Κλιματική ηθική

Η κλιματική ηθική είναι τομέας της έρευνας, που εστιάζει στις ηθικές διαστάσεις της κλιματικής αλλαγής (γνωστής και ως υπερθέρμανσης του πλανήτη) και σε σχετιζόμενες έννοιες, όπως η κλιματική δικαιοσύνη.

Η κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τον άνθρωπο εγείρει βαθιά ηθικά ζητήματα. Πολλοί πιστεύουν ότι αυτά τα ηθικά ζητήματα δεν έχουν αντιμετωπιστεί επαρκώς στις συζητήσεις της πολιτικής επιστήμης για την αλλαγή του κλίματος στον πλανήτη μας, ή στην επιστημονική και οικονομική βιβλιογραφία για την κλιματική αλλαγή. Κατά συνέπεια, αυτά τα ηθικά ζητήματα παραβλέπονται σε διεθνείς συσκέψεις, διαπραγματεύσεις, και πολιτικές συζητήσεις για το κλίμα.

Όροι, πραγματικά επίκαιροι, όπως λ.χ. η δικαιοσύνη για το κλίμα και η οικολογική δικαιοσύνη και συνείδηση χρησιμοποιούνται παγκοσμίως και έχουν υιοθετηθεί από διάφορους διεθνείς οργανισμούς.

Γενική περιγραφή Επεξεργασία

Η ιδέα της ηθικής περί της κλιματικής αλλαγής (εφεξής, κλιματική ηθική) πηγάζει από την ίδια την ηθική, ως επί το πλείστον, ως μια φιλοσοφική άποψη για το πως θα πρέπει να αντιμετωπισθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη. Αυτό έχει συζητηθεί από πολλές χώρες και από ορισμένους πολιτικούς ηγέτες με επιρροή. Επειδή όμως πρόκειται για ένα ζήτημα παγκόσμιας κλίμακας, οι ερευνητές για την κλιματική ηθική έχουν θεωρήσει διάφορες προσεγγίσεις ή λύσεις οι οποίες θα επιφέρουν οφέλη παγκοσμίως.^[1]

Η ιδέα της κλιματικής ηθικής είναι σημαντική λόγω της επίδρασής της σε κάθε επίπεδο της ζωής στον πλανήτη, από την οικονομία και τα φυσικά οικοσυστήματα, μέχρι τη κλίμακα της ζωής ενός ατόμου. Αυτό ετέθη ως ερώτηση για το ποιος είναι υπεύθυνος για τις πολλές αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν, ή και ποιος πολιτικές θα πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα για το μετριασμό των βλαπτικών εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου που επηρεάζουν δυσμενέστατα το κλίμα σήμερα.^[2]

Το θέμα της κλιματικής ηθικής έγινε πιο περίπλοκο μετά τη δεκαετία του 2020, καθώς το θέμα της κλιματικής αλλαγής έχει αποκτήσει μεγαλύτερη προσοχή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να πρέπει να ληφθούν υπόψη οι απόψεις των ειδικών επιστημόνων και οι απόψεις από διαφορετικούς τομείς της βιομηχανίας. Υποστηρίζεται επίσης ότι το εν λόγω ζήτημα είναι, κατά βάση, ένα ανθρωπιστικό θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί ηθικά, και να έχει οφέλη σε αυτούς που πρωτίστως θίγονται και πλήττονται, ήτοι, οι υπανάπτυκτες χώρες και το ζωικό βασίλειο.^[3]

Ένα άρθρο στο περιοδικό Nature (Patz, 2005)^[4] κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η υπερθέρμανση της Γης που προκαλείται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, επιφέρει ήδη 150.000 θανάτους, ενώ πρόσθετα 5 εκατομμύρια ιατρικά περιστατικά, κάθε χρόνο, είναι άμεσα συσχετιζόμενα, λ.χ. ελονοσία και διάρροια, κυρίως στα φτωχότερα κράτη. Τα περιστατικά αυτά είναι βέβαιο ότι θα αυξηθούν καθώς διευρύνεται η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στον πλανήτη μας. Μελέτες όπως αυτή απλά επιβεβαιώνουν ότι η κλιματική αλλαγή θέτει σε κίνδυνο τα δικαιώματα στη ζωή, την ελευθερία και την προσωπική ασφάλεια. Ως εκ τούτου, η ηθική ανάλυση όλων των εφαρμοζόμενων πολιτικών για την κλιματική αλλαγή πρέπει να εξετάσει εις βάθος πως αρνητικά επηρεάζονται και καταπατούνται αυτά τα βασικά δικαιώματα του ανθρώπου.

Η δυσμενέστατη αλλαγή του κλίματος εγείρει ορισμένα σοβαρά ηθικά ζητήματα σχετικά με τη διανεμητική δικαιοσύνη, ιδίως με τον τρόπο κατανομής των πλεονεκτημάτων και των επιβαρύνσεων των πολιτικών επιλογών έναντι της κλιματικής αλλαγής. Πολλά από τα εργαλεία πολιτικής που χρησιμοποιούνται, όπως η ανάλυση κόστους-οφέλους, συνήθως δεν αντιμετωπίζουν επαρκώς αυτά τα ζητήματα, επειδή παραβλέπουν θέματα της δίκαιης κατανομής.

Θεωρίες περιβαλλοντικής ηθικής που εφαρμόζονται Επεξεργασία

Οι αρχές της περιβαλλοντικής ηθικής, που σήμερα καταστρατηγούνται από το χρηματισμό και την αντιδεοντολογία, έχουν άμεση επίδραση στην κατανόηση των ευθυνών του ανθρώπου σήμερα, για τις μελλοντικές γενιές που θα επηρεαστούν άμεσα και καθοριστικά από τις σημερινές ενέργειές μας έναντι της ραγδαίας και συνεχώς επιδεινούμενης κλιματικής αλλαγής.^[5]

Ιδιαίτερης σημασίας είναι οι έννοιες της «έκπτωσης» από την περιβαλλοντική οικονομία, τα ατομικά δικαιώματα και τις προσδοκίες, όπως διαμορφώνονται από τη δεοντολογικές αρχές του Ιμμάνουελ Καντ, και την ηθική της φροντίδας, όπως περιγράφεται από τον ντεΖαρντέν. Ο χρηματισμός του Τζέρεμι Μπένθαμ βασίζεται στη μεγιστοποίηση του αγαθού για τους περισσότερους ανθρώπους το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, και ανέφερε επίσης ότι όλοι τείνουμε να εκτιμούμε βραχυπρόθεσμα, μελλοντικά οφέλη περισσότερο από αυτά στο πιο μακρινό μέλλον.^[6]

Πρόκειται για μια ιδιαίτερα γερμανική ιδέα, δεδομένου ότι το οικονομικό κόστος και η ανάληψη δράσεων σήμερα για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής θα ωφελήσει μόνο τις μελλοντικές γενιές από δεκαετίες έως αιώνες. Ο Καντ τόνισε τη σημασία του σεβασμού των ατομικών δικαιωμάτων ως πιο σημαντικό από το να εξετάζουμε τις συνέπειες των ενεργειών μας, να υπολογίζουμε τα οφέλη κόστους για τις επιλογές μας και να προσπαθούμε να μεγιστοποιήσουμε το «καλό». Η χρησιμότητα και η δεοντολογία δημιουργούν επομένως φαινομενικά αντιφάσεις μεταξύ των δικαιωμάτων των ζωντανών ανθρώπων και των αναγκών και των δικαιωμάτων των μελλοντικών γενεών.

Στο δοκίμιο του με τίτλο "Το δίλημμα του Τσούκερμαν", ο Μαρκ Σάγκοφ ^[7] κινείται πέρα από αυτήν τη σύγκρουση εστιάζοντας σε μια ηθική φροντίδας που επικαλεστεί εγγενή αξία, αγάπη και φροντίδα για άλλους ανθρώπους και μη ανθρώπινη ζωή.

Σε παράκλησή του, ο Πάπας Φραγκίσκος, ως επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, επικαλείται τη φροντίδα της δημιουργίας του Θεού ως ευθύνη των ανθρώπων για χάρη των μελλοντικών γενεών, και κατ' αυτόν τον τρόπο, "έχει να κάνει με την έννοια της προσωρινής γήινης παραμονής μας".^[8]

Παρομοίως, η παραδοσιακή οικολογική γνώση και ο σεβασμός για τη ζωή και τη Φύση, ειδικά από αρχέγονες πεποιθήσεις του ανθρώπινου είδους, έχουν χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη σχεδίων προσαρμογής και ανθεκτικότητας ενόψει της κλιματικής αλλαγής.^[9]

Συνεργατικό πρόγραμμα για τις ηθικές διαστάσεις της κλιματικής αλλαγής Επεξεργασία

Τον Δεκέμβριο του 2004 στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, το Πρόγραμμα Συνεργασίας για τις Ηθικές Διαστάσεις της Κλιματικής Αλλαγής ξεκίνησε στη 10η Διάσκεψη των Μερών της Σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή. Το κύριο αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης ήταν η διακήρυξη του Μπουένος Άιρες για τις ηθικές διαστάσεις της κλιματικής αλλαγής.

Στόχοι Επεξεργασία

Το πρόγραμμα για τις ηθικές διαστάσεις της αλλαγής του κλίματος στον πλανήτη Γη, επιδιώκει:

Διευκόλυνση της εξέτασης των ηθικών διαστάσεων της κλιματικής αλλαγής, ιδίως για εκείνα τα ζητήματα που απορρέουν από συγκεκριμένες θέσεις π.χ. κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, ΜΚΟ, οργανισμούς ή άτομα σε θέματα πολιτικής για την αλλαγή του παγκόσμιου κλίματος.
Καλύτερη κατανόηση σχετικά με τις ηθικές διαστάσεις της κλιματικής αλλαγής μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, και των πολιτών.
Ανάπτυξη διεπιστημονικής προσέγγισης για έρευνα σχετικά με τις ηθικές διαστάσεις της κλιματικής αλλαγής και υποστήριξη των ερευνητικών εργασιών που εξετάζουν τις ηθικές διαστάσεις της κλιματικής αλλαγής.
Ενσωμάτωση της ηθικής ανάλυσης στο έργο θεσμικών οργάνων που ασχολούνται με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές για την κλιματική αλλαγή, συμπεριλαμβανομένου του Διακυβερνητικού Προγράμματος για την Κλιματική Αλλαγή και της Διάσκεψης των Μερών της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή.

Αντιμετώπιση ηθικών ζητημάτων Επεξεργασία

Λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα του αντίκτυπου και δεδομένης της πιθανότητας να εμφανιστούν σημαντικές διαταραχές στις συνθήκες διαβίωσης για μεγάλο αριθμό ανθρώπων, ως συνέπειες από την κλιματική αλλαγή, υποστηρίζεται ότι θα πρέπει να υπάρξει επαρκής σύγκλιση μεταξύ των ηθικών αρχών, εφαρμογή για συγκεκριμένες συστάσεις για το πως πρέπει να ενεργούν οι κυβερνήσεις των κρατών, ώστε ηθικά προβλήματα να αντιμετωπιστούν.

Τα επικείμενα γεγονότα από την κλιματική αλλαγή και τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν το σημείο εκκίνησης για την κλιματική ηθική.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Διαβάστε επίσης Επεξεργασία

Broome, J. (2006). «Valuing policies in response to climate change: some ethical issues» (PDF). HM Treasury. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Οκτωβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2009.
Vandana Shiva - 2005, Γη της δημοκρατίας; Δικαιοσύνη, βιωσιμότητα και ειρήνη, South End Press,(ISBN 0-89608-745-X) ; Δείτε την online έκδοση σε αυτόν τον σύνδεσμο

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Δράση για τη δικαιοσύνη για το κλίμα .
Κλίμα, ηθική και ισότητα^{[νεκρός σύνδεσμος]}
ClimateEthics.org Αρχειοθετήθηκε 2007-12-18 στο Wayback Machine.
Μάθημα Κλιματικής Ηθικής στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο
Συνεργατικό Πρόγραμμα για τις Ηθικές Διαστάσεις της Κλιματικής Αλλαγής
GenderCC - Γυναίκες για τη δικαιοσύνη του κλίματος
Διεθνές φόρουμ περιβάλλοντος Μπαχάι
Έρευνα για τη Δικαιοσύνη και την Κλιματική Αλλαγή^{[νεκρός σύνδεσμος]}, το Κέντρο Επιστημών και Διεθνών Υποθέσεων του Χάρβαρντ Μπέλφερ για Διεθνείς Συμφωνίες για το Κλίμα
Άρθρο της πρωτοβουλίας για τον χάρτη γης Αρχειοθετήθηκε 2008-10-30 στο Wayback Machine.
Οικολογικά χρήματα για την υπερθέρμανση του πλανήτη
Ο James Garvey πήρε συνέντευξη για την ηθική της κλιματικής αλλαγής
Σύνδεσμοι του Yale University με οργανισμούς
Εργαστήριο περιβαλλοντικής ηθικής του Princeton
Πρόγραμμα Κλιματικής Ηθικής στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας
Naomi Klein σχετικά με το χρέος του κλίματος: Γιατί οι πλούσιες χώρες πρέπει να πληρώσουν τις αποζημιώσεις στις φτωχές χώρες - έκθεση βίντεο από τη Δημοκρατία τώρα!
Η οργή του κλίματος από τη Naomi Klein Αρχειοθετήθηκε 2010-04-10 στο Wayback Machine.
Εκδημοκρατισμός της διακυβέρνησης του κλίματος

Παραπομπές Επεξεργασία

↑ Green, Fergus; Brandstedt, Eric (2020). «Engaged Climate Ethics*» (στα αγγλικά). Journal of Political Philosophy n/a (n/a). doi:10.1111/jopp.12237. ISSN 1467-9760. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/jopp.12237.
↑ Hayward, Tim (2012-10-14). «Climate change and ethics» (στα αγγλικά). Nature Climate Change 2 (12): 843–848. doi:10.1038/nclimate1615. ISSN 1758-678X. Bibcode: 2012NatCC...2..843H. https://www.nature.com/articles/nclimate1615.epdf?sharing_token=Xiz3AHFbV11v8jgEgnO25NRgN0jAjWel9jnR3ZoTv0MwlBV8dBL3xigvtyTnND8xa3ytpLv9YrnVJHYu5YARwcsx1YTthefEbXGyBQzcg2MCcV5NNhFidM1XGdXhJ3JlzUmConZfogHYQROp6VnbBQ==.
↑ Sánchez García, José Luis; Díez Sanz, Juan María (2018-05-01). «Climate change, ethics and sustainability: An innovative approach» (στα αγγλικά). Journal of Innovation & Knowledge 3 (2): 70–75. doi:10.1016/j.jik.2017.12.002. ISSN 2444-569X. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2444569X18300027.
↑ Patz, Jonathan A; Campbell-Lendrum, Diarmid; Holloway, Tracey; Foley, Jonathan A (17 November 2005). «Impact of regional climate change on human health». Nature 438 (7066): 310–317. doi:10.1038/nature04188. PMID 16292302. Bibcode: 2005Natur.438..310P. https://archive.org/details/sim_nature-uk_2005-11-17_438_7066/page/310.
↑ DesJardins, Joseph R. (2013). Environmental Ethics: An introduction to environmental philosophy. Boston, Massachusetts: Wadsworth Cengage Learning. σελίδες 3–6. ISBN 978-1-133-04997-5.
↑ «The history of utilitarianism». Stanford Encyclopedia of Philosophy. 2021. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2021.
↑ Sagoff, Mark. (1991). Zuckerman's Dilemma: A plea for environmental ethics. Hastings Report 21 (5):32-40.
↑ Pope Francis (2017). «On Care for Our Common Home». Στο: Hawken, Paul. Drawdown. New York: Penguin Books. σελίδες 190–191. ISBN 9780143130444.
↑ Morrison, Jim (24 November 2020). «An ancient people with a modern climate plan». Washington Post. https://www.washingtonpost.com/climate-solutions/2020/11/24/native-americans-climate-change-swinomish/?tid=usw_passupdatepg. Ανακτήθηκε στις 18 March 2020.

[1] Green, Fergus; Brandstedt, Eric (2020). «Engaged Climate Ethics*» (στα αγγλικά). Journal of Political Philosophy n/a (n/a). doi:10.1111/jopp.12237. ISSN 1467-9760. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/jopp.12237.

[2] Hayward, Tim (2012-10-14). «Climate change and ethics» (στα αγγλικά). Nature Climate Change 2 (12): 843–848. doi:10.1038/nclimate1615. ISSN 1758-678X. Bibcode: 2012NatCC...2..843H. https://www.nature.com/articles/nclimate1615.epdf?sharing_token=Xiz3AHFbV11v8jgEgnO25NRgN0jAjWel9jnR3ZoTv0MwlBV8dBL3xigvtyTnND8xa3ytpLv9YrnVJHYu5YARwcsx1YTthefEbXGyBQzcg2MCcV5NNhFidM1XGdXhJ3JlzUmConZfogHYQROp6VnbBQ==.

[3] Sánchez García, José Luis; Díez Sanz, Juan María (2018-05-01). «Climate change, ethics and sustainability: An innovative approach» (στα αγγλικά). Journal of Innovation & Knowledge 3 (2): 70–75. doi:10.1016/j.jik.2017.12.002. ISSN 2444-569X. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2444569X18300027.

[4] Patz, Jonathan A; Campbell-Lendrum, Diarmid; Holloway, Tracey; Foley, Jonathan A (17 November 2005). «Impact of regional climate change on human health». Nature 438 (7066): 310–317. doi:10.1038/nature04188. PMID 16292302. Bibcode: 2005Natur.438..310P. https://archive.org/details/sim_nature-uk_2005-11-17_438_7066/page/310.

[5] DesJardins, Joseph R. (2013). Environmental Ethics: An introduction to environmental philosophy. Boston, Massachusetts: Wadsworth Cengage Learning. σελίδες 3–6. ISBN 978-1-133-04997-5.

[6] «The history of utilitarianism». Stanford Encyclopedia of Philosophy. 2021. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2021.

[7] Sagoff, Mark. (1991). Zuckerman's Dilemma: A plea for environmental ethics. Hastings Report 21 (5):32-40.

[8] Pope Francis (2017). «On Care for Our Common Home». Στο: Hawken, Paul. Drawdown. New York: Penguin Books. σελίδες 190–191. ISBN 9780143130444.

[9] Morrison, Jim (24 November 2020). «An ancient people with a modern climate plan». Washington Post. https://www.washingtonpost.com/climate-solutions/2020/11/24/native-americans-climate-change-swinomish/?tid=usw_passupdatepg. Ανακτήθηκε στις 18 March 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]