Ο Ιοταπιανός, λατιν.: Jotapianus, πλήρες όνομα Marcus F. Ru. Jotapianus (απεβ. π. 249) ήταν σφετεριστής στις ανατολικές επαρχίες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Φιλίππου του Άραβα, γύρω στο 249. Ο Ιοταπιανός είναι γνωστός από τα σπάνια νομίσματά του και από αφηγήσεις στους Αυρήλιο Βίκτωρα (Caesares xxix.2), Ζώσιμο (i.20.2 και i.21.2) και Πολέμιο Σίλβιο (Laterculus).

Ιοταπιανός
Αντωνινιανός με επιγρ. IMP C M FR IOTAPIANVS AV / VICTORIA AVG
Γενικές πληροφορίες
Θάνατος249
Συρία
Συνθήκες θανάτουανθρωποκτονία
Χώρα πολιτογράφησηςΑρχαία Ρώμη
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
στρατιωτικός[1]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΡωμαίος αυτοκράτορας
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία Επεξεργασία

Καταγωγή Επεξεργασία

Ο Ιοταπιανός ήταν μέλος της αυτόχθονης αριστοκρατίας της Εγγύς Ανατολής. Το όνομά του είναι παρόμοιο με εκείνο της βασίλισσας Ιουλίας Ιοτάπας του βασιλείου της Κομμαγηνής, επομένως θα μπορούσε να ήταν μέλος της βασιλικής οικογένειας της Κομμαγηνής των Οροντιδών, η οποία είχε χάσει την εξουσία της υπέρ των Ρωμαίων υπό τον αυτοκράτορα Βεσπασιανό το 72.

Ο Αυρήλιος Βίκτωρ αναφέρει, ότι ο Ιοταπιανός ισχυριζόταν ότι κατάγεται από έναν Αλέξανδρο. Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, αναφερόταν στον Αλέξανδρο Σεβήρο, ενώ άλλοι μελετητές σημειώνουν ότι ο βασιλιάς Αντίοχος Α΄ Θεός της Κομμαγηνής ισχυριζόταν ότι κατάγεται από τον Έλληνα βασιλιά Αλέξανδρο τον Μεγάλο. Θα μπορούσε να είναι πιθανός απόγονος των τέκνων του Γαΐου Ιουλίου Αλεξάνδρου και της Ιουλίας Ιοτάπας της Κομμαγηνής, δηλ. των Γάιου Ιούλιου Αγρίππα ή του αδελφού του Γάιου Ιούλιου Αλεξάνδρου Βερενικιανού ή της αδελφής τους Ιουλίας Ιοτάπας, από την Ηρωδιανή Δυναστεία.

Εξέγερση και θάνατος Επεξεργασία

Ο Ιοταπιανός ηγήθηκε μίας εξέγερσης που ξεκίνησε στη Συρία, προς το τέλος της διακυβέρνησης του Φιλίππου, ενάντια στην αύξηση της φορολογίας που διέταξε ο rector Orientis Πρίσκος, αδελφός του Φιλίππου. Είναι πιθανό ότι ο Φίλιππος ευνόησε κατά κάποιο τρόπο την Αραβία έναντι των άλλων ανατολικών επαρχιών, αφού η κυριαρχία του δεν έγινε αθόρυβα αποδεκτή από τον τοπικό πληθυσμό. Ο Ιοταπιανός έκανε την Αντιόχεια πρωτεύουσά του, αλλά η εξέγερση έλαβε τέλος και ο Ιοταπιανός σκοτώθηκε από τους δικούς του στρατιώτες, πιθανώς κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του αυτοκράτορα Δεκίου.

Νομισματοκοπία Επεξεργασία

Έχουν βρεθεί νομίσματα, που εκδόθηκαν από τον Ιοταπιανό. Όλα είναι αντωνινιανοί, όλα δείχνουν ένα χονδροειδές σχέδιο και όλα έχουν πίσω επιγραφή VICTORIA AVG., που εορτάζει μία νίκη των εξεγερμένων επί των στρατευμάτων του Φιλίππου ή μάλλον «τη δύναμη του αυτοκράτορα να κατακτήσει» (Roman Imperial Coins, 4.3). Έχει προταθεί ότι ο Ιοταπιανός εξέδωσε επίσης χρυσά νομίσματα (aureus), κανένα από τα οποία δεν είναι γνωστό ότι έχει διασωθεί.

Η εμπρός όψη έχει την επιγραφή IMP. M. F. RV. OTAPIANUS AV[G]. Τα νομίσματα είναι η μόνη πηγή για τα ονόματά του: το M. F. RV. θα μπορούσε να επεκταθεί ως Marcus Fulvius Rufus. Επιπλέον, η τεχνοτροπία τους υποδηλώνει, ότι η εξέγερση ήταν σύντομη και εξαπλώθηκε σε μία μικρή περιοχή, αφού ο Ιοταπιανός δεν έλεγχε κανένα σημαντικό νομισματοκοπείο.

Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία

  • Meckler, Michael and Christian Körner, "Jotapianus", s.v. "Philip the Arab and Rival Claimants of the later 240s", in DIR (1999).

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Ανακτήθηκε στις 17  Ιουνίου 2019.