Κόρδοβα

Κόρδοβα
; Σημαία	; Έμβλημα
	Παρωνύμιο: La Ciudad Califal και Córdoba la Llana
	Κόρδοβα 37°53′24″N 4°46′48″W
Χώρα	Ισπανία
Διοικητική υπαγωγή	Κόρδοβα
Προστάτης	Αρχάγγελος Ραφαήλ, Acisclus, Victoria και Acisclus and Victoria
Διοίκηση
• Δήμαρχος της Κόρδοβας	Χοσέ Μαρία Μπεγίδο (από 2019)
• Μέλος του/της	Ciudades Patrimonio de la Humanidad de España; Οργανισμός Πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς
Έκταση	1.253 km²
Υψόμετρο	120 μέτρα
Πληθυσμός	323.763 (2023)
Ταχ. κωδ.	14000–14999
Ζώνη ώρας	UTC+01:00; UTC+02:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 37°53′24″N 4°46′48″W / 37.89000°N 4.78000°W / 37.89000; -4.78000

Η Κόρδοβα (ισπ. Córdoba, αραβ. قرطبه Qurţuba) είναι πόλη στα νότια της Ισπανίας. Στα ελληνικά απαντάται και ως Κορδούη ή Κορδύβη στις αρχαίες πηγές^[4]^[5]. Βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Γουαδαλκιβίρ και αποτελεί πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας της Κόρδοβας. Έχει 325.453 κατοίκους. Είναι έδρα επισκοπής.

Η Κόρδοβα γνώρισε μεγάλη ακμή από το 756 και καθ' όλη τη διάρκεια του 8ου αιώνα μ.Χ., όταν γνώρισε την εξουσία των Μαυριτανών και έγινε πρωτεύουσα Εμιράτου του Αμπντ αλ Ραχμάν Γ΄ (912-961). Ήταν περίφημη για τα δέρματα της (cordwainer) και για τους αργυροχόους της, οι οποίοι λέγεται ότι προέρχονταν από τη Δαμασκό. Σήμερα, η οικονομία της βασίζεται στην απόσταξη οινοπνευματωδών ποτών και στην χειροτεχνία (προϊόντα από μαλλί, λινό και μετάξι).

Το ιστορικό κέντρο της πόλης ανακηρύχθηκε το 1984 Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO. Η ίδια η πόλη αποτελεί αμάλγαμα διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών κατά το πέρασμα των αιώνων και την μακραίωνη ιστορία της.

Ιστορία

Ο ρωμαϊκός ναός στην Κόρδοβα

Το εσωτερικό του Τεμένους της Κόρδοβας

Η πόλη ιδρύθηκε από τους Ρωμαίους το 169 π.Χ. και ονομαζόταν Corduba (εξελλ. Κορδούη), πρωτεύουσα της επαρχίας της Βαιτικής, η πρώτη αποικία που ίδρυσαν οι Ρωμαίοι σε εκείνη την περιοχή^[6]. Ο Στράβων μας πληροφορεί ότι δυο ήταν οι μεγαλύτερες σε δόξα και ισχύ πόλεις της Χερσονήσου: η Κόρδοβα, που ιδρύθηκε από το Κλαύδιο Μάρκελλο, και τα Γάδειρα, η πρώτη λόγω του εδάφους και της έκτασής της και η δεύτερη λόγω του εμπορίου της και της συμμαχίας της με τους Ρωμαίους^[6].

Το όνομα της πόλης μάλλον έχει καρχηδονιακή προέλευση. Λόγω του μεγάλου αριθμού ευγενών ανάμεσα στους αποικιστές, η πόλη κέρδισε τον τίτλο της Πατρικίας. Τον 1ο αιώνα π.Χ., η πόλη βοήθησε τους γιους του Πομπήιου εναντίον του Ιουλίου Καίσαρα, στον οποίο όμως κατέληξε μετά την μάχη στη Μούντα το 45 π.Χ., οπότε και εκδικήθηκε την αντίστασή της, οδηγώντας στη σφαγή 20.000 κατοίκους. Ο επίσκοπος Όσιος από την Κόρδοβα συμμετείχε στην οικουμενική σύνοδο της Νικαίας, το 325, καθώς και στη σύνοδο της Σαρδικής, το 343.

Από τη ρωμαϊκή εποχή της πόλης σώζονται η ρωμαϊκή γέφυρα, ο ναός του Κλαύδιου Μαρκέλλου κ.ά. Μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, από τον 5ο μέχρι και τις αρχές του 8ου αιώνα την πόλη κατείχαν Βησιγότθοι βασιλείς, αλλά μέχρι τον 8ο αιώνα άρχισε να κερδίζει έδαφος η ισλαμική εξάπλωση από τη Βόρεια Αφρική και το 711 καταλήφθηκε από τους μουσουλμάνους^[7].

Υπό τους Μαυριτανούς Άραβες, η Κόρδοβα αποτελούσε πρώτα τμήμα του χαλιφάτου της Δαμασκού, αλλά μετά το 756 ο Αμπντ αλ-Ραχμάν Α' την έκανε πρωτεύουσα της Μαυριτανικής Ισπανίας.

Την μεγάλη της ακμή, η οποία αντικατοπτρίζεται και στα εντυπωσιακά οικοδομήματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, τη γνώρισε η πόλη όταν ήταν πρωτεύουσα του Χαλιφάτου της Κόρδοβας των Ουμαγιάδων, υπό τον Αμπντ αλ-Ραμάν Γ', το 929, και είχε πληθυσμό που έφτανε τους 500.000 κατοίκους^[8]. Την εποχή εκείνη και για τον τότε γνωστό κόσμο, ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη μετά την Κωνσταντινούπολη, γι' αυτό άλλωστε και την αποκαλούσαν Κόσμημα και Κωνσταντινούπολη της Δύσης^[9]^[10].

Το 13ο αιώνα, η Κόρδοβα πέρασε και πάλι στα χέρια των Χριστιανών κατά την ισπανική Ρεκονκίστα (1236, Φερδινάνδος Γ´ της Καστίλης), αλλά σαν πόλη είχε ήδη αρχίσει να χάνει το παλιό της μεγαλείο από τον 11ο αιώνα, όταν αποτέλεσε το μήλον της έριδος ανάμεσα σε αντιμαχόμενες δυναστείες που ήθελαν να διαδεχτούν τη γραμμή του αρ Ραμάν.

Ο ερχομός των Ισπανών στην εξουσία περισσότερα επιτάχυνε παρά ανέκοψε την παρακμή των τεχνών, της οικονομίας και του πληθυσμού της πόλης. Κατά τον 19ο αιώνα, η Κόρδοβα προσπαθούσε να ανακάμψει από την καταστροφή του 1808, όταν οι Γάλλοι εισέβαλαν και ερείπωσαν την πόλη.

Πολιτική

Η Κόρδοβα στην Ισπανία ανέπτυξε την κατάρτιση και θεσμοθέτηση του πρώτου Κανονισμού Συμμετοχής των Πολιτών. Το 1986, ο Κανονισμός διευρύνθηκε ενσωματώνοντας τη λειτουργία των Τοπικών και Κλαδικών Συμβουλίων και την δημιουργία του Συμβουλίου του Κινήματος των Πολιτών. Το 1991, αναπτύχθηκε ένα Δίκτυο Δημοτικών Κέντρων και το 2001 η Κόρδοβα ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή πόλη που υιοθέτησε τον συμμετοχικό προϋπολογισμό^[11].

Αξιοθέατα

Η πόλη διατηρεί σαν κυρίαρχο το αραβικό στοιχείο στην αρχιτεκτονική της.

Το πιο σημαντικό μνημείο της πόλης είναι ο καθεδρικός ναός της Μεθκίτα της Κόρδοβας (στα αραβικά τζαμί), αρχαίο μουσουλμανικό τέμενος που χτίστηκε το 785 και μέχρι τις μέρες μας αποτελεί δείγμα "ένωσης" του χριστιανικού με το ισλαμικό στοιχείο. Είναι το μεγαλύτερο ισλαμικό τέμενος της Ευρώπης και παγκοσμίως: έχει 19 νάρθηκες και διπλή καμάρα με 856 κολόνες, οι οποίες έχουν κατασκευαστεί βάσει διαφορετικών αρχιτεκτονικών ρυθμών. Μετά την κατάκτηση της πόλης από τους Χριστιανούς το 13ο αιώνα, το τέμενος μετατράπηκε στον Καθεδρικό ναό της πόλεως και αργότερα ξανακτίστηκε μερικώς.

Ήταν κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αλφόνσου ΙΑ΄ της Καστίλης, οπότε και χτίστηκε και το ανάκτορο Αλκάθαρ (ή Αλκαζάρ) πάνω στα προϋπάρχοντα τείχη του παλιότερου μαυριτανικού κάστρου.^[12]. Το Αλκάθαρ ήταν αρχικά φρούριο χριστιανών μοναχών το 1328, το οποίο αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως παλάτι από τον Αλφόνσο ΙΑ΄.

Το φρούριο της Καλαχόρα ανακατασκευάστηκε το 1369 από τον Ερρίκο Β΄ της Καστίλης για να υπερασπίσει την πόλη από τον αδερφό του, Πέτρο Α΄ της Καστίλης. Τον 18ο αιώνα χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή και τον 19ο αιώνα ως σχολείο θηλέων.

Φρούριο Καλαχόρα

Διατηρείται ακόμη επίσης μια ρωμαϊκή γέφυρα (Puente Romano), η οποία κατασκευάστηκε από τον αυτοκράτορα Αύγουστο, μια παλιά συναγωγή, μια από τις τρεις που υπάρχουν στην Ισπανία, τα Αναγεννησιακά Παλάθιο ντε Βιάνα και το Παλάτι των Δουκών, η Μεντίνα Αζαχάρα (10ος αιώνας), το Κάστρο Αλμοδόβαρ, που χτίστηκε από τους Άραβες το 760 και αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως βασιλική κατοικία, τα λουτρά του χαλιφάτου και η εβραϊκή συνοικία Τζουντερία.

Μουσεία

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης βρίσκονται ρωμαϊκά αγάλματα και μωσαϊκά, καθώς και εκθέματα από το μαυριτανικό πολιτισμό.

Στην Galería de la tortura (Μουσείο Βασανιστηρίων), ο επισκέπτης βλέπει τον τρόπο με τον οποίο βασανίζονταν οι συλληφθέντες από τον 13ο έως τον 19ο αιώνα, ενώ στο Μουσείο Καλών Τεχνών υπάρχουν πίνακες των Γκόγια, Μουρίγιο και Χουάν Ντε Βαλντές Λεάλ.

Το Museo Vivo de Al-Ándalus αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο οι Εβραίοι, οι Μουσουλμάνοι και οι Χριστιανοί συμβίωσαν ειρηνικά στην πόλη της Κόρδοβας.