Κλοδία (σύζυγος του Μέτελλου)

Η Kλοδία, λατιν.: Clodia, (γενν. ως Κλαυδία Τέταρτη, λατιν.: Claudia Quarta, π. το 95 ή 94 π.Χ.),[10] με τα παρωνύμια Quadrantaria ("Τέταρτο" [25 λεπτά], από το quadrantarius, το αντίτιμο μίας επίσκεψης στα δημόσια λουτρά), Nola ("Απρόθυμη", από το ρήμα nolo, σαρκαστική αναφορά στην υποτιθέμενη αδημονία της), Μedea Palatina ("Μήδεια του Παλατίνου" από τον Κικέρωνα, βλ. παρακάτω) και περιστασιακά αναφέρεται ως Clodia Metelli [11][12][13] (Κλοδία, σύζυγος του Μέτελλου), ήταν μία από τις τρεις γνωστές κόρες τού Ρωμαίου πατρίκιου Αππίου Κλαύδιου Πούλχερ.

Κλοδία (σύζυγος του Μέτελλου)
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Clodia (Λατινικά)
Γέννηση95 π.Χ. (περίπου)[1]
Αρχαία Ρώμη
Θάνατος45 π.Χ.
ΠαρατσούκλιQuadrantaria και Lesbia
Χώρα πολιτογράφησηςΑρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
ΣύζυγοςΚόιντος Καικίλιος Μέτελλος Κέλερ[2][3][4]
ΣύντροφοςΙούλιος Καίσαρ
Γάιος Βαλέριος Κάτουλλος
ΤέκναΚαικιλία Μετέλλα
ΓονείςΆππιος Κλαύδιος Πούλχερ (ύπατος το 79 π.Χ.)[3][5] και Καικιλία Μετέλλα (κόρη του Βαλεαρικού)[6][7]
ΑδέλφιαΠόπλιος Κλόδιος Πούλχερ[2]
Κλοδία Τέρτια[6][8]
Κλαυδία Κουίντα
Άππιος Κλαύδιος Πούλχερ (ύπατος το 54 π.Χ.)[6][9]
Γάιος Κλαύδιος Πούλχερ
ΟικογένειαΚλαύδιοι Πούλχροι
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Όπως πολλές άλλες γυναίκες της ρωμαϊκής ελίτ, η Κλοδία ήταν πολύ καλά μορφωμένη στα Ελληνικά και στη Φιλοσοφία, με ιδιαίτερο ταλέντο στη συγγραφή ποίησης.[11] Η ζωή της, που χαρακτηρίζεται ένα αέναο σκάνδαλο, απαθανατίζεται στα γραπτά τού Μάρκου Τύλιου Κικέρωνα και, γενικά πιστεύεται, στα ποιήματα τού Γάιου Βαλέριου Κάτουλλου.[14]

Βιογραφία Επεξεργασία

Πρώιμη ζωή Επεξεργασία

Γεννήθηκε στο αρχαία ρωμαϊκό γένος των Κλαυδίων. Αυτό ήταν μία καθιερωμένη, αριστοκρατική οικογένεια, της οποίας η ιστορία εκτείνεται στους θρύλους της Αρχαίας Ρώμης και η οποία δραστηριοποιήθηκε στην πολιτική οικοδόμηση της Πόλης, με τα μέλη της να υπηρετούν ως ύπατοι και συγκλητικοί από τον 3ο αι. π.Χ. Γεννήθηκε περί το 97 π.Χ. ως κόρη τού Αππίου Κλαύδιου Πούλχερ, αλλά η μητέρα της είναι άγνωστη. Πολλοί ιστορικοί πιστεύουν ότι ήταν η Καικιλία Μετέλλα, πιθανώς η Καικιλία Μετέλλα Βαλεαρική, ή η εξαδέλφη της, Καικιλία Μετέλλα, κόρη τού Λεύκιου Καικίλιου Μέτελλου Διαδημάτου .[15] Μία άλλη θεωρία είναι ότι ήταν η Σερβιλία Καιπιόνη.[16] Η Κλοδία είχε τρεις αδελφούς: τον Άππιο Κλαύδιο Πούλχερ (ύπατο το 54 π.Χ.), τον Γάιο Κλαύδιο Πούλχερ (πραίτορα το 56 π.Χ.) και τον Πόπλιο Κλόδιο Πούλχερ (τριβούνο των πληβείων το 58 π.Χ.) και τέσσερις αδελφές Κλαυδίες: οι δύο ήταν παντρεμένες με τους Κόιντο Μέτελλο Ρεξ και Λ. Λ. Λούκουλλο αντίστοιχα. Δεν είναι σίγουρο αν η Κλοδία ήταν η μεγαλύτερη ή η μεσαία κόρη, είναι γνωστό μόνο ότι δεν ήταν η μικρότερη αδελφή. Μαζί με τον αδελφό της Κλόδιο άλλαξε το πατρίκιο όνομά της από Κλαυδία σε Κλοδία, υπονοώντας πληβεία καταγωγή.

Η Οικογενειακή Ιστορία των Κλαυδίων

Αυτή ήταν μια αρχαία οικογένεια πατρικίων, που σημαίνει ότι ανήκαν στη ρωμαϊκή ελίτ. Η ρωμαϊκή κοινωνία χωριζόταν σε δύο ομάδες, τους πατρικίους και τους πληβείους, με τους πρώτους να έχουν μεγαλύτερη πολιτική εξουσία από τους δεύτερους. Η γενεά των Κλαυδίων κατείχε μία καθιερωμένη θέση στους θρύλους της Ρώμης, με τα μέλη της να αποτίουν φόρο τιμής στο θάρρος και την ευγένειά τους. Ένα παράδειγμα τέτοιων ιστοριών ήταν, όταν ένα άγαλμα της Φρυγικής Θεάς Κυβέλης μεταφερόταν στη Ρώμη με φορτηγίδα, αλλά η φορτηγίδα προσγειώθηκε στη λάσπη της όχθης τού ποταμού. Το άγαλμα συνοδευόταν από μερικές από τις ευγενέστερες Ρωμαίες γυναίκες, μία από τις οποίες ήταν μέλος τού γένους των Κλαυδίων, η Κλαυδία. Προσευχήθηκε για να μπορέσει να μετακινήσει τη φορτηγίδα ως απόδειξη της αγνότητάς της, και αυτό το επέτυχε. Τέτοιες ιστορίες έθεσαν τα θεμέλια για την υψηλή εκτίμηση, στην οποία ήταν το gens Claudii στα μάτια τού ευρύτερου κοινού.

Οικογένεια Επεξεργασία

Ήταν παντρεμένη με τον Κόιντο Καικίλιο Μέτελλο Κέλερ, τον πρώτο της εξάδελφο, με τον οποίο απέκτησε μία κόρη την Καικιλία Μετέλλα. Ο γάμος δεν ήταν ευτυχισμένος. Η Κλοδία είχε αρκετές σχέσεις με παντρεμένους (πιθανώς συμπεριλαμβανομένου τού ποιητή Κάτουλλου) και με σκλάβους. Οι καβγάδες με τον Mέτελλο Κέλερ ήταν συνεχείς, συχνά δημόσια. Όταν απεβίωσε σε περίεργες συνθήκες το 59 π.Χ., η Κλοδία ήταν ύποπτη ότι τον δηλητηρίασε.[12]

Αντιπαραθέσεις Επεξεργασία

Ως χήρα, η Κλοδία έγινε γνωστή, επειδή είχε πολλούς εραστές, συμπεριλαμβανομένου τού Mάρκου Καίλιου Ρούφου, φίλου τού Κάτουλου. Η συγκεκριμένη υπόθεση προκάλεσε τεράστιο σκάνδαλο. Μετά τη λήξη της σχέσης με τον Μ. Καίλιο το 56 π.Χ., η Κλοδία τον κατηγόρησε δημόσια για απόπειρα δηλητηρίασης. Η κατηγορία οδήγησε σε κατηγορία για φόνο και δίκη. Συνήγορος υπεράσπισης τού Καίλιου ήταν ο Κικέρων, ο οποίος υιοθέτησε μία σκληρή προσέγγιση εναντίον της, όπως καταγράφηκε στην ομιλία του Υπέρ τού Καίλιου (Pro Caelio). Ο Κικέρων είχε προσωπικό ενδιαφέρον για την υπόθεση, καθώς ο αδελφός της Κλοδίας, Κλόδιος, ήταν ο πιο σκληρός πολιτικός εχθρός τού Κικέρωνα. Ο Κικέρων κατηγόρησε την Κλοδία ότι ήταν προκλητικά σαγηνευτική και μεθούσε στη Ρώμη και στις Βαίες και αναφέρθηκε στις επίμονες φήμες για αιμομικτική σχέση με τον Κλόδιο. Ο Κικέρων δήλωσε ότι «θα [μπορούσα να επιτεθώ στους κατηγόρους τού Καίλιου] ακόμη πιο σθεναρά, αν δεν είχα διένεξη με τον σύζυγο [της Κλοδίας] αυτής της γυναίκας: τον αδελφό, ήθελα να πω· πάντα κάνω αυτό το λάθος. Προς το παρόν θα προχωρήσω με μέτρο... διότι ποτέ δεν θεώρησα καθήκον μου να εμπλακώ σε έριδες με κάποια γυναίκα, ειδικά με μία που όλοι οι άνδρες θεωρούσαν πάντα φίλη όλων, παρά εχθρό κανενός." [17] Την κήρυξε ντροπή για την οικογένειά της και της έδωσε το παρωνύμιο Κλοδία "η Μήδεια τού Παλατίνου".[18] Ο Καίλιος κρίθηκε αθώος.

Ο Πλούταρχος ισχυρίζεται ότι ο γάμος τού ίδιου τού Κικέρωνα με την Τερεντία υπέφερε από τις επίμονες υποψίες της Τερεντίας, ότι ο Κικέρων διατηρούσε παράνομη σχέση με την Κλοδία.[19]

Το τέλος της Επεξεργασία

Μετά τη δίκη δεν ακούγεται καμία συγκεκριμένη αναφορά για την Κλοδία και η ημερομηνία τού θανάτου της είναι άγνωστη. Ο Κικέρων αναφέρεται σε μία Κλοδία το 44 π.Χ.,[20] αλλά η έλλειψη γυναικείων προσωπικών ονομάτων (praenomina) στα λατινικά καθιστά δύσκολο να προσδιοριστεί, εάν αυτό αναφέρεται στη διαβόητη Κλοδία ή σε μία αδελφή της.

Ταύτιση με τη Λεσβία Επεξεργασία

 
Η Λεσβία και το σπουργίτι της από τον σερ Έντουαρντ-Τζον Πόιντερ.

Ο ποιητής Κάτουλλος έγραψε πολλά ερωτικά ποιήματα για μια συχνά άπιστη γυναίκα, που ονόμαζε Λεσβία, που προσδιορίστηκε στα μέσα τού 2ου αι. μ.Χ. από τον συγγραφέα Aπουλήιο (Απολογία 10) ως "Κλοδία". Αυτή η πρακτική της αντικατάστασης των πραγματικών ονομάτων με αυτά ίδιας μετρικής αξίας ήταν συχνή στη λατινική ποίηση εκείνης της εποχής. Στη σύγχρονη εποχή, η προκύπτουσα ταύτιση της Λεσβίας με την Κλοδία τού Μέτελλου, βασισμένη σε μεγάλο βαθμό στην ερμηνεία της από τον Κικέρωνα, αντιμετωπίζεται συνήθως ως αποδεκτό γεγονός, παρά τις περιστασιακές αμφισβητήσεις.[21]

Η κυρίαρχη άποψη, ωστόσο, ταυτίζει την Κλοδία με τη Λεσβία κυρίως με βάση το εξής (Κάτουλλος 79.1-2):[22]

Ο Λέσβιος είναι όμορφος, πώς όχι; Και η Λεσβία τον προτιμά / από σένα και από ολόκληρη τη φυλή σου, Κάτουλλε.

Αλλά ας πουλήσει αυτόν τον όμορφο άντρα τον Κάτουλλο μαζί με τη φυλή του / αν αυτός βρει τρία φιλιά από ανθρώπους γνωστούς του.

Το " pulcher", η λατινική λέξη για το "όμορφο" (βλ. γραμμή 1 παραπάνω), είναι επίσης το επίθετο (cognomen) τού αδελφού της Κλοδίας, Πόπλιου Κλοδίου Πούλχερ. Αυτό είναι το μόνο από τα ποιήματα τού Κάτουλλου, στο οποίο εμφανίζεται ένας χαρακτήρας με το όνομα "Lesbius", η αρσενική μορφή τού ονόματος, και η Lesbia είναι παρούσα σε κοντινή απόσταση. Κατηγορίες για αιμομιξία (όπως εδώ) κατά τού αδελφού και της αδελφής εμφανίζονται και στον Κικέρωνα.[23] Η ανάγνωση τού Πόπλιου Κλόδιου Πούλχερ για το "Lesbius" κάνει ένα στοιχείο τού ποιήματος λογοπαίγνιο για το όνομά του και ένα άλλο μία υπενθύμιση μίας από τις πολιτικές επιθέσεις τού Κικέρωνα, που στόχευσε στον Πόπλιο Κλόδιο Πούλχερ.

Πολιτιστικές απεικονίσεις Επεξεργασία

  • Η Κλοδία κάνει αρκετές εμφανίσεις στη σειρά ιστορικών μυθιστορημάτων μυστηρίου Roma Sub Rosa του Αμερικανού συγγραφέα Στίβεν Σέιλορ.
  • Η Κλοδία παίζει σημαντικό ρόλο σε πολλά βιβλία της σειράς SPQR τού John Maddox Roberts.
  • Η Κλοδία παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στο μυθιστόρημα Lustrum (Συνωμοσία στις ΗΠΑ) τού Ρόμπερτ Χάρις, το δεύτερο βιβλίο μίας τριλογίας για τη ζωή τού Κικέρωνα. Κάνει μία τελευταία εμφάνιση στο τρίτο βιβλίο, Δικτάτορας, όπου ο Κικέρων τη ντροπιάζει στην αφάνεια ως αντίποινα για τις πράξεις της εναντίον της συζύγου του, Τερεντίας.
  • Η Κλοδία είναι ένας κεντρικός χαρακτήρας στο μυθιστόρημα Κλοδία τού Robert DeMaria.
  • Η Κλοδία παίζει έναν ρόλο στις Ιδές τού Μαρτίου , ένα επιστολικό μυθιστόρημα τού Θόρντον Γουάιλντερ, που καλύπτει τα γεγονότα, που οδήγησαν στη δολοφονία τού Ιουλίου Καίσαρα. Ο συγγραφέας περιγράφει τη σχέση της Κλοδίας με τον Κάτουλλο και προτείνει, ότι ο σκανδαλώδης τρόπος ζωής της Κλοδίας εμπνέεται από τον θυμό για την αντιληπτή υποκρισία της ανατροφής της και από την κακοποίησή της ως παιδί.
  • Ο ιστορικός σύμβουλος Jonathan Stamp της σειράς HBO / BBC, Ρώμη, προσδιορίζει την Κλοδία ως την κύρια βάση για τον χαρακτήρα της Aτία των Ιουλίων, καθώς ελάχιστες λεπτομέρειες είναι γνωστές για την ιστορική Aτία.[24]
  • Η Κλοδία και ο Κάτουλος είναι οι κύριοι χαρακτήρες στο Counting the Stars, ένα μυθιστόρημα της Helen Dunmore.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 Ανακτήθηκε στις 26  Μαΐου 2021.
  2. 2,0 2,1 «Claudii» (Ρωσικά)
  3. 3,0 3,1 3,2 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 4043. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  4. «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 2040. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  5. 5,0 5,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 1807. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 4043. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  7. 7,0 7,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 4052. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  8. «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 4197. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  9. «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 2140. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  10. Schwabe, Ludwig. Quaestiones Catullianae (Gissae, 1862), 59.
  11. 11,0 11,1 Wiseman, T. P.: "Catullus and His World: A Reappraisal".(1987)
  12. 12,0 12,1 Marilyn B. Skinner, "Clodia Metelli", Transactions of the American Philological Association 113 (1983), pp. 273–287, JSTOR 284015
  13. H. D. Rankin, 'Clodia II', L'Antiquité Classique, 38 (2) (1969), pp. 501-506, JSTOR 41648748
  14. Billows, Richard A. (2009). Julius Caesar: The Colossus of Rome. Routledge. σελίδες 178, 202, 203. ISBN 978-0415333146. 
  15. T. P. Wiseman, Celer and Nepos, The Classical Quarterly, New Series, Vol. 21, No. 1 (May, 1971), pp. 180-182
  16. Tatum, Jeffrey (2014). The Patrician Tribune: Publius Clodius Pulcher. Studies in the History of Greece and Rome (reworked έκδοση). UNC Press Books. σελ. 249. ISBN 9781469620657. Clodius's mother, therefore, must remain ignota. 
  17. Cicero Pro Cael. 13,32 translation C.D. Yonge|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Cic.+Cael.+13.32&fromdoc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0020 |website=Perseus Digital Library
  18. Cicero, Pro Cael. 8.19 translation C.D. Yonge |url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.02.0020:text=Cael.:chapter=8 |website=Perseus Digital Library
  19. Plutarch, Lives, Cicero, 29.2 translation Bernadotte Perrin |url=http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0007.tlg055.perseus-eng1:29 |website=Perseus Digital Library
  20. Cicero ad Att. 14.8.1
  21. Suzanne Dixon, Reading Roman Women (London: Duckworth, 2001), 133–156 (chapter 9, "The Allure of 'La Dolce Vita' in Ancient Rome").
  22. Garrison, Daniel. The Student's Catullus (Norman: University of Oklahoma Press, 1995), 154. Other affinities exist, though, and major reference works on the classical world admit the identification. cf. Hornblower, Simon, ed. The Oxford Classical Dictionary (Oxford: Oxford University Press, 1996), 350; Cancik, Hubert, ed. Der Neue Pauly (Stuttgart: Metzler, 1996), s.v. "Clodia".
  23. Cic. Cael. 30-8, e.g., though elsewhere in the speech itself, as well as the corpus.
  24. «HBO: Jonathan Stamp - Rome - Cast and Crew». www.hbo.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2005. 

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Clodia στο Wikimedia Commons