται μεγάλη δύναμη, για να συνηθίσει με την ιδέα αυτή. Ζούμε σε μία εποχή, όπου οι άνθρωποι επιδιώκουν να ζουν αυτόνομα, χωρίς να εξαρτώνται από τους άλλους.[45][44][46]
  • Ο πόνος θεωρείται σήμερα κάτι κακό. Η απαλλαγή από τον πόνο θεωρείται καθήκον καθώς και η απαλλαγή από κάθε αρρώστια και σωματική ατέλεια.
  • Κοινωνική απομόνωση και περιθωριοποίηση ατόμων σωματικά ανάπηρων ή διανοητικά καθυστερημένων.
  • Ο γιατρός δεν είναι υποχρεωμένος να διατηρεί στην ζωή έναν ασθενή με οποιοδήποτε κόστος αλλά πρέπει να δρα προς όφελος του ασθενή. Ο γιατρός έχει ηθική υποχρέωση να ανακουφίζει τον ασθενή από τον πόνο. Όταν όλες οι ιατρικές μέθοδοι έχουν αποβεί άκαρπες ο γιατρός πρέπει να προχωράει σε ευθανασία, για να λυτρώσει τον ασθενή.[47]

Επιχειρήματα κατά της ευθανασίας

Επεξεργασία
  • Η ζωή θεωρείται υπέρτατο αγαθό. Γι' αυτό οι άνθρωποι πρέπει να προστατεύουν τη ζωή τους. Η ευθανασία αποστερεί τον άνθρωπο από αυτή την υπέρτατη αξία.[48]
  • Η επιλογή του θανάτου δεν αποτελεί δικαίωμα του ανθρώπου. Αφού ο θάνατος είναι μία αναγκαιότητα για τον άνθρωπο, ο θάνατος δεν μπορεί να θεωρηθεί δικαίωμα των ανθρώπων. Ο θάνατος είναι υποχρεωτικός για όλους τους ανθρώπους.[49]
  • Υπάρχουν πολλά αναλγητικά φάρμακα, τα οποία καταπραΰνουν τους φρικτούς πόνους ενός ασθενούς.[50]
  • Κάποιες φορές ασθενείς εκφράζουν την επιθυμία να πεθάνουν, γιατί έχουν απελπιστεί ή πάσχουν από συναισθηματικές διαταραχές. Πολλές φορές πάσχουν από κατάθλιψη ή η συμπεριφορά τους είναι αποτέλεσμα παρενεργειών φαρμάκων. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι δύσκολο να διαφανεί η πραγματική επιθυμία των ασθενών.[51]Πολλές φορές νιώθουν άσχημα, που αποτελεί ο εαυτός τους βάρος και ταλαιπωρία για το οικείο τους περιβάλλον. Έτσι επιθυμούν να πεθάνουν, για να τους αφήσουν να συνεχίσουν ελεύθεροι τη ζωή τους.[52]
  • Κάποιοι ασθενείς, που βρίσκονται σε κώμα, μπορεί να επανέλθουν μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα στην προηγούμενη κατάσταση της υγείας τους.[52]
  • Δεν αποτελεί λύση η θανάτωση ενός ασθενούς, που πάσχει από ανίατη ασθένεια και που πεθαίνει μέσα σε πόνους. Η ευθανασία αποτελεί κατ' ουσία φόνο, επειδή άμεσα ή έμμεσα αφαιρεί τη ζωή ενός ανθρώπου και άρα είναι καταδικαστέα.
  • Η ψυχική συμπαράσταση προς βαριά ασθενείς από τους συγγενείς τους και τους φίλους τους μπορεί να κάνει τους ασθενείς να αισθάνονται καλύτερα από ψυχολογική άποψη. Και επειδή ακριβώς υπάρχει στενή σχέση και αλληλεπίδραση ανάμεσα στο ψυχικό και σωματικό μέρος του ανθρώπου μπορεί ένας βαριά ασθενής να υπομένει καρτερικότατα τα βάσανα και να απαλύνεται ο σωματικός του πόνος.
  • Η υγεία και η ζωή του ανθρώπου είναι ανεκτίμητη.
  • Η υγεία αποτελεί κοινωνικό δικαίωμα των πολιτών και η πολιτεία οφείλει να αναπτύσσει τις υπηρεσίες υγείας και να καταβάλει κάθε προσπάθεια για την διατήρηση της υγείας ή την αποκατάσταση της υγείας των πολιτών μιας χώρας. Η ευθανασία στρέφεται κατά της υγείας των πολιτών.
  • Πολλά άτομα, που είναι σωματικά ανάπηρα ή διανοητικά καθυστερημένα μπορούν να ενταχθούν στο κοινωνικό σύνολο ύστερα από κατάλληλη εκπαίδευση. Μπορούν να δημιουργηθούν σχολεία για άτομα με ειδικές ανάγκες, ευνοϊκοί όροι πρόσληψής τους στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα και να βελτιωθούν οι υποδομές στον δημόσιο και ιδιωτικό χώρο.
  • Ορισμένες ασθένειες, που θεωρούνται μέχρι σήμερα ανίατες, ενδεχομένως μπορεί να γίνουν ιάσιμες στο εγγύς μέλλον. Είναι δυνατό να βρεθεί κάποιο φάρμακο ή κάποια ιατρική μέθοδος για μέχρι σήμερα ανίατη νόσο.[50]
  • Υπάρχει κίνδυνος να εκμεταλλευτούν την ευθανασία κάποιοι, για να θανατώσουν ανεπιθύμητα πρόσωπα για λόγους προσωπικούς, οικονομικούς (π.χ. σφετερισμός της περιουσίας ενός ετοιμοθάνατου,[53] εμπορία ανθρωπίνων οργάνων),[54] φυλετικούς, πολιτικούς, θρησκευτικούς, κ.α.
  • Υπάρχει κίνδυνος να επεκταθεί η εφαρμογή της ευθανασίας σε διάφορες ευπαθείς ομάδες, όπως οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, οι ψυχικά ασθενείς, κ.α.[55][56]
  • Η ευθανασία έρχεται σε αντίθεση με το ιατρικό καθήκον, όπως αυτό περιγράφεται στον όρκο του Ιπποκράτη. Οι γιατροί ορκίζονται να μεριμνούν για τη θεραπεία και όχι για τη θανάτωση των ασθενών. Η εφαρμογή της ευθανασίας θα μειώσει την εμπιστοσύνη των ασθενών προς τους γιατρούς. Ο άρρωστος πρέπει να βλέπει το γιατρό ως την τελευταία στιγμή του σαν υπέρμαχο της ζωής και όχι σαν δήμιο.[57][58] Ο χρηματισμός κάποιων γιατρών για τη θανάτωση ασθενών και η ηθική διαφθορά των γιατρών θα οδηγήσει σε μείωση του κοινωνικού γοήτρου των γιατρών. Στη συνείδηση των πολλών ανθρώπων οι γιατροί θα εμφανίζονται ως φορείς θανάτου και όχι ως φορείς ζωής, όπως κανονικά πρέπει να είναι.
  • Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να υπάρξει στασιμότητα στην εξέλιξη των επιστημών και κυρίως της ιατρικής και της βιολογίας με την εφαρμογή της ευθανασίας. Η ιατρική έρευνα για την ανακάλυψη νέων φαρμάκων και μεθόδων ίασης των ασθενών θα ατονήσει. Θα ατονήσουν και οι προσπάθειες παρηγορητικής φροντίδας προς τους ασθενείς. [52]
  • Υπάρχει κίνδυνος με την ευθανασία να αναπτυχθεί ρατσιστική προκατάληψη προς τους βαριά ασθενείς. Αυτό θα αποτελέσει βαρύτατο πλήγμα στα θεμέλια του δημοκρατικού πολιτεύματος. Βασική αρχή του δημοκρατικού πολιτεύματος είναι να αμβλύνει τις κοινωνικές ανισότητες[59] και να δίνει ίσες ευκαιρίες στους ανθρώπους να αναπτύξουν τις σωματικές και πνευματικές τους ικανότητες ανεξάρτητα αν είναι αρτιμελείς ή όχι. Θεωρείται μάλιστα ένδειξη πολιτισμού, όταν η πολιτεία συμπεριφέρεται ευνοϊκά και με διακριτικότητα προς τα άτομα με ειδικές ανάγκες.

Στην κτηνιατρική

Επεξεργασία

Στην κτηνιατρική, ευθανασία είναι η γρήγορη κι ανώδυνη εκτέλεση των κατοικίδιων ζώων, που πρόκειται να πεθάνουν και δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να επιβιώσουν. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος για την πραγματοποίηση της ευθανασίας είναι οι ενδοφλέβιες ενέσεις χλωροφορμίου, χλωράλης σε πυκνό διάλυμα βαρβιτουρικών ή κορεσμένου διαλύματος θειικού μαγνησίου.

Νομοθεσία

Επεξεργασία
  • Αλβανία: η ευθανασία νομιμοποιήθηκε το 1999.[60]
  • Αυστραλία: Το 1995 η ευθανασία νομιμοποιήθηκε στο Βόρειο Διαμέρισμα.[61]
  • Βέλγιο: Το Κοινοβούλιο νομιμοποίησε την πρακτική της ευθανασίας στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2002.
  • Ελβετία: Παραμένουν απαγορευμένες όλες οι μορφές ευθανασίας μεταξύ των οποίων και η θανατηφόρα ένεση. Η ελβετική νομοθεσία ορίζει μόνο την προμήθεια μέσων για να διαπράξει κανείς αυτοκτονία.[62]
  • Ηνωμένο Βασίλειο: Η ευθανασία είναι παράνομη.
  • ΗΠΑ: Στις περισσότερες πολιτείες η ευθανασία απαγορεύεται. Το Όρεγκον ήταν η πρώτη πολιτεία των ΗΠΑ, που έκανε αποδεκτή με νόμο το 1994 την υποβοηθούμενη ιατρική αυτοκτονία. Το 2008 θεσπίστηκαν νόμοι υπέρ της ευθανασίας στην Ουάσινγκον και την Μοντάνα.[36]
  • Καναδάς: Η ενεργητική ευθανασία θεωρείται ως ανθρωποκτονία, ενώ η παθητική ευθανασία επιτρέπεται.[36]
  • Ιαπωνία: Δε διαθέτει επίσημους νόμους για την ευθανασία.[35]
  • Ιρλανδική Δημοκρατία: Η ευθανασία είναι παράνομη.
  • Λουξεμβούργο: Η ευθανασία νομιμοποιήθηκε με νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο στις 20 Φεβρουαρίου του 2008 και η επίσημη έγκρισή του έγινε στις 16 Μαρτίου του 2009.[63]
  • Ολλανδία: Το 2002 η χώρα νομιμοποίησε την ευθανασία, ανάμεσα στα άλλα και με τη μορφή της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας από γιατρό.[64]
  • Ταϊλάνδη: Στις 20 Μαρτίου του 2007 τέθηκε σε ισχύ Πράξη για την Εθνική Υγεία, στην οποία περιγράφονται οι όροι υπό τους οποίους επιτρέπεται η ευθανασία.[65]
  • Ελλάδα: Η νομοθεσία απαγορεύει αυστηρώς την ευθανασία στον άνθρωπο, ακόμα κι αν υποφέρει από κάποια ασθένεια που δε θεραπεύεται.[36]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα ΕΕ. σελ. 44. ISBN 9601508805. 
  2. ↑ «Διατριβή: Το δικαίωμα στο θάνατο στα πλαίσια της παροχής των υπηρεσιών υγείας: το δικαίωμα αυτοδιάθεσης της ζωής και η ευθανασία ως ιατρική πράξη - Κωδικός: 24086». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2022. 
  3. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα ΕΕ. σελ. 41-42. ISBN 9601508805. 
  4. ↑ «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2022. 
  5. ↑ «Ευθανασία». iatronet.gr. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2022. 
  6. ↑ «ευθανασία». Academic Dictionaries and Encyclopedias (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2022. 
  7. ↑ «ευθανατώ». Academic Dictionaries and Encyclopedias (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2022. 
  8. ↑ Γαλάνης, Π.· Παναγάκης, Α. (12 Οκτωβρίου 2019). «Το νομικό πλαίσιο της ευθανασίας στην Ελλάδα και διεθνώς» (PDF). Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2022. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Μπαλάνου, Σταματίνα (2014). «Το δικαίωμα στο θάνατο» (PDF). Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Νομικών Επιστημών. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2022. 
  10. ↑ «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2022. 
  11. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 48-49. ISBN 9601508805. 
  12. ↑ «Διατριβή: Η προβληματική της ευθανασίας - Κωδικός: 16105». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2022. 
  13. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 50-55. ISBN 9601508805. 
  14. ↑ «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2022. 
  15. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 92-93. ISBN 9601508805.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 «Διατριβή: Η προβληματική της ευθανασίας - Κωδικός: 16105». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2022. 
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 Αγορίτσα, Χριστίνα (Οκτώβριος 2007). «Προς ένα δικαίωμα στην Ευθανασία; Μια σύγκριση του ελληνικού και του γαλλικού δικαίου» (PDF). Αθήνα: Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, Τμήμα Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022.  line feed character in |title= at position 69 (βοήθεια)
  18. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 56-57. ISBN 9601508805. 
  19. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 57-60. ISBN 9601508805. 
  20. ↑ «Διατριβή: Η προβληματική της ευθανασίας - Κωδικός: 16105». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2022. 
  21. ↑ 21,0 21,1 Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ.Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 26. ISBN 9601508805. 
  22. ↑ Τριανταφυλλιά Βουλγαράκη, Το δικαίωμα στη ζωή και στο θάνατο. Ευθανασία – Στάσεις και πρακτικές επαγγελματιών υγείας[νεκρός σύνδεσμος], Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Σχολή Κοινωνικών Επιστημών, (Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία), Πάτρα 2020.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2022. 
  24. ↑ «Διατριβή: Η προβληματική της ευθανασίας - Κωδικός: 16105». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2022. 
  25. ↑ 25,0 25,1 «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  26. ↑ «ΙΠΠΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ: 89. – Ὅρκος». www.greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2022. 
  27. ↑ «Διατριβή: Το δικαίωμα στο θάνατο στα πλαίσια της παροχής των υπηρεσιών υγείας: το δικαίωμα αυτοδιάθεσης της ζωής και η ευθανασία ως ιατρική πράξη - Κωδικός: 24086». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2022. 
  28. ↑ «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2022. 
  29. ↑ «Διατριβή: Το δικαίωμα στο θάνατο στα πλαίσια της παροχής των υπηρεσιών υγείας: το δικαίωμα αυτοδιάθεσης της ζωής και η ευθανασία ως ιατρική πράξη - Κωδικός: 24086». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2022. 
  30. ↑ 30,0 30,1 «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2022. 
  31. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 31-33. ISBN 9601508805. 
  32. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 36-37. ISBN 9601508805. 
  33. ↑ 33,00 33,01 33,02 33,03 33,04 33,05 33,06 33,07 33,08 33,09 33,10 33,11 33,12 33,13 33,14 Κοζαμάνη, Αλεξάνδρα (2019). «Ευθανασία: Πρακτικές που εφαρμόζουν οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Bioethica. doi:10.12681/bioeth.20837. 
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 «Γιάκης Νικόλαος (2018 Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)) Η ευθανασία στην ελληνική πραγματικότητα, προβληματισμοί και στάσεις των συγγενών των ασθενών που νοσηλεύονται στη ΜΕΘ». freader.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2022. 
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 «Διατριβή: Η ευθανασία ως πρόβλημα του ποινικού δικαίου - Κωδικός: 40178». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2022. 
  36. ↑ 36,0 36,1 36,2 36,3 36,4 «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2022. 
  37. ↑ 37,0 37,1 «Διατριβή: Η προβληματική της ευθανασίας - Κωδικός: 16105». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  38. ↑ «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  39. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 68. ISBN 9601508805. 
  40. ↑ «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  41. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 64-70. ISBN 9601508805. 
  42. ↑ «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  43. ↑ «Διατριβή: Η προβληματική της ευθανασίας - Κωδικός: 16105». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  44. ↑ 44,0 44,1 «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  45. ↑ «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  46. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 89-91. ISBN 9601508805. 
  47. ↑ «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  48. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 138-143. ISBN 9601508805.
  49. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 140-141. ISBN 9601508805.
  50. ↑ 50,0 50,1 «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  51. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 134. ISBN 9601508805.
  52. ↑ 52,0 52,1 52,2 «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  53. ↑ «Γιάκης Νικόλαος (2018 Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)) Η ευθανασία στην ελληνική πραγματικότητα, προβληματισμοί και στάσεις των συγγενών των ασθενών που νοσηλεύονται στη ΜΕΘ». freader.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  54. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 128. ISBN 9601508805.
  55. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 136. ISBN 9601508805.
  56. ↑ «Διατριβή: Η προβληματική της ευθανασίας - Κωδικός: 16105». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  57. ↑ Πρωτοπαπαδάκης, Ευάγγελος (2003). Η Ευθανασία απέναντι στη σύγχρονη Βιοηθική. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλα Ε.Ε. σελ. 144-151. ISBN 9601508805.
  58. ↑ «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  59. ↑ «Διατριβή: Η φιλοσοφία και η ορθόδοξη πίστη απέναντι στην ευθανασία - Κωδικός: 41431». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  60. ↑ The third international symposium on bioethics Αρχειοθετήθηκε 2009-01-08 στο Wayback Machine., Ukraine, Kyiv, April 2004.
  61. ↑ «Legislative Assembly». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαρτίου 2011. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2009. 
  62. ↑ http://www.assistedsuicide.org/suicide_laws.html Assisted Suicide Laws Around the World,του Ντέρεκ Χάμφρι
  63. ↑ «AFP: Luxembourg to become third EU country to allow euthanasia». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2008. 
  64. ↑ Συζήτηση για την ευθανασία στον ιστότοπο του Υπουργείου Υγείας, Πρόνοιας και Αθλητισμού της Ολλανδίας
  65. ↑ พระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2550. (2550, 19 มีนาคม). ราชกิจจานุเบกษา, (เล่ม 124, ตอนที่ 16 ก).[νεκρός σύνδεσμος]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  • Μαστοράκης, Κωνσταντίνος Νικολάου, Η ευθανασία στα θρησκεύματα, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Θεολογίας, 2010.

Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ευθανασία&oldid=10289429"