Ζβελγκάιτις

Δούκας της Λιθουανίας

Ο Ζβελγκάιτις (λιθουανικά: Žvelgaitis, μτφ. «αυτός ο οποίος κοιτάει τριγύρω του», αποβιώσας το 1205) ήταν Δούκας της Λιθουανίας, ο πρώτος χρονολογικά ο οποίος αναφέρεται ως τέτοιος από αξιόπιστες πηγές. Η διήγηση της εκστρατείας του και του θανάτου του έχει διασωθεί έως σήμερα χάρη στο Χρονικό του Ερρίκου της Λιβονίας, έργο το οποίο συνεγράφη από Γερμανό χρονικογράφο κατά τις απαρχές του 13ου αιώνα και το περιεχόμενο του οποίου σχετίζεται με την Ιστορία της Λετονίας. Τα γεγονότα τα οποία περιγράφονται εντός αυτού εκτείνονται χρονικά εντός περιόδου μεταξύ 1186 και 1227.

Ζβελγκάιτις
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Žvelgaitis (Λιθουανικά) και Svelgates (Γερμανικά)
Γέννηση12ος αιώνας
Θάνατος1205
Ροπάζι
Αιτία θανάτουπεσών σε μάχη
Πληροφορίες ασχολίας

Βιογραφία Επεξεργασία

Η διήγηση του Ερρίκου της Λιβονίας Επεξεργασία

Ο Ζβελγκάιτις χαρακτηρίζεται ως «εύπορος και ισχυρός» εντός των κειμένων του Ερρίκου της Λιβονίας. Ωστόσο, δεν αποτελούσε ανώτατο άρχοντα, καθώς ηγείτο των στρατευμάτων εις όνομα άλλου, ισχυρότερου, ηγεμόνα, η ταυτότητα του οποίου, όμως, δεν είναι γνωστή, καθότι ουδεμία αναφορά προς αυτήν υπάρχει εντός του έργου.[1]

Το 1205, ο Ζβελγκάιτις ηγήθηκε στρατιωτικής δύναμης τουλάχιστον 2.000 ιππέων την οποία και οδήγησε προς τα βόρεια, από τη Λιθουανία προς τη Ρίγα, με απώτερο σκοπό να επιτεθεί και λεηλατήσει την Εσθονία.[2] Κατά την επιστροφή από την Εσθονία, εν μέσω χειμώνα, φορτωμένα με λάφυρα και Εσθονούς αιχμαλώτους, τα στρατεύματά του δέχθηκαν αιφνιδιαστική επίθεση και αποδεκατίστηκαν, ενώ διέσχιζαν χιονισμένη περιοχή, όπου το ύψος του χιονιού έφθανε ως τη μέση των στρατιωτών. Υπεύθυνοι για τη συγκεκριμένη επίθεση ήσαν οι Λίβονες και οι Γερμανοί της Ρίγας, υπό την ηγεσία του Βιέσταρντς, ηγεμόνα των Σεμιγαλλίων, οι οποίοι, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις αντίξοες καιρικές συνθήκες, αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν έλκηθρα. Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης μάχης, ο Ζβελγκάιτις σκοτώθηκε από ακόντιο το οποίο έριξε ο Γερμανός Τέοντορ Σίλλινγκ. Συνολικά, 1.200 Λιθουανοί ιππείς σκοτώθηκαν, ενώ, επίσης, οι Εσθονοί σκλάβοι σφαγιάστηκαν, ως αντίποινα για «εγκλήματα που είχαν πράξει στο παρελθόν» σε βάρος των Λιβόνων. Στη Λιθουανία, η μη επιστροφή του Ζβελγκάιτις και των στρατιωτών του είχε σημαντικό αντίκτυπο, καθώς, σύμφωνα με μαρτυρίες, περίπου πενήντα σύζυγοι Λιθουανών αυτοκτόνησαν από τη θλίψη τους, ελπίζοντας να ανταμωθούν εκ νέου με τους συζύγους τους, οι οποίοι είχαν σκοτωθεί κατά τη διάρκεια της μάχης.[3]

Ιστοριογραφικοί αναθεωρητισμοί Επεξεργασία

Σύμφωνα με τον Λιθουανό λόγιο Κεϊστούτις Π. Ντεβένις, οι Νταουγιότας και Βιλιγκάιλα, δύο εκ των, συνολικά, πέντε παλαιών δουκών οι οποίοι αναφέρονται εντός συνθήκης η οποία υπεγράφη το 1219 με την Γαλικία-Βολυνία,[4] πιθανώς να ήσαν απόγονοι του Ζβελγκάιτις.[5]

Το μυστήριο σχετικά με τον τάφο του Ζβελγκάιτις Επεξεργασία

Ορισμένες αρχαιολογικές εκτιμήσεις τοποθετούν ως επίκεντρο των εδαφών υπό τον έλεγχο του Ζβελγκάιτις την περιοχή πλησίον του Ζαγκάρε, δίχως, ωστόσο, αυτό να αποτελεί κοινώς αποδεκτή εκτίμηση.[5] Σε κοντινή απόσταση της πόλης, βρίσκεται τύμβος ο οποίος φέρει την ονομασία του δούκα Ζβελγκάιτις. Παράλληλα, πιστεύεται πως η κατοικία του ήταν χτισμένη επάνω από τον τάφο του, ωστόσο, σήμερα, κανένα κατάλοιπο αυτής δεν σώζεται.[6] Σύμφωνα με τους τοπικούς θρύλους, υπάρχει υπόγειο μυστικό πέρασμα το οποίο συνδέει τον τύμβο του Ζβελγκάιτις με άλλο τύμβο, ο οποίος βρίσκεται στο Ράκτουβε της Λετονίας. Ο τάφος βρίσκεται επί της αριστερής όχθης του ποταμού Σβέτε και νοτιοανατολικά του δρόμου ο οποίος οδηγεί στο Άκμενε. Το μήκος του είναι, περίπου, της τάξεως των 830 μέτρων, ενώ, σε ορισμένα σημεία του, το ύψος του είναι της τάξεως των 20 μέτρων. Εργασίες ανασκαφών οι οποίες έλαβαν χώρα στη συγκεκριμένη τοποθεσία οδήγησαν στην ανεύρεση αριθμού αντικειμένων.[6][7]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. (Αγγλικά) Kooper, Erik S.· Levelt, Sjoerd (2020). The Medieval Chronicle 13. BRILL. σελ. 192-193. ISBN 978-90-04-42856-0. 
  2. (Αγγλικά) Baranauskas, Tomas (2000). Lietuvos valstybės ištakos. VAGA. σελ. 267. ISBN 978-54-15-01495-8. 
  3. (Αγγλικά) Baranauskas, Tomas. «VI. The Development of the Lithuanian State in the 13th Century». The Formation of the Lithuanian State. lietuvos.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Οκτωβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2020. 
  4. (Αγγλικά) Katchanovski, Ivan· Kohut, Zenon E.· Nebesio, Bohdan Y.· Yurkevich, Myroslav (2013). Historical Dictionary of Ukraine (2η έκδοση). Scarecrow Press. σελ. 47. ISBN 978-08-10-87847-1. 
  5. 5,0 5,1 (Αγγλικά) Devenis, Keistutis P. (2002). Ancient Lithuania and the History of Deltuva. VAGA. σελ. 77. 
  6. 6,0 6,1 (Αγγλικά) «The path of archeological objects». zagaresrp.am.lt. 7 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2020. [νεκρός σύνδεσμος]
  7. (Αγγλικά) «The Mound of Zvelgaitis». turizmogidas.lt. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2020.