Κομνηνά Κοζάνης
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συντεταγμένες: 40°35′26″N 21°46′36″E / 40.59056°N 21.77667°E
Τα Κομνηνά είναι ορεινό χωριό του νομού Κοζάνης της Δυτικής Μακεδονίας σε υψόμετρο 680 μέτρα.[1]
| Κομνηνά | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Μακεδονίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Κοζάνης |
| Δήμος | Εορδαίας |
| Δημοτική Ενότητα | Βερμίου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονία |
| Νομός | Κοζάνη |
| Υψόμετρο | 680μ. |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 517 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 500 06 |
| Τηλ. κωδικός | 24630 |
Γεωγραφία
ΕπεξεργασίαΤα Κομνηνά είναι κτισμένα στους Ν.Α. πρόποδες του κατάφυτου βουνού «Μαύρο Πουλί». Άφθονα και κρύα είναι τα νερά, πλούσια η βλάστηση και υγιεινό το κλίμα του τόπου. Ανατολικά του διαμερίσματος εκτείνεται το όρος Βέρμιο. Μεταξύ αυτού και του βουνού «Μαύρο Πουλί» σχηματίζεται στενωπός. Η φυσική δίοδος, που διέρχεται μέσω αυτής, οδηγεί από την Εορδαία προς την παλιά Εγνατία οδό στην περιοχή Έδεσσας - Πύργων - Κομνηνών - Πτολεμαΐδας. Κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, τα καραβάνια των εμπόρων για τη διακίνηση των προϊόντων ακολουθούσαν αυτή την διαδρομή ως συντομότερη.
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΣτην κορυφή του βουνού «Μαύρο Πουλί» βρίσκεται μικρή σπηλιά, που φέρνει το όνομα «Κρύπτη του Καρά - Αλή». Ίχνη τειχών δύο φρουρίων και αρχαίου οικισμού εντοπίστηκαν στην περιοχή Κομνηνών[2]. Το πρώτο στο λόφο Δέλτα και το δεύτερο σε κωνοειδή λόφο νότια του διαμερίσματος. Την ύπαρξη τους μαρτυρούν αντικείμενα, που βρέθηκαν παλιότερα, όπως: πίθοι, όστρακα αγγείων, χάλκινα νομίσματα, βάση κίονα, διάφορα μάρμαρα από οικοδομές, δύο γυάλινα δαχτυλίδια, μικρή οινοχόη βυζαντινών χρόνων και μαρμάρινο ανάγλυφο, στο οποίο εικονίζεται γυναικεία μορφή με χιτώνα, με περικεφαλαία, δόρυ κι ασπίδα.
Κατά την περίοδο του Βυζαντίου, τα Κομνηνά αναφέρονται σαν Παλαιοχώρι, το οποίο καταστράφηκε μετά την πτώση της Μακεδονίας στους Τούρκους. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας το χωριό αναφέρεται σαν Ούτσενα ή Ούτσανε. Εκτός από τους ντόπιους κατοίκους του, το 1922 ήρθαν με την ανταλλαγή πληθυσμών, πρόσφυγες από χωριά της Τραπεζούντας, του Πόντου και της Νίγδης του Ικονίου (Καππαδοκία). Από αυτούς το χωριό μετονομάστηκε Κομνηνά προς τιμή των Κομνηνών αυτοκρατόρων της Τραπεζούντας του Πόντου.
Στην περιοχή ήδη από τις αρχές του 1942, είχαν εδραιωθεί αντάρτικες ομάδες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και δρούσαν κυρίως σε όλη την επαρχία του νομού. Τον Δεκέμβριο του 1943 το χωριό δέχτηκε μια προειδοποιητική εισβολή ανταρτών χωρίς θύματα, παρά μόνο υλικές καταστροφές. Στις 13 Φεβρουαρίου του 1944 το χωριό δέχτηκε μαζική επίθεση ανταρτών του ΕΛΑΣ Βερμίου όπου φονεύτηκαν 24 κάτοικοι, κατά την οποία πυρπολήθηκαν οικίες και απαλλοτριώθηκαν ζώα και οικοσκευές.[3]
Υποδομές
ΕπεξεργασίαΠολλά κοινωφελή έργα βελτίωσαν σημαντικά το βιοτικό και πολιτιστικό επίπεδο των κατοίκων. Δημητριακά, τριφύλλια, καπνά και κτηνοτροφικά προϊόντα παράγει άφθονα η περιοχή. Μεγάλος οικοδομικός οργασμός παρατηρείται, που αλλάζει συνεχώς την όψη του διαμερίσματος και το κάνει καθημερινά ωραιότερο κι εκσυγχρονισμένο.
Σήμερα
ΕπεξεργασίαΣτο χωριό ομιλείται ακόμα η Ποντιακή διάλεκτος από απόγονους προσφύγων του Πόντου, καθώς και τα ήθη και έθιμα. Στην πλατεία του χωριού υπάρχει ένα υπέροχο πάρκο με Μνημείο Πεσόντων και δημοτικό σχολείο. Διοικητικά, μαζί με το Παρχάρι συναποτελούν την τοπική κοινότητα Κομνηνών που ανήκει στη δημοτική ενότητα Βερμίου του Καλλικρατικού Δήμου Εορδαίας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 690 κατοίκους.[4] Ο πολιτιστικός και ποντιακός σύλλογος του χωριού αναβιώνει κάθε χρόνο στο Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων το εθιμικό λαϊκό δρώμενο των "Μωμόγερων" ή "Μωμόερων" που από το 2016 έχει εγγραφεί στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO.[5]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. 18. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 58.
- ↑ [1] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας (Το τμήμα της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας), Θεσσαλονίκη 1989 (Έκδοση της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών), σ. 176. ISBN 960-7265-01-7.
- ↑ Καλλιανιώτης Αθανάσιος, Οι πρόσφυγες στη Δυτική Μακεδονία (1941 -1946), Θεσσαλονίκη, 2007, σ. 380-2 (διδακτορική διατριβή στο Τμήμα Ιστορίας ΑΠΘ, http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/19183#page/380/mode/2up
- ↑ «ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2018.
- ↑ «Οι “Μωμόγεροι” Κοζάνης στον κατάλογο της UNESCO (βίντεο)». antenna.gr. http://www.ant1news.gr/news/Society/article/459829/oi-momogeroi-kozanis-ston-katalogo-tis-unesco-binteo-. Ανακτήθηκε στις 2018-01-07.