Βικιπαίδεια

Κανίλιο

ενορία της Ανδόρρας

Το Κανίλιο (καταλανικά: Canillo‎‎) είναι μια από τις ενορίες της Ανδόρρας αλλά και το όνομα της πρωτεύουσας της. Η ενορία θεωρείται το θρησκευτικό κέντρο της Ανδόρρας με το Ιερό και το Παρεκκλήσι της Παναγίας της Μεριτσέλ, προστάτη της Ανδόρρας, και διαθέτει μια από τις καλύτερα διατηρημένες ρομανικές εκκλησίες στα Πυρηναία, τη Σαντ Ζοάν ντε Κασέλς. Σύμφωνα με την απογραφή του 2019 η ενορία έχει 4.325 κατοίκους, ενώ η πόλη 2.213 κατοίκους.[3] Παρά το γεγονός ότι έχει τουριστική κλίση, η ενορία του Κανίλιο διατηρεί ακόμα πολλά χαρακτηριστικά της κτηνοτροφικής και αγροτικής παραγωγής.

Κανίλιο
Ο Ναός του Σαντ Ζοάν ντε Κασέλς

Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Κανίλιο
42°33′59″N 1°36′3″E
ΧώραΑνδόρρα[1]
Διοικητική υπαγωγήΑνδόρρα
Διοίκηση
 • d:Q98688669d:Q98688674 (από 2019)
Έκταση121 km²
Υψόμετρο1.526 μέτρα
Πληθυσμός5.781 (2023)[2]
Ταχ. κωδ.AD100
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Γεωγραφία Επεξεργασία

Στους οικισμούς της ενορίας του Κανίλιο περιλαμβάνονται οι Σολντέου, Μπορντές ντ'Ενβαλίρα, Ελ Ταρτέρ, Σαντ Περέ, Ρανσόλ, Ελς Πλανς, Ελ Βιλάρ, Λ'Αρμιάνα, Λ'Αλντόσα, Ελ Φορν, Ινκλές, Πρατς, Μεριτσέλ και Μολιέρες. Σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ανδόρρα, το Κανίλιο χωρίζεται σε veïnats (γειτονιές). Η ενορία του Κανίλιο είναι η μεγαλύτερη ενορία της Ανδόρρας, με έκταση 121 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Στις σημαντικές φυσικές τοποθεσίες της ενορίας περιλαμβάνονται η κοιλάδα του Ινκλές, η κοιλάδα του Ρανσόλ και η κοιλάδα του Μοντώπ. Στο μονοπάτι πεζοπορίας της κοιλάδας του Ινκλές βρίσκεται η Εστανύ ντε Ζουκλά, η μεγαλύτερη λίμνη στην Ανδόρα, με έκταση 21,3 εκτάρια (0,21 km²).[4]

Ιστορία Επεξεργασία

 
Η ρομανική εκκλησία του 12ου αιώνα του Σαντ Ζοάν ντε Κασέλς.
 
Ο ποταμός Μοντώπ στο Κανίλιο με την εκκλησία του Σαν Σερνί.

Η ετυμολογική προέλευση του ονόματος της ενορίας Ορντίνο και της πρωτεύουσάς της είναι προ-ρωμαϊκή, ιβηρική ή κελτική. Αναφέρεται για πρώτη φορά στο Acta de Consagració i Dotació de la Catedral de la Seu d'Urgell (Πράξη Καθαγιασμού και Δωρεάς του Καθεδρικού Ναού του Λα Σέου ντ'Ουργκέλ), κατά τον 9ο αιώνα, ως Kanillave ή Sant Serni de Kanillave. Αργότερα αναφέρεται ως Canilau όπως εμφανίζεται σε ένα έγγραφο του 1176.[5]

Στο Πρατς βρίσκεται το ιερό του Ροκ ντε λες Μπρουίσες, ένα σύνολο λαξευτών βράχων με τελετουργικά θέματα που χρονολογούνται από την Εποχή του Χαλκού και την Ιβηρική εποχή, μέχρι τον Πρώιμο Μεσαίωνα. Αρχικά ήταν ιερή τοποθεσία από όπου οι Ίβηρες εξήγαγαν λίθινη πούδρα για να φτιάξουν αλοιφές.[6] Τα ύστερα γοτθικά απομεινάρια όπως η νεκρόπολη του Σαντ Ζοάν ντε Κασέλς ή αυτή στην άκρη του Σαντ Σερνί ντε Κανίλιο στα τέλη του 7ου και 8ου αιώνα αποτελούν απόδειξη του πρώιμου χριστιανισμού στην Ανδόρρα.[7][8]

Η ενορία διατηρεί τον παραδοσιακό της χαρακτήρα από τη Μεσαιωνική Περίοδο, συμπεριλαμβανομένων παλαιών μύλων και παραδοσιακών οικιών. Όπως ο αλευρόμυλος του Πεάνο, ένα δείγμα των παλιών πηγών πλούτου της χώρας και τα κτίρια που βρίσκονται στην παλιά συνοικία της πρωτεύουσας, όπως το Κα Αρμανύ, το Καλ Φλούις ή το Καλ Φερέρ Νου Ferrer, επίσης στην παλαιά συνοικία του Σολντέου ή Ινκλές.[9]

Η εκκλησία του Σαντ Ζοάν ντε Κασέλς, ρομανικό κτίσμα των τελών του 11ου αιώνα, είναι ίσως μια από τις πιο εμβληματικές εκκλησίες του Πριγκιπάτου. Μέσα στο ναό υπάρχει ρωμανικό γύψινο ανάγλυφο της Μεγαλειότητος σε μια τοιχογραφία (12ος αιώνας) και ένα γοτθικό εικονοστάσιο του 16ου αιώνα με γερμανικές και ιταλικές επιρροές.[10] Στις άλλες εκκλησίες του Κανίλιο περιλαμβάνονται η ενοριακή εκκλησία Σαντ Σερνί που βρίσκεται στην παλιά πόλη, κτίσμα του 12ου αιώνα με τη δομή και τα εσωτερικά στοιχεία μπαρόκ ύφους (17ος-18ος αιώνας), η εκκλησία του Σαντ Μιγκέλ ντε Πρατς (12ος-13ος αιώνας) και η εκκλησία του Σάντα Κρέου ντε Κανίλιο (1781) στις όχθε του ποταμού Βαλίρα.[11]

Πολιτισμός και λαογραφία Επεξεργασία

Η πόλη απεικονίζεται στον θρύλο της Ανδόρρας El buner d'Ordino, στον οποίο ένας γκαϊντατζής από την ενορία του Ορντίνο, καθ' οδόν προς ένα πανηγύρι στο Κανίλιο, δέχεται επίθεση από λύκους, αλλά τους φοβίζει παίζοντας την γκάιντά του.[12]

Η ενορία σχετίζεται στενά με τον εθνικό θρύλο του Καρλομάγνου. Ο θρύλος αναφέρει ότι ο Καρλομάγνος εισήλθε μέσα από τις κοιλάδες στο Ινκλές, και έφτιαξε έναν κρίκο στο όρος του Πικ Νέγκρε του Γιουκλά για να δέσει το άλογό του, ορίζοντας τα σύνορα μεταξύ της Ανδόρρας και του Σαμπαρτές (Αριέζ), μιας μικρής πόλης στο σημερινό Ταρασκόν. Όχι πολύ μακριά από το μέρος που βρέθηκε το Creu Gótica de Carlemany (Γοτθικός Σταυρός του Καρλομάγνου), υπάρχει ένα αφιέρωμα στους σιδηρουργούς της χώρας.[13][14]

 
Γλυπτό του Καρλομάγνου που βρίσκεται στο Κανίλιο.

Επίσης, το Creu dels Set Braços (Σταυρός των Επτά Χεριών) βρίσκεται στην ενορία. Ο σταυρός είναι η προέλευση του τραγικού μύθου για ένα αγόρι από το Πρατς που πίστευε ότι ο διάβολος θα μπορούσε να τον βρει κάποια μέρα. Σκότωσε κατά λάθος έναν από τους φίλους του που ήθελε να τον τρομάξει για να του κάνει πλάκα αφού επέστρεψε από την πόλη Κανίλιο για να φέρει ένα βαρέλι κρασί. Το σώμα εξαφανίστηκε μυστηριωδώς, κάποιοι λένε από τον ίδιο τον διάβολο. Στον τόπο όπου συνέβη το ατύχημα, τοποθετήθηκε ένας σταυρός ώστε οι περαστικοί να θυμούνται και να συγκινούνται από τις συνέπειες μιας τέτοιας άσχημης πράξης. Ο σταυρός είχε επτά χέρια, όπως επτά ήταν οι νέοι που ήθελαν να κάνουν πλάκα στον συμπατριώτη τους. Ένας από αυτούς εξαφανίστηκε και, περιέργως, ο σταυρός έχασε επίσης ένα από τα χέρια του.[15]

Το Κανίλιο είναι η τοποθεσία του Ιερού της Παναγίας του Μεριτσέλ. Σύμφωνα με τον μύθο, ένας βοσκός βρήκε την εικόνα της Παναγίας μια ήμερα του χειμώνα κάτω από μερικά ανθισμένα τριαντάφυλλα και αποφάσισε να την πάρει σπίτι. Η εικόνα, ωστόσο, επέστρεψε τρεις φορές στο ίδιο μέρος όπου βρέθηκε. Τελικά, οι Ανδορρανοί αποφάσισαν να χτίσουν ένα παρεκκλήσι εκεί.[16] Το 1873, το Γενικό Συμβούλιο των Κοιλάδων την κήρυξε πολιούχο της χώρας και στις 8 Σεπτεμβρίου 1921 ανακηρύχθηκε η Εθνική Εορτή του Πριγκιπάτου.[17]

Το αρχικό ιερό ήταν ρομανικού ύφους και ανακαινίστηκε πλήρως τον 17ο αιώνα. Το 1972, το ιερό κάηκε, καταστράφηκε πλήρως μαζί με το ρομανικό άγαλμα της Παναγίας. Η κατασκευή ενός νέου ιερού ανατέθηκε στον Ισπανό αρχιτέκτονα Ρικάρντο Μποφίλ Λέβι. Το νέο κτίσμα εγκαινιάστηκε το 1976. Στο εσωτερικό βρίσκεται πιστό αντίγραφο του ρομανικού γλυπτού της Παναγίας που καταστράφηκε στην πυρκαγιά.[18]

Το ιερό ανακηρύχθηκε Μικρή Βασιλική στις 13 Μαΐου 2014 από τον Πάπα Φραγκίσκο[19] και εντάχθηκε στη Διαδρομή της Παναγίας (Ruta Mariana), μια πολιτιστική-θρησκευτική διαδρομή, μαζί με την Παναγία του Πιλάρ, την Παναγία του Τορεθιουδάδ, την Παναγία του Μονσεράτ και την Παναγία της Λούρδης.[20]

Εκδηλώσεις και γιορτές Επεξεργασία

Ένας από τους πρώτους εορτασμούς στο Κανίλιο τον Ιανουάριο είναι του Αγίου Αντωνίου, στον οποίο γιορτάζονται οι παραδοσιακές αγορές και διανέμεται η vianda, σούπα του βουνού. Η εορτή crema del mai (κάψιμο του Μάη) γιορτάζεται για να αφήσει πίσω τον σκληρό χειμώνα: παραδοσιακά καίγεται ένα έλατο και οι κάτοικοι τραγουδούν και χορεύουν γύρω του έως ότου καεί ολοκληρωτικά. Το δέντρο καίγεται ακόμη και σήμερα, και είναι ένα από αυτά που χρησιμοποιούνται ως διακόσμηση κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων.[21][22]

Μία ακόμη πολύ βαθιά ριζωμένη εορτή είναι το Καρναβάλι, επίσης γνωστό ως Harlequin Festival, όπου η συνηθισμένη στολή είναι αυτή του αρλεκίνου, φτιαγμένη από υφάσματα και ρολά (κουδούνια). Ακολουθεί το κρέμασμα του βασιλιά του Καρναβαλιού ή rei Carnestoltes.[23]

Στα μέσα του καλοκαιριού, διεξάγεται το Φεστιβάλ του Κανίλιο και ο Διαγωνισμός Τσοπανόσκυλων στο Πλανέλς ντε Μερέιγκ.[24]

Αθλητισμός Επεξεργασία

Το Σολντέου-Ελ Ταρτέρ φιλοξένησε για πρώτη φορά αλπικά αθλήματα στο Παγκόσμιο Κύπελλο τον Φεβρουάριο του 2012.[25] και στη συνέχεια τον Φεβρουάριο του 2016 ένα πρωτάθλημα super-G και ένα μικτού αλπικού σκι.[26]

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οργανώνονται ορεινές δραστηριότητες όπως σιδηροδρομικές εκδρομές, διαδρομές πεζοπορίας και αναρρίχησης στην ενορία, καθώς και ποδηλατικές διαδρομές στο Γκραντ Βαλίρα και το Βαλλ ντ'Ινκλές. Στο Κανίλιο βρίσκεται το υψηλότερο γήπεδο γκολφ στην Ευρώπη, σε υψόμετρο 2.250 μ., που δημιουργήθηκε από τον Βρετανό αρχιτέκτονα Τζέρεμι Περν.[27]

Το Παλάου ντε Γκελ ντ'Ανδόρρα, αθλητικό και ψυχαγωγικό κέντρο στο Κανίλιο για πατινάζ, χόκεϊ επί πάγου και κέρλινγκ είναι η έδρα της Ομοσπονδίας Παγοδρομίας της Ανδόρρας[28] και διάφορων συλλόγων.[29]

Δημογραφικά στοιχεία Επεξεργασία

Η μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα στο Κανίλιο είναι οι Ανδορρανοί. Υπάρχει επίσης σημαντικός αριθμός Ισπανών και Πορτογάλων.

Αξιοσημείωτοι κάτοικοι Επεξεργασία


Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 42864. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
  2. ↑ www.estadistica.ad/portal/apps/sites/#/estadistica-ca/pages/estadistiques-i-dades-detall?Idioma=ca&N2=605&N3=606&DV=798&From=2022&To=2023&Var=.
  3. ↑ «Andorra: Parishes & Major Places - Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information». citypopulation.de. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  4. ↑ «Ruta de senderismo: Estany de Juclà». Andorra Turismo (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  5. ↑ «Població Canillo del camí». www.elcami.cat. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  6. ↑ «El Roc de les Bruixes era un lloc sagrat d'on els ibers extreien pols de pedra per fer ungüents». FÒRUM.ad (στα Καταλανικά). 3 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  7. ↑ «Troballes que aporten més llum a la història de Canillo». BonDia Diari digital d'Andorra. (στα Καταλανικά). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  8. ↑ Campàs, Marina (2014). «La necròpolis medieval de Sant Joan de Caselles (Canillo, Andorra)» (PDF). diposit.ub.edu. Universitat de Barcelona. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  9. ↑ «Contingut camipèdia - Patrimoni arquitectònic de Canillo». www.elcami.cat. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  10. ↑ «Església de Sant Joan de Caselles - Catalonia Sacra». www.cataloniasacra.cat (στα Καταλανικά). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  11. ↑ «Una tomba de llosa confirmaria l'origen medieval de Sant». DiariAndorra.ad (στα Καταλανικά). 18 Νοεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  12. ↑ Valls Oliva, Àlvar· Roser Carol, Romàn (2010). Llegendes d'Andorra. Barcelona: L'Abadia de Montserrat. σελ. 95. ISBN 978-84-9883-340-9. 
  13. ↑ «Contingut camipèdia - Patrimoni arquitectònic de Canillo». www.elcami.cat. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  14. ↑ Marsenyach, Albert Daina. «Llegendes del Pais del Pirineus. Andorra». El Coprincipat d'Andorra ara fa molt de temps. (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  15. ↑ «Creu dels 7 braços». Andorra Turisme (στα Καταλανικά). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  16. ↑ «Contingut camipèdia - Llegendes del Santuari de Nostra Senyora de Meritxell». www.elcami.cat. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  17. ↑ «La Tribuna - 100 anys de patronatge de la Verge de Meritxell». El Periòdic d'Andorra (στα Καταλανικά). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  18. ↑ «Clásicos de Arquitectura: Santuario de Meritxell / Ricardo Bofill». Plataforma Arquitectura (στα Ισπανικά). 21 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  19. ↑ «El Papa Francesc concedeix al Santuari de Meritxell el títol de basílica». opusdei.org (στα Καταλανικά). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  20. ↑ «La Ruta Mariana». Ruta Mariana (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  21. ↑ «Contingut camipèdia - Calendari de Festes de Canillo». www.elcami.cat. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  22. ↑ «Torn de paraula - A la crema del mai». El Periòdic d'Andorra (στα Καταλανικά). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  23. ↑ Mateu, Rosa Burgos. «Els arlequins de Canillo: la policia del Carnaval» (PDF). www.festes.org. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  24. ↑ «Concurs de gossos d'atura». Andorra Turisme (στα Καταλανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  25. ↑ M, Ivan. «Rossignol Soldeu 2012 World Cup - Noticias». Nevasport.com (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  26. ↑ «FIS World Cup Grandvalira Soldeu-El Tarter 2016: Show, organisation and party | Grandvalira». www.grandvalira.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  27. ↑ «Hivern». ca.vdc.ad. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  28. ↑ «Federació Andorrana d'Esports de Gel». www.faeg.ad. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
  29. ↑ «Clubs esportius – Palau de Gel – Andorra» (στα Καταλανικά). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2020. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κανίλιο&oldid=9969319"