Ιστορία του επαγγελματικού προσανατολισμού στην Ελλάδα

Η ιστορία του επαγγελματικού προσανατολισμού στην Ελλάδα αφορά την περίοδο από το 1950 έως το 2010 κατά την οποία και συστηματοποιούνται οι λειτουργίες του επαγγελματικού προσανατολισμού στην Ελλάδα[Σημ 1] Οι ιστορικοί περίοδοι 1950 - 1975, 1975 - 1985, 1985 - 1994, 1994 -2010 συνδέονται με οικονομικές περιόδους της ελληνικής ιστορίας και του αντίστοιχου νομικού πλαισίου που τις διέπει.[1] [Σημ 2] Ο επαγγελματικός προσανατολισμός στην Ελλάδα, εμφανίστηκε αρκετά αργότερα σε σχέση με τις χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Η ιστορική του εξέλιξη συνδέεται με την προσπάθεια της ελληνικής αστικής τάξης να αναπτυχθεί βιομηχανικά: α) εκσυγχρονίζοντας το θεσμικό πλαίσιο διακυβέρνησης και διοίκησης του ελληνικού κράτους και β) κατευθύνοντας ένα μέρος του εργατικού δυναμικού στη μεταποίηση[2].

Περίοδος 1950-1975 Επεξεργασία

Με το ν.δ 2656/53 στο Φ.Ε. Κ. 299/31-10-1953 στο άρθρο 3, παρ. 3 "περί οργάνωσης και ελέγχου της αγοράς εργασίας" δίνεται και ένας πρώτος ο ορισμός της έννοιας του επαγγελματικού προσανατολισμού : " ο επαγγελματικός προσανατολισμός δέον να λαμβάνει υπ" όψιν αφ' ενός μεν την σωματικήν και ψυχικήν ικανότητα, την κλίσιν και τας οικονομικάς και οικογενειακάς συνθήκας του ζητούντος επαγγελματικόν προσανατολισμόν και αφ' εταίρου την κατάστασην της αγοράς εργασίας και την προοπτικήν της επαγγελματικής εξελίξεως. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός συνδυάζει τα ιδιαίτερα διαφέροντα δια την εκλογήν επαγγελμάτων με τας γενικότερας οικονομικάς και κοινωνικάς απόψεις και την γενικότερη κοινωνική πολιτικήν".

Υπουργείο εργασίας Επεξεργασία

Με απόφαση του υπουργού εργασίας, καθιερώνεται ο επαγγελματικός προσανατολισμός στο χώρο του υπουργείου εργασίας (Φ.Ε.Κ 189/22.09.1953 τευχ. Β) "περί καθορισμού των οργάνων και του τρόπου διοίκησης της υπηρεσιακής σχολής επαγγελματικού προσανατολισμού" το 1954 [4] Με βάση αυτό το νομικό πλαίσιο θα λειτουργήσει ειδική σχολή από την οποία θα βγουν οι πρώτοι σύμβουλοι επαγγελματικού προσανατολισμού.

Υπουργείο παιδείας Επεξεργασία

Με το ν.δ. 3971/1959 ιδρύονται κατώτερες επαγγελματικές σχολές καθώς και σχολή εκπαιδευτικών λειτουργών επαγγελματικής εκπαίδευσης [5] στο πρόγραμμα της οποίας ενσωματώνεται το αντικείμενο του επαγγελματικού προσανατολισμού με τίτλο "εισαγωγή στην οδηγητικήν"[3] Ως σχολικό μάθημα εμφανίζεται στο επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα του 1966 καθώς και στα αντίστοιχα αναλυτικά προγράμματα του 1967 και 1969 να διδάσκεται μια ώρα την εβδομάδα στη Β΄και Γ΄τάξη του γυμνασίου έως το 1973 όπου και σταματά να διδάσκεται ως χωριστό διακριτό σχολικό μάθημα και ενσωματώνεται στα σχολικά μαθήματα "αγωγή του πολίτου" και "οικονομία".[4]

Περίοδος 1975 -1985 Επεξεργασία

Υπουργείο εργασίας Επεξεργασία

Το θεσμικό πλαίσιο του Επαγγελματικού προσανατολισμού στα πλαίσια προγραμμάτων που υλοποιεί ο Ο.Α.Ε.Δ. επηρεάζεται η διαμόρφωσή του από τον πλαίσιο λειτουργίας του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Ιδρύματος Εργασίας. Από το 1983 οι προσφερόμενες υπηρεσίες επαγγελματικού προσανατολισμού δεν περιορίζονται στην απλή πληροφόρηση, αλλά καταρτίζουν προγράμματα για νέους 15 -18 χρονών σύντομης κατάρτισης σε νέα επαγγέλματα. Στη σύντομη αυτή κατάρτιση δίνεται η δυνατότητα στους νέους να διαπιστώσουν μόνοι τους πιο επάγγελμα ταιριάζει καλύτερα στις ικανότητες, τα ενδιαφέροντά και στο σύστημα αξιών τους.

Οι υπηρεσίας του Ο.Α.Ε.Δ. :[5]

  1. παρέχουν επαγγελματική και εκπαιδευτική πληροφόρηση
  2. ενεργούν ψυχοκοινωνικές εξετάσεις
  3. συντάσσουν επαγγελματικές μονογραφίες

Υπουργείο παιδείας Επεξεργασία

Η αναδιάρθρωση του εργατικού δυναμικού λόγω της οικονομικής κρίσης και της ένταξης της Ελλάδας στην Ε. Ο. Κ. μετατοπίζεται από τις υπηρεσίες του Ο.Α.Ε.Δ. στις υπηρεσίες του Υπ. Παιδείας αφήνοντας για τις υπηρεσίες του Ο.Α.Ε.Δ. τους μαθητές που δεν συνεχίζουν την σχολική εκπαίδευση. Στην στην επικράτηση της αλλαγής πολιτικής σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσουν οι εισηγήσεις μελών του Κέντρου Εκπαιδευτικών Μελετών Και Επιμόρφωσης (Κ.Ε.Μ.Ε.) τα οποία μετεκπαιδεύτηκαν σε θέματα Επαγγελματικού Προσανατολισμού στη Μ. Βρετανία και τη Γαλλία. Με το άρθρο 28 του ν. 309/76 "περί οργανώσεως και διοικήσεως της γενικής εκπαιδεύσεως" ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός εισάγεται ως υποχρεωτικό μάθημα στις γυμνασιακές τάξεις[Σημ 3]  και μετατρέπεται σε Σχολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό.

Στο πλαίσιο αυτό: 

  1. διοργανώνονται πενθήμερα και διήμερα σεμινάρια στα οποία ενημερώνονται οι εκπαιδευτικοί για τα επίσημα αναλυτικά προγράμματα σπουδών του ΥΠ. παιδείας
  2. με συγχρηματοδότηση από την ΕΟΚ 450 εκπαιδευτικοί επιμορφώνονται σε πεντάμηνα σεμινάρια για την εφαρμογή του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού οι οποίοι μαζί με τους 50 που είχαν επιμορφωθεί στο εξωτερικό αποτελούν τα πρώτα στελέχη υλοποίησης των στόχων του Σχολικού και Επαγγελματικού Προσανατολισμού στην εκπαίδευση.
  3. η Κ.Ε.Μ.Ε. σε συνεργασία με τον Ο.Α.Ε.Δ. εκδίδει τον πρώτο Οδηγό Επαγγελμάτων.

Περίοδος 1985-1994 Επεξεργασία

Την περίοδο αυτή εμφανίζονται υπηρεσίες επαγγελματικού προσανατολισμού και στον ιδιωτικό τομέα με συνέπεια την αύξηση επαγγελματιών οι οποίοι ασχολούνται με τον επαγγελματικό προσανατολισμό. Η αύξηση των επαγγελματιών, που ασχολείται με τον επαγγελματικό προσανατολισμό, εκφράζεται μέσω της Ελληνικής Εταιρείας Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΕΛ.Ε.ΣΥ.Π.) η οποία εκδίδει σχετικό περιοδικό και διοργανώνει δράσεις που συμβάλουν στην εξάπλωση του θεσμού.[6]

Τριτοβάθμια εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα] Επεξεργασία

Στα πανεπιστήμια εκπαιδεύονται εκπαιδευτικοί και όχι μόνο σε σχετικά αντικείμενα με τον επαγγελματικό προσανατολισμό. Δημιουργούνται θέσεις Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (Δ.Ε.Π.) με αντικείμενο την συμβουλευτική και τον επαγγελματικό προσανατολισμό.[6]

Δευτεροβάθμια εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα] Επεξεργασία

Με το νόμο 1566/85 ιδρύονται συντονιστικά κέντρα με σκοπό να βοηθούν και να συντονίζουν εκπαιδευτικούς που θα υλοποιούσαν λειτουργίες του επαγγελματικού προσανατολισμού σε μαθητές που φοιτούσαν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση οι συντονιστές αυτοί με το ν. 1986/87 ονομάζονται υπεύθυνοι σχολικού και επαγγελματικού προσανατολισμού (Σ.Ε.Π.) ενώ προβλέπεται τα τα σχετικά μαθήματα να διδάσκονται από επιμορφωμένους καθηγητές όλων των ειδικοτήτων με προτεραιότητα αυτούς που έχουν επιμορφωθεί σε σχετικά σεμινάρια.

Το 1994 καταργείται ο ΣΕΠ από την Α΄ και την Β΄ του γυμνασίου.

Περίοδος 1994- 2010 Επεξεργασία

Στα πλαίσια του Β' Επιχειρησιακού Πρόγραμματος Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ) [1]-, ιδρύεται το Εθνικό Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Κ.Ε.Π.) με Π.Δ. (Φ.Ε.Κ. 179/29-7-1998) με σκοπό:

1.    την επιστημονική υποστήριξη του Υπουργείου Παιδείας και Εργασίας που σχεδιάζουν και εφαρμόζουν την πολιτική του Επαγγελματικού Προσανατολισμού στη χώρα μας.

2.    την ανάπτυξη της επικοινωνίας και τον συντονισμό δράσης των δημοσίων και ιδιωτικών φορέων παροχής υπηρεσιών Επαγγελματικού Προσανατολισμού.

3.    την δημιουργία εθνικού δικτύου ενημέρωσης και πληροφόρησης όλων των ενδιαφερομένων φορέων σε θέματα εκπαίδευσης κατάρτισης, τις επιχειρήσεις και ανταλλαγών με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

4.    την παροχή υπηρεσιών Επαγγελματικού Προσανατολισμού στους αρμόδιους κρατικούς φορείς, σε φορείς επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, στις επιχειρήσεις καθώς και στις οργανώσεις των εργοδοτών και των εργαζομένων.

5.    την εκπαίδευση, κατάρτιση και επιμόρφωση στελεχών του τομέα Επαγγελματικού Προσανατολισμού σε συνεργασία ή και συμπληρωματικά με τους υπάρχοντες φορείς των δύο Υπουργείων (ΥΠΕΠΘ, Εργασίας).

6.    την πιστοποίηση της επάρκειας προσόντων στελεχών του τομέα Επαγγελματικού Προσανατολισμού και την τήρηση αντιστοίχου μητρώου.

7.    την ανάπτυξη κριτηρίων και προτύπων μεθόδων αξιολόγησης ανθρώπινου δυναμικού για την εκπαίδευση και κατάρτιση.

8.    την συνεργασία για θέματα αρμοδιότητας του με οργανισμούς, κέντρα και ινστιτούτα της ημεδαπής και της αλλοδαπής προς επίτευξη των στόχων του.

Τριτοβάθμια εκπαίδευση Επεξεργασία

Με τη χρηματοδότηση του Β' Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ) ιδρύονται:

  • Γραφεία διασύνδεσης στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) και στα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Τ.Ε.Ι.) τα οποία στοχεύουν να συνδέσουν την παρεχόμενη εκπαίδευση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ
  • Από το ακαδημαϊκό έτος 1993-94 (Φ.Ε.Κ. 55/28.01.1994) λειτουργεί το πρώτο μεταπτυχιακό πρόγραμμα με τίτλο Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός, που παράγει τους πρώτους ειδικούς επαγγελματικούς συμβούλους με δυνατότητες ψυχολογικής υποστήριξης που την έχουν ανάγκη στο τμήμα Φ.Π.Ψ. της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Αθηνών.
  • Από το 1998 λειτουργούν παρόμοια προγράμματα δυο εξαμήνων σε ετήσια βάση που εκπαιδεύει ειδικευμένους λειτουργούς Συμβουλευτικής και Επαγγελματικού Προσανατολισμού στη ΣΕΛΕΤΕ (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα)[7]

Δευτεροβάθμια εκπαίδευση Επεξεργασία

Με τον νέο νόμο για την εκπαίδευση 2525/97 οργανώνονται μέσα στην εκπαίδευση ένα δίκτυο Κέντρων Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΚΕ.ΣΥ.Π). ανά νομό και Γραφεία Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΓΡΑ.ΣΥ.Π)[Σημ 4] ανά σχολική μονάδα.

Παράλληλα επιμορφώνονται οι, εκπαιδευτικοί που θα τα στελεχώσουν ως υπεύθυνοι Σ.Ε.Π., ειδικοί πληροφόρησης και καθηγητές σύμβουλοι σε διάφορα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Το πρόγραμμα «επιμόρφωση καθηγητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό και τη συμβουλευτική» είχε σαν βασικό σκοπό την ανάπτυξη δεξιοτήτων Παιδαγωγού – Συμβούλου, ώστε να μπορούν να ασκούν, αλλά και να οριοθετούν τους ρόλους τους ως διαμεσολαβητές και εμψυχωτές της ανάπτυξης της προσωπικότητας των μαθητών στην πορεία τους για την επίτευξη των στόχων που οι ίδιοι έχουν θέσει σχετικά με το εκπαιδευτικό και επαγγελματικό τους μέλλον. Οι καθηγητές εκπαιδεύτηκαν στην ανάπτυξη της αυτογνωσίας τους, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας[Σημ 5] με στόχο την αποτελεσματικότερη σχέση τους με μαθητές , γονείς και γενικότερα με εκπροσώπους και στελέχη της σχολικής κοινότητας. Η όλη φιλοσοφία του προγράμματος είχε σχεδιασθεί κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να βοηθηθούν οι επιμορφωμένοι να αποκτήσουν το απαραίτητο θεωρητικό υπόβαθρο του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού και τηςσυμβουλευτικής, να συμμετάσχουν σε πρόγραμμα προσωπικής ανάπτυξης και να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις , εμπειρίες και δεξιότητες και να εισαχθούν σε βασικές έννοιες και προβληματισμούς άλλων συναφών επιστημών που θα τους βοηθήσουν γενικά να διεξάγουν επιτυχώς το έργο τους.[8]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1.  εισαγωγή του επαγγελματικού προσανατολισμού στην εκπαίδευση, επιμόρφωση - κατάρτιση ειδικά εκπαιδευμένων λειτουργών για την υλοποίηση των λειτουργιών του Επαγγελματικού προσανατολισμού, επιστιμονικοποίηση του θεσμού.
  2. Οι Κασσωτάκης, Μ., & Φωτιάδου - Ζαχαρίου, Τ. (2002), στο " Η εφαρμογή και εξέλιξη του Επαγγελματικού προσανατολισμού στην Ελλάδα". Στο Μ. Κασωτάκης (Επιμ.), Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός (σσ. 73-78) Αθήνα: Δαρδανός, χρησιμοποιούν τις περιόδους 1953-1967, 1967-1975 και 1976- 1997, με βασικό κριτήριο ομαδοποίησης, την προσπάθεια εισαγωγής του θεσμού στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
  3. στοχεύει μεταξύ άλλων να βοηθήσει τους μαθητές να συνειδητοποιήσουν τις κλίσεις και τις δυνατότητές τους.
  4. Αργότερα μετονομάστηκαν σε Γραφεία Σχολικού και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΓΡΑ. ΣΕΠ.).
  5. Με βάση δεξιότητες που αναπτύσσονται στα πλαίσια της συμβουλευτικής ψυχολογίας

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Βενέτης, Σ (Ιούλιος -Σεπτέμβριος 2008). «Σύντομη Ιστορική Εξέλιξη του Θεσμού Επαγγελματικού Προσανατολισμού στην Ελλάδα (1950-2000)». Κοινωνιόγραμμα (Αθήνα: Σύλλογος Ελλήνων Κοινωνιολόγων) (81): 12-15. 
  2. Κασσωτάκης, Μ (2000α). Η πληροφόρηση για τις σπουδές και τα επαγγέλματα. Αθήνα: Γρηγόρης. σελ. 18. ISBN ISBN ISBN 960-333-201-1. Check |isbn= value: invalid character (βοήθεια). 
  3. Harris, K, Κ· Δέρας, Π (1996). Εισαγωγή στην Οδηγητικήν. Ο Σχολικός και Επαγγελματικός Προσανατολισμός και η ψυχολογική καθοδήγησης των μαθητών. Αθήνα: ΣΕΛΕΤΕ. 
  4. Βρετάκου, Β (1995). Ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός στην Ελλάδα. Αθήνα: Παπαζήσης. σελ. 149, 158, 171. 
  5. Κωνσταντόπουλος, Χ (1993). Θεσμοί και Φορείς Καταπολέμησης της Ανεργίας στην Ελλάδα (1920-1992). Αθήνα: ΟΑΕΔ. σελ. 14,15, 21, 22, 144, 145. 
  6. 6,0 6,1 Δημητρόπουλος, Ε (1998). Συμβουλευτική και Επαγγελματική Αγωγή στην Ελλάδα μια περιγραφική Αξιολογική Παρουσίαση. Λευκωσία: Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. σελ. . 38-55. ISBN ISBN 9963-0-4301-01 Check |isbn= value: invalid character (βοήθεια). 
  7. Κασσωτάκής, Μ· Φωτιάδου -Ζαχαρίου (2002). Κασσωτάκης, επιμ. Η εφαρμογή και εξέλιξη του Επαγγελματικού προσανατολισμού στην Ελλάδα στο Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός Θεωρία και Πράξη. Αθήνα: Τυπώθητω - Δαρδανός. σελ. 94. ISBN 960-402-077-3. Check |isbn= value: invalid character (βοήθεια). 
  8. Μαλικίωση - Λοϊζου, Μ (2001). Πρόγραμμα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών στη συμβουλευτική και τον επαγγελματικό προσανατολισμό: Μία προσωπική εκτίμηση. στο Πρακτικά Α΄Διεθνούς Συνεδρίου του ΕΚΕΠ. Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Κ.Ε.Π.) (Αθήνα 9-11/5/2001). σελ. 281-291.