Κύπελλο Πάσχα (ποδόσφαιρο ανδρών)

Το Κύπελλο Πάσχα [1][2] αποτέλεσε εγχώρια ποδοσφαιρική διοργάνωση που διεξαγόταν ετησίως από το 1928 έως και το 1959 και διεξαγόταν κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας. Την ευθύνη της διοργάνωσης είχε ο Π.Ο.Κ., ένωση που είχαν δημιουργήσει οι τρεις μεγάλοι σύλλογοι της Αττικής, Παναθηναϊκός, και Ολυμπιακός και της Α.Ε. Κωνσταντινουπόλεως, μετά από διαφωνία με την ΕΠΟ το 1928. Το τουρνουά είχε διεθνή χαρακτήρα με συμμετοχή ευρωπαϊκών ομάδων κυρίως από την Ανατολική Ευρώπη, σχεδόν κάθε έτος. Για τελευταία φορά το κύπελλο Πάσχα έγινε το 1959, ενώ το κύπελλο Χριστουγέννων συνεχίστηκε ως το 1962[3]

Κύπελλο Πάσχα (ποδόσφαιρο ανδρών)
ΔιοργανωτήςΠ.Ο.Κ.
Ίδρυση1928
Κατάργηση1959
ΧώραΕλλάδα Ελλάδα
Τρέχων κάτοχοςΟλυμπιακός
(11ος τίτλος)
Περισ. κατακτήσειςΟλυμπιακός
(11 τίτλοι)

Ιστορία Επεξεργασία

 
Ο τερματοφύλακας του Παναθηναϊκού Νίκος Μιχαηλίδης, στον αγώνα για το κύπελλο Πάσχα στις 16 Απριλίου 1928 κόντρα στον Ολυμπιακό, δέχθηκε χτύπημα στο στήθος και ένα μήνα μετά απεβίωσε από αιματοπτυσία.

Από το 1927 οι ομάδες του ΠΟΚ μετά τη διαγραφή τους από τα μητρώα της ΕΠΟ, προχώρησαν στη διοργάνωση διαφόρων τουρνουά, στα οποία προσκαλούσαν και ξένες εμπορικές ομάδες από Γιουγκοσλαβία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, Ρουμανία (όπως η Φερεντσβάρος, και Μπεογκράτσκι). Οι τρεις σύλλογοι του ΠΟΚ μοιράζονταν τα έξοδα φιλοξενίας καθώς και τα έσοδα από τα εισιτήρια.

Το πρώτο Κύπελλο διοργανώθηκε το Πάσχα του 1928 και προσκλήθηκαν η Μπεογκράτσκι Γιουκοσλαβίας (τώρα ΟΦΚ Βελιγραδίου) και μία μικτή παικτών της πρώην πρωταθλήτριας Ρουμανίας, Βένους (όπου μεταγράφηκε ο Κώστας Χούμης το 1936) και της Σπάρτα από το Βουκουρέστι.[4]

Το Κύπελλο Πάσχα ξεκινούσε συνήθως Μεγάλη Τρίτη ή Μεγάλη Τετάρτη και κρατούσε μέχρι το Πάσχα. [5][6][7] Διεξαγόταν στο γήπεδο Λ. Αλεξάνδρας, ένα γήπεδο μόλις 6000 θεατών το 1928, μετά τη διοργάνωση όμως του πρώτου Κυπέλλου Πάσχα και την μεγάλη εισπρακτική επιτυχία, η χωρητικότητά του αυξήθηκε, με την πρώτη ξύλινη εξέδρα σε ελληνικό γήπεδο, χωρητικότητας 1200 θεατών και με τη νέα χρονιά προσκλήθηκαν οι φημισμένες Φερεντσβάρος και Ούιπεστ ΦΚ, δύο ισχυρές ουγγρικές ομάδες που αποτέλεσαν την απόλυτη ατραξιόν για το διψασμένο για ποδόσφαιρο κοινό. Ο Ολυμπιακός ήταν ο Κυπελλούχος Πάσχα και για το 1929 -με το Π.Ο.Κ. να έχει μετονομαστεί τρις μέσα στη σεζόν: ΠΟΚΑ (το Α του Απόλλωνα), ΠΟΚΑΑ (προστέθηκε το Α του Αθηναϊκού) και ΠΟΚΕ (Εθνικός Πειραιώς).[8]

Η διοργάνωση σταμάτησε προσωρινά από το 1930 έως 1935 (με εξαίρεση το 1934), καθώς υπήρξαν αυξημένες υποχρεώσεις των τριών σωματείων του ΠΟΚ στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα, αλλά και της Εθνικής Ελλάδας στο Βαλκανικό Κύπελλο (1932 και 1936), αλλά και ορισμένοι αγώνες φιλανθρωπικού χαρακτήρα στη βόρεια Ελλάδα, όπως το τουρνουά στη Χαλκιδική το 1932 υπέρ των σεισμοπαθών της Ιερισσού. Επέστρεψε όμως το 1936 όταν Λεωφόρος πια είχε ανακαινιστεί πλήρως από το Δήμαρχο της Αθήνας Κωνσταντίνο Κοτζιά: είχε αποκτήσει εξέδρα από μπετόν, χωρητικότητας άνω των 1500 θεατών και από το 1933 την πρώτη σκεπαστή εξέδρα στην Ελλάδα (στην πλευρά της οδού Τσόχα).[9]

Το Κύπελλο Πάσχα είχε λάβει εορταστικό χαρακτήρα, εφευρίσκονται όμορφα τρικ για το κοινό, όπως το σπάσιμο των αυγών για την επιλογή της εστίας και μέχρι να χτυπήσει την Ελλάδα ο πόλεμος, σημειώνονται και οι πρώτες κατακτήσεις πλην Ολυμπιακού: Εθνικός το 1937, ΑΕΚ το 1938, Παναθηναϊκός το 1940.

To Kύπελλο το Πάσχα του 1943 διεξήχθη εν μέσω Κατοχής με αριθμό 7 συνολικά ομάδων, περισσότερες από κάθε άλλη φορά. Πέρα απο τους συλλόγους του ΠΟΚ συμμετείχαν οι Εθνικός Πειραιώς, Απόλλων Αθηνών,Αθηναϊκός, και Ένωσις Παγκρατίου. Η διοργάνωση του 1944 ονομάστηκε Κύπελλο Αθηνών χωρίς τη συμμετοχή προσκεκλημένων ομάδων και κατακτήθηκε από την ΑΕΚ. Το Κύπελλο Πάσχα είχε όμως και επεισοδιακές διοργανώσεις, όπως εκείνη του 1948 κατά την οποία ο τελικός δεν τελείωσε ποτέ και απλώς απονεμήθηκε ο τίτλος στον φιλοξενούμενο Άρη Θεσσαλονίκης.

Το γήπεδο της Λεωφόρου είχε πλέον αποκτήσει προβολείς και το πέταλο που έχει «πλάτη» στο Λυκαβηττό: με τους φιλάθλους να συρρέουν στο χωρητικότητας 13 χιλιάδων πλέον γήπεδο πριν τον εκκλησιασμό κατά τις αργίες του Πάσχα και παρακολουθούν από κοντά τις μάχες του Ολυμπιακού, του Παναθηναϊκού και της ΑΕΚ στα χώματα της Λεωφόρου. Οι αιώνιοι κατέκτησαν από δύο τρόπαια προτού σπάσει το δίπολο η ΑΕΚ το 1955.

Η ιστορική ΦΚ Κολωνία κατέκτησε το Κύπελλο Πάσχα και ανοιξε το μικρό κύκλο κατακτήσεων από ξένες ομάδες, αφού και το 1957 το Κύπελλο θα καταλήξει στους Ρουμάνους της Προγκρέσουλ Βουκουρέστι. Η καθιέρωση της Α’ Εθνικής το 1959 και η συμμετοχή των ελληνικών ομάδων στα ευρωπαϊκά Κύπελλα από το τέλος της δεκαετίας του ’50 και μετά, περιόρισαν το ενδιαφέρον των φιλάθλων για το Κύπελλο Πάσχα. [10] Πολλά παιχνίδια δεν ολοκληρώθηκαν λόγω επεισοδίων, και η αντιπαλότητα οδήγησε αργότερα στην αναπόφευκτη διάλυση του ΠΟΚ, το 1963.

Η διοργάνωση του 1959 ήταν η τελευταία και τελικά στις 7 Μαρτίου 1963 το ΠΟΚ έπαψε και επίσημα να υφίσταται[11]. H είσοδος των ομάδων στα δελτία του ΠΡΟ-ΠΟ, η καθιέρωση της Α' εθνικής κατηγορίας και η συμμετοχή των ελληνικών ομάδων στα ευρωπαϊκά κύπελλα ποδοσφαίρου, έκαναν το θεσμό αυτό να ατονήσει και τελικά να καταργηθεί[12].

Τα περισσότερα τρόπαια κατέκτησε ο Ολυμπιακός, 11 τον αριθμό, δεύτερη ήταν η ΑΕΚ και Παναθηναϊκός 4, ενώ από μία κατάκτηση είχαν η ΦΚ Προγκρέσουλ Βουκουρεστίου, η 1. ΦΚ Κολωνίας, ο Άρης Θεσσαλονίκης και ο Εθνικός Πειραιώς. Ο Εθνικός είναι και η μοναδική ομάδα εκτός ΠΟΚ που κατέκτησε το τρόπαιο, ενώ προσκλήθηκε 3 φορές να αγωνιστεί στο Κύπελλο, περισσότερες από κάθε άλλη ομάδα. Παράλληλα, η Ανόρθωση Αμμοχώστου -που ακόμη τότε αγωνιζόταν στην Αμμόχωστο- είναι και η μοναδική ομάδα από την Κύπρο που προσκλήθηκε στη διοργάνωση.[13]

Οι Κυπελλούχοι Επεξεργασία

Πάσχα νικητής συμμετοχές εκτός ΠΟΚ
19280   Ολυμπιακός Μπεογκράτσκι Γιουκοσλαβίας,
μικτή Βένους/Σπάρτα Ρουμανίας
19290   Ολυμπιακός Φερεντσβάρος και Ούιπεστ Ουγγαρίας
1930 -
19330
δε διεξήχθησαν
19340   Ολυμπιακός Εθνικός Πειραιώς (αντί της ΑΕΚ)
19350 δεν διεξήχθη
19360   Ολυμπιακός
19370   Εθνικός Πειραιώς Ολυμπιακός
19380   Α.Ε.Κ.
19390 δε διεξήχθη λόγω επανέναρξης του κυπέλλου Ελλάδος
19400   Παναθηναϊκός
19410 δε διεξήχθη λόγω του πολέμου
19420 δε διεξήχθη λόγω της Κατοχής
19430   Ολυμπιακός Εθνικός Πειραιώς, Απόλλων Αθηνών,
Αθηναϊκός ΑΣ, Ένωσις Παγκρατίου
Πάσχα νικητής συμμετοχές εκτός ΠΟΚ
1944 *  Α.Ε.Κ.
19450   Ολυμπιακός
19460   Ολυμπιακός Άρης Θεσσαλονίκης
19470   Παναθηναϊκός
1948 ^   Άρης Θεσσαλονίκης Άρης Θεσσαλονίκης (αντί της ΑΕΚ)
19490   Ολυμπιακός
19500 δε διεξήχθη
19510   Ολυμπιακός
19520   Παναθηναϊκός
19530   Ολυμπιακός
19540   Παναθηναϊκός
19550   Α.Ε.Κ.
19560 1. ΦΚ Κολονίας 1. ΦΚ Κολονίας Γερμανίας
19570 Προγκρεσούλ Βουκ. Προγκρεσούλ Βουκ/στίου Ρουμανίας
19580   Α.Ε.Κ.
19590   Ολυμπιακός Ανόρθωσις Αμμοχώστου Κύπρου

* ως κύπελλο Αθηνών
^ διεκόπη για να αναδειχθεί τελικά κυπελλούχος ο Άρης

Ανά σύλλογο Επεξεργασία

Σύλλογος Τίτλοι Συμμετοχές Χρονιές ως κυπελλούχος
  Ολυμπιακός 11 23 1928, 1929, 1934, 1936, 1943, 1945, 1946, 1949, 1951, 1953, 1959
  Παναθηναϊκός 4 23 1940, 1947, 1952, 1954
  ΑΕΚ 4 21 1938, 1944, 1955, 1958
  Εθνικός Πειραιώς 1 3 1937
  Άρης Θεσσαλονίκης 1 2 1948
  ΦΚ Κολωνία 1 1 1956
  ΦΚ Προγκρέσουλ Βουκουρεστίου 1 1 1957

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Σημειώσεις Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=108&dc=19&db=3&da=1928
  2. «Το Κύπελλο του Πάσχα και η παράξενη ιστορία του». contra.gr. 8 Απριλίου 2018. 
  3. "Ποδοσφαιρικόν Κίνημα", εφ. "Εμπρός", 23/10/1927.
  4. http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=108&dc=23&db=10&da=1927
  5. «Ποδόσφαιρο και το Πάσχα». sport24.gr. 
  6. Ηλίας Αλεξόπουλος. «1928: Το 1ο Κύπελλο Πάσχα, που "γέννησε" το ΠΟΚ». sport24.gr. 
  7. Σπύρος Σιαμπλής (1 Μαΐου 2021). «Όταν το… ΠΟΚ δημιούργησε το Κύπελλο Πάσχα!». sportfm.gr. 
  8. http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin_ftr.asp?c=108&pageid=-1&id=45963&s=0&STEMTYPE=1&STEM_WORD_PHONETIC_IDS=ARsASJASVASRAShASVASHASXASd&CropPDF=0
  9. http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin_ftr.asp?c=108&pageid=-1&id=65668&s=0&STEMTYPE=0&STEM_WORD_PHONETIC_IDS=&CropPDF=0
  10. Ν. Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ. «Ένα Κύπελλο άλλων εποχών». kathimerini.gr. 
  11. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2021. 
  12. https://www.sport24.gr/Columns/longform/epopoiia.3939113.html
  13. «Το ποδόσφαιρο και άλλα παιγνίδια με μπάλα. Από την Ελληνική αρχαιότητα στις απαρχές του 20ου αιώνα. Αναφορά στην Κύπρο» Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine., άρθρο του Παρασκευά Σαμαρά (παραπομπή 28: Αταλιώτη Μάριου και Κυπριανού Γιώργου, «ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ Περίοδος 1932-1962», σελ. 15)

Πηγές Επεξεργασία

  1. "Όλα για το ποδόσφαιρο" (τρίτομο ΑΛΜΑΝΑΚ), εκδ. ΕΙΚΟΝΕΣ 1991.
  2. Γιάννης Διακογιάννης, "Το Ποδόσφαιρο" εκδ. Κάκτος 1979.
  3. Βασ. Καρδάσης, "Ολυμπιακός: Ένα αρχείο - Μία ιστορία", εκδ. Μίλητος 1995.
  4. Γ.Χ. Αλεξανδρή Η Ιστορία του Ολυμπιακού

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία