Άρης Θεσσαλονίκης (ποδόσφαιρο ανδρών)

Τμήμα ποδοσφαίρου ανδρών του Α.Σ. Άρη Θεσσαλονίκης
Αυτό το λήμμα αφορά το τμήμα ποδοσφαίρου ανδρών του Α.Σ. Άρη Θεσσαλονίκης. Για τον αθλητικό σύλλογο, δείτε: Α.Σ. Άρης.

Ο Αθλητικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης ο Άρης[3] είναι ελληνικό αθλητικό σωματείο το οποίο εδρεύει στη Θεσσαλονίκη. Ιδρύθηκε στις 25 Μαρτίου 1914 και ειναι από τους μεγαλύτερους αθλητικούς συλλόγους στην Ελλάδα. Το τμήμα ποδοσφαίρου του Α.Σ. Άρη Θεσσαλονίκης αγωνίζεται στο επαγγελματικό πρωτάθλημα της Super League 1 με την επωνυμία «Άρης Π.Α.Ε.».[4]

Άρης Θεσσαλονίκης
Επίσημη ονομασίαΑθλητικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης ο Άρης Ποδοσφαιρική Ανώνυμη Εταιρεία
Σύντομο όνομαΆρης Θεσσαλονίκης
ΠροσωνύμιοΘεός του Πολέμου και Κιτρινόμαυροι
Ίδρυση25  Μαρτίου 1914
ΈδραΘεσσαλονίκη, Ελλάδα
ΣτάδιοΓήπεδο «Κλεάνθης Βικελίδης», Δήμος Θεσσαλονίκης
Χρώματακίτρινο και μαύρο
Μητρικός σύλλογοςΑθλητικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης «ο Άρης»
ΙδιοκτήτηςΘόδωρος Καρυπίδης
ΠρόεδροςΕιρήνη Καρυπίδου [1]
ΠροπονητήςΑπόστολος Μάντζιος
ΠρωτάθλημαSuper League 1[2]
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Πρώτη εμφάνιση
Τρίτη εμφάνιση
Μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Σελίδα στο Facebook Σελίδα στο Twitter Σελίδα στο Instagram Λογαριασμός στο YouTube Σελίδα στο Linkedin
Commons page Πολυμέσα σχετικά με την ομάδα
Ενεργά τμήματα του Άρη Θεσ/νίκης
Ποδόσφαιρο (Ανδρών) Ποδόσφαιρο (Γυναικών) Μπάσκετ (Ανδρών)
Μπάσκετ (Γυναικών) Μπάσκετ με αμαξίδιο Βόλεϊ (Ανδρών)
Βόλεϊ (Γυναικών) Πόλο (Ανδρών) Πόλο (Γυναικών)
Xάντμπολ (Ανδρών) Xάντμπολ (Γυναικών) Χόκεϊ
Στίβος Κολύμβηση Ξιφασκία
Άρση Βαρών Πάλη Πυγμαχία
Κικ Μπόξινγκ Τζούντο Σκάκι
Κροσφιτ Esports

Έχει κατακτήσει επίσημα τρία Πρωταθλήματα Ελλάδας (1928, 1932, 1946) και ένα Κύπελλο Ελλάδας το 1970. Ποδοσφαιρική έδρα της ομάδας είναι το ιδιόκτητο Γήπεδο «Κλεάνθης Βικελίδης», χωρητικότητας 23.400 θεατών.[5]

Ιστορικά ο Άρης Θεσσαλονίκης συνδέεται με τα ανερχόμενα αστικά στρώματα της Θεσσαλονίκης των αρχών του προηγούμενου αιώνα (δεν είναι τυχαίο ότι προπύργιο της οπαδικής του βάσης αποτέλεσε η περιοχή της Αγίας Τριάδας Φαλήρου),[6] ενώ κατά τα πρώτα χρόνια ύπαρξής του (μεσοπόλεμος) ήταν ο κατεξοχήν εκπρόσωπος της πολυπολιτισμικής Θεσσαλονίκης και θεματοφύλακας των προοδευτικών ιδεών.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως βάσει του καταστατικού του εκγύμναζε αθλητές “εκ πασών των κοινωνικών τάξεων”, είχε τμήματα γυναικών ήδη από τη δεκαετία του 1920, ενώ εγκόλπωνε στις τάξεις του εκτός από τους γηγενείς Μακεδόνες και ευρύτερες κοινότητες (ευρωπαϊκή, αρμενική, τμήμα της εβραϊκής, Έλληνες πρόσφυγες).

Ιστορία Επεξεργασία

Ίδρυση Επεξεργασία

 
Ο Άρης το 1918

Ο Άρης Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε ως «Ποδοσφαιρικός Σύλλογος Άρης Θεσσαλονίκης» στις 25 Μαρτίου (7 Απριλίου με το νέο ημερολόγιο) του 1914 σε ένα καφενείο της περιοχής Βότση στην Καλαμαριά (κατ' άλλους στο εξοχικό του "Φλόκα"), από μαθητές του "Ελληνικού Γυμνασίου" που στεγαζόταν στην οδό Εγνατία 132 στην περιοχή της Καμάρας[7]. Υπήρξε το πρώτο ελληνικό σωματείο που ιδρύθηκε στην πόλη μετά την απελευθέρωσή της το 1912. Για να τονισθεί ιδιαιτέρως το γεγονός αυτό, οι ιδρυτές του επέλεξαν την ημέρα της εθνικής επετείου. Ιδρυτές του Άρη ήταν οι Γιάννης Αγγέλου, Λάζαρος Αγοραστός, Πέπο Αμπραβανέλ, Γρηγόρης Βλαχόπουλος, Λάζαρος Βλαχόπουλος, Πέτρος Γκοτζαμάνης, Δήμου, Άγγελος Ζέγας, Θεόδωρος Θεοδωρίδης, Δημήτρης Ιωαννίδης, Τηλέμαχος Καραγιαννίδης, Δημήτρης Κοτρώτσης, Πέτρος Κρέης, Λάζαρος Κωστίδης, Γιώργος Λάμπρου, Γιάννης Νακόπουλος, Θανάσης Παπαγεωργίου, Γιάννης Πλιάτσικας, Ρούσσος Ρωσσιάδης, Κάρολος Σαλούστο, Τάσος Τσιατσιαπάς, Πρόδρομος Κότσανος και Μίνως Κυδωνάκης (πρώτος πρόεδρος, το σπίτι του οποίου στη συμβολή της οδού Αλεξάνδρου Φλέμιγκ με τη Λεωφόρο Βασιλίσσης Όλγας ήταν τα πρώτα χρόνια τόπος συνάθροισης των μελών του συλλόγου).[8]

Κομβικό ρόλο στην ιστορία του συλλόγου καταλαμβάνει η ευρύτερη περιοχή της Αγίας Τριάδας Φαλήρου στον ανατολικό τομέα της πόλης, που έφερε το όνομα "Εξοχές". Εκεί συνυπήρχαν αρμονικά οι παλιές αρχοντικές οικογένειες της Θεσσαλονίκης, η κοινότητα των Κεφαλλονιτών, καθώς και η μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα της πόλης. Υπήρχε επίσης ένα μεγάλο μουσουλμανικό μνημείο, το Γενί Τζαμί των Ντονμέδων, μετέπειτα Λαογραφικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Εκεί κτίσθηκαν τα πρώτα προξενεία, το ιταλικό, το γαλλικό, η γερμανική Σχολή και τα πρώτα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια. Στο χώρο του αθλητισμού άνθισαν λόγω της εγγύτητας με τη θάλασσα δραστηριότητες όπως η κολύμβηση, η κωπηλασία και η ιστιοπλοΐα. Σε αυτή την περιοχή, έχει τις ρίζες του ο Άρης Θεσσαλονίκης.[9]

Η συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο είχε παρενέργειες στη λειτουργία του Άρη, ο οποίος περί τα τέλη εκείνης της περιόδου έπαψε ουσιαστικά να υφίσταται. Στην πόλη παρέμεναν όσοι δεν βρίσκονταν σε στρατεύσιμη ηλικία. Στο Α΄ Γυμνάσιο, το οποίο στο μεταξύ είχε μεταφερθεί από την Καμάρα στην Αγία Τριάδα Φαλήρου (βίλα Θεόδωρου Χατζημήσεφ), φοιτούσαν τα παιδιά των αστικών οικογενειών. Με δική τους πρωτοβουλία, χάρη στη βοήθεια του δικηγόρου Γιάννη Οικονομόπουλου και με τη συγκατάθεση των παλιών ιδρυτών του, επανασύστησαν το σύλλογο. Τα ονόματα των νεαρών Φαληριωτών που "αναγέννησαν" το σύλλογο ήταν: Κότσιανος, Αγοραστός, Παπαγεωργίου, Οσμάν, Ηλιάδης, Μπαρίτας, Λόγγος, Σωτηρόπουλος, Βλαχόπουλος, Κόρατς, Τσιντιφάν, Βλαχόπουλος, Οπλοποιός και Γρηγ. Βικελίδης (ξάδελφος των αδελφών Βικελίδη). Αυτοί παρέλαβαν από το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης ένα αντίγραφο του καταστατικού ίδρυσης, όρισαν νέα διοίκηση και ο Άρης ήταν ξανά μια ζώσα πραγματικότητα.[10][11]

Τα πρώτα χρόνια Επεξεργασία

 
Ο Άρης το 1923

Το τμήμα ποδοσφαίρου του συλλόγου ιδρύθηκε το 1914, πλην όμως ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, καθώς και η μικρασιατική καταστροφή δεν του επέτρεψαν να αγωνίζεται συστηματικά, μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του '20. Στον πρώτο επίσημο αγώνα της ιστορίας του ο Άρης αντιμετώπισε τον Ηρακλή, τον οποίο νίκησε 1–0, με γκολ του εκ των ιδρυτών του, ιταλικής καταγωγής, Κάρολου Σαλούστο.[12][13]

Το 1923 η ομάδα του Άρη, πολυνικήτρια στους τίτλους Θεσσαλονίκης στο σύνολο της ιστορίας του θεσμού, κατέκτησε το πρώτο και μοναδικό Πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης που διοργανώθηκε από τη ΧΑΝΘ. Στον πρώτο του επίσημο αγώνα στις 18 Μαρτίου 1923 νίκησε τον Ηρακλή άνευ αγώνα, αφού η αντίπαλη ομάδα δεν προσήλθε στον αγωνιστικό χώρο. Ακολούθησαν νίκες εναντίον του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των εβραϊκών ομάδων της πόλης Μαξ Νόρνταου (Max Nordau) και Εφόρ Σπορτίφ (Efor Sportive).[14]

Στις 12 Αυγούστου του ίδιου έτους οι "κίτρινοι" αντιμετώπισαν τον Πειραϊκό Σύνδεσμο σε έναν αγώνα ανάμεσα στον πρωταθλητή Αθηνών-Πειραιώς και αυτόν της Θεσσαλονίκης, που διεξήχθη υπό την αιγίδα της Ένωσης Ποδοσφαιρικών Σωματείων Ελλάδος, για την ανάδειξη του άτυπου πρωταθλητή Ελλάδος. Ο αγώνας έληξε με νίκη 3–1 του Πειραϊκού Συνδέσμου.[15]

 
Ο Άρης το 1924

Την περίοδο 1923–24 ο Άρης κατέκτησε και πάλι τον τίτλο του πρωταθλητή Θεσσαλονίκης, νικώντας με 3–0 τον Μέγα Αλέξανδρο και 4–1 τον Ηρακλή. Την επόμενη χρονιά δεν πραγματοποιήθηκε πρωτάθλημα της Ε.Π.Σ. Μακεδονίας–Θράκης λόγω διαφωνιών μεταξύ των συλλόγων.[16]

Ο Άρης υπήρξε ο πρώτος ελληνικός ποδοσφαιρικός σύλλογος που έπαιξε σε διεθνείς αγώνες: προσκάλεσε ξένη ομάδα για φιλικό αγώνα στην Ελλάδα. Στις 23 Ιανουαρίου 1923 αντιμετώπισε τη σερβική Μπεογκράτσκι Σπορτ Κλουμπ, την οποία νίκησε με 3–1.[17][18] Σε άλλον διεθνή αγώνα, που διεξήχθη την Κυριακή 2 Νοεμβρίου του 1924 στο παλιό γήπεδο του Ηρακλή, ο Άρης αντιμετώπισε την Ομλαντίνα Μοναστηρίου (στη θέση της δημιουργήθηκε η Πέλιστερ Μοναστηρίου το 1945), που τότε αγωνιζόταν στο πρωτάθλημα της Ποδοσφαιρικής υπομοσπονδίας Βελιγραδίου της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας Γιουγκοσλαβίας, με τελικό νικητή τον Άρη με 5–0, με τρία γκολ του Βεντουρέλη και από ένα των Πάγκαλου και Αρμά. Στον άτυπο επαναληπτικό αγώνα στις 5 Απριλίου 1925 στο Μοναστήρι (Μπίτολα), ο Άρης έχασε με 2–1, καθιστώμενος όμως ταυτόχρονα ο πρώτος ποδοσφαιρικός σύλλογος της Ελλάδας που έδωσε αγώνα στο εξωτερικό.

Στα τέλη Μαΐου της ίδιας χρονιάς η ομάδα του Άρη αντιμετώπισε για πρώτη φορά τον Ολυμπιακό σε φιλικό αγώνα, χάνοντας με 1–3. Τρεις μήνες αργότερα αγωνίστηκε με την Ένωση Κωνσταντινουπολιτών (ήτοι με την ΑΕΚ Θεσσαλονίκης που ήταν το αθλητικό τμήμα της Ένωσης) και νίκησε με 5–2, με τους φιλοξενούμενους να αποχωρούν λίγο πριν τη λήξη του αγώνα διαμαρτυρόμενοι για πέναλτι που δεν τους δόθηκε.[19]

Το 1926 ο σύλλογος τροποποίησε το καταστατικό του και μετονομάστηκε σε "Αθλητικός Σύλλογος Άρης Θεσσαλονίκης", ώστε να συμπεριλάβει και τα υπόλοιπα αθλήματα που ήδη είχε αρχίσει να καλλιεργεί στις τάξεις του.[20] Την ίδια χρονιά κατέκτησε αήττητος το τρίτο του πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης, νικώντας με 4–1 και 5–2 τον Ηρακλή.[21] Την επόμενη χρονιά έχασε για πρώτη φορά τα πρωτεία στη Θεσσαλονίκη από τον Ηρακλή, από τον οποίο ηττήθηκε δύο φορές.[22]

Το πρωτάθλημα του 1928 Επεξεργασία

 
Ο Άρης πρωταθλητής το 1928

Η πρώτη μεγάλη επιτυχία για τον Άρη ήρθε την περίοδο 1927–28, όταν και κατέκτησε το πρώτο πρωτάθλημα Ελλάδος, ξεπερνώντας στην τελική φάση τον Ατρόμητο Αθηνών και τον Εθνικό Πειραιώς, εκμεταλλευόμενος την αποχή από το πρωτάθλημα των ομάδων του ΠΟΚ. Στον πρώτο αγώνα στις 24 Μαΐου η ομάδα της Θεσσαλονίκης επικράτησε με 3–1 του Ατρομήτου στην Αθήνα,[23] ενώ τρεις ημέρες μετά ηττήθηκε από τον Εθνικό με 3–2 στο Ποδηλατοδρόμιο. Στους επαναληπτικούς αγώνες που διεξήχθησαν τον Ιούνιο στη Θεσσαλονίκη, ο Άρης επικράτησε και των δύο αντιπάλων του με 3–1 κι έτσι στέφθηκε πρώτος πρωταθλητής Ελλάδας. Προπονητής της ομάδας ήταν ο Γερμανός Τόμας Κέσλερ, ενώ διακεκριμένοι ποδοσφαιριστές του Άρη ήταν μεταξύ άλλων ο Κώστας Παπαστέριος (GK), ο Σάββας Βογιατζής που αναδείχθηκε και πρώτος σκόρερ της ομάδας με έξι γκολ, ο Νίκος Αγγελάκης, πρώτος σκόρερ της τελικής φάσης με τέσσερα γκολ και ο Διονύσης Καλτέκης.[24][25]

Την επόμενη χρονιά δεν διεξήχθη τελική φάση πανελληνίου πρωταθλήματος, αν και ο Άρης κατέκτησε τον τίτλο του πρωταθλητή στη Θεσσαλονίκη, παίζοντας δύο αγώνες μπαράζ εναντίον του ΠΑΟΚ. Ο πρώτος έγινε στις 12 Μαΐου 1929 και έληξε 1–1,[26] ενώ ο δεύτερος πραγματοποιήθηκε στις 2 Ιουνίου, με τον Άρη να νικάει με 4–3 και το Νίκο Αγγελάκη να σημειώνει χατ-τρικ.[27]

Στις 20 Απριλίου 1929, διεξήχθη η πρώτη φιλική αναμέτρηση ανάμεσα στον Άρη και τον Παναθηναϊκό, με τους "κίτρινους" να νικούν με 5–4 με δύο γκολ του Λεονταρίδη και από ένα των Αγγελάκη, Βογδάνου και Καλτέκη.[28]

Δεκαετία του '30 Επεξεργασία

Το καλοκαίρι του 1929 στη σύνθεση του συλλόγου προστέθηκαν οι Νίκος Κίτσος και Αργύρης Αργυριάδης, δύο ακόμη διεθνείς παίκτες, στο σύνολο των δέκα ποδοσφαιριστών αυτής της ομάδας που αγωνίστηκαν με την ελληνική εθνική ομάδα.[29][30]

 
Από αριστερά: Νικηφόρος, Κώστας και Κλεάνθης Βικελίδης (1930)

Στο πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης του 1930 ο Άρης αναδείχθηκε πρώτος με μεγάλη ευκολία, πετυχαίνοντας εννέα νίκες και μία ισοπαλία σε σύνολο δέκα αγώνων, ενώ ο συντελεστής τερμάτων του ήταν 44–9.[31] Στις 7 Μαΐου 1930 ανέλαβε την τεχνική ηγεσία των "κίτρινων" ο Τσέχος Ντε Βαλέρ. Έντεκα ημέρες αργότερα ο Άρης ηττήθηκε με 5–0 στον Πειραιά από τον Ολυμπιακό, ενώ στις 8 Ιουνίου ηττήθηκε εντός έδρας με 1–4 από τον Παναθηναϊκό.[32] Μετά από δύο εβδομάδες έφερε ισοπαλία με τους "πράσινους" και την τελευταία αγωνιστική νίκησε με 2–1 τον Ολυμπιακό, κατακτώντας τελικά τη δεύτερη θέση του πρωταθλήματος.[33]

Το πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης του 1931 ξεκίνησε ιδανικά για τον Άρη, αφού νίκησε με 10–2 τον Μακεδονικό, με 5–0 τον Μέγα Αλέξανδρο, με 6–2 τον Θερμαϊκό και με 6–2 τον ΠΑΟΚ.[34] Παρ' όλα αυτά η ΕΠΟ αποφάσισε να διακόψει τα τοπικά πρωταθλήματα και να διοργανώσει για πρώτη φορά πρωτάθλημα εθνικής κατηγορίας, στο οποίο συμμετείχαν από την Ε.Π.Σ. Μακεδονίας ο Άρης, ο ΠΑΟΚ και ο Ηρακλής, από την Ε.Π.Σ. Αθηνών ο Παναθηναϊκός, η ΑΕΚ και ο Απόλλων Αθηνών, ενώ από την Ε.Π.Σ. Πειραιώς ο Ολυμπιακός και ο Εθνικός. Ο Άρης κατέκτησε τη τρίτη θέση με οκτώ νίκες, τρεις ισοπαλίες και τρεις ήττες, με τον Νίκο Κίτσο να αναδεικνύεται πρώτος σκόρερ με 13 γκολ.[35]

Το πρωτάθλημα του 1932 Επεξεργασία

 
Ο Άρης πρωταθλητής το 1932

Τέσσερα χρόνια μετά την κατάκτηση του πρώτου πανελλήνιου τίτλου τους, οι "κίτρινοι" κατέκτησαν εκ νέου το πρωτάθλημα. Ο Άρης αναδείχθηκε πρωταθλητής συγκεντρώνοντας συνολικά 22 βαθμούς, τέσσερις περισσότερους από τον δεύτερο Παναθηναϊκό και πετυχαίνοντας μεγάλες νίκες όπως το 7–0 επί του Παναθηναϊκού με τέσσερα γκολ του Κίτσου,[36] το 6–1 επί του Απόλλωνα Αθηνών με έξι γκολ του Αγγελάκη στην πρώτη εντός έδρας εμφάνιση με την πρώτη ομάδα του Κλεάνθη Βικελίδη,[37] το 7–3 επί του Ηρακλή με τέσσερα γκολ του Κίτσου και τα εκτός έδρας 0–3 επί του Ολυμπιακού, του ΠΑΟΚ και της ΑΕΚ. Πρώτοι σκόρερ του πρωταθλήματος αναδείχθηκαν οι Νίκος Κίτσος με 15 γκολ και Νίκος Αγγελάκης με 14.[38] Μεγάλα αστέρια εκείνης της ομάδας ήταν οι Κίτσος, Αγγελάκης, Καλτέκης, Βογδάνου, Δανιήλ Δανελιάν και Γκικόπουλος, ενώ προπονητής ο Ντε Βαλέρ.[39]

Την ίδια χρονιά, η ΕΠΟ θεσμοθέτησε για πρώτη φορά το κύπελλο Ελλάδος, με τον Άρη να συντρίβει τον Παναθηναϊκό στον προημιτελικό με 7–2.[40] Ακολούθησε η επικράτηση επί του Απόλλωνα Αθηνών, για να φθάσει στο τελικό όπου ηττήθηκε με 5–3 από την ΑΕΚ, χάνοντας την ευκαιρία να κατακτήσει το πρώτο νταμπλ.[41]

Κάμψη Επεξεργασία

Στο πανελλήνιο πρωτάθλημα του 1933 ο Άρης κατέκτησε την πρώτη θέση στον βόρειο όμιλο και προκρίθηκε στην τελική φάση,[42] όπου νίκησε την ΑΕΚ με 2–1, αλλά ηττήθηκε δύο φορές από τον Ολυμπιακό και παρέμεινε στη δεύτερη θέση.[43]

 
Νίκος Αγγελάκης

Την ίδια χρονιά ο Άρης έφθασε και πάλι στον τελικό του κυπέλλου, ξεπερνώντας το εμπόδιο του Ηρακλή στα ημιτελικά. Στις 5 Φεβρουαρίου 1933 υποδέχθηκε τον Εθνικό στη Θεσσαλονίκη φέρνοντας 2–2, με τον επαναληπτικό να πραγματοποιείται στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, με τον Εθνικό να κερδίζει με 2–1, παρά το γεγονός ότι ο Άρης προηγήθηκε.[44]

Το 1934 το πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης κατέκτησε ο Άρης με έξι νίκες σε έξι αγώνες.[45] Η διοργάνωση διεξήχθη σε ένα γύρο και ο λόγος ήταν η διεξαγωγή του βορείου ομίλου της εθνικής κατηγορίας, όπου ηττήθηκε δύο φορές από τον Ηρακλή και αποκλείστηκε από την τελική φάση.[46]

Την επόμενη χρονιά οι "κίτρινοι" κατέλαβαν την πρώτη θέση του βορείου ομίλου, ισοβαθμώντας με τον Ηρακλή, ο οποίος όμως τελικά τιμωρήθηκε με αφαίρεση ενός βαθμού και έπεσε στη δεύτερη θέση. Όμως η τελική φάση του πρωταθλήματος ματαιώθηκε με σκοπό την πληρέστερη προετοιμασία της εθνικής ομάδας για το 5ο Βαλκανικό Κύπελλο.[47]

Την περίοδο 1935–36 ο Άρης συμμετείχε στο πρωτάθλημα εθνικής κατηγορίας που διοργάνωσε η ΕΠΟ, κατακτώντας την τέταρτη θέση πίσω από τους Ολυμπιακό, Παναθηναϊκό και Απόλλωνα Αθηνών, με τέσσερις νίκες, πέντε ισοπαλίες και πέντε ήττες.[48]

Ακολούθησαν και πάλι οι διοργανώσεις των τοπικών πρωταθλημάτων το 1937, όπου ο Άρης αγωνίστηκε για πρώτη φορά σ' εκείνη τη δεκαετία χωρίς τον Κίτσο, ο οποίος μεταγράφηκε στον Ηρακλή. Οι "κίτρινοι" περιορίστηκαν στην τρίτη θέση, με τον Κλεάνθη Βικελίδη να πετυχαίνει οκτώ γκολ. Τον Απρίλιο εκείνης της χρονιάς η ομάδα έδωσε σειρά φιλικών στην Παλαιστίνη, μεταξύ αυτών και με τη Μακάμπι Τελ Αβίβ, την οποία νίκησε με 1–3.[49]

 
Η ομάδα του Άρη το 1938

Ο Άρης επανήλθε στη θέση του πρωταθλητή Θεσσαλονίκης το 1938, νικώντας τον ΠΑΟΚ με 2–1 στις 20 Μαρτίου 1938.[50] Στην τελική φάση η ομάδα του Κώστα Βικελίδη κατέρρευσε, χάνοντας και στους τέσσερις αγώνες από τον Ολυμπιακό και τον Απόλλων Αθηνών.[51]

Την επόμενη χρονιά η ομάδα του Άρη έχασε το πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης για έναν βαθμό από τον Ηρακλή, παρά την πολλή μεγάλη νίκη με 1–5 επί του ΠΑΟΚ. Στους κρίσιμους αγώνες με τον Ηρακλή ο Άρης ηττήθηκε δύο φορές, με πρωταγωνιστή έναν πρώην άσο του, τον Νίκο Κίτσο.[52] Στην τρίτη διοργάνωση του κυπέλλου η ομάδα της Θεσσαλονίκης νίκησε με 8–1 τον Αστέρα Αθηνών με τέσσερα γκολ του Κλεάνθη Βικελίδη, αλλά αποκλείστηκε στον προημιτελικό από τον Εθνικό.[53]

Μέχρι το 1939 ο Άρης είχε κατακτήσει 8 πρωταθλήματα Θεσσαλονίκης και 3 πρωταθλήματα Βορείου Ομίλου, επιτεύγματα τα οποία τον καθιστούσαν πρώτη ποδοσφαιρική δύναμη στη Βόρεια Ελλάδα.[54]

Δεκαετία του '40 Επεξεργασία

Στα μέσα της δεκαετίας του '30 ο Άρης είχε ενισχυθεί με παίκτες όπως ο Μιχάλης Κολωνιάρης και ο Βαχάκ Αμπραχαμιάν, οι οποίοι στελέχωσαν τη σύνθεση της ομάδας ακόμη και στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Παρ' όλα αυτά στο πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης του 1940 ο Άρης παρέμεινε τρίτος παρά τις δύο νίκες κατά του ΠΑΟΚ και την καλύτερη επιθετική επίδοση της διοργάνωσης.[55]

 
Τελικός κυπέλλου 1940: Παναθηναϊκός - Άρης

Την ίδια χρονιά, στον βόρειο όμιλο της εθνικής κατηγορίας ο Άρης ισοβάθμησε στην πρώτη θέση με τον ΠΑΟΚ, αλλά ο "δικέφαλος" πήρε το εισιτήριο για την τελική φάση λόγω των μεταξύ τους αποτελεσμάτων.

Στη διοργάνωση του κυπέλλου ο Άρης απέκλεισε στον επαναληπτικό τη Δόξα Δράμας στη φάση των 16 και τον ΠΑΟΚ με 0–1 στον επαναληπτικό του αρχικού 1–1 στα προημιτελικά. Στον ημιτελικό εναντίον της ΑΕΚ ο Κλεάνθης Βικελίδης ισοφάρισε σε 2–2 στο 118' και οπαδοί του Άρη εισέβαλαν στον αγωνιστικό χώρο και σήκωσαν στα χέρια τον αρχηγό της ομάδας. Ο αγώνας ολοκληρώθηκε με τον Άρη να αγωνίζεται με δέκα παίκτες, αφού ο Βικελίδης δεν κατάφερε να επιστρέψει στο γήπεδο.[56] Στον επαναληπτικό ο Άρης νίκησε με 3–0. Ο τελικός διεξήχθη στο γήπεδο του Παναθηναϊκού με αντίπαλο τον Παναθηναϊκό. Ο Άρης βρέθηκε να χάνει με 3–0 στο 13ο λεπτό και το μόνο που κατάφερε ήταν να μειώσει σε 3–1 με τον Δημοσθένη Χατζηνικολάου.[57]

Η περίοδος 1940–41 ξεκίνησε με τον Άρη να φέρνει 2–2 στη έδρα του ΠΑΟΚ και να επικρατεί της ΜΕΝΤ με 4–0 στις 27 Οκτωβρίου 1940. Την επομένη ο ιταλικός στρατός επιτέθηκε στην Ελλάδα και οποιαδήποτε αθλητική δραστηριότητα διακόπηκε.[58][59]

Τρία χρόνια αργότερα οι κατακτητές Γερμανοί επέτρεψαν τη διεξαγωγή του τουρνουά Πάσχα, με τον Άρη να έρχεται ισόπαλος 2–2 με τη μικτή ΠΑΟΚ–Ηρακλή. Ένας νέος φιλικός αγώνας ανάμεσα στις δύο ομάδες επαναλήφθηκε στις 2 Ιουλίου 1944. Μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων τον Οκτώβριο του 1944 η επίσημη έναρξη του πρώτου μεταπολεμικού πρωταθλήματος ορίστηκε για το Νοέμβριο της επόμενης χρονιάς, δίνοντας τη δυνατότητα στις ομάδες να ανασυνταχθούν και να βελτιώσουν τις αθλητικές τους εγκαταστάσεις, βρίσκοντας οικονομικούς πόρους για την επαναλειτουργία τους.

Το πρωτάθλημα του 1946 Επεξεργασία

Η ομάδα του Άρη είχε ενεργούς ακόμη τους Βικελίδη και Κολωνιάρη, ενώ την τεχνική ηγεσία ανέλαβε ο Διονύσης Καλτέκης. Στο ξεκίνημα του πρωταθλήματος Θεσσαλονίκης ο Άρης ηττήθηκε με 3–4 από τον Μακεδονικό, νικώντας στη συνέχεια τη ΜΕΝΤ και τον ΠΑΟΚ, αλλά χάνοντας εντός έδρας με 1–2 από τον Ηρακλή. Με πέντε συνεχόμενες νίκες στο δεύτερο γύρο οι "κίτρινοι" κατέκτησαν για άλλη μια φορά τον τίτλο του πρωταθλητή Θεσσαλονίκης και αντιμετώπισαν στην τελική φάση την πρωταθλήτρια Αθηνών ΑΕΚ και τον πρωταθλητή Πειραιά, Ολυμπιακό.[60]

Στις 30 Μαΐου 1946 ηττήθηκαν εκτός έδρας με 4–0 από την ομάδα του Πειραιά, φέρνοντας ισοπαλία 1–1 με την ΑΕΚ τρεις ημέρες αργότερα, με γκολ του Βικελίδη. Στις 16 Ιουνίου, ο Άρης νίκησε με 1–0 τον Ολυμπιακό με γκολ του Άγγελου Βασιλειάδη και μία εβδομάδα αργότερα επιβλήθηκε της ΑΕΚ με 4–1, με δύο γκολ του Βικελίδη και από ένα των Κολωνιάρη και Λιακόπουλου. Η ομάδα της Θεσσαλονίκης κατέκτησε για τρίτη φορά τον τίτλο του πρωταθλητή Ελλάδας, με εννέα βαθμούς, έναντι οκτώ της ΑΕΚ και επτά του Ολυμπιακού.[61]

Αναλαμπές Επεξεργασία

Την επόμενη χρονιά ο Άρης τερμάτισε τρίτος πίσω από το Μακεδονικό και τον Ηρακλή, με τους Βικελίδη και Αμπραχαμιάν να επιτίθενται στον διαιτητή Μαρίντση στον αγώνα με τον ΠΑΟΚ και τον Άρη να μηδενίζεται. Οι δύο αθλητές τιμωρήθηκαν μέχρι το τέλος της αγωνιστικής περιόδου.[62]

Το 1948 οι "κίτρινοι" ήλθαν δεύτεροι πίσω από τον ΠΑΟΚ, από τον οποίο έχασαν με 0–1 στις 29 Φεβρουαρίου. Στις 11 Απριλίου ο Άρης ανταπέδωσε, νικώντας τον "δικέφαλο" εκτός έδρας με 2–5 για το κύπελλο,[63] πριν αποκλειστεί από το Μέγα Αλέξανδρο. Στις 20 Ιουνίου 1948, αντιμετώπισε τη γαλλική Ρεμς σε φιλικό αγώνα που διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη, με το σκορ να είναι 1–1, πριν διακοπεί ο αγώνας λόγω καταρρακτώδους βροχής.[64]

Το 1949, οι "κίτρινοι" επέστρεψαν στους τίτλους, ισοβαθμώντας με τον ΠΑΟΚ στην πρώτη θέση του βαθμολογικού πίνακα, αλλά υπερτερώντας στη διαφορά τερμάτων. Το καλοκαίρι του 1948, είχε ενταχθεί στη σύνθεση της ομάδας ο επιθετικός του Απόλλωνα Αθηνών, Βασίλης Γρηγοριάδης, ο οποίος αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος με εννέα γκολ. Στην τελική φάση του πανελληνίου πρωταθλήματος ο Άρης παραχώρησε ισοπαλία 4–4 στον Ολυμπιακό με χατ-τρικ του Γρηγοριάδη, αλλά ηττήθηκε στον Πειραιά με 4–1. Στους δύο αυτούς αγώνες ο πρώην ποδοσφαιριστής των "κίτρινων" και τότε αθλητής του Ολυμπιακού Άγγελος Βασιλειάδης δεν δέχτηκε να αγωνιστεί εναντίον της πρώην ομάδας του. Στις 17 Ιουλίου 1949 ο Άρης αντιμετώπισε εκτός έδρας τον Παναθηναϊκό, προηγήθηκε με τέρμα του Δημήτρη Καλτέκη στο 53' και ισοφαρίστηκε στο 74'.[65] Οι φιλοξενούμενοι διαμαρτυρήθηκαν έντονα για το γκολ της ισοφάρισης, με τον τερματοφύλακα Κώστα Βελλιάδη να αποβάλλεται, αλλά επειδή αρνήθηκε να αποχωρήσει, ο αγώνας διακόπηκε εις βάρος τους.[66] Μία εβδομάδα αργότερα, "ο Άρης παρέταξε την αναπληρωματικήν του ομάδα, ενισχυμένην με τρεις μόνον παίκτας της πρώτης (σημ. α'), λόγω της αδίκου, ως πιστεύει, τιμωρίας των παικτών του Βελλιάδη και Αμπραχαμιάν", για να ηττηθεί με 0–2 από τους "πράσινους".[67] Αυτή ήταν και η τελευταία χρονιά του Κλεάνθη Βικελίδη με την ομάδα του Άρη.

Δεκαετία του '50 Επεξεργασία

Μετά την αποχώρηση του Βικελίδη από την ενεργό δράση, ο Άρης ενισχύθηκε με τον Λεωνίδα Ποζάνη και τον Στέλιο Παπουτσόπουλο,[68] αλλά τερμάτισε στην τρίτη θέση του τοπικού πρωταθλήματος του 1950, έχοντας ως πρώτο σκόρερ τον Δημήτρη Καζαντζή με οκτώ γκολ. Την ίδια περίοδο οι "κίτρινοι" έφθασαν για τέταρτη φορά στον τελικό του κυπέλλου, έχοντας αποκλείσει πιο πριν την Ελπίδα Δράμας, τον ΠΑΟΚ και τον Εθνικό, με την ομάδα της Θεσσαλονίκης να χάνει εύκολα από την ΑΕΚ με 4–0.[69]

Την επόμενη χρονιά, ο Άρης πραγματοποίησε απογοητευτική πορεία με τέσσερις νίκες σε δέκα αγώνες του πρωταθλήματος Θεσσαλονίκης, καταλαμβάνοντας την τέταρτη θέση, ενώ στο κύπελλο αποκλείστηκε από τον ΠΑΟΚ στη φάση των προημιτελικών, χάνοντας με 2–4 στην παράταση.[70]

 
Το γήπεδο "Κλεάνθης Βικελίδης" (Χαριλάου), το 2011

Τη σεζόν 1951–52 το γεγονός που ξεχώρισε ήταν τα εγκαίνια του γηπέδου Χαριλάου, με τον Άρη να δίνει φιλικό αγώνα με τον Ολυμπιακό στις 4 Νοεμβρίου 1951.[71] Στο τοπικό πρωτάθλημα η ομάδα του Νίκου Αγγελάκη τερμάτισε δεύτερη πίσω από τον Ηρακλή, από τον οποίο ηττήθηκε δύο φορές. Στη διοργάνωση του κυπέλλου οι "κίτρινοι" απέκλεισαν τον ΠΑΟΚ στους 16, για να αποκλειστούν στα προημιτελικά από τη Δόξα στη Δράμα, όπου ηττήθηκαν με 3–2.[72]

Ο Άρης κατάφερε να κατακτήσει το πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης μετά από τέσσερα χρόνια το 1953 νικώντας τον Ηρακλή στον επαναληπτικό αγώνα μπαράζ με 1–0, έχοντας ως σκόρερ τον Άγγελο Παπαγγέλου στο 87ο λεπτό. Στην τελική φάση του πανελλήνιου πρωταθλήματος η ομάδα της Θεσσαλονίκης ηττήθηκε δύο φορές με 0–1 από τον Παναθηναϊκό, μία φορά από τον Ολυμπιακό με 3–1 στον Πειραιά και έφερε λευκή ισοπαλία με τους "ερυθρόλευκους" στη Θεσσαλονίκη.[73] Για το κύπελλο Ελλάδος ο Άρης απέκλεισε τον Ηρακλή με 5–1, αλλά αποκλείστηκε στον προημιτελικό από την ΑΕΚ με 0–1.[74]

Την επόμενη χρονιά ο Άρης αποδυναμώθηκε επιθετικά χάνοντας τον Λευτέρη Χαλυβόπουλο, κατέκτησε τη δεύτερη θέση του πρωταθλήματος Θεσσαλονίκης, ενώ στο κύπελλο αποκλείστηκε εντός έδρας από τη Δόξα Δράμας στα προημιτελικά.[75] Ακολούθησε η τρίτη θέση του 1955, ενώ στο κύπελλο ήλθε ο εκτός έδρας αποκλεισμός από τον Παναθηναϊκό με 0–1.[76]

Το καλοκαίρι του 1955, ο τερματοφύλακας Κώστας Βελλιάδης αφέθηκε ελεύθερος από τη διοίκηση της ομάδας μετά από πολυετή προσφορά στον σύλλογο και εντάχθηκε στον ΠΑΟΚ για έναν χρόνο, πριν αποχωρήσει από την ενεργό δράση.[77] Νέοι παίκτες του Άρη ήταν οι Μουφίτ Καλλιοτζής, Μιχάλης Μπαλτατζής και Ηλίας Κεμαλίδης, με την ομάδα των "κίτρινων" να έρχεται δεύτερη στο πρωτάθλημα της ΕΠΣ Μακεδονίας. Η ΕΠΟ επανέφερε το σύστημα με τη διοργάνωση πρωταθλήματος σε βόρειο και νότιο όμιλο, με τον Άρη να τερματίζει πρώτος, αλλά στην τελική φάση να τερματίζει έκτος και τελευταίος με τρεις ισοπαλίες και επτά ήττες σε δέκα αγώνες.[78] Για τη διοργάνωση του κυπέλλου, ο Άρης απέκλεισε τον Ηρακλή με 2–1 σε επαναληπτικό αγώνα, αλλά ηττήθηκε εντός έδρας στα ημιτελικά από τον Ολυμπιακό με τρία γκολ του Κώστα Πολυχρονίου.[79]

Την επόμενη χρονιά η διεκδίκηση του τοπικού τίτλου κρίθηκε την τελευταία αγωνιστική, με τον Άρη να χρειάζεται μόνο νίκη εναντίον του ΠΑΟΚ, αλλά να κατακτά τη δεύτερη θέση μετά το ισόπαλο 1–1. Οι δύο ομάδες προκρίθηκαν στο πρωτάθλημα εθνικής κατηγορίας, με τον Άρη να τερματίζει έβδομος,[80] χάνοντας δύο φορές από τον Ολυμπιακό και εκτός έδρας από τον ΠΑΟΚ, αλλά νικώντας τον Παναθηναϊκό εκτός έδρας με δύο γκολ του Γιάννη Σισμανίδη.[81]

Το καλοκαίρι του 1957 ο Άρης ενισχύθηκε με τον τερματοφύλακα Βαγγέλη Πετράκη και τον επιθετικό Στέλιο Πέρρο από τον Μελιτέα. Παρ' όλα αυτά το πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης κατέκτησε για μοναδική φορά στην ιστορία του ο Απόλλων Καλαμαριάς, ενώ ο Άρης περιορίστηκε στην τέταρτη θέση. Για το κύπελλο Ελλάδος οι "κίτρινοι" απέκλεισαν τον ΠΑΟΚ με 2–0 και κληρώθηκαν να αντιμετωπίσουν τον Παναθηναϊκό εντός έδρας στις 9 Ιουλίου 1958.[82] Λίγες ημέρες πριν τη διεξαγωγή του αγώνα η ΕΠΟ άλλαξε την έδρα ορίζοντας το γήπεδο του Παναθηναϊκού, με τη διοίκηση του Άρη να αντιδρά αποσύροντας την ομάδα.

Την περίοδο 1958–59, ο Άρης κατέκτησε το τελευταίο πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης, όντας ο πολυνίκης σύλλογος της διοργάνωσης με δεκατρείς τίτλους.[83] Ο Πέρρος αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ με πέντε γκολ και το πρωτάθλημα Ελλάδος διοργανώθηκε με δέκα ομάδες.[84] Ο Άρης κατέλαβε την έκτη θέση, ενώ στο κύπελλο αποκλείστηκε από τη Νίκη Βόλου εκτός έδρας.[85]

Δεκαετία του ΄60 Επεξεργασία

Μέτρια πορεία και μπαράζ σωτηρίας Επεξεργασία

Στο πρώτο πρωτάθλημα Α' Εθνικής ο Άρης παρουσιάστηκε με προπονητή τον Σβέτισλαβ Γκλίσοβιτς και πραγματοποίησε μέτρια πορεία κατακτώντας την όγδοη θέση, ενώ στο κύπελλο αποκλείστηκε από τον Παναιγιάλειο.[86] Ακολούθησε μία τριετία όπου ο Άρης πραγματοποίησε πολύ μέτριες πορείες φθάνοντας στο σημείο να κινδυνεύσει με υποβιβασμό. Το 1961 η ομάδα της Θεσσαλονίκης τερμάτισε δωδέκατη, ενώ στο κύπελλο αποκλείστηκε από τον Ολυμπιακό με 2–3.[87]

Ακολούθησε η 13η θέση του 1962, με τους "κίτρινους" να ηττώνται στους μισούς αγώνες του πρωταθλήματος. Η έσχατη χρονιά για εκείνη την εποχή του συλλόγου υπήρξε το 1963, όπου ο Άρης αναγκάστηκε να διεκδικήσει τη σωτηρία του στην πρώτη κατηγορία μέσω αγώνων μπαράζ. Η ομάδα του Μπέλα Πάλφι[88] νίκησε την Προοδευτική με 3–1 στη Λαμία, έφερε ισοπαλία με τον Παναιγιάλειο στο Βόλο και ηττήθηκε στον αδιάφορο τελευταίο αγώνα από τον Απόλλωνα Καλαμαριάς. Μοναδική αναλαμπή τη συγκεκριμένη χρονιά υπήρξε η πορεία της ομάδας για το κύπελλο, όπου απέκλεισε κατά σειρά την Αναγέννηση Καρδίτσας, τον Ηρακλή και την ΑΕΚ, πριν ηττηθεί στον επαναληπτικό αγώνα του 1–1 της Θεσσαλονίκης με 5–2 από τον Ολυμπιακό στον Πειραιά.[89]

Αναγέννηση και πρώτες ευρωπαϊκές αναμετρήσεις Επεξεργασία

Τις δύο προηγούμενες χρονιές έκανε την εμφάνισή της στη σύνθεση του Άρη μία φουρνιά παικτών, η οποία θα διακρινόταν τα επόμενα χρόνια. Μεταξύ αυτών οι Νίκος Χρηστίδης, Αλέκος Αλεξιάδης, Βασίλης Ψηφίδης και Γιώργος Κωνσταντινίδης.[90] Ο Πάλφι παρέμεινε στην τεχνική ηγεσία του τμήματος και ο Άρης σαφώς βελτιωμένος κατέκτησε την έκτη θέση, με την προσθήκη των Δημήτρη Γριμπελάκου και Στέφανου Δεμίρη.[91] Την τέταρτη αγωνιστική του πρωταθλήματος ο Άρης νίκησε εκτός έδρας τον ΠΑΟΚ, ξεκινώντας μία δεκαετή παράδοση, κατά την οποία δεν ηττήθηκε από τον "δικέφαλο του βορρά".[92][93]

Η επιτυχημένη πορεία της προηγούμενης χρονιάς έδωσε στον Άρη το δικαίωμα να αγωνιστεί στο κύπελλο Διεθνών Εκθέσεων, παραχωρώντας λευκή ισοπαλία στη Ρόμα στο Καυτανζόγλειο Στάδιο, πριν ηττηθεί με 3–0 στην Ιταλία. Στη συνέχεια κατέλαβε την έβδομη θέση του πρωταθλήματος, με τη νίκη με 2–3 επί του Ολυμπιακού στον Πειραιά να ξεχωρίζει.[94] Την 1 Νοεμβρίου 1964 ο Άρης έφερε ισοπαλία 2–2 με τον Παναθηναϊκό στο Καυτανζόγλειο, με 34.277 εισιτήρια να κόβονται.[95] Στο κύπελλο οι "κίτρινοι" αποκλείστηκαν στα προημιτελικά από τη Νίκη Βόλου.

Την περίοδο 1965–66 ο Άρης κατέλαβε την πέμπτη θέση στο πρωτάθλημα, πετυχαίνοντας τη μεγαλύτερη νίκη της ιστορίας του κατά του αιώνιου αντιπάλου του με 5–1.[96] Για το κύπελλο Εκθέσεων ο Άρης πέτυχε την πρώτη του ευρωπαϊκή νίκη, καταβάλλοντας με 2–1 την Κολωνία με γκολ των Κωνσταντινίδη και Φιλίππου,[97] αλλά ηττήθηκε στη Γερμανία με 2–0, αποκλειόμενος από την επόμενη φάση.

Ο Πάλφι αποχώρησε μετά από παρουσία 3,5 ετών, δίνοντας τη θέση του στον Σβέτισλαβ Γκλίσοβιτς και οι "κίτρινοι" με νέα προσθήκη τον Μανώλη Κεραμιδά κατέλαβε την πέμπτη θέση. Στις 11 Σεπτεμβρίου 1966, ο Άρης ηττήθηκε στο Καυτανζόγλειο από τη Γιουβέντους με 0–2, ενώ συνετρίβη με 5–0 στον επαναληπτικό του Τορίνο.[98] Στο θεσμό του κυπέλλου ο Άρης υπήρξε θύμα έκπληξης στη φάση των 32, όταν αποκλείστηκε από την Ασπίδα στην Ξάνθη με 2–1.[99]

Νέος προπονητής της ομάδας ανέλαβε ο Σεβεριάνο Κορέιρα για το πρωτάθλημα του 1967–68, με την ομάδα του Άρη να κατακτά την τέταρτη θέση, χωρίς να γνωρίσει ήττα στην έδρα της. Βελτιωμένος επιθετικά, ο Άρης πέτυχε 61 γκολ με σπουδαίες νίκες κατά του Παναθηναϊκού και του Ολυμπιακού στη Θεσσαλονίκη, όπως και επί του ΠΑΟΚ με 2–3 στο γήπεδο της Τούμπας στις 22 Οκτωβρίου 1967.[100]

Την επόμενη χρονιά οι "κίτρινοι" επέστρεψαν στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, νικώντας τη Χιμπέρνιανς από τη Μάλτα, την οποία κατέβαλαν με 1–0 στη Θεσσαλονίκη και 0–6 εκτός έδρας. Στον επόμενο γύρο ο Άρης αντιμετώπισε την Ουίπεστ, από την οποία ηττήθηκε με 1–2 εντός έδρας και με 9–1 εκτός.[101] Για τη διοργάνωση του πρωταθλήματος, ο Άρης κατάφερε να σπάσει την τριάδα των Αθηνών, κατακτώντας την τρίτη θέση, με την προσθήκη των Κλήμη Γούναρη και Θόδωρου Πάλλα,[102] ενώ στα μέσα της χρονιάς αποχώρησε ο Δημήτρης Γριμπελάκος μετά από έξι χρόνια παρουσίας στον σύλλογο.

Δεκαετία του '70 Επεξεργασία

Η κατάκτηση του κυπέλλου Επεξεργασία

Την περίοδο 1969–70 ο Άρης κατέκτησε το κύπελλο Ελλάδος. Στον δεύτερο γύρο η ομάδα του Άρη αντιμετώπισε τον Α.Π.Σ. Πάτραι εκτός έδρας,[103] τον οποίο απέκλεισε με 0–1, ενώ στις 27 Απριλίου 1970 νίκησε τον Παναθηναϊκό με 2–1 στη φάση των 16.[104] Στα προημιτελικά ο Άρης νίκησε εκτός έδρας την Καλλιθέα με 1–3, με γκολ των Σπυρίδωνα, Αλεξιάδη και Κεραμιδά[105] και στον ημιτελικό της 21ης Ιουνίου κατέβαλε την αντίσταση του Ολυμπιακού στο στάδιο Καραϊσκάκη με γκολ του Κώστα Παπαϊωάννου.[106]

 
Ο Τάκης Λουκανίδης

Ο τελικός με τον ΠΑΟΚ ορίστηκε μία εβδομάδα αργότερα και για πρώτη φορά δεν συμμετείχε ομάδα από την Αθήνα. Ο αγώνας αυτός ήταν ο πρώτος που μεταδόθηκε ζωντανά από την ελληνική τηλεόραση, ενώ διεξήχθη παρουσία 50.000 θεατών, αφού κόπηκαν 46.695 εισιτήρια, αριθμός ρεκόρ για οποιονδήποτε ποδοσφαιρικό αγώνα σε γήπεδο της Θεσσαλονίκης.[107] Ο Άρης είχε στο απουσιολόγιο του τον Τάκη Λουκανίδη λόγω τιμωρίας, με τον Ιωσήφ Μιχαηλίδη να παίρνει τη θέση του.[108] Το μοναδικό γκολ του αγώνα πέτυχε ο Μανώλης Κεραμιδάς στο όγδοο λεπτό της αναμέτρησης, ενώ στη συνέχεια ακυρώθηκαν δύο ακόμη τέρματα του Άρη. Ο ΠΑΟΚ έχασε πέναλτι στο 33ο λεπτό με τον Γιώργο Κούδα και ο Άρης πανηγύρισε τελικά τον τίτλο.[109] Η κατάκτηση του κυπέλλου από τον Άρη αποτέλεσε το μεγάλο γεγονός της χρονιάς για το ελληνικό ποδόσφαιρο, καθώς ήταν η πρώτη φορά που ομάδα εκτός κέντρου έπαιρνε το τρόπαιο.[110]

Η πορεία στο πρωτάθλημα και την Ευρώπη Επεξεργασία

Στο πρωτάθλημα του 1969–70 ο Άρης κατέλαβε την τέταρτη θέση, έχοντας μία από τις καλύτερες αμυντικές επιδόσεις όλων των εποχών, με μόλις 15 γκολ παθητικό. Μέχρι τα μέσα του δεύτερου γύρου η ομάδα της Θεσσαλονίκης ήταν δεύτερη, αλλά οι ήττες από την ΑΕΚ και τον ΟΦΗ την περιόρισαν στην τέταρτη θέση. Για το κύπελλο Διεθνών Εκθέσεων ο Άρης έφερε 1–1 στο Καυτανζόγλειο με την ιταλική Κάλιαρι, σε έναν αγώνα όπου κόπηκαν 42.211 εισιτήρια.[111] Οι Θεσσαλονικείς αποκλείστηκαν, χάνοντας εκτός έδρας με 3–0.[112]

Την επόμενη χρονιά η πορεία της ομάδας ήταν απογοητευτική, με τους "κίτρινους" να περιορίζονται στη δέκατη θέση χωρίς να πετύχουν εκτός έδρας νίκη. Στα μέσα της χρονιάς απολύθηκε ο προπονητής Μίλοβαν Τσίριτς,[113] με τον Μιχάλη Μπαλτατζή και τον Λες Άλεν να ολοκληρώνουν τη χρονιά. Για το κύπελλο Κυπελλούχων η ομάδα του Άρη αντιμετώπισε την αγγλική Τσέλσι, φέρνοντας 1–1 στη Θεσσαλονίκη,[114] πριν ηττηθεί με 5–1 στο Λονδίνο.[115] Την ίδια χρονιά ο Άρης κατέκτησε το κύπελλο Μεγάλης Ελλάδος, νικώντας τον Πεζοπορικό Λάρνακας σε διπλό αγώνα.[116]

Την περίοδο 1971–72 ο Άρης κατέλαβε την τέταρτη θέση στο πρωτάθλημα με μόλις πέντε ήττες σε 34 αγώνες και έχοντας ως εντός έδρας ρεκόρ δώδεκα νίκες και πέντε ισοπαλίες. Προπονητής της ομάδας ήταν ο Γουίλφ ΜακΓκίνες και νέα προσθήκη ο Γιώργος Φοιρός από τον Αγροτικό Αστέρα, μετέπειτα διεθνής με την Εθνική Ελλάδος.[117] Για τη διοργάνωση του κυπέλλου ο Άρης απέκλεισε εκτός έδρας τον Ολυμπιακό με 1–2, αλλά στη φάση των προημιτελικών αποκλείστηκε από τον ΠΑΟΚ με το ίδιο σκορ. Τρεις ημέρες νωρίτερα είχε λάβει χώρα στο γήπεδο Χαριλάου η αναμέτρηση των δύο ομάδων για το πρωτάθλημα, η οποία είχε λήξει με 3–3 και τον Άρη να έχει έντονα παράπονα από τη διαιτησία του Νίκου Ζλατάνου.[118] Στον αγώνα κυπέλλου ο ΄σύλλογος είχε παρόμοια παράπονα από τη διαιτησία του Χρήστου Μίχα. Οι εφημερίδες της εποχής χαρακτήρισαν τον αγώνα "το ντέρμπι του μίσους", αφού διακόπηκε στο 88ο λεπτό, όταν οι παίκτες των δύο ομάδων ήρθαν στα χέρια, με συνέπεια να τιμωρηθούν με ετήσιο αποκλεισμό οι Αλεξιάδης και Σπυρίδων, με εξάμηνο αποκλεισμό ο Βαγγέλης Συρόπουλος και με τρίμηνο αποκλεισμό οι Σοφοκλής Σεμερτζής και Γιάννης Μπαλάφας.[119]

Ο Άρης ενισχύθηκε με τον Σπύρο Καπερνέκα και τον Μίλτο Κουμαριά από τον Ολυμπιακό, όπως και τον Γιώργο Μπιτζίδη από τον Πανσερραϊκό. Παρ' όλα αυτά περιορίστηκε στην ένατη θέση του πρωταθλήματος και αποκλείστηκε στο δεύτερο γύρο του κυπέλλου από τον Λεβαδειακό.[120]

Μετά το τέλος της περιόδου 1972–73 την τεχνική ηγεσία των "κίτρινων" ανέλαβε ο Μπράνκο Στάνκοβιτς και η ομάδα ενισχύθηκε με τον Γιάννη Βένο και τον Νίκο Κασάπη.[121][122] Ο Άρης μπήκε στην πρώτη τριάδα του πρωταθλήματος για πρώτη φορά μετά από πέντε χρόνια. Η διοίκηση του συλλόγου αποφάσισε τη διαγραφή του τερματοφύλακα Νίκου Χρηστίδη, θεωρώντας τον υπεύθυνο για την εντός έδρας ήττα από τον Ολυμπιακό με 2–4.[123] Στις 23 Μαρτίου 1975, ο Χρηστίδης αποκαταστάθηκε, αντικαθιστώντας τον Παπαφλωράτο στον αγώνα με τον ΠΑΣ Γιάννινα.

Το επόμενο καλοκαίρι αποκτήθηκε από τον Αγροτικό Αστέρα ο Ντίνος Κούης, μετέπειτα αρχισκόρερ της ομάδας του Άρη,[124][125] όπως και ο ομογενής Γιώργος Ανανιάδης. Παράλληλα αποσύρθηκαν από την ενεργό δράση οι Σοφοκλής Σεμερτζής, Βαγγέλης Συρόπουλος και Ιωσήφ Μιχαηλίδης. Ο Άρης κατέλαβε την έκτη θέση του πρωταθλήματος, με τον Στάνκοβιτς να δίνει το Φεβρουάριο του 1975 τη θέση του στον τότε ομοσπονδιακό τεχνικό και παλιό παίκτη της ομάδας Αλκέτα Παναγούλια, που ανέλαβε τον Άρη παράλληλα με την εθνική ομάδα. Στην Ευρώπη εκείνη τη σεζόν οι "κίτρινοι" αντιμετώπισαν τη Ραπίντ Βιέννης για το κύπελλο ΟΥΕΦΑ, χάνοντας με 3–1 στην Αυστρία και νικώντας με 1–0 στην κατάμεστη Τούμπα.[126][127]

Μετά το τέλος της χρονιάς αποχώρησε από την ομάδα ένας από τους σπουδαιότερους σέντερ φορ της ιστορίας του Άρη, ο Αλέκος Αλεξιάδης, με τον Άγγελο Σπυρίδωνα να ακολουθεί τον Φεβρουάριο του 1976. Νέος προπονητής του Άρη ανέλαβε ο Ντόμπρομιρ Ζέτσεφ και η ομάδα βρέθηκε και πάλι στην έκτη θέση του πρωταθλήματος με 13 νίκες, 9 ισοπαλίες και 8 ήττες. Για τη διοργάνωση του κυπέλλου ο Άρης αποκλείστηκε στη φάση των προημιτελικών από τον Παναθηναϊκό, χάνοντας στην Αθήνα με 3–1.[128]

Το καλοκαίρι του 1976 αποχώρησαν από την ομάδα οι Νίκος Χρηστίδης, Χρήστος Ναλμπάντης και Κώστας Παπαϊωάννου, ενώ ο Παναγούλιας ανέλαβε και πάλι την τεχνική ηγεσία. Η ομάδα ενισχύθηκε με μελλοντικά αστέρια, όπως ο Γιώργος Ζήνδρος, ο Κώστας Μόκαλης και ο Χρήστος Παπέτας.[129][130][131] Παρά το μουδιασμένο ξεκίνημα με ήττες από τον Ολυμπιακό, την ΑΕΚ και τον ΠΑΟΚ, ο Άρης διατήρησε ένα αήττητο σερί οκτώ αγώνων από την 7η μέχρι τη 14η αγωνιστική και έκλεισε τη χρονιά στην πέμπτη θέση με τέσσερις συνεχόμενες νίκες. Τον Φεβρουάριο του 1977 απεβίωσε ένας από τους σπουδαιότερους παράγοντες του συλλόγου, ο Νίκος Καμπάνης, ηγετική μορφή του Άρη για τρεις δεκαετίες και εκδότης της εφημερίδας "Αθλητικά Νέα".[132]

Την επόμενη χρονιά αποκτήθηκε ο Δανός Όλε Σκόμποε και ο Γερμανός Βάλτερ Βάγκνερ, ενώ προπονητής της ομάδας ανέλαβε ο Καρλ Χάινζ Ρουλ. Μετά από τέσσερις ήττες στις οκτώ πρώτες αγωνιστικές ο Ρουλ αντικαταστάθηκε από τον Μίλοβαν Τσίριτς, ο οποίος επέστρεψε στον Άρη μετά από επτά χρόνια. Σταθερή βελτίωση παρουσιάστηκε με τις ισοπαλίες εναντίον του ΠΑΟΚ, του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού, ενώ στο δεύτερο γύρο πέτυχε δύο σπουδαίες νίκες, κατά του Ολυμπιακού με 1–2 στο στάδιο Καραϊσκάκη και της ΑΕΚ με 2–0 στο Χαριλάου.[133] Ο Άρης κατετάγη έκτος με δώδεκα νίκες, δέκα ισοπαλίες και δέκα ήττες, ενώ στη διοργάνωση του κυπέλλου απέκλεισε τον Εθνικό Αστέρα, την Αναγέννηση Επανωμής, τον Εθνικό και την Καβάλα εκτός έδρας, για να αποκλειστεί στην ημιτελική φάση με 0–1 από τον ΠΑΟΚ στην παράταση.[134]

Νέος προπονητής του Άρη ανέλαβε ο Βούλγαρος Απόστολ Τσατσέφσκι και την περίοδο 1978–79 οι "κίτρινοι" πέτυχαν ένα μεγάλο ρεκόρ, νικώντας και τους 17 αγώνες που έδωσαν στην έδρα τους.[135][136] Παρ' όλα αυτά, ο Άρης περιορίστηκε στην τρίτη θέση, λόγω της μέτριας εκτός έδρας πορείας του. Στο κύπελλο, η ομάδα απέκλεισε τον Ηρακλή και τον Παναθηναϊκό στη διαδικασία των πέναλτι, για να αποκλειστεί από τον μετέπειτα κυπελλούχο Πανιώνιο, όταν ηττήθηκε στο γήπεδο της Νέας Σμύρνης με 5–1, ενώ είχε νικήσει στην έδρα του με 5–2.[137]

Δεκαετία του '80 Επεξεργασία

Ευρωπαϊκές επιτυχίες και το μπαράζ του Βόλου Επεξεργασία

Το καλοκαίρι του 1979 ο Άρης μετατράπηκε σε ΠΑΕ με μετοχικό κεφάλαιο 29.400.000 δραχμών, λαμβάνοντας μέρος στο πρώτο επαγγελματικό πρωτάθλημα της Α΄ Εθνικής. Προπονητής του Άρη ανέλαβε ο Ουρουγουανός Χοσέ "Πέπε" Σασία και στην πρεμιέρα απέσπασε ισοπαλία 3–3 στην Αθήνα από τον Παναθηναϊκό.[138] Ακολούθησε το 2–0 εναντίον του ΠΑΟΚ και παρά την ήττα από τον ΟΦΗ στην Κρήτη, ο Άρης οδηγούσε την κούρσα του πρωταθλήματος μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου του 1979, όταν ηττήθηκε στον Πειραιά από τον Ολυμπιακό. Οι "κίτρινοι" συνέχισαν την επιτυχημένη πορεία τους, νικώντας με 2–1 στον αντίστοιχο αγώνα του δεύτερου γύρου τον Ολυμπιακό, με τον οποίο ισοβάθμησαν στην πρώτη θέση της διοργάνωσης.[139]

Ο τίτλος, μετά την αλλαγή εν μέσω πρωταθλήματος του κανονισμού της τότε ΕΠΟ που ενώ έδινε αυτόματα ως τότε τον τίτλο στην ομάδα με την καλύτερη διαφορά τερμάτων απαιτούσε να κριθεί ο πρωταθλητής σε μεταξύ τους αγώνα, κρίθηκε σε αγώνα μπαράζ, ο οποίος διοργανώθηκε στις 24 Μαΐου 1980 στο εθνικό στάδιο Βόλου. Ο Άρης στο δεύτερο γύρο εκείνης της σεζόν είχε προπονητή τον Άγγλο Φρανκ Μπλάνστοουν, ο οποίος αντικατέστησε τον Σασία μετά το εντός έδρας 1–1 με τον Ηρακλή.[140] Ο Ολυμπιακός νίκησε τον Άρη με 2–0, παρά τη σαφή ανωτερότητα των "κίτρινων" στο πρώτο ημίχρονο, όπου είχαν δύο δοκάρια με τον Πάλλα και τον Κούη.[141] Στο δεύτερο λεπτό του δευτέρου ημιχρόνου η ομάδα του Πειραιά άνοιξε το σκορ και μέσα σε διάστημα δέκα λεπτών διπλασίασε τα τέρματα της, εξανεμίζοντας τις ελπίδες του Άρη για κατάκτηση του τίτλου.[142]

Για τη διοργάνωση του κυπέλλου ο Άρης έφθασε μέχρι την προημιτελική φάση, όπου και νίκησε τον ΠΑΟΚ με 1–0 στον πρώτο αγώνα,[143] αλλά ηττήθηκε με 2–0 στην παράταση στον επαναληπτικό του Καυτανζογλείου (το γήπεδο της Τούμπας είχε υποστεί ζημιές από τον σεισμό του 1978).[144]

Η τρίτη θέση της περιόδου 1978–79 έδωσε τη δυνατότητα στους "κίτρινους" να αγωνιστούν στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ, όπου κληρώθηκαν με την πορτογαλική Μπενφίκα, την οποία νίκησαν με 3–1 στο κατάμεστο γήπεδο Χαριλάου.[145] Στον επαναληπτικό της Λισαβώνας ο Άρης έμεινε πίσω στο σκορ με 2–0, αλλά ένα σουτ του Σεμερτζίδη στο 81ο λεπτό έδωσε την πρόκριση στην ελληνική ομάδα.[146] Ακολούθησαν στο δεύτερο γύρο οι αναμετρήσεις με τη δευτεραθλήτρια Ιταλίας Περούτζια του Πάολο Ρόσι, ο οποίος άνοιξε το σκορ στον πρώτο αγώνα της Θεσσαλονίκης, με τον Σεμερτζίδη να ισοφαρίζει σε 1–1 στο 61ο λεπτό.[147][148] Στον επαναληπτικό, πραγματοποιώντας μία από τις σπουδαιότερες εμφανίσεις της ιστορίας της, η ομάδα νίκησε 0–3 με γκολ των Κούη, Σεμερτζίδη και Ζήνδρου.[149][150][151] Η ευρωπαϊκή πορεία του Άρη ολοκληρώθηκε στον επόμενο γύρο, όπου αποκλείστηκε από τη Σαιντ Ετιέν του Μισέλ Πλατινί (ήττα 4–1 στη Γαλλία και εντός έδρας ισοπαλία με 3–3 στη Θεσσαλονίκη).[152][153]

Πτωτική πορεία Επεξεργασία

Το καλοκαίρι του 1980 αποχώρησαν από την ομάδα οι Σκόμποε και Ανανιάδης, ενώ ήρθε από τα Γιάννενα ο Θαλής Τσιριμώκος. Οι "κίτρινοι", με προπονητή τον Τσέχο Μίχαλ Βίτσαν, κατέλαβαν την τρίτη θέση στο πρωτάθλημα,[154] με τον Κούη να αναδεικνύεται πρώτος σκόρερ με 21 γκολ.[155] Ένας από τους πιο συναρπαστικούς αγώνες της χρονιάς πραγματοποιήθηκε στο γήπεδο Νέας Φιλαδέλφειας, όπου ΑΕΚ και Άρης αναδείχθηκαν ισόπαλοι με 4–4, σε μια αγωνιστική που επισκιάστηκε από τον θάνατο του προπονητή του ΠΑΟΚ Γκιούλα Λόραντ στον πάγκο της ομάδας του κατά τη διάρκεια του ντέρμπι με τον Ολυμπιακό στην Τούμπα.[156] Ο Άρης έχασε τον βετεράνο αμυντικό του, Θόδωρο Πάλλα, ο οποίος μεταγράφηκε στα μέσα της περιόδου στον Ολυμπιακό.[157]

Στην Ευρώπη ο Άρης κληρώθηκε με τη μετέπειτα κυπελλούχο ΟΥΕΦΑ Ίπσουιτς, από την οποία ηττήθηκε στην Αγγλία με 5–1, με τρία πέναλτι του Γουόρκ,[158] με τον επαναληπτικό να διεξάγεται στο[159] Καυτανζόγλειο. Ο Άρης προηγήθηκε στο 66ο λεπτό με 3–0 και πίεσε αφήνοντας χώρους στην αγγλική ομάδα με αποτέλεσμα να δεχθεί το 3–1 στο 75'. Αυτή ήταν η πρώτη ήττα των Βρετανών μετά από 27 αγώνες.[160]

Το καλοκαίρι του 1981, αποχώρησαν οι Ντίνος Μπαλλής και Κώστας Δράμπης, με νέες προσθήκες να είναι οι Λεωνίδας Βόσδου, Κώστας Χαραλαμπίδης, Μπάμπης Δουλγεράκης, Φουάντ Μουλαχασάνοβιτς και Πάβελ Πανώφ.[161][162][163] Ο Άρης παρέμεινε αήττητος στην έδρα του και κατέλαβε την πέμπτη θέση, λόγω των μόλις δύο εκτός έδρας νικών που πέτυχε. Ο Βίτσαν απολύθηκε λόγω κακής επικοινωνίας με τους παίκτες, με τον Ντίτμαρ Κράμερ να παίρνει τη θέση του. Στον πρώτο αγώνα του Γερμανού ο Άρης νίκησε την ΑΕΚ με 3–0 στην Κατερίνη, όπου αγωνιζόταν λόγω τιμωρίας.[164] Δύο εβδομάδες αργότερα κέρδισε και τον δικέφαλο του Βορρά με 2–1. Στο κυπελλο ο Άρης αποκλείστηκε νωρίς από το Διαγόρα Ρόδου.[165] Για το κύπελλο ΟΥΕΦΑ οι "κίτρινοι" απέκλεισαν τη Σλιέμα Μάλτας με δύο νίκες,[166][167] πριν γνωρίσουν τον αποκλεισμό από τη Βελγική Λόκερεν.[168][169]

Την επόμενη χρονιά οι "κίτρινοι" κατέλαβαν και πάλι την πέμπτη θέση, με προπονητή τον Αντώνη Γεωργιάδη.[170] Η ομάδα πραγματοποίησε μία μεγάλη μεταγραφή, φέρνοντας στη Θεσσαλονίκη τον διεθνή Ούγγρο τερματοφύλακα Σάντορ Γκουιντάρ και έφερε σπουδαία αποτελέσματα στα ντέρμπι της χρονιάς,[171] χάνοντας μόνο από την ΑΕΚ στην Αθήνα, αλλά χάνοντας σημαντικούς βαθμούς σε αγώνες με υποδεέστερες ομάδες. Χαρακτηριστική ήταν η εκτός έδρας νίκη επί του Παναθηναϊκού, η πρώτη του Άρη στην Αθήνα μετά από 21 χρόνια.[172]

Την περίοδο 1983–84 η ομάδα του Γεωργιάδη ξεκίνησε με συντριβή στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας από τους "πράσινους", συνεχίζοντας όμως με ένα αήττητο σερί έξι αγώνων.[173] Ό Άρης βελτίωσε τις εκτός έδρας επιδόσεις του με επτά νίκες σε δεκαπέντε αγώνες, αλλά ηττήθηκε από τους τρεις μεγάλους του Νότου στο γήπεδο Χαριλάου. Στα μέσα της χρονιάς επέστρεψε ο Σκόμποε, ενώ ο Άρης αποκλείστηκε στο κύπελλο από τον Ηρακλή, νικώντας τον με 4–1 στο Χαριλάου στο δεύτερο αγώνα, αλλά έχοντας χάσει με 3–0 στο Καυτανζόγλειο.[174]

Τα πέτρινα χρόνια Επεξεργασία

 
Ο Τάις Λίμπρεχτς

Το 1984–85 ο Άρης ξεκίνησε την ανανέωση του ρόστερ του, προωθώντας νεαρούς αθλητές, όπως τον τερματοφύλακα Κατσιαούνη, τον Μπιμπισίδη και τον Οικονομίδη. Διαγράφοντας μέτρια πορεία, η ομάδα κατέλαβε την έβδομη θέση, με τον Γεωργιάδη να χάνει τη θέση του μετά την εντός έδρας ήττα από τον ΟΦΗ την τρίτη αγωνιστική.[175] Μετά από έναν αγώνα με τον Κώστα Χατζηκώστα στο τιμόνι της ομάδας, την τεχνική ηγεσία ανέλαβε ο Τάις Λίμπρεχτς.[176] Για τη διοργάνωση του κυπέλλου ο Άρης αποκλείστηκε από τον ΠΑΟΚ, από τον οποίο ηττήθηκε με 2–0 στην Τούμπα και νίκησε με 3–1 στο Χαριλάου.[177][178]

Την επόμενη χρονιά ο Άρης κατέλαβε την έβδομη θέση, αν και στο τέλος του πρώτου γύρου βρισκόταν στη δεύτερη θέση της κατάταξης, έχοντας κερδίσει τον Παναθηναϊκό στο ΟΑΚΑ και τους ΠΑΟΚ και Ολυμπιακό στη Θεσσαλονίκη.[179][180][181] Οι μόλις δύο νίκες του δευτέρου γύρου απογοήτευσαν τους οπαδούς του συλλόγου. Αναλαμπή υπήρξε η πορεία της ομάδας στο κύπελλο, όπου απέκλεισε την ΑΠΕ Λαγκαδά, την Καστοριά, τον Εορδαϊκό και τον ΟΦΗ,[182] φθάνοντας στην ημιτελική φάση με αντίπαλο τον Ολυμπιακό. Με τους "ερυθρόλευκους" έφερε 1–1 στη Θεσσαλονίκη και ηττήθηκε με 2–1 στην Αθήνα, παρά το γεγονός ότι προηγήθηκε.[183]

Μία από τις χειρότερες χρονιές ήταν αυτή του 1986–87, με τον Άρη να καταλαμβάνει την ενδέκατη θέση, παρά την επιστροφή του Μπαλλή και την ανάδειξη του επιθετικού Βασίλη Δημητριάδη. Την τεχνική ηγεσία της ομάδας ανέλαβαν κατά σειρά οι Γκόϊκο Ζετς και Κλήμης Γούναρης.[184]

Το 1987–88 ο Άρης του Γκερντ Πρόκοπ τερμάτισε στην ένατη θέση, με σημαντική προσθήκη τον Αντώνη Γιουκούδη.[185] Η μόλις μία εκτός έδρας νίκη της ομάδας και οι συνεχείς διαφωνίες των Κούη και Τζιφόπουλου με τον Πρόκοπ, περιόρισαν τις δυνατότητες της ομάδας.[186]

 
Ο Αλκέτας Παναγούλιας

Στην τελευταία χρονιά της δεκαετίας αποτέλεσαν παρελθόν βετεράνοι παίκτες όπως οι Τζιφόπουλος και Μπαλλής, ενώ αποκτήθηκε ο Γερμανός Χανς Πέτερ Λίπκα,[187] ο οποίος στα μέσα της χρονιάς αντικαταστάθηκε από τον Άρνε Μέλλερ. Ο Άρης έμεινε μόλις τρεις βαθμούς πίσω από την ευρωπαϊκή έξοδο, αλλά έσπασε μία αρνητική παράδοση, που τον ήθελε να μη νικάει στην έδρα της ΑΕΚ, αφού υπέταξε τον δικέφαλο της Αθήνας με 0–1, με γκολ–φάουλ του Οικονομίδη.[188][189]

Δεκαετία του '90 Επεξεργασία

Η μέτρια πορεία της ποδοσφαιρικής ομάδας το 1990, σε αντίθεση με την "αυτοκρατορία" των Γκάλη, Γιαννάκη και Ιωαννίδη στο τμήμα μπάσκετ του συλλόγου, είχε ως συνέπεια έντονες αντιδράσεις από τους φιλάθλους της ομάδας.[190][191] Παρά το γεγονός ότι ο Παναγούλιας κατάφερε να βάλει τις βάσεις για μια δυνατή ομάδα, ο Άρης πραγματοποίησε μέτρια πορεία και την τεχνική ηγεσία ανέλαβε ο Γιάτσεκ Γκμοχ, με την ομάδα να κατακτά την έβδομη θέση.[192]

Την επόμενη χρονιά προστέθηκαν στη σύνθεση του Άρη οι Μιχάλης Ζιώγας και Κώστας Κολομητρούσης από τη Λάρισα.[193] Ο Κούης αποσύρθηκε από τους αγωνιστικούς χώρους μετά από 17 χρόνια καριέρας και ο σύλλογος παραχώρησε με μεταγραφή τον Βασίλη Δημητριάδη στην ΑΕΚ, ενώ αποχώρησε ο Κώστας Οικονομίδης ως ελεύθερος. [194] Η ομάδα κατέλαβε την ένατη θέση και αποκλείστηκε στο δεύτερο γύρο από τον Αθηναϊκό για τον θεσμό του κυπέλλου.[195]

Το 1991–92 ο Άρης πραγματοποίησε κάκιστη πορεία στο δεύτερο γύρο. Στον πάγκο του Άρη, τον Ιβάν Βούτσοφ διαδέχθηκε ο Γιώργος Φοιρός με συνεργάτη τον Ντίνο Κούη. Ο Φοιρός παρέμεινε στην τεχνική ηγεσία της ομάδας μέχρι τα τέλη του 1995.[196]

Επιστροφή στην Ευρώπη Επεξεργασία

Το καλοκαίρι του 1992, προστέθηκαν στη σύνθεση της ομάδας οι Γιώργος Στρατηλάτης, Αντώνης Σαπουντζής, Ζόραν Λόντσαρ, Γιώργος Κολτσίδας και Λιούμπισα Μιλόγεβιτς.[197][198][199][200] Την πρώτη χρονιά η ομάδα έδωσε θετικά δείγματα, αλλά κατέκτησε τελικά την ένατη θέση, παρουσιάζοντας στη συνέχεια ένα σπουδαίο σύνολο το 1993–94, διεκδικώντας το πρωτάθλημα μέχρι την 27η αγωνιστική. Οι ήττες της ομάδας από τη Λάρισα, τον Παναθηναϊκό και τη Δόξα Δράμας, περιόρισαν τον Άρη στην έξοδο στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ. Παράλληλα για το κύπελλο Ελλάδας ο Άρης απέκλεισε τον Εδεσσαϊκό, τον Παναργειακό και τον ΠΑΣ Γιάννινα, πριν αποκλειστεί στα ημιτελικά από την ΑΕΚ.[201][202]

 
Άρης - ΠΑΟΚ, 2 Φεβρουαρίου 1992

Ο Άρης επέστρεψε στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις μετά από δεκατρία χρόνια, αντιμετωπίζοντας την Ισραηλινή Χάποελ Μπερ Σεβά, την οποία απέκλεισε με δύο νίκες.[203] Ακολούθησαν οι αναμετρήσεις με την πολωνική Κατοβίτσε, από την οποία ηττήθηκε με 1–0 εκτός έδρας και νίκησε με το ίδιο σκορ στη Θεσσαλονίκη. Τελικά ο Άρης αποκλείστηκε στη διαδικασία των πέναλτι.[204][205]

Εσωτερικά προβλήματα έκαναν την εμφάνιση τους την αμέσως επόμενη χρονιά, με τον πρόεδρο Λάμπρο Γράντα να έχει συνεχείς διαφωνίες με τον Φοιρό. Ο προπονητής υπέβαλε την παραίτηση του μετά την εντός έδρας ήττα με 0–4 από τον ΠΑΟΚ,[206] η οποία δεν έγινε δεκτή. Ο Άρης δεν κατάφερε να βγει στην Ευρώπη, ενώ ισοβάθμησε με την ΑΕΚ και τον Ηρακλή, παρά την πολύ καλή πορεία του στο δεύτερο γύρο με δώδεκα νίκες, τρεις ισοπαλίες και δύο ήττες.[207]

Την περίοδο 1995–96 ο Άρης κατέλαβε την έβδομη θέση, με το Φοιρό να φεύγει το Νοέμβριο του 1995 μετά την εντός έδρας ισοπαλία με την Ξάνθη. Τη θέση του πήρε ο Γιόζεφ Γιαραμπίνσκι,[208] οδηγώντας την ομάδα στα προημιτελικά του κυπέλλου, όπου αποκλείστηκε από τον Αθηναϊκό.[209]

Ο πρώτος υποβιβασμός Επεξεργασία

Την επόμενη χρονιά την τεχνική ηγεσία της ομάδας ανέλαβε ο Σταύρος Διαμαντόπουλος.[210] Την τέταρτη αγωνιστική ο Άρης ηττήθηκε εντός έδρας από τον Πανηλειακό, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις του κόσμου προς τη διοίκηση και τους παίκτες.[211] Ο Γράντας αποχώρησε από τη διοίκηση του Άρη τον Ιανουάριο του 1997, δίνοντας τη θέση του στον καρδιοχειρούργο Παναγιώτη Σπύρου. Μετά τη βαριά ήττα στην Καλαμάτα με 5–0 ο Διαμαντόπουλος απολύθηκε,[212] με τον Χουάν Ραμόν Ρότσα να παίρνει τη θέση του.[213] Στις 26 Ιανουαρίου 1997, οι υπεύθυνοι της ομάδας δεν προσκόμισαν τα δελτία των παικτών στον εκτός έδρας αγώνα με τον Αθηναϊκό και η ομάδα ηττήθηκε άνευ αγώνα, ενώ παράλληλα της αφαιρέθηκαν τρεις βαθμοί.[214] Ο Ρότσα αποχώρησε μετά την εντός έδρας ήττα από την Καβάλα, με τον Φοιρό να επιστρέφει, αλλά να μην καταφέρνει να σώσει την κατάσταση. Ο Άρης υποβιβάστηκε για πρώτη φορά στην ιστορία του στη Β΄ Εθνική.[215][216]

Η Β΄ Εθνική και η δυναμική επιστροφή Επεξεργασία

Οι "κίτρινοι" υποχρεώθηκαν να αγωνιστούν στη δεύτερη εθνική κατηγορία την περίοδο 1997–98, κατά την οποία η ομάδα φορούσε μαύρες φανέλες. Αν και ηττήθηκε δύο φορές μέχρι την πέμπτη αγωνιστική, ο Άρης ολοκλήρωσε τη χρονιά χωρίς άλλη ήττα, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση. Για τη διοργάνωση του κυπέλλου έφερε θετικά αποτελέσματα, αποκλείοντας την Αναγέννηση Άρτας, τον Αετό Σκύδρας, τον Ιάλυσο Ρόδου και τον ΟΦΗ, πριν αποκλειστεί στον προημιτελικό από τον Παναθηναϊκό.[217][218]

 
Άγγελος Χαριστέας

Παράλληλα, υποψήφιοι πρόεδροι για την ανάληψη της ηγεσίας της ΠΑΕ έκαναν την εμφάνιση τους ανά τακτά διαστήματα. Ο Άγγλος Μακ Ντόναλντ έδειξε σοβαρό επενδυτικό ενδιαφέρον, αλλά το καλοκαίρι του 1998 ο ιδιοκτήτης της ασφαλιστικής εταιρείας "Interamerican", Δημήτρης Κοντομηνάς, αγόρασε το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της ομάδας.[219] Σημαντικές προσθήκες παικτών πραγματοποιήθηκαν, με τον Απόστολο Μάντζιο, τον Πρέντρακ Έρακ, τον Νταβίντ Τσέβες και τον Κάρλος Φλόρες να πλαισιώνουν ονόματα που αναδείχθηκαν την προηγούμενη χρονιά, όπως ο τερματοφύλακας Φάνης Κατεργιαννάκης, ο Απόστολος Λιολίδης, ο Ναγκόλι Κένεντι και ο Άγγελος Χαριστέας.[220]

Το πρωτάθλημα ξεκίνησε με αντίπαλο την τελευταία ομάδα που αντιμετώπισε ο Άρης την προηγούμενη χρονιά, τον Εθνικό Αστέρα, του οποίου την αντίσταση κατέβαλε με 2–0. Ακολούθησε η συντριβή του ΠΑΟΚ με 1–4 στην Τούμπα,[221][222] αλλά η συνέχεια παρουσίασε αρκετά σκαμπανεβάσματα, με τον Φοιρό να απολύεται στα τέλη του 1998, δίνοντας τη θέση του στον Γιώργο Παράσχο. Στον πρώτο αγώνα του νέου προπονητή, σοβαρά επεισόδια μεταξύ οπαδών του Άρη και της αστυνομίας διέκοψαν προσωρινά τον αγώνα κυπέλλου με τον Ολυμπιακό.[223] Στη χειμερινή μεταγραφική περίοδο ο Άρης ενισχύθηκε με παίκτες, όπως οι Αλέκος Δέλλιος, Νίκος Κυζερίδης, Μάριος Αγαθοκλέους και Πάολο Αντριόλι.[224][225] Ο Παράσχος αντικαταστάθηκε από τον Αλκέτα Παναγούλια, με τον οποίο ο Άρης έχασε τον πρώτο αγώνα στην Αθήνα από τον Ολυμπιακό, αλλά έκανε στη συνέχεια μια σειρά νικών, κερδίζοντας την έξοδο στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ.[226]

Δεκαετία του 2000 Επεξεργασία

Το καλοκαίρι του 1999 την τεχνική ηγεσία των "κίτρινων" ανέλαβε ο Ίλια Πέτκοβιτς και η ομάδα κατά την επιστροφή της στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις κληρώθηκε να αντιμετωπίσει την ελβετική Σερβέτ. Παρά το 1–1 της Θεσσαλονίκης,[227] ο Άρης κέρδισε στη Γενεύη με 1–2 στην παράταση χάρη σε γκολ των Αντριόλι και Κυζερίδη, μολονότι αγωνιζόταν με δέκα παίκτες από τα μέσα του δευτέρου ημιχρόνου, λόγω αποβολής του Κολτσίδα.[228] Στον δεύτερο γύρο ο Άρης αντιμετώπισε τη Θέλτα Βίγο, από την οποία απέσπασε ισοπαλία με 2–2 στο Χαριλάου, πριν ηττηθεί στην Ισπανία με 2–0.[229][230]

Για το πρωτάθλημα ο Άρης κατέλαβε την έβδομη θέση ισοβαθμώντας με τον Ηρακλή και μαζί με τον όγδοο Πανιώνιο διεκδίκησε την έξοδο στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ σε αγώνες πλέι–οφ, ευκαιρία την οποία απώλεσε χάνοντας με 2–0 στο Καυτανζόγλειο στάδιο, αλλά νικώντας με 3–2 τους "κυανέρυθρους" στη Θεσσαλονίκη.[231] Στο κύπελλο ο Άρης απέκλεισε τον Παναθηναϊκό στα πέναλτι,[232] αποκλειόμενος στα προημιτελικά από τον Πανιώνιο.[233]

Την επόμενη χρονιά προπονητής της ομάδας ανέλαβε ο Μπάμπης Τεννές και νέες προσθήκες ήταν οι Θωμάς Κυπαρίσσης και Ισμαήλ Μπα από την Ξάνθη.[234] Η χρονιά ξεκίνησε με την ισοπαλία με 2–2 στην έδρα του Παναθηναϊκού και τη επικράτηση επί του ΠΑΟΚ με 4–0 στο Χαριλάου,[235] αλλά με 13 νίκες 5 ισοπαλίες και 12 ήττες η ομάδα περιορίστηκε στην έβδομη θέση.[236]

Το καλοκαίρι του 2001 ο Κοντομηνάς προσέλαβε τον Γάλλο προπονητή Ανρί Μισέλ.[237] Στις 12 Ιουλίου 2001 ανακοινώθηκε η πώληση του πακέτου των μετοχών στον Γιάννη Ζαχουδάνη.[238] Νέες προσθήκες παικτών πραγματοποιήθηκαν με τον Νασίφ Μόρις, τον Πέτρο Πασσαλή, τον Γκίλμπερτ Πρίλασνικ, κ.ά. να μεταγράφονται στον Άρη. Ο Μισέλ αποχώρησε τον Οκτώβριο του 2001, καταγγέλοντας τον διευθύνοντα σύμβουλο Τάκη Ανδριά,[239] ενώ λίγους μήνες αργότερα λύθηκε η συνεργασία της ΠΑΕ με τον ποδοσφαιριστή Ίλια Ίβιτς, λόγω του υψηλού του συμβολαίου. Ο Ρισάρ Ταρντί κάθισε στον πάγκο της ομάδας, αλλά παρά τη νίκη της ομάδας στο ΟΑΚΑ επί του Ολυμπιακού, δεν κατάφερε να ελέγξει την κατάσταση. Η διοίκηση παραχώρησε με μεταγραφή τον Χαριστέα στη Βέρντερ Βρέμης έναντι τριών εκατομμυρίων ευρώ.[240] Όταν αποκαλύφθηκε ότι η ομάδα εισέπραξε τα μισά από αυτά τα χρήματα, ασκήθηκαν ποινικές διώξεις προς τον Ζαχουδάνη, ενώ στο αγωνιστικό κομμάτι ο Άρης ηττήθηκε με 0–3 από την ΑΕΚ, με τους οπαδούς των "κίτρινων" να καταστρέφουν εκατοντάδες καθίσματα του γηπέδου και να καταλαμβάνουν τα γραφεία της ΠΑΕ.[241] Τον Φεβρουάριο του 2002 την τεχνική ηγεσία της ομάδας ανέλαβε ο Μπερντ Κράους, χωρίς να καταφέρει να αλλάξει κάτι, με την ομάδα να καταλαμβάνει την ένατη θέση και να αποκλείεται στο κύπελλο από την Ξάνθη.[242]

Ο τελικός του 2003 και η υπαγωγή στο άρθρο 44 Επεξεργασία

Η ΠΑΕ Άρης δέχθηκε 18 προσφυγές το καλοκαίρι του 2002 και βρέθηκε ένα βήμα πριν τη διάλυση. Ο Κοντομηνάς κατήγγειλε τη συμφωνία με τον Ζαχουδάνη, ο οποίος δεν πλήρωνε τις δόσεις για την αγορά των μετοχών και τις παραχώρησε σε διοίκηση Πρωτοδικείου.[243] Τη διοίκηση του ποδοσφαιρικού τμήματος ανέλαβε ο Αλκέτας Παναγούλιας, με διευθύνοντα σύμβουλο τον Λάμπρο Σκόρδα, ενώ ο Κοντομηνάς ενίσχυσε την ομάδα με δωρεά δύο εκατομμυρίων ευρώ. Προπονητής του Άρη ανέλαβε ο Γιώργος Φοιρός και μεταγραφές αποτέλεσαν οι Νιρέν Ντεμπά, Ζοέλ Επαλέ, Σαλαχεντίν Μπασίρ, Μάγκνους Σελάντερ κ.ά..[244]

Την περίοδο 2002–03 ο Άρης κατάφερε να εξασφαλίσει την τελευταία αγωνιστική την έξοδο στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ της επόμενης χρονιάς, μετά τη νίκη με 2–1 επί του Ηρακλή έπειτα από γκολ που σημείωσε ο Μαλλούς στις καθυστερήσεις της αναμέτρησης.[245] Οι "κίτρινοι" έφθασαν μετά από 33 χρόνια στον τελικό του κυπέλλου, αποκλείοντας το Αιγάλεω στον ημιτελικό. Ο τελικός εναντίον του ΠΑΟΚ διοργανώθηκε στο γήπεδο της Τούμπας και στις 17 Μαΐου 2003 ο Άρης ηττήθηκε με 1–0, ενώ είχε δοκάρι με τον Μόρις στο 89ο λεπτό.[246]

 
Ο Αβραάμ Παπαδόπουλος

Το μετοχικό πακέτο της ΠΑΕ πέρασε στα χέρια του σεΐχη Καλίντ Αλ Κάσιμι, ο οποίος δεν χρηματοδότησε την ομάδα. Ο Άρης αναγκάστηκε να επιστρέψει από την Αυστρία, όπου είχε πάει για προετοιμασία, με τον Φοιρό να παραιτείται και την τεχνική ηγεσία να αναλαμβάνει ο Γιάννης Μιχαλίτσος.[247] Η ομάδα χρησιμοποίησε ως έδρα της το γήπεδο της Ευκαρπίας, λόγω έργων στο γήπεδο Χαριλάου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.[248] Για τον πρώτο γύρο του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ οι "κίτρινοι" απέκλεισαν τη μολδαβική Ζίμπρου Κισινάου, την οποία νίκησαν με 2–1 στον επαναληπτικό του 1–1 του Κισινάου.[249] Στον επόμενο γύρο ο Άρης κληρώθηκε με την Περούτζια, από την οποία ηττήθηκε στο πρώτο ματς με 2–0, πριν αποσπάσει ισοπαλία στο γήπεδο της Τούμπας με 1–1.[250]

Η πορεία της ομάδας στο πρωτάθλημα 2003–04 ήταν κακή και μετά την ήττα από την Καλλιθέα ο Όλε Σκόμποε ανέλαβε την τεχνική ηγεσία του Άρη, ενώ τον Ιανουάριο του 2004 διορίστηκε διοίκηση Πρωτοδικείου με πρόεδρο τον Νικήτα Ματθαίου.[251] Ο Μιχαλίτσος επέστρεψε στον πάγκο του Άρη και τρεις αγωνιστικές πριν το τέλος της περιόδου αντικαταστάθηκε από τον Μάκη Κατσαβάκη. Η ομάδα εξασφάλισε την παραμονή της μετά τη νίκη με 1–0 επί του Αιγάλεω.[252]

Στις 11 Νοεμβρίου 2004, ο Άρης υπάχθηκε στο άρθρο 44, σύμφωνα με το οποίο εξαλειφόταν το μεγαλύτερο μέρος από τα χρέη της ΠΑΕ.[253] Παρ' όλα αυτά, η πορεία της ομάδας στο πρωτάθλημα ήταν κάκιστη και η ομάδα με προπονητή τον πρώην ποδοσφαιριστή του Άρη Γιώργο Χατζάρα μηδενίστηκε μετά το ντέρμπι με τον Ηρακλή, το οποίο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ λόγω εισβολής των οπαδών του Άρη στο γήπεδο.[254] Ως αποτέλεσμα, ο Άρης υποβιβάστηκε στη δεύτερη κατηγορία για δεύτερη φορά.[255] Στον αντίποδα έφθασε μέχρι τον τελικό του κυπέλλου Ελλάδος, αφού απέκλεισε την Καβάλα, τον Ατρόμητο, τον Εθνικό, τον Απόλλωνα Καλαμαριάς και την Ξάνθη.[256]. Μάλιστα ο Άρης είναι η μόνη ομάδα στην ιστορία του Κυπέλλου Ελλάδας, που προκρίθηκε στον τελικό της διοργάνωσης, έχοντας χάσει τον πρώτο ημιτελικό στην έδρα της. Και τούτο διότι έχασε στην έδρα του από την Ξάνθη, αλλά νίκησε εκτός έδρας και προκρίθηκε. [257]

Μόλις μία εβδομάδα μετά τον υποβιβασμό του στο πρωτάθλημα, ο Άρης αντιμετώπισε στην Πάτρα τον Ολυμπιακό, χάνοντας με 3–0.[258][259]

Το γκολ του Βελώνη και η επιστροφή στην Ευρώπη Επεξεργασία

Την περίοδο 2005–06, ο Άρης έδωσε λόγω τιμωριών εννέα από τους δεκαπέντε εντός έδρας αγώνες του χωρίς θεατές.[260] Ο Φινλανδός Μάρτι Κουουζέλα κάθισε στον πάγκο της ομάδας, δίνοντας τη θέση του στον Νίκο Αναστόπουλο μετά το κακό ξεκίνημα. Ο Άρης αγωνίστηκε στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ, αντιμετωπίζοντας τη Ρόμα μετά από 41 χρόνια. Μετά τη συντριβή με 5–1 στο Ολυμπιακό Στάδιο της Ρώμης,[261] ο Άρης απέσπασε λευκή ισοπαλία στο γήπεδο Χαριλάου, το οποίο πλέον είχε μετονομαστεί σε γήπεδο Κλεάνθης Βικελίδης.[262] Ο Άρης κέρδισε την άνοδο και την επιστροφή του στην πρώτη κατηγορία μετά τη νίκη επί του Χαϊδαρίου την προτελευταία αγωνιστική, με γκολ του Χρήστου Βελώνη.[263][264]

 
Ο Σέρχιο Κόκε
 
Άρης - Ρεάλ Σαραγόσα

Το καλοκαίρι του 2006 στον πάγκο του Άρη κάθισε ο Γκιγιέρμο Όγιος και στην ομάδα μεταγράφηκε μεγάλος αριθμός Ισπανών και Βραζιλιάνων παικτών,[265] όπως οι Σέρχιο Κόκε, Νασιμέντο Μπελέμ, Χαβίτο και Ρούμπεν Παλαθουέλος, οι οποίοι πλαισίωσαν τους Αβραάμ Παπαδόπουλο, Κώστα Νεμπεγλέρα, Ρόναλντ Γκαρσία και Πάολο Κόστα που προϋπήρχαν στο ρόστερ της ομάδας.[266] Ο Άρης απέδωσε εξαιρετικής ποιότητας ποδόσφαιρο, καταλαμβάνοντας την τέταρτη θέση του πρωταθλήματος, με τον Κίκε Ερνάντεθ ως προπονητή του στον δεύτερο γύρο.[267]

Την επόμενη σεζόν την ομάδα ανέλαβε ο Χουάν Κάρλος Ολίβα, ο οποίος σχεδόν αμέσως αντικαταστάθηκε από τον Ντούσαν Μπάγεβιτς.[268] Πρώτος αγώνας του νέου προπονητή ήταν με αντίπαλο τη Ρεάλ Σαραγόσα, με τον Άρη να νικάει με γκολ του Παπαδόπουλου.[269] Στον επαναληπτικό της Ισπανίας, ο Χαβίτο σκόραρε και ο Άρης κράτησε το σε βάρος του 2–1, παίρνοντας την πρόκριση για τους ομίλους.[270] Εκεί νίκησε τον Ερυθρό Αστέρα με 3–0,[271] ήλθε ισόπαλος με τη Μπόλτον με 1–1 στην Αγγλία και με την πορτογαλική Μπράγκα στη Θεσσαλονίκη,[272] πριν αποκλειστεί μετά τη συντριβή με 6–0 από την Μπάγερν Μονάχου.[273] Στο πρωτάθλημα η ομάδα κατέλαβε και πάλι την τέταρτη θέση στο πρωτάθλημα και έφθασε στον τελικό του κυπέλλου, έχοντας αποκλείσει τους Άγιο Δημήτριο, Εθνικό Κατερίνης, Ξάνθη και Ατρόμητο.[274] Στον τελικό του Καυτανζογλείου, ο Άρης ηττήθηκε και πάλι από τον Ολυμπιακό με 0–2, χάνοντας άλλη μία ευκαιρία για τίτλο.[275]

Στην τελευταία χρονιά της δεκαετίας, ο Αβραάμ Παπαδόπουλος πωλήθηκε στον Ολυμπιακό και ο Ντούσαν Μπάγεβιτς αποχώρησε αρνούμενος τις υποδείξεις της διοίκησης.[276] Στον πάγκο της ομάδας επέστρεψε ο Κίκε Ερνάντεθ, αλλά ο Άρης αποκλείστηκε στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ από την άσημη Σλάβεν Μπελούπο.[277] Ο Μαζίνιο αντικατέστησε τον Ερνάντεθ, αλλά ο Άρης δεν κατάφερε να ορθοποδήσει, χάνοντας την ευρωπαϊκή έξοδο από τη Λάρισα.[278]

Δεκαετία του 2010 Επεξεργασία

Ο τελικός του ΟΑΚΑ και ευρωπαϊκή επιτυχία Επεξεργασία

 
Έκτορ Ραούλ Κούπερ

Τον Μάιο του 2009, έπειτα από τις εκλογές της Λέσχης Φίλων Άρη, νέος πρόεδρος της ομάδας ανέλαβε ο Θανάσης Αθανασιάδης. Την περίοδο 2009–10 ο σύλλογος ενισχύθηκε με σημαντικούς ποδοσφαιριστές, όπως οι Σεμπαστιάν Αμπρέου, Λεάντρο Γκρασιάν και Κριστιάν Νασούτι.[279] Οι πωλήσεις των εισιτηρίων διαρκείας ξεπέρασαν τις 12.000 και ο κόσμος γέμιζε το γήπεδο όλη τη χρονιά.[280] Μετά από ένα μουδιασμένο ξεκίνημα, την τεχνική ηγεσία ανέλαβε ο Έκτορ Ραούλ Κούπερ, οδηγώντας τον Άρη στην τέταρτη θέση του πρωταθλήματος, καθώς και στον τελικό του κυπέλλου για τέταρτη φορά σε επτά χρόνια. Ο Άρης αντιμετώπισε τον Παναθηναϊκό στο ΟΑΚΑ με τη συμπαράσταση 30.000 οπαδών του,[281] που είδαν τους "κίτρινους" να ηττώνται με 1–0 με γκολ του Σεμπαστιάν Λέτο,[282] ωστόσο έκαναν ρεκόρ μαζικότερης μετακίνησης οπαδών.

Στο ξεκίνημα της επόμενης χρονιάς (2010–11) ο Άρης κληρώθηκε για το Γιουρόπα Λιγκ με την πολωνική Γιαγκελόνια Μπιάλιστοκ, την οποία νίκησε εκτός έδρας με 1–2 και πήρε την πρόκριση μετά το 2–2 της Θεσσαλονίκης.[283] Ακολούθησαν οι αναμετρήσεις με την Αούστρια Βιέννης, την οποία νίκησε με 1–0, με γκολ του Κάρλος Ρουίς στις καθυστερήσεις του αγώνα.[284] Ο ίδιος παίκτης άνοιξε το σκορ στον επαναληπτικό της Βιέννης, με το τελικό 1–1 να δίνει την πρόκριση στην ελληνική ομάδα.[285] Στους ομίλους ο Άρης κληρώθηκε με την κυπελλούχο Ευρώπης Ατλέτικο Μαδρίτης, τη νορβηγική Ρόσενμποργκ και τη γερμανική Μπάγερ Λεβερκούζεν.[286] Με δύο νίκες εναντίον των Ισπανών και μία εναντίον της Ρόσενμποργκ,[287] ο Άρης κατέκτησε τη δεύτερη θέση του ομίλου και προκρίθηκε στη φάση των 32, όπου αντιμετώπισε τη Μάντσεστερ Σίτι, από την οποία ηττήθηκε με 3–0, στον επαναληπτικό του 0–0 της Θεσσαλονίκης.[288]

Στο πρωτάθλημα οι "κίτρινοι" κατέλαβαν την έκτη θέση, χάνοντας την έξοδο στο ΟΥΕΦΑ από τον Ολυμπιακό Βόλου. Ο Κούπερ αποχώρησε στα μέσα της χρονιάς, δίνοντας τη θέση του στον Γιάννη Μιχαλίτσο και στη συνέχεια στον Σάκη Τσιώλη.[289]

Πτωτική πορεία και υποβιβασμός στην Γ΄ Εθνική Κατηγορία Επεξεργασία

Την επόμενη σεζόν 2011–12 ο Άρης κατέλαβε τη δέκατη θέση, μετά και την αφαίρεση τριών βαθμών από την ομάδα, λόγω της ρίψης αντικειμένων προς τη βοηθό διαιτητή στον αγώνα με τον Αστέρα Τρίπολης.[290] Τον Τσιώλη διαδέχθηκε ο Μανουέλ Μασάδο και παρά την προσθήκη παικτών όπως οι Καλιφά Σανκαρέ, Φράνσις Ντίκο, Ντανίλο Περέιρα και Χαβιέρ Ούμπιδες, η ομάδα δεν κατάφερε να εκπληρώσει τους στόχους της.[291]

Το 2012–13 ο Άρης κινδύνεψε με υποβιβασμό, μετά την ιδιαίτερα μέτρια πορεία του στο πρωτάθλημα, όπου την τεχνική του ηγεσία είχε αναλάβει ο Μάκης Κατσαβάκης. Μετά τις νίκες επί του Λεβαδειακού, του Ατρόμητου και του Αστέρα Τρίπολης,[292] η ομάδα της Θεσσαλονίκης πέτυχε τη σωτηρία της, αν και σοβαρά οικονομικά προβλήματα έκαναν την εμφάνισή τους.[293]

Την επόμενη χρονιά (2013–14), ο Άρης πραγματοποίησε τις χειρότερες εμφανίσεις της ιστορίας του και πραγματοποιώντας μόλις 3 νίκες σε 34 αγώνες, υποβιβάστηκε στη δεύτερη κατηγορία.[294] Η διοίκηση της ομάδας αποφάσισε να ακολουθήσει ο Άρης το παράδειγμα της ΑΕΚ και να υποβιβαστεί στην τρίτη κατηγορία, με σκοπό την εξάλειψη των χρεών του. Το καλοκαίρι του 2014 η ομάδα των "κίτρινων" βρέθηκε να αγωνίζεται στην ερασιτεχνική τρίτη εθνική κατηγορία, με μόλις δεκατρείς διαθέσιμους ποδοσφαιριστές και χωρίς προετοιμασία. Τη διοίκηση του συλλόγου ανέλαβε ο Γιώργος Γαλανός,[295] ο οποίος παρέδωσε τα ηνία της ομάδας στον Άλεξ Κάλας, αδελφό του προπονητή της ομάδας, Δημήτρη Καλαϊτζίδη.[296]

Ο Άρης τερματίζοντας δεύτερος παρέμεινε για άλλη μια χρονιά στον πρώτο όμιλο της τρίτης εθνικής κατηγορίας, καθώς το αίτημα διεξαγωγής αγώνων μπαράζ μεταξύ των δευτεραθλητών των τεσσάρων ομίλων της κατηγορίας (για την κάλυψη των δύο κενών θέσεων λόγω της αποχώρησης ΟΦΗ και Νίκης Βόλου), απορρίφθηκε έπειτα από δύο εκδικάσεις από την επιτροπή εφέσεων της ΕΠΟ, ενώ και στο διοικητικό δικαστήριο τρίτου βαθμού που προσέφυγε στη συνέχεια, απορρίφθηκε εκ νέου.[297][298]

Η διοίκηση της ομάδας μετά από συνέλευση του ΑΣ Άρης ανατέθηκε αρχικά στον Νίκο Αρβανιτίδη, απόφαση η οποία ανακλήθηκε 48 ώρες αργότερα, όταν η νέα διοίκηση είχε συμφωνήσει μόνο με τον Όλεγκ Προτάσοφ για τη θέση του προπονητή.[299] Η διοίκηση του ποδοσφαιρικού τμήματος ανατέθηκε τελικά στον Θόδωρο Καρυπίδη, ο οποίος συμφώνησε με τον Νίκο Αναστόπουλο για τη θέση του προπονητή,[300] ενώ αποκτήθηκαν έμπειροι ποδοσφαιριστές, όπως μεταξύ άλλων οι Ραούλ Μπράβο, Ανδρέας Τάτος, Χαβιέ Ζινάρ, Σέρχιο Κόκε, Μάρκος Ντούνης και Βασίλης Ρόβας.[301] Οι "κίτρινοι" κατέκτησαν εύκολα την πρώτη θέση του ομίλου τους και την άνοδο στη Football League του 2016–17.[302]

Το καλοκαίρι του 2016, στον πάγκο της ομάδας παρέμεινε ο Νίκος Αναστόπουλος και μεγάλα ποσά δαπανήθηκαν για μεταγραφές, όπως μεταξύ άλλων των Μπράνα Ίλιτς, Λούκα Μιλούνοβιτς, Ραφίκ Τζεμπούρ, Κενάν Μπαργκάν και Σωκράτη Διούδη.[303] Παρ' όλα αυτά η ασύνδετη εικόνα της ομάδας και τα αρνητικά αποτελέσματα, οδήγησαν σε αλλαγή του προπονητή, με τον Νίκο Κωστένογλου να κάθεται στον πάγκο στα τέλη Φεβρουαρίου του 2017,[304] ενώ κατά τη χειμερινή μεταγραφική περίοδο επέστρεψε στον Άρη ο Σεμπαστιάν Γκαρσία και εντάχθηκαν στην ομάδα οι Στάθης Ταυλαρίδης και Ούγκο Σόουζα.[305][306][307]

Επιστροφή στη Α΄ Εθνική Επεξεργασία

Ο Άρης τερματίζοντας τρίτος στη Φούτμπολ Λιγκ δεν εξασφάλισε την άνοδο στη Super League και αγωνίστηκε για δεύτερη συνεχή σεζόν στη Φούτμπολ Λιγκ. Οι περισσότεροι παίκτες που είχαν αποκτηθεί την περασμένη περίοδο, αποχώρησαν και αντικαταστάθηκαν την επόμενη περίοδο από ποδοσφαιριστές με εμπειρία στη Β΄ Εθνική, όπως οι Δημήτρης Διαμαντόπουλος, Γιώργος Δεληζήσης, Βαγγέλης Πλατέλλας, Χουσεΐν Μουμίν, Γιώργος Καντιμοίρης, κ.ά.[308] Υπό την καθοδήγηση του Δημήτρη Σπανού,[309] ο Άρης τερμάτισε δεύτερος στη Football League, εξασφαλίζοντας την άνοδο και επιστροφή του στη μεγάλη κατηγορία, μετά από τετραετή απουσία.[310]

Στις 31 Μαΐου 2018 ο Πάκο Ερρέρα συμφώνησε με τον Άρη ώστε να οδηγήσει τον σύλλογο στη νέα εποχή της ιστορίας του με την επάνοδο της ομάδας στη Σούπερ Λίγκ. Το καλοκαίρι του 2018, αποκτήθηκαν ποδοσφαιριστές από τη διεθνή αγορά, όπως ο Μεργκίμ Μαβράι, αρχηγός της εθνικής ομάδας της Αλβανίας,[311] ο Πορτογάλος Μπρούνο Γκάμα,[312] ο Αργεντινός Ματέο Γκαρθία, δανεικός από τη Λας Πάλμας,[313] ο επίσης διεθνής Αλβανός μέσος Μίτζεν Μπάσα,[314] αλλά και οι έμπειροι από το ελληνικό πρωτάθλημα Νικολάς Μαρτίνες,[315] Χαμζά Γιουνές,[316] Νικολά Ντιγκινί,[317] κ.ά.

 
Ο Μπρούνο Γκάμα αποτέλεσε μία από τις σημαντικότερες προσθήκες της ομάδας το καλοκαίρι του 2018.

Τα αποτελέσματα δεν ήταν αυτά που περίμενε κόσμος και διοίκηση και έπειτα από ένα καλό ξεκίνημα η ομάδα έδειχνε να έχει μια πτωτική πορεία, έτσι στις 5 Νοεμβρίου 2018, αποχώρησε από τον πάγκο του Άρη και την τεχνική ηγεσία ανέλαβε ο Σάββας Παντελίδης. Ο Άρης εν τέλει κέρδισε μια θέση στα προκριματικά του Europa League.[318]

Την επόμενη χρονιά, ο Άρης ξεκίνησε τις υποχρεώσεις του απέναντι στην ΑΕΛ Λεμεσού την οποία απέκλεισε (0–0 στη Θεσσαλονίκη και 1–0 στην Κύπρο), για να τεθεί εκτός συνέχεια από τη νορβηγική Μόλντε ΦΚ (εκτός έδρας ήττα με 3–0 και εντός έδρας νίκη με 3–1 στην παράταση). Εγχώρια, η συνέχεια ήταν παρόμοια με την προηγούμενη σεζόν: ο Άρης έσπασε το αήττητο 50 αγώνων του ΠΑΟΚ νικώντας τον με 4–2 και το τέλος της σεζόν τον βρήκε στην πέμπτη θέση η οποία του εξασφάλισε τη δεύτερη συνεχόμενη ευρωπαϊκή του έξοδο στο Γιουρόπα Λιγκ.[319] Στο κύπελλο έφθασε μέχρι την ημιτελική φάση, όπου αποκλείστηκε από την ΑΕΚ σε διπλούς αγώνες, αφού ηττήθηκε στην Αθήνα με 2–1 και κέρδισε με το ίδιο σκορ στον επαναληπτικό τρεις μήνες αργότερα, αλλά δέχτηκε το 2–2 στην παράταση.[320] Παρά την καλή του πορεία, ο Άρης τιμωρήθηκε με απαγόρευση μεταγραφών,αρχικά λόγω οφειλών και στη συνέχεια λόγω της υπόθεσης Ντουρμισάι από τη FIFA καθώς θεώρησε ότι μαζί με την ΕΠΟ, η οποία τιμωρήθηκε με τη σειρά της με πρόστιμο 500.000 ελβετικών φράγκων, καταστρατήγησαν τους κανονισμούς.[321] Η υπόθεση αυτή όπως παραδέχτηκε και η ίδια η ΕΠΟ λίγο καιρό μετά ήταν λάθος δικός της καθώς δεν κοινοποίησε ένα έγγραφο στον Άρη. Με τη σειρά του ο Άρης προσέφυγε στο διαιτητικό δικαστήριο της ΕΠΟ όπου και δικαιώθηκε και στο CAS.

Δεκαετία του 2020 Επεξεργασία

Ακολούθησαν διευθετήσεις διαφόρων χρεών και ο σύλλογος μπόρεσε να κάνει μετάγραφες εν' όψει της επομένης αγωνιστικής περιόδου, την οποία ξεκίνησε με προπονητή τον Μίχαελ Ένινγκ, ο οποίος αντικαταστάθηκε σύντομα από τον Απόστολο Μάντζιο.[322] Ο Άρης αποκλείστηκε στον δεύτερο γύρο του Γιουρόπα Λιγκ από την ουκρανική Κόλος Κοβαλίβκα σε μονό αγώνα που πραγματοποιήθηκε στο Κλεάνθης Βικελίδης στις 17 Σεπτεμβρίου 2020 με 1–2.[323] Παράλληλα όμως, πραγματοποίησε το καλύτερο ξεκίνημα του στο ελληνικό πρωτάθλημα από το 1986, τερματίζοντας στο τέλος του πρώτου γύρου στη δεύτερη θέση.[324] Τον Ιανουάριο του 2021, ενισχύθηκε με την προσθήκη του Κώστα Μήτρογλου, ο οποίος υπέγραψε για ενάμισι χρόνο με την ομάδα της Θεσσαλονίκης.[325] Οι "κίτρινοι" ολοκλήρωσαν την κανονική διάρκεια του πρωταθλήματος στη δεύτερη θέση, δεκαεννέα βαθμούς πίσω από τον πρωτοπόρο Ολυμπιακό.[326] Μετά το πέρας της διαδικασίας των πλέϊ–οφ, ο Άρης τερμάτισε στην τρίτη θέση της Σούπερ Λιγκ, κατάταξη που πέτυχε για πρώτη φορά μετά το 1981.[327] Στο κύπελλο αφού πέρασε το εμπόδιο του Αστέρα Τρίπολης κληρώθηκε στα προημιτελικά με τον πρωταθλητή Ολυμπιακό, από τον οποίο αποκλείστηκε.

Το καλοκαίρι του 2021 ο Άρης πραγματοποίησε την ακριβότερη μεταγραφή της ιστορίας του αποκτώντας τον Αμπουμπακάρ Καμαρά από την αγγλική Φούλαμ για το πόσο των 3.500.000 ευρώ. Ακόμη ήρθαν οι Γιακούμπ Μπραμπέτς, Φαμπιάνο Λέισμαν, Μπαντού Εντιάι, Χουάν Ιτούρμπε κ.ά.. Τον χειμώνα η ομάδα ενισχύθηκε με παίκτες όπως οι Λουίς Πάλμα, Σαλέμ Εμπακατά και Σεκ Ντουκουρέ. Ο Άρης αποκλείστηκε στον δεύτερο προκριματικό γύρο του ΟΥΕΦΑ Γιουρόπα Κόνφερενς Λιγκ από την ΦΚ Αστανά με σκορ 2–0 στο Καζακστάν και στον επαναληπτικό με 2–1 στη Θεσσαλονίκη. Η χρονιά ανέδειξε τον μακροβιότερο προπονητή της τελευταίας δεκαπενταετίας στον Άρη, τον Απόστολο Μάντζιο, ο οποίος απομακρύνθηκε μετά από ανεπιτυχή αποτελέσματα που έφεραν τον αποκλεισμό από το κύπελλο Ελλάδος και την απομάκρυνση από τις θέσεις που οδηγούσαν στα πλέϊ–οφ του πρωταθλήματος.

Τη θέση του ανέλαβε ο Χερμάν Μπούργος που με τη σειρά του οδήγησε τον Άρη εύκολα στα πλέϊ–οφ του ελληνικού πρωταθλήματος και πέτυχε μεγάλες νίκες έναντι των εγχώριων αντιπάλων, όπως η νίκη στην κανονική διάρκεια του πρωταθλήματος επί του Ολυμπιακού με 2–1 στο Κλεάνθης Βικελίδης. Στη συνέχεια στα πλέϊ–οφ κάνοντας πολύ καλές εμφανίσεις,νικώντας τον τον ΠΑΟΚ στην Τούμπα για δεύτερη φορά με το ίδιο σκορ 0–1 και μια επική ανατροπή επί της ΑΕΚ στο Κλεάνθης Βικελιδης από 0–2 σε 3–2 με την οποία κλείδωσε και την έξοδο στην Ευρώπη έφτασε σε σημείο να διεκδικεί στην τελευταία αγωνιστική την δεύτερη θέση. Όμως παρότι νίκησε τον ΠΑΣ Γιάννενα με 0–3 η νίκη του ΠΑΟΚ έναντι του Παναθηναϊκού περιόρισε τους κιτρινόμαυρους για δεύτερη συνεχή χρονιά στην τρίτη θέση. Αμέσως μετά τη λήξη του πρωταθλήματος και με τον Άρη για δεύτερη συνεχή χρονιά στην τρίτη θέση.

 
Άλκης Καμπανός, 19 ετών δολοφονημένος, 01/02/2022

Η σεζόν για τον Άρη και τους φιλάθλους του σημαδεύτηκε από ένα δυσάρεστο γεγονός καθώς στα μέσα της χρονιάς περίπου ήρθε η δολοφονία του νεαρού φιλάθλου της ομάδας Άλκη Καμπανού την 1η Φεβρουαρίου του 2022 από χούλιγκαν του ΠΑΟΚ στην περιοχή Χαριλάου λίγα μέτρα από το γήπεδο του Άρη. Η φανέλα με το νούμερο 19 ως ένδειξη σεβασμού έχει αποσυρθεί από τα τμήματα του συλλόγου και σε κάθε αγώνα στο 19ο λεπτό οι φίλαθλοι του Άρη χειροκροτούν για να τιμήσουν τη μνήμη του. Αρκετοί σύλλογοι μεταξύ αυτών ο Παναθηναϊκός, η ΑΕΚ, ο Ολυμπιακός, ο ΠΑΟΚ, ο Ηρακλής κατέθεσαν στεφάνια στη μνήμη του νεκρού. Επίσης η οδός στην οποία άφησε την τελευταία του πνοή ονομάστηκε σε οδός Άλκης Καμπανός σε μια προσπάθεια από όλους τους φορείς της Θεσσαλονίκης και των μεγάλων ομάδων της πόλης και της Μακεδονίας να στείλουν ένα μήνυμα κατά της βίας.

Η επόμενη χρονιά ξεκίνησε με πολλές αλλαγές για την ομάδα της Θεσσαλονίκης. Πολλοί από τους παίκτες που αποτελούσαν τον κορμό της ομάδας των προηγούμενων ετών αποχώρησαν και στην θέση τους ήρθαν πολλά νέα ονόματα. Ήρθαν οι Αντρέ Γκρέι, Μπράντλεϊ Μαζικού, Μάρβιν Πίρσμαν, Νικολά Ν'Κουλού, Μόουζες Οντουμπάτζο, Σέικ Ντιόπ, Μπραϊάν Νταμπό, Ζερβινιο και οι Εντγουιν Ροντρίγκεζ, Πίτερ Ετέμπο και Ραφαέλ Καμάτσο. Τέλος η ομάδα έκανε την ακριβότερη μεταγραφή στην ιστορία της αποκτώντας τον Μάνου Γκαρθία από την Σπόρτινγκ Χιχόν με σχεδόν 4.000.000 ευρώ. Τα πρώτα δείγματα ήταν θετικά και ο Θεόδωρος Καρυπίδης, έκανε λόγο για διεκδίκηση τόσο του πρωταθλήματος όσο και του κυπέλλου. Κόσμος και διοίκηση πίστεψαν στο θαύμα και η ομάδα ξεκίνησε τις υποχρεώσεις της ιδανικά διαλύοντας στον δεύτερο προκριματικό γύρο του Κόνφερενς Λίγκ την Λευκορώσικη Γκόμελ με 5–1 στο πρώτο ματς και 1–2 στον επαναληπτικό που έγινε στο Κλεάνθης Βικελίδης λόγω τιμωριών στην αντίπαλη ομάδα. Η συνέχεια ήταν δύσκολη καθώς οι κίτρινοι κληρώθηκαν με την Μακάμπι Τελ Αβιβ η οποία στο πρώτο ματς εκμεταλλεύτηκε τα λάθη στην άμυνα και νίκησε με 2–0 ενώ ο Καμάτσο έχασε μοναδική ευκαιρία σε κενό τέρμα για να μειώσει σε 2–1 στο 95ο λεπτό. Ο Άρης για μία ακόμη χρονιά βρέθηκε να κυνηγάει την ολική ανατροπή στον επαναληπτικό και αν και προηγήθηκε με 1–0, ένα ακόμα λάθος επέτρεψε στην Μακάμπι να ισοφαρίσει. Η ομάδα αντέδρασε γρήγορα κάνοντας το 2–1 αλλά δεν μπόρεσε να βρει το τρίτο γκολ που θα έστελνε το παιχνίδι στην παράταση και αποκλείστηκε. Στο πρωτάθλημα η αρχή ήταν επίσης καλή με μία επιβλητική νίκη εναντίον του Λεβαδειακού με 3–0. Όμως η ήττα στην δεύτερη αγωνιστική από τον Παναιτωλικό κλόνισε την ομάδα και οδήγησε στην αντικατάσταση του Χερμάν Μπούργος. Την θέση του πήρε ο Άλαν Πάρντιου με μεγάλη εμπειρία από Πρέμιερ Λιγκ. Στο ντεμπούτο του στον πάγκο της ομάδας νίκησε με 2–1 τον Ολυμπιακό, γεγονός που αναπτέρωσε τις ελπίδες του κόσμου. Ωστόσο η συνέχεια δεν ήταν ίδια και με αρκετά αρνητικά αποτελέσματα η ομάδα βρέθηκε στην 6η θέση στην διακοπή για το μουντιάλ του Κατάρ. Στην επανέναρξη των πρωταθλημάτων ο Άρης πέτυχε την είσοδο στα πλέϊ–οφ, ενώ σχετικά σύντομα εξασφάλισε και την έξοδό του στην Ευρώπη για πέμπτη συνεχόμενη φορά (ρεκόρ), καταλήγοντας στην πέμπτη θέση του πρωταθλήματος και κερδίζοντας ένα εισιτήριο για τον 2ο προκριματικό γύρο του Γιουρόπα Κόνφερενς Λίγκ.

Αντιπαλότητα Επεξεργασία

Το τοπικό ντέρμπι της Θεσσαλονίκης, έχει μακρές ιστορικές ρίζες αναγόμενες στα μέσα της δεκαετίας του 1920 με τον Άρη, που είχε ως βάση την "ελίτ" περιοχή της Αγίας Τριάδας - Εξοχών, να εκφράζει κατά κύριο λόγο την αστική τάξη της Θεσσαλονίκης και τον ΠΑΟΚ το προλεταριακό της στοιχείο.[328][329][330]

Αντιπαλότητα υπάρχει και με την άλλη ομάδα της Θεσσαλονίκης τον Ηρακλή, ιστορικά ο Ηρακλής θεωρείται ως η ομάδα των "μπαγιάτηδων", δηλαδή των παλαιών Θεσσαλονικέων. Οι γαλάζιοι υπήρξαν ένας σπουδαίος αντίπαλος, αλλά πολύ δύσκολα κατόρθωναν να επιβληθούν του Άρη. Βέβαια τα παιχνίδια ανάμεσα στις δύο ομάδες ήταν πάντα πόλος έλξης για το κοινό της πόλης.

Επίσης μεγάλες αντιπαλότητες υπάρχουν και με τις μεγάλες ομάδες του Κέντρου (ΑΕΚ, Παναθηναικός, Ολυμπιακός).

Έμβλημα Επεξεργασία

 
Το άγαλμα του θεού Άρη στο μουσείο του Λούβρου, από το οποίο προήλθε το έμβλημα του συλλόγου

Το έμβλημα του ποδοσφαιρικού τμήματος του Άρη έχει εξελιχθεί με την πάροδο των ετών. Κύριο χαρακτηριστικό του είναι ο μυθικός θεός Άρης. Το 2018 το έμβλημα της επαγγελματικής ομάδας άλλαξε, καθώς τη θέση του «ARIS FC» πήρε το «ΑΡΗΣ ΠΑΕ».[331] Το εν λόγω σήμα με το λογότυπο «ΑΡΗΣ ΠΑΕ» χρησιμοποιείται μόνο στις εγχώριες διοργανώσεις, ενώ στις διεθνείς διοργανώσεις χρησιμοποιείται το σήμα με το «ARIS FC».

Ύμνος του Άρη Θεσσαλονίκης Επεξεργασία

Ο επίσημος ύμνος του Άρη είναι ο πρώτος που δημιουργήθηκε για ομάδα στην Ελλάδα. Γράφτηκε το 1926 σε στίχους του Γεωργίου Κίτσου που μελοποίησε ο Σεκόντο Ποζέλι (γιος του αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι της τότε πολυεθνικής Θεσσαλονίκης) με τίτλο "Άρης Νικητής". Την ενορχήστρωση έκανε ο Αιμίλιος Ριάδης, σημαντικός συνθέτης της κλασικής μουσικής και φίλος της ομάδας. Το 1966 ο Βασίλης Μποέμης ερμήνευσε το "Άρη, γλυκιά μου ομάδα μεγάλη", άσμα που έμελλε να εξελιχθεί στο νεότερο (και ανεπίσημο) ύμνο του Άρη.[332]

Το 2021 η ΠΑΕ ΑΡΗΣ παρουσίασε τον νέο ύμνο της ομάδας σε παραγωγή του Γιώργου Μουκίδη. Ωστόσο η ομάδα στις εντός έδρας εμφανίσεις χρησιμοποιεί και πάλι τον πρώτο και επίσημο ύμνο της «Άρης Νικητής».

Το "Εντευκτήριον του Άρεως" Επεξεργασία

Η "Λέσχη (ή Εντευκτήριον) του Άρεως" στεγάστηκε μεταπολεμικά σε αρχοντικό επί της Βασιλίσσης Όλγας 30 (δεν υφίσταται πλέον), αποτέλεσε δε κύριο πόλο έλξης για τους νεαρούς (και όχι μόνο) Φαληριώτες. Μεταξύ άλλων, διέθετε χώρους φύλαξης κυπέλλων και διπλωμάτων, αποθήκευσης αθλητικού υλικού, όπως επίσης αίθουσες γραμματείας και συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου.[333]

Οικονομικά και ιδιοκτησιακό Επεξεργασία

Βάσει νόμου το 10% του συνόλου των μετοχών της ΠΑΕ Άρης κατέχει ο ερασιτέχνης Άρης.

Το 89% των μετοχών κατέχει η Ειρήνη Καρυπίδου. [334]

Τίτλοι Επεξεργασία

Κορυφαίοι Επεξεργασία

Σύμφωνα με βιβλίο ποδοσφαιρικού περιεχομένου,[335] την πρώην ΠΑΕ,[336] όπως και το ερασιτεχνικό τμήμα ποδοσφαίρου του ΑΣ Άρη το διάστημα 2014–16,[337] τα πλέον σημαντικά τρόπαια του σωματείου προέρχονται από τη συμμετοχή του σε διοργανώσεις πανελλήνιου επιπέδου (πρωτάθλημα Α' και Β' Εθνικής, κύπελλο).

Τοπικοί Επεξεργασία

Επιπρόσθετα στους παραπάνω τίτλους, άλλο έργο καταγραφής της ιστορίας τμημάτων του Άρη παραθέτει και τα πρωταθλήματα Θεσσαλονίκης.[340]

  • 3 Πρωταθλήματα Βορείου Ομίλου: 1933, 1935, 1956

Τμήματα Υποδομής Επεξεργασία

  • 1 Πρωτάθλημα Αναπληρωματικών Ομάδων Β.Ελλάδος: 1932
  • 1 Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Αναπληρωματικών Ομάδων: 1932

Διακρίσεις Επεξεργασία

με την ολοκλήρωση της αγωνιστικής περιόδου 2022–23

1922–23, 1929–30, 1932–33, 1979–80
  • 10 φορές τριταθλητής στο πρωτάθλημα Ελλάδας:
1930–31, 1937–38, 1948–49, 1952–53, 1968–69, 1973–74, 1978–79, 1980–81, 2020–21, 2021–22
1931–32, 1932–33, 1939–40, 1949–50, 2002–03, 2004–05, 2007–08, 2009–10
1955–56, 1962–63, 1977–78, 1985–86, 1993–94, 2019–20
1979–80 (κατά τη δεύτερη των 11 συμμετοχών του στη διοργάνωση από το 1975)
1981–82, 2010–11
1965–66 (ευνοήθηκε με BYE στην κλήρωση του α΄ γύρου), 1968–69.

Ανά περίοδο Επεξεργασία

Οι αγώνες στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις Επεξεργασία

Κορυφαία διάκριση του Άρη στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις αποτέλεσε η πορεία του στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ την αγωνιστική περίοδο 1979–80, όταν έφτασε μέχρι τη φάση των 16, ξεπερνώντας τα εμπόδια της Μπενφίκα και της Περούτζια του Πάολο Ρόσι, για να αποκλειστεί από τη Σεντ Ετιέν του Μισέλ Πλατινί.

Μία ακόμη σημαντική στιγμή στην ευρωπαϊκή παρουσία του συλλόγου αποτέλεσε και η πορεία του στο Europa League την περίοδο 2010–11, όταν έφτασε μέχρι τη φάση των 32. Στους προκριματικούς γύρους απέκλεισε τις Γιαγκελόνια και Αούστρια Βιέννης, ενώ πήρε την πρόκριση ως δεύτερος και από τη φάση των ομίλων, όπου αντιμετώπισε την κυπελλούχο Ευρώπης Ατλέτικο Μαδρίτης, τη Ρόζενμποργκ και την Μπάγερ Λεβερκούζεν, η οποία τερμάτισε στην πρώτη θέση. Η πορεία του τη χρονιά εκείνη ολοκληρώθηκε αντιμετωπίζοντας τη Μάντσεστερ Σίτι σε διπλούς αγώνες στη φάση των 32, όπου αναδείχθηκε ισόπαλος χωρίς τέρματα στον πρώτο εντός έδρας αγώνα, για να ηττηθεί στον επαναληπτικό με 3–0.

Η ευρύτερη σε έκταση νίκη του σημειώθηκε στο κύπελλο Εκθέσεων της περιόδου 1968–69 επί της μαλτέζικης Χιμπέρνιανς με 6–0 εκτός έδρας. Πρώτος σκόρερ στην ιστορία του συλλόγου στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις είναι ο Ντίνος Κούης με 7 τέρματα και ακολουθούν οι Αλέκος Αλεξιάδης και Γιώργος Σεμερτζίδης με 6 και 5 αντίστοιχα.

Περίοδος Διοργάνωση Φάση Αντίπαλος Εντός Εκτός Πρ.
1964–65 Εκθέσεων Α' γύρος   Ρόμα 0–0 0–3  
1965–66 Εκθέσεων Β' γύρος   Κολωνία 2–1 0–2  
1966–67 Εκθέσεων Α' γύρος   Γιουβέντους 0–2 0–5  
1968–69 Εκθέσεων Α' γύρος   Χιμπέρνιανς 1–0 6–0  
Β' γύρος   Ουίπεστ 1–2 1–9  
1969–70 Εκθέσεων Α' γύρος   Κάλιαρι 1–1 0–3  
1970–71 Κυπελλούχων Α' γύρος   Τσέλσι 1–1 1–5  
1974–75 ΟΥΕΦΑ Α' γύρος   Ραπίντ Βιέννης 1–0 1–3  
1979–80 ΟΥΕΦΑ Α' γύρος   Μπενφίκα 3–1 1–2  
Β' γύρος   Περούτζια 1–1 3–0 (*)  
Γ' γύρος   Σεντ Ετιέν 3–3 1–4  
1980–81 ΟΥΕΦΑ Α' γύρος   Ίπσουιτς 3–1 1–5  
1981–82 ΟΥΕΦΑ Α' γύρος   Σλιέμα 4–0 4–2  
Β' γύρος   Λόκερεν 1–1 0–4  
1994–95 ΟΥΕΦΑ Προκρ. γύρος   Χάποελ Μπερ Σεβά 3–1 2–1  
Α' γύρος   Κατοβίτσε 1–0 (3–4 π.) 0–1  
1999–00 ΟΥΕΦΑ Α' γύρος   Σερβέτ 1–1 2–1 (παρ.)     
Β' γύρος   Θέλτα 2–2 0–2  
2003–04 ΟΥΕΦΑ Α' γύρος   Ζίμπρου 2–1 1–1  
B' γύρος   Περούτζια 1–1 0–2  
2005–06 ΟΥΕΦΑ Α' γύρος   Ρόμα 0–0 1–5  
2007–08 ΟΥΕΦΑ Α' γύρος   Ρεάλ Σαραγόσα 1–0 1–2  
Φάση ομίλων
(6ος όμιλος)
  Ερυθρός Αστέρας 3–0  
  Μπόλτον 1–1
  Μπράγκα 1–1
  Μπάγερν Μονάχου 0–6
2008–09 ΟΥΕΦΑ Β' προκρ. γύρος   Σλάβεν Μπελούπο 1–0 0–2  
2010–11 Γιουρόπα Λίγκ Γ' προκρ. γύρος   Γιαγκελόνια 2–2 2–1      
Play off   Αούστρια Βιέννης 1–0 1–1  
Φάση ομίλων
(2ος όμιλος)
  Ατλέτικο Μαδρίτης 1–0 3–2 (**)  
  Ρόζενμποργκ 2–0 1–2
  Μπάγερ Λεβερκούζεν 0–0 0–1
Φάση των 32   Μάντσεστερ Σίτι 0–0 0–3  
2019–20 Γιουρόπα Λίγκ B' προκρ. γύρος   ΑΕΛ Λεμεσού 0–0 1–0  
Γ' προκρ. γύρος   Μόλντε 3–1 (παρ.) 0–3  
2020–21 Γιουρόπα Λίγκ B' προκρ. γύρος   Κόλος Κοβαλίβκα 1–2  
2021–22 Γιουρόπα Κόνφερενς Λιγκ B' προκρ. γύρος   Αστάνα 2–1 (παρ.) 0–2  
2022–23 Γιουρόπα Κόνφερενς Λιγκ B' προκρ. γύρος   Γκόμελ 5–1 2–1  
Γ' προκρ. γύρος   Μακάμπι Τελ Αβίβ 2–1 0–2  
2023–24 Γιουρόπα Κόνφερενς Λιγκ B' προκρ. γύρος   Αραράτ-Αρμενία 1–0 1–1  
Γ' προκρ. γύρος   Ντιναμό Κιέβου 1–0 1–2 (5–6 π.)  

(*) Πρώτη νίκη ελληνικής ομάδας επί ιταλικού εδάφους

(**) Πρώτη νίκη ελληνικής ομάδας επί ισπανικού εδάφους

Σύνολο ευρωπαϊκών συμμετοχών Επεξεργασία

Διοργάνωση Συμμετοχές Αγώνες Νίκες Ισοπαλίες Ήττες Τέρματα
Κυπελλούχων 1 2 0 1 1 2–6
ΟΥΕΦΑ/Europa League 13 53 21 15 17 69–75
Εκθέσεων 5 12 3 2 7 12–28
Γιουρόπα Κόνφερενς Λιγκ 3 10 6 1 3 15–11
Σύνολο 22 77 30 19 28 98–120

Προκρίσεις: 14 (13 νοκ άουτ, 1 σε όμιλο) – Αποκλεισμοί: 22 (21 νοκ άουτ, 1 σε όμιλο)

Σκόρερ Επεξεργασία

Αθλητής Γκολ
1. Ντίνος Κούης 7
2. Αλέκος Αλεξιάδης 6
3. Γιώργος Σεμερτζίδης 5
4. Αντρέ Γκρέι 5
5. Σέρχιο Κόκε 4
6. Θόδωρος Πάλλας 3
7. Θόδωρος Ζελιλίδης 3
8. Γιώργος Ζήνδρος 3
9. Αντώνης Σαπουντζής 3
10. Τόνι Κάλβο 3
11. Κάρλος Ρουίς 3
12. Ντάνιελ Τσέζαρεκ 3
13. Κώστας Παπαϊωάννου 3
14. Λουίς Πάλμα 3

UEFA 5-year Club Ranking Επεξεργασία

  • Όπως είχε διαμορφωθεί την 4η Αυγούστου του 2023.
Θέση Χώρα Σύλλογος Συντελεστής
154   Χάιντουκ Σπλιτ 9.000
155   Άρης Θεσσαλονίκης 9.000
155   Λίνκολν Ρεντ Ιμπς 9.000
160   Σταντάρ Λιέγης 9.000

Αναλυτικά πως προκύπτει ο συντελεστής του Άρη :

Σύλλογος Χώρα 19/20 20/21 21/22 22/23 23/24 Συνολικοί πόντοι
Άρης
(Aris)
 
(GRE)
2.000 1.500 1.500 2.000 2.000 9.000
  • Αν η συνολική συγκομιδή πόντων του συλλόγου τη τελευταία πενταετία είναι μικρότερη του συντελεστή της χώρας που υπάγεται, τότε ο συντελεστής (UEFA coefficient) με τον οποίο προσέρχεται στις κληρώσεις είναι ίσος με τον συντελεστή της χώρας. Ο συντελεστής της χώρας προκύπτει από τα αποτελέσματα των ομάδων που υπάγονται σε αυτή την τελευταία πενταετία στις διοργανώσεις της UEFA.

Τρέχουσα σύνθεση Επεξεργασία

Τελευταία ενημέρωση: 1 Φεβρουαρίου 2024

Σημείωση: Οι σημαίες αφορούν την εθνική ομάδα, σύμφωνα με τους κανόνες επιλεξιμότητας της FIFA. Οι παίκτες μπορεί να κατέχουν περισσότερες ιθαγένειες εκτός FIFA.

No. Έθνος Θέση Παίκτης
3   Α Φράνκο Φερράρι
4   Α Φαμπιάνο Λέισμαν
5   Α Γιώργος Δεληζήσης
6   Μ Μάνου Γκαρθία
7   Ε Λάζαρος Χριστοδουλόπουλος
8   Μ Σεκ Ντουκουρέ
9   Ε Μπένετ (δανεικός από τη Σάντερλαντ)
10   Μ Λούκας Ρουπ
11   Ε Κίκε Σαβέριο
12   Ε Άλβαρο Σαμόρα
13   Α Ρόναλντ Ματαρίτα
14   Α Γιακούμπ Μπραμπέτς
16   Μ Βλαντιμίρ Νταρίντα
17   Ε Καρίμ Ανσαριφάρντ
18   Α Βαλεντίνο Φατόρε
19   Ε Γιάννης Φετφατζίδης
20   Μ Νέβεν Τζούρασεκ
No. Έθνος Θέση Παίκτης
21   Μ Ρούμπεν Πάρντο
22   Α Μόουζες Οντουμπάτζο
23   Τ Χούλιαν Κουέστα (αρχηγός)
28   Μ Μπίργκερ Βερστράτε
30   Μ Ζαν Ζουλ
31   Τ Κώστας Κυριαζής
32   Ε Ντάβιντ Μόμπεργκ Κάρλσον (δανεικός από την Ουράβα Ρεντ Ντάιαμοντς)
33   Α Μαρτίν Μοντόγια
41   Ε Θόδωρος-Γιώργος Αγοραστός
44   Α Φραν Βέλεθ
77   Μ Μιχάλης Παναγίδης
80   Ε Λορέν Μορόν
92   Α Λίντσεϊ Ρόουζ
93   Ε Μαγκομέντ-Σάπι Σουλεϊμάνοφ (δανεικός από τη Κράσνονταρ)
94   Τ Λευτέρης Χουτεσιώτης
99   Ε Νίκος Μπεκιαρίδης

Δανεικοί Επεξεργασία

Σημείωση: Οι σημαίες αφορούν την εθνική ομάδα, σύμφωνα με τους κανόνες επιλεξιμότητας της FIFA. Οι παίκτες μπορεί να κατέχουν περισσότερες ιθαγένειες εκτός FIFA.

No. Έθνος Θέση Παίκτης
  Μ Ντομαγκόι Πάβισιτς στην Ντινάμο Βουκουρεστίου έως 30 Ιουνίου 2024
  Τ Μαξίμ Κοβάλ στην Καλαμάτα έως 30 Ιουνίου 2024

Στατιστικά Επεξεργασία

Πρώτοι σκόρερ Επεξεργασία

Ποδοσφαιριστής Γκολ
  Ντίνος Κούης 142
  Αλέκος Αλεξιάδης 127
  Κώστας Παπαϊωάννου 64
  Βασίλης Δημητριάδης 48
  Κώστας Δράμπης 46
  Γιώργος Ζήνδρος 45
  Απόστολος Λιολίδης 40
  Γιώργος Ανανιάδης 40

Πρώτοι σε συμμετοχές Επεξεργασία

Ποδοσφαιριστής Αγώνες
  Ντίνος Κούης 473
  Θόδωρος Πάλλας 367
  Γιάννης Βένος 306
  Χρήστος Ναλμπάντης 304
  Γιώργος Φοιρός 304
  Γιώργος Κολτσίδας 302
  Αλέκος Αλεξιάδης 301

Περισσότερα γκολ σε αγώνα πρωταθλήματος Επεξεργασία

 
Νίκος Αγγελάκης
Ποδοσφαιριστής Ρεκόρ
Νίκος Αγγελάκης 6 γκολ (10 Απριλίου 1932, Άρης–Απόλλων Αθηνών 6–1)

Πρώτοι σκόρερ πρωταθλημάτων Επεξεργασία

Rank. Εθνικότητα Ποδοσφαιριστής Φορές Σεζόν
1   Νίκος Κίτσος 3 1931, 1932, 1934
2   Ντίνος Κούης 1 1981
3   Νίκος Αγγελάκης 1 1928
4   Κλεάνθης Βικελίδης 1 1946
5   Βασίλης Γρηγοριάδης 1 1949

Μεγαλύτερες νίκες Επεξεργασία

Πρωτάθλημα Ελλάδας (1928–1959) Επεξεργασία

Ημερ. Ματς Σκορ Σκόρερ Άρη
28/06/1931   Ηρακλής -   Άρης 2–6 Κίτσος 23’, 46’, 60’, 84’, Αγγελάκης 72’, 80’
10/04/1932   Άρης -   Απόλλων Αθηνών 6–1 Αγγελάκης 6’, 20’, 22’, 33’, 35’, 43’
15/05/1932   Άρης -   Παναθηναϊκός 7–0 Κίτσος 4’, 5’, 35’, 89’, Βογδάνου 17’ (πεν.), Αγγελάκης 78’, 79’
10/07/1932   Ηρακλής -   Άρης 3–7 Γκικόπουλος 15’, Κίτσος 17’, 61’, 80’, 85’, Καλτέκης 38’, Βογδάνου 77’

Πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης (1922–1959) Επεξεργασία

Ημερ. Ματς Σκορ Σκόρερ Άρη
31/03/1923   Άρης - Μαξ Νορντάου 6–0
07/02/1926   Άρης -   Μέγας Αλέξανδρος 6–1
06/06/1926   Άρης -   Άτλας Θεσσαλονίκης 7–0
13/06/1926   Θερμαϊκός -   Άρης 2–8
12/12/1926   Άρης -   Θερμαϊκός 10–2 Γιάννης Νικολαΐδης 5', 43', Αγγελάκης 30', 62', 64', Ιωαννίδης 40', 80', 87', 90', Βογιατζής 85'
13/03/1927   Θερμαϊκός -   Άρης 0–8 Παίων, Αγγελάκης, Βογιατζής, Νακόπουλος (πεν.)
25/03/1928   Άρης -   Μέγας Αλέξανδρος 6–0
16/12/1928   Άρης -   Μέγας Αλέξανδρος 11–2
28/04/1929   Μέγας Αλέξανδρος -   Άρης 1–6 Λεονταρίδης (2), Καλτέκης, Βογδάνου (πεν.), Αγγελάκης (2)
09/11/1929   Μέγας Αλέξανδρος -   Άρης 1–9 Λεονταρίδης (3), Καλτέκης (2), Βογδάνου (πεν.), Αγγελάκης (3)
02/05/1930   Μακεδονικός -   Άρης 2–11 Αγγελάκης 22’, 49’, 81’, Βογδάνου 28’, Καλογιάννης 43’, 53’, 70’, Καλτέκης 45’, 59’, Αργυριάδης 62’
02/11/1930   Άρης -   Μακεδονικός 10–2 Καλτέκης 4’, 43’, 47’, Κίτσος 15’, 38’, 58’, 86’, Κωσ. Βικελίδης 22’, Αγγελάκης 50’
09/11/1930   Άρης -   ΠΑΟΚ 6–2 Βογδάνου 5’, 29’, 60’ (πεν.), Κίτσος 35’, Αγγελάκης 56’, Καλτέκης 65’
30/11/1930   Άρης -   Θερμαϊκός 6–2 Κίτσος 9’, 11’, Καλτέκης 30’, Αγγελάκης 70’, 77’
26/10/1933   Άρης -   Μελιτέας 6–1
12/11/1933   Άρης -   Προσφυγική Ένωση 7–0 Αργυριάδης 32’, 85’, Αγγελάκης 34’, 45’, Κωνσταντινίδης 49’, Κατσαούνης 62’, Δανελιάν 73’.
03/12/1933   Άρης -   Θερμαϊκός 8–1
06/12/1936   Άρης -   Προσφυγική Ένωση 8–2 Χατζηνικολάου (5), Αγγελάκης, Κλ. Βικελίδης, Δανελιάν
1937/38   Άρης -   Μακεδονικός 8–0
1937/38   Άρης -   Ολυμπιακός Τερψιθέας 6–0
27/02/1938   Ολυμπιακός Τερψιθέας -   Άρης 0–7 Κλ. Βικελίδης (4), Ράμμος (2), Λασκαρίδης
30/10/1938   Άρης -   Αετός Παπάφη 8–2
04/12/1938   Αετός Παπάφη -   Άρης 0–8
05/11/1939   Άρης -   Απόλλων Καλαμαριάς 8–1
04/02/1940   Απόλλων Καλαμαριάς -   Άρης 0–7
05/10/1947   Άρης -   Μέγας Αλέξανδρος 7–0 Κλ. Βικελίδης (3), Κολωνιάρης (2), Λιακόπουλος (1), Ιωαννίδης Κώστας (1)
24/10/1948   Άρης -   Απόλλων Καλαμαριάς 6–0 Λιακόπουλος 20' , Κλ. Βικελίδης 24', 60' . Κρ. Καλογιάννης 62', Γρηγοριάδης 67', 75'
19/06/1949   Μέγας Αλέξανδρος -   Άρης 2–10 Χαλυβόπουλος 9', Καζαντζής 3', 35' ,50' 75', Κοΐδης 64', Λιακόπουλος 73', Γρηγοριάδης 70', 83', 86'
31/01/1951   Άρης -   ΠΟ Ξηροκρήνης 6–0 Λιακόπουλος 16', Καλτέκης 19', 68', Καζαντζής 28', 65', Χαλυβόπουλος 32'
26/12/1955   ΠΟ Ξηροκρήνης -   Άρης 1–8 Μπαλτατζής 20', 53', 75', Νανάκος 26', Καλλιοτζής 30', 34' , Κεμαλίδης 71' , Παναγούλιας 80'
24/11/1957   Άρης -   Μακεδονικός 6–1 Πέρρος 13’, 81’, Σισμανίδης 50’, 68’, Ορφανόπουλος 69’, 77’

Πρωτάθλημα Βορείου Ομίλου (1932–1940, 1956) Επεξεργασία

Α' Εθνική (1959–σήμερα) Επεξεργασία

Ημερ. Ματς Σκορ Σκόρερ Άρη
12/01/1969   Άρης -   ΑΕΛ Λεμεσού 7–0 Παπαϊωάννου 13’, 82’, Πάλλας 29’, Σπυρίδων 33’ (πεν.), Αλεξιάδης 53’, Σακελλαρίδης 55’, Κωσταντινίδης 77’
05/04/1970   Άρης -   Ολυμπιακός Λευκωσίας 6–0 Αλεξιάδης 12’, 41’, 81’, 89’, Λουκανίδης 33’, Παπαϊωάννου 42’
15/02/1976   Άρης -   Παναιτωλικός 6–1 Δράμπης 4’, 86’, Κούης 15’, Μπαλλής 64’, Βένος 75’, Λάζος 90’
23/05/1976   Άρης -   Απόλλων Αθηνών 6–0 Ισαακίδης 3', Παπαϊωάννου 17’, Δράμπης 26’, 71’, Βένος 65’, Ναλμπάντης 77’
05/11/1978   Άρης -   Αιγάλεω 6–1 Κούης 31’, Πάλλας 36’ (πεν.), 66’, Ανανιάδης 44’, 79’, Όλε Σκόμποε 82’
03/06/1979   Άρης -   Καστοριά 7–2 Ανανιάδης 8’, Μπαλλής 17’, 21’, 25’, Κούης 51’ (πεν.), Μόσχος 58’, Ζελιλίδης 72’
19/10/1980   Άρης -   Απόλλων Αθηνών 6–1 Ζήνδρος 1’, 22’, 55’, Μπαλλής 5’, Τσιριμώκος 18’, 89’
31/03/1996   Άρης -   ΑΕ Λάρισας 6–0 [343] Μαυρογενίδης 9’, Μιλόγεβιτς 58’, 85’, 90’, Πανόπουλος 67’, Σιμόνοβιτς 75’ (πεν.)
23/01/2000   Άρης -   Καλαμάτα 6–1 [344] Λιολίδης 4’, 68’, 83’, Κούτσης 47’, Αγαθοκλέους 86’, Γκλούστσεβιτς 92’
05/05/2019   Άρης -   Ξάνθη 7–2 [345] Γιουνές 27’, Γκαρσία 33’, 82’, Ντιγκινί 69’, 79’, Κόρχουτ 73’, Σιώπης 90’ (πεν.)

Κύπελλο Ελλάδας (1931–σήμερα) Επεξεργασία

Ημερ. Ματς Σκορ Σκόρερ Άρη
04/10/1931   Άρης -   Παναθηναϊκός 7–2 Κίτσος (4), Αγγελάκης, Αργυριάδης, Καλογιάννης
19/02/1939   Άρης -   Αστέρας Αθηνών 8–1 Τακατζόγλου 20', 22', 86', Χατζηνικολάου 53',82', Βικελίδης 58', Κολωνιάρης 76' , Ράμμος 86'
07/11/1951   Άρης -   Μελιτέας 6–0 Καλφάκης 7', 28', 50', Μαγκότσης 66', 75', Νανάκος 83'
23/12/1951   Άρης -   Όλυμπος Κατερίνης 6–0 Καζαντζής 14', 51', 80', 84' , Κέννας 50', Μαγκότσης 60'
06/04/1955   Άρης -   ΠΟ Ξηροκρήνης 8–2 Λιακόπουλος 8’, 81’, Γρηγοριάδης 55’, Κοτσαμπασίδης 63’, 69’, 80’, Παναγούλιας 66’, Παπαγγέλου 79’
21/02/1968   Άρης -   Φίλιππος Αγ. Φανουρίου 8–1 Κωνσταντινίδης 39',55', 72', Δεμίρης 85', 89' (πεν.), Παπαϊωάννου 9', Πουρσανίδης 26', Χατζηγιάννης 30'
31/10/1984   Άρης -   Χαλκίδα 9–0 Κούης 7’, 40’, Μπιμπισίδης 25’, 46’, 69’, Τζιφόπουλος 35’, Σκούτας 52’, Σεμερτζίδης 66’, Έρικσον 75’
04/02/1987   Άρης -   Κόρινθος 6–1 Σαμώλης 14', Μπάχτιτς 28', 78', Νίκιτς 49', 58’(πεν.) , Χατζόγλου 72'
02/09/1990   Άρης -   Ολυμπιακός Βόλου 6–0 Κούης 20' (πεν.), Δημητριάδης 49',86', Μουστακίδης 55'(πεν.), Γιουκούδης 58’, 69’
18/08/1991   Άρης -   Πανδραμαϊκός 6–1 Ζιώγας 2’, 82’, Σαλαμάνοφ 35’, 55’, Γιουκούδης 68’, 88’
20/08/1995   Άρης -   Χαραυγιακός 9–0 Ιβάν 7’, Ζαχόπουλος 29’, Λόντσαρ 31’, Στρατηλάτης 54’ (πεν.), αυτογκόλ Βεργής 62’, Τουντζιάρης 70’, Τζάτζος 72’, Μιλόγεβιτς 78’ (πεν.), Στρατηλάτης 89’

Προπονητές Επεξεργασία

Τελευταία ενημέρωση: 14 Μαρτίου 2024
α/α ONOMA ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ ΕΤΟΣ ΑΓΩΝΕΣ Ν Ι Η
1 Γιώργος Φοιρός   1992–94, 1997–98, 2002–03 245 119 54 72
2 Μπέλα Πάλφι   19/1/1963-25/6/1966 125 42 38 45
3 Αλκέτας Παναγούλιας   1975, 1976–77, 1988–90, 1999 106 49 30 27
4 Σβέτισλαβ Γκλίσοβιτς   1959–60, 1960–61, 1966–67 104 42 22 40
5 Άκης Μάντζιος   2020–22, 2023- 97 45 27 25
6 Μίλοβαν Τσίριτς   1969–70, 1970–71, 1978 87 43 24 20
7 Νίκος Αναστόπουλος   2005–06, 2015–17 80 51 22 7
8 Σεβεριάνο Κορέιρα   20/7/1967– 16/6/1969 80 41 21 18
9 Γουίλφ ΜακΓκίνες   1971–72, 1972–73 78 36 20 22
10 Αντώνης Γεωργιάδης   01/07/1982–08/10/1984[346] 74 35 20 19
11 Έκτορ Ραούλ Κούπερ   8/11/2009-18/1/2011 61 26 13 22
12 Τάις Λίμπρεχτς   1985–86 56 18 24 14
13 Μπράνκο Στάνκοβιτς   1973–74, 1974–75 55 29 10 16
14 Μίχαλ Βίτσαν   1980–81 50 26 13 11
15 Γιάννης Μιχαλίτσος   1999–00, 2003–04 49 12 13 24
16 Ντούσαν Μπάγεβιτς   2007–08 48 22 12 14
17 Γιάτσεκ Γκμοχ   1990–92 46 15 15 16
18 Μπάμπης Τεννές   2001–02 42 19 9 14
19 Γιώργος Χατζάρας   2004–05 41 11 15 15
20 Μίχαελ Ένινγκ   2019–20, 2020–21 38 13 12 13
21 Ίλια Πέτκοβιτς   1999–00 36 16 10 10
22 Κίκε Ερνάντεθ   2007, 2008–09 35 16 9 10
23 Γκερντ Πρόκοπ   1986–87 34 14 5 15
24 Δημήτρης Σπανός   2017–18 34 24 8 2
25 Απόστολ Τσατσέφσκι   1978–79 33 22 5 6
26 Ιβάν Βούτσοφ   1991–92 33 13 7 13
27 Χοσέ Φρανθίσκο Σασία   1979–80 32 16 8 8
28 Ντόμπρομιρ Ζέτσεφ   1975–76 31 13 9 9
29 Απόστολος Τερζής   2018–19, 2019–20, 2021–22, 2022-23 31 12 6 13
30 Σάββας Παντελίδης   2018–19 27 11 6 10
31 Ντίτμαρ Κράμερ   1981–82 26 10 9 7
32 Γκόϊκο Ζετς   1986–87 26 9 4 13
33 Μαζίνιο   21/1/2009-2/11/2009 23 11 8 4
34 Μιχάλης Μπαλτατζής   1971 22 6 8 8
35 Άλαν Πάρντιου   14/9/2022-23/2/2023 21 9 3 9
36 Σούλης Παπαδόπουλος   2013, 2014 21 4 8 9
37 Σταύρος Διαμαντόπουλος   1996–97 20 5 6 9
38 Γιάννης Τζιφόπουλος   1995–96, 2002 19 6 4 9
39 Χερμάν Μπούργος   22/2/2022-28/8/2022 18 12 2 4
40 Γκιγιέρμο Όγιος   2006–07 17 3 10 4
41 Δημήτρης Καλαϊτζίδης   2014–15 15 12 2 1
42 Νίκος Κωστένογλου   2017 15 11 3 1
43 Βασίλης Γρηγοριάδης   1962 15 3 4 8
44 Ζόραν Μιλίνκοβιτς   9/9/2013-20/12/2013 15 2 6 7
45 Γιώργος Παράσχος   1998–99 14 7 0 7
46 Μανουέλ Μασάδο   16/1/2012-30/6/2012 14 6 4 4
47 Ρισάρ Ταρντί   26/10/2001-7/2/2002 14 6 3 5
48 Πάουλο Κάμπος   2014–15 11 7 3 1
49 Σάκης Τσιώλης   2011 11 5 4 2
50 Πάκο Ερρέρα   2018 11 5 1 5
51 Έττορε Τρεβιζάν   1962 11 4 1 6
52 Χουάν Ραμόν Ρότσα   1997 11 2 4 5
53 Όλε Σκόμποε   2003–04 11 2 3 6
54 Μπερντ Κράους   11/2/2002-30/6/2002 11 2 3 6
55 Ανρί Μισέλ   19/7/2001-25/10/2001 10 6 3 1
56 Γιόζεφ Γιαραμπίνσκι   12/03/1996-30/05/1966 10 6 3 1
57 Φρανκ Μπλάνστοουν   1980 10 5 3 2
58 Μάκης Κατσαβάκης   2004, 2012 10 3 3 4
59 Μίχαλ Πρόμπιερζ   4/11/2011–5/1/2012 9 4 1 4
60 Κώστας Τσίλιος   1990, 1991 8 3 3 2
61 Λούκας Αλκαράθ   3/12/2012–29/1/2013 8 2 4 2
62 Κλεάνθης Βικελίδης   1/7/1961-20/11/1961 8 2 2 4
63 Κώστας Βελλιάδης   21/11/1961–6/2/1962 8 2 2 4
64 Καρλ Χάινζ Ρουλ   4/7/1977–7/11/1977 8 2 2 4
65 Νίκος Πασιαλής   2007, 2012 8 1 4 3
66 Γιώργος Παντζιαράς   1997, 2003 7 2 3 2
67 Σίνισα Ντομπρασίνοβιτς   23/1/2015-3/3/2015 6 5 0 1
68 Χρήστος Ναλμπάντης   1979, 1981 6 3 2 1
69 Λιούμπομιρ Σπάγιτς   8/2/1962–12/3/1962 5 1 3 1
70 Μάρτι Κουουζέλα   1/7/2005-4/10/2005 5 0 2 3
71 Δημήτρης Μπουγιουκλής   2009, 2014 3 1 1 1
72 Γιάννης Χατζηνικολάου   10/6/2013-4/9/2013 3 0 0 3
73 Γιάννης Βένος   1986 2 0 1 1
74 Κώστας Χατζηκώστας   1985 2 1 1 0
75 Λες Άλεν   1971 2 0 1 1
76 Κλήμης Γούναρης   1987 1 1 0 0
77 Γιώργος Σεμερτζίδης   1997 1 1 0 0
78 Παναγιώτης Πατσίδης   1977 1 1 0 0
79 Ανδρέας Σκέντζος   2017 1 1 0 0
80 Νίκος Αγγελάκης   1969 1 0 1 0
81 Δημήτρης Ραπτόπουλος   1978 1 0 1 0
82 Χουάν Κάρλος Ολίβα   14/7/2007-4/9/2017 1 0 1 0

Οι προπονητές των τίτλων Επεξεργασία

Εθνικότητα Όνομα Επίτευγμα
Γερμανία Τόμας Κέσλερ Πρωτάθλημα 1928
Βέλγιο Ντε Βαλέρ Πρωτάθλημα 1932
Ελλάδα Διονύσης Καλτέκης Πρωτάθλημα 1946
Γιουγκοσλαβία Μίλοβαν Τσίριτς Κύπελλο 1970

Πρόεδροι ΠΑΕ Άρης Επεξεργασία

Χρονιές Όνομα
1979–80 Μενέλαος Χατζηγεωργίου
1980–81 Χρήστος Κάλλεν
1981–82 Χρήστος Κάλλεν, Βαγγέλης Ιωαννίδης
1982–84 Βαγγέλης Ιωαννίδης
1984–85 Κυριάκος Μαραβέλιας, Δήμος Δασυγένης
1985–86 Δήμος Δασυγένης
1986–87 Δήμος Δασυγένης, Βασίλης Τζενεράκης, Βαγγέλης Ιωαννίδης
1987–88 Βαγγέλης Ιωαννίδης
1988–89 Δήμος Δασυγένης, Βαγγέλης Ιωαννίδης
1989–90 Δήμος Δασυγένης
1990–91 Σεραφείμ Δεδέογλου
1991–92 Δημήτρης Ηλιάδης
1992–93 Βαγγέλης Ιωαννίδης
1993–94 Νίκος Τσαρούχας
1994–96 Λάμπρος Γράντας
1996–97 Λάμπρος Γράντας, Παναγιώτης Σπύρου
1997–98 Τέλης Πολιτάκης, Γιώργος Μπουτοβίνος, Βαγγέλης Ιωαννίδης
1998–00 Βαγγέλης Ιωαννίδης
2000–01 Παναγιώτης Σπύρου
2001–02 Γιάννης Ζαχουδάνης
2002 Αλκέτας Παναγούλιας
2002–03 Νίκος Τσαρούχας
2003–04 Σωτήρης Καραμπέρης
2004–05 Νικήτας Ματθαίου
2005–09 Λάμπρος Σκόρδας
2009–12 Θανάσης Αθανασιάδης
2012–13 Γιάννης Ψηφίδης
2013 Λάμπρος Σκόρδας
2013–14 Δημήτρης Ηλιάδης
2014 Λάμπρος Σκόρδας
2014 Δημήτρης Ηλιάδης
2014 Γιώργος Γαλανός
2014–16 Γιάννης Ψηφίδης
2016–22 Θεόδωρος Καρυπίδης του Ανέστη
2022– Ειρήνη Καρυπίδου του Λαζάρου

Εμφανίσεις Επεξεργασία

Πρώτη

 
 
 
 
 
 
 
1917–23
 
 
 
 
 
 
 
1927–28
 
 
 
 
 
1928–29
 
 
 
 
 
1937–38[347]
 
 
 
 
 
 
 
1956–57
 
 
 
 
 
 
 
 
1982–83[348]
 
 
 
 
 
 
 
2003–04[349][350]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2004–05 A[351]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2004–05 B
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2006–07
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2007–08[352]
 
 
 
 
 
 
 
2008–09[353]
 
 
 
 
 
 
 
2009–10[354]
 
 
 
 
 
 
 
 
2010–11[355]
 
 
 
 
 
 
 
2014–15[356]
 
 
 
 
 
 
2017–18

Δεύτερη

 
 
 
 
 
 
1927–28[357]
 
 
 
 
 
 
 
1982–83
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2006–08
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2007–08
 
 
 
 
 
 
 
 
2010–11[358]
 
 
 
 
 
 
 
2015
 
 
 
 
 
 
 
2015–16[359]
 
 
 
 
 
 
2017–18

Ιστορικό χορηγών και σπονσόρων Επεξεργασία

Περίοδος Κατασκευαστής Χορηγός
1980–81 Adidas
1981–83 Datsun
1983–86 ΑΓΝΟ
1986–89 ΠΡΟ-ΠΟ
1989–90 ASICS
1990–91 Coplam
1991–92 Diadora
1992–93 SPANOS
1993–94 Bronx Shoes
1994–95 Ioniki Zois
1995–96 Kappa ΠΡΟ-ΠΟ
1996–97 Umbro
1997–98 Puma Puma
1998–99 Megacard
1999–02 Interamerican
2002–03 Adidas MORITZ
2003–04 Le Coq Sportif DEPA
2004–05 Adidas Enimex
2005–06 ΟΠΑΠ
2006–07 Λάμψη
2007–08 EKO
2008–10 Reebok
2010–11 Under Armour good.gr
2011–14 KINO
2014–15 Stabomania Swedish Systems Security
2015–18 Nike Stoiximan.gr
2018–19 Karipidis Pallets
2019–21 betshop.gr
2021–23 Adidas NetBet
2023– Kappa Novibet

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. http://www.arisfc.com.gr/index.php/gr/club/dioikitiko-symvoulio
  2. Super League 1. Ανακτήθηκε στις 25  Οκτωβρίου 2023.
  3. «Εγγεγραμμένα σωματεία | Ηλεκτρονικό Μητρώο Αθλητικών Σωματείων με Ειδική Αθλητική Αναγνώριση». somateia.gga.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2023. 
  4. «ΓΕΜΗ :: Υπηρεσίες Δημοσιότητας». publicity.businessportal.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2023. 
  5. «ΓΗΠΕΔΟ "ΚΛΕΑΝΘΗΣ ΒΙΚΕΛΙΔΗΣ"». ARIS FC | Official Website. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2023. 
  6. «Ιστορία – Ιερός Ναός Αγίας Τριάδος Θεσσαλονίκης» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2023. 
  7. «ΑΡΗΣ Ιστορικό Ίδρυσης - 1914.gr - Google Sites». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  8. «ΑΡΗΣ Καταστατικό - 1914.gr - Google Sites». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  9. «Ιστορία Ι. Ν. Αγίας Τριάδας, αναφορά στον Άρη Θεσσαλονίκης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2018. 
  10. H ίδρυση του Άρη Θεσσαλονίκης[νεκρός σύνδεσμος]
  11. A' Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης
  12. Σαλούστο: “Ζούσαν για τον Άρη!” - Η συγκλονιστική μαρτυρία της κόρης εκ των ιδρυτών του συλλόγου (photos) - Pressaris
  13. Σαλούστο Κάρολος - www.aris.re
  14. Εφημερίδα "Μακεδονία", 3/5/1923
  15. 1923: Χάνεται ο πανελλήνιος τίτλος της ΕΠΣΕ - www.aris.re
  16. Πρωτάθλημα ΕΠΣΜ 1923-24 | στα ξερά της ΕΠΣΜ
  17. «Η ιστορία του Άρη», αφιέρωμα στον ιστότοπο www.sansimera.gr
  18. 98 χρόνια αξιοπρέπειας και υπερηφάνειας - PRESSARIS, άρθρο στον ιστότοπο www.aris.re
  19. «Εφημερίδα Μακεδονία, 12/8/1925, σελ.1 (σελ. 169 στην αναζήτηση)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2021. 
  20. "Αθλητικός Σύλλογος Άρης • 1914-2004", συλλογικό έργο (επιστ. τεκμηρίωση Αν. Στεφανίδης-Ελ. Τσιομπανούδη-Δ. Κυρίτσης), έκδοση Κέντρο Ιστορίας Δήμου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2005, ISBN 960-8734-48-7, σελ. 18
  21. [https://web.archive.org/web/20210212233944/https://srv-web1.parliament.gr/display_doc.asp?item=44646&seg= Αρχειοθετήθηκε 2021-02-12 στο Wayback Machine. Εφημερίδα Μακεδονικά Νέα, 28/6/1926, σελ.2 (σελ. 678 στην αναζήτηση)
  22. Πρωτάθλημα ΕΠΣΜ 1926-27 | στα ξερά της ΕΠΣΜ
  23. 1928: Αγκαλιάζοντας τον πρώτο τίτλο, Άρης-Ατρόμητος 3-1 - www.aris.re
  24. 17 Ιουνίου 1928: Η μέρα που ο Άρης γίνεται ο πρώτος πρωταθλητής Ελλάδας!
  25. 1928: Ημέρα τίτλων για τον Άρη! - www.aris.re
  26. retro1914: AΡΗΣ-ΠΑΟΚ 4-3: Ο συγκλονιστικός αγώνας του 1929 για τον τίτλο του Πρωταθλητή! (pics)
  27. Greece - Final Tables 1906-1959
  28. Εφημερίδα Μακεδονία, 21/4/1929, Σελίδα: 5
  29. 1979: Ο Νίκος Κίτσος περνάει στην αιωνιότητα - www.aris.re
  30. Αργυριάδης Αργύρης - www.aris.re
  31. Εφημερίδα Μακεδονία, 17/3/1930, Σελίδα: 3
  32. Greece - Final Table 1929-1930
  33. Πανελλήνιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου ανδρών 1929-1930
  34. Μακεδονία, 29-12-1930, σ.3
  35. Πανελλήνιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου ανδρών 1930-1931
  36. «Πρωταθλητής Άρης με επτά γκολ στον Παναθηναϊκό - OLD FOOTBALL». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  37. 1932: Ο εξάσφαιρος Αγγελάκης του μεγάλου ρεκόρ - www.aris.re
  38. «Το πρωτάθλημα του 1932 | AllAboutARIS.com». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2015. 
  39. Το κιτρινόμαυρο 1932: Η κίτρινη θύελλα που σάρωσε τα πάντα στο πέρασμα της Αρχειοθετήθηκε 2016-04-25 στο Wayback Machine. Πρωτάθλημα Ελλάδος 1931-1932: Για δεύτερη φορά στην ιστορία του, ο Άρης στέφθηκε Πρωταθλητής Ελλάδας για την περίοδο 1931-32 στο ποδόσφαιρο με ανεπανάληπτη πορεία (9 νίκες, 4 ισοπαλίες, 1 ήττα και τέρματα 38-10). Πρόεδρος του τίτλου ο Πέτρος Λούβαρης, προπονητής της επιτυχίας ο Ντε Βάλερ και αθλητές της ξεχωριστής διάκρισης οι: Νίκος Αγγελάκης, Κώστας Ακριτίδης, Αργύρης (Τζανής) Αργυριάδης, Κλεάνθης Βικελίδης, Κώστας Βικελίδης, Νικηφόρος Βικελίδης, Κώστας Γκικόπουλος, Δανιήλ Δανελιάν, Κρίτων Καλογιάννης, Διονύσης Καλτέκης, Νίκος Κατράντζος, Θανάσης Κατσαούνης, Νίκος Κίτσος, Κώστας Ηλίας Κουμπλής, Ιορδάνης Μπογδάνου, Αλέκος Οικονόμου, Ρωμύλος Υετίων.
  40. gazzetta.gr - 1931: Άρης - Παναθηναϊκός 7-2 1932 - Facebook
  41. ΚΥΠΕΛΛΟ 1932
  42. ΑΡΗΣ 1932-33 – Οι Άσσοι του Άρεως
  43. 1933: Ξεκίνημα με εκτός έδρας νίκη επί της ΑΕΚ - www.aris.re
  44. Ιστορική αναδρομή στα 86 χρόνια ζωής του Κυπέλλου Ελλάδας (infographic)
  45. 1933: Ένα ήταν αρκετό για τους κίτρινους - www.aris.re
  46. ««Η γενική βαθμολογία» «Μακεδονικά Νέα», 17 Ιανουαρίου 1934, σελ. 3 (ψηφ. σελ. 69)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021. 
  47. Αθλητική Ημέρα, 25 Ιουνίου και 3 Ιουλίου 1935 Αρχειοθετήθηκε 2021-05-14 στο Wayback Machine. (ψηφ.σελ.232 και 244)
  48. Greece - Final Tables 1906-1959
  49. "Άρης • Ποδόσφαιρο-μπάσκετ", Γρηγόρης Δημακάκος - Βασίλης Βλαχόπουλος, Εκδόσεις ΣΚΑΪ, Αθήνα 2009, ISBN 960-4820-22-2, σελ. 22-23
  50. Εφημερίδα Μακεδονία, 22-3-1938, σ.1 Αρχειοθετήθηκε 2021-06-22 στο Wayback Machine. (ψ.σ.471)
  51. Greece - Final Tables 1906-1959
  52. Γιαννάτος Σ., Για Πάντα Πρωταθλητές, τόμος 6, Άρης Ποδόσφαιρο - Μπάσκετ, ΣΚΑΪ βιβλίο, Αθήνα, 2009, σελ.19
  53. Greece - Cup Data (from Quarterfinals on) > 1938/39
  54. "Άρης, Θεός ετών 91", συλλογικό έργο, εορταστικό ένθετο εφημ. «Goal news», Αθήνα 25 Μαρτίου 2005, σελ. 4.
  55. Εφημερίδα Μακεδονία 17-10-19390, σ.3 Αρχειοθετήθηκε 2020-10-28 στο Wayback Machine. (ψηφ.σελ.73)
  56. 1932-2020: Άρης εναντίον ΑΕΚ στο κύπελλο - www.aris.re
  57. 1940 – Το 1ο Κύπελλο
  58. Πρωτάθλημα Ελλαδος 1940 -1941 ολοι οι αγωνες
  59. 27 Οκτωβρίου 1940, το τέλος μιας εποχής - www.aris.re
  60. Αθλητική Ηχώ, 15 Απριλίου 1946, σ.1
  61. Ο “Άρης” ενίκησε τον “Ολυμπιακόν” με 1:0, εφημερ. «ΕΘΝΟΣ» 17 Ιουνίου 1946, σελ. 2
  62. «Οι «μάχες» από το 1947 ως το 1962». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2015. 
  63. 1947: Με Βασιλειάδη 2-0 τον παοκ μετά από επεισοδιακό παιχνίδι - www.aris.re
  64. 1948: Η βροχή χάλασε το φιλικό με την πρωταθλήτρια Γαλλίας - www.aris.re
  65. Εν μέσω θλιβερών επεισοδίων διεκόπη α αγών ΠΑΟ-Άρεως 1-1, εφημ. «ΕΜΠΡΟΣ» 19.07.1949, σελ. 2
  66. Νέα πάλιν επεισόδια • Οικτρά διαγωγή παικτών, εφημ. «ΕΘΝΟΣ» 18.07.1949, σελ. 2
  67. Ο Παναθηναϊκός πρωταθλητής Ελλάδος εις το ποδόσφαιρον, εφημ. «ΕΜΠΡΟΣ» 26.07.1949, σελ. 2
  68. Ο Θρυλικός "Παλέρμο", Λεωνίδας Ποζάνης - www.aris.re
  69. ΑΕΚ-ΑΡΗΣ 4-0 1950 – Οι Άσσοι του Άρεως
  70. Greece - Cup Data (from Quarterfinals on) - RSSSF
  71. 1951: Τα εγκαίνια του γηπέδου του ΑΡΕΩΣ - www.aris.re
  72. Ανδρέας Μπόμης «Γκολ 2000 Ένας αιώνας ποδόσφαιρο», Εκδόσεις Πελεκάνος, Αθήνα 1999, σελίδες 249 - 251
  73. Γ. Κουσουνέλος «Η ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου 1896 - 1985», 2ος τόμος, Εκδόσεις Νικητόπουλος, Αθήνα 1985, σελίδες 145-150
  74. Το κύπελλον Ελλάδος κατέκτησεν ο Ολυμπιακός επιβληθείς της Α.Ε.Κ., εφημ. ΕΜΠΡΟΣ 19.05.1952, σελ. 3
  75. Greece - Cup Data (from Quarterfinals on) > 1953/54
  76. Ιστοσελίδα ΕΠΟ, Κύπελλα Ελλάδας 1951 έως 1960, μορφή pdf
  77. Κώστας Βελλιάδης, ένας θρύλος κάτω από τα γκολπόστ του Άρη - www.aris.re
  78. Γ. Κουσουνέλος «Η ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου 1896 - 1985», 2ος τόμος, Εκδόσεις Νικητόπουλος, Αθήνα 1985, σελίδες 191-200
  79. Περιοδικό ΕΠΟ «ΕΛΛΑΣ ΦΟΥΤΜΠΟΛ» 1955-1956 : «Αι συναντήσεις Κυπέλλου Ελλάδας»
  80. Εφημερίδα Μακεδονία, 2/7/1957, Σελίδα: 4
  81. Χρήστος Νεράντζης «Παγκόσμιο ποδόσφαιρο», 2ος τόμος, Εκδόσεις Νάστου, Θεσσαλονίκη 1975, σελίδα 442
  82. 1958: Πρόκριση στο κύπελλο με 2-0 επί του παοκ - www.aris.re
  83. Εφημερίδα Μακεδονία, 16/12/1958, Σελίδα: 4
  84. Greece - Final Tables 1906-1959
  85. Κύπελλο Ελλάδος 1958-59 (όλα τα ματς)
  86. 1959: Έχασε ευκαιρία για νίκη στο Καραϊσκάκη - www.aris.re
  87. Ιστοσελίδα ΕΠΟ, Κύπελλα Ελλάδας 1961 έως 1970, μορφή pdf
  88. Ο Μπέλα Πάλφι(1963-1966) και το ✔️ σπουδαίο έργο του - Οι Άσσοι του ΑΡΕΩΣ
  89. Όταν ο Πιερικός αγωνίστηκε στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας
  90. Βασίλης Ψηφίδης - Υνιονπαίδεια
  91. 2014: Ο Μίμης Γριμπελάκος στη γειτονιά των αγγέλων… - www.aris.re
  92. Όταν γράφτηκε ιστορία: Η μέρα που ξεκίνησε τη δεκαετία που ο Άρης ήταν ανίκητος απέναντι στον ΠΑΟΚ! - Pressaris
  93. 1963: ο Φιλίππου τους κάνει "γκόμενες" για 10 χρόνια! - aris.re
  94. Έξι νίκες στον Πειραιά, τελευταία πριν 11 χρόνια με Σμπαρί! (video) - Pressaris
  95. 1964: Άτυχος στο παρά ένα, αλλά με ρεκόρ εισιτηρίων - www.aris.re
  96. 1966: Κιτρινόμαυρο πάρτυ στο Χαριλάου - www.aris.re
  97. 1965: Η πρώτη ευρωπαϊκή νίκη του Άρη - www.aris.re
  98. Aris Saloniki - Juventus 0:2 (Europa League 1966/1967
  99. εφ. Ελευθερία, 18/2/1967, σελ. 6
  100. 1967: Οδός Πετκάκη νούμερο 3. Ο άσσος του Άρη θυμάται στην aris.re
  101. Σαν σήμερα το 1968, η τελευταία ευρωπαϊκή εντός έδρας ήττα του Άρη - Pressaris
  102. Ο Θόδωρος Πάλλας στην aris.re: "Ο Άρης είναι η ζωή μου" - www.aris.re
  103. Άρης: Σαν σήμερα το Κύπελλο του 1970 - Τιμάει την ομάδα ο ΑΣ
  104. ΑΡΗΣ ΚΥΠΕΛΛΟΥΧΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1970: Η καλύτερη ομάδα όλων των εποχών
  105. 1970: Καλλιθέα - Άρης 1-3, οι καλύτερες φάσεις και τα γκολ - www.aris.re
  106. «Ολυμπιακός-ΑΡΗΣ 0-1 (Ημιτελικός κυπέλλου 1970) | AllAboutARIS.com». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2018. 
  107. «Ένα ντέρμπι μία ιστορία - Κύπελλο Ελλάδας - SPORT 24». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2018. 
  108. ΑΡΗΣ ΚΥΠΕΛΛΟΥΧΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1970: Η καλύτερη ομάδα όλων των εποχών - Metrosport
  109. Όταν ο Άρης πήρε το κύπελλο Ελλάδας! - PRESSARIS
  110. Ιστορικό Λεύκωμα 1970, σελ. 160, Καθημερινή (1998)
  111. 1969: Ούτε ο Ρίβα περνάει από τη Θεσσαλονίκη - www.aris.re
  112. Aris football in Europe - Aris Bitzenis
  113. Ο Άρης και η “μεγάλη των Πλάβι σχολή”!
  114. Η κίτρινη λαοθάλασσα που κόντεψε να «πνίξει» την Τσέλσι - PRESSARIS
  115. Chelsea FC - Aris Saloniki 5:1 (Cup Winners Cup 1970/1971, 1. Round)
  116. 1971: Ο Άρης Κυπελλούχος Μεγάλης Ελλάδος - www.aris.re
  117. Γιώργος Φοιρός: Η απόλυτη εγγύηση στα μετόπισθεν - www.aris.re
  118. «Τα ντέρμπι που δεν… ξεχνά η συμπρωτεύουσα»
  119. 1972: Αποστολή διάλυση του Άρη, μέρος δεύτερο - www.aris.re
  120. «3 Iανουαρίου 1973: Λεβαδειακός-Αρης 1-0 – VIOTIAPLUS». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2021. 
  121. Μπράνκο Στάνκοβιτς, εξαιρετικός αμυντικός και εξαιρετικός προπονητής
  122. Γιάννης Βένος, ένα λιοντάρι στην κιτρινόμαυρη άμυνα! - www.aris.re
  123. 1973: Ο "παμφάγος" Άρης τρώει ένα από τα παιδιά του - www.aris.re
  124. 1974: Το ιδανικό τελείωμα μιας καλής χρονιάς - www.aris.re
  125. 1974: Η χούντα, ένα πανό και οι "κακοί αρειανοί" - www.aris.re
  126. 1974: Άδικο το αποτέλεσμα στο Πράτερ - www.aris.re
  127. Oι Ελληνοαυστριακές μονομαχίες στην Ευρώπη - Ritorno
  128. Kypello-pao-ARIS 3-1 (1975-1976) - Youtube
  129. Γιώργος Ζήνδρος - ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΓΝΩΜΗ
  130. Η καριέρα του Κώστα Μόκαλη μετά τον Άρη - www.aris.re
  131. Τάκης Παπέττας, ο ποδοσφαιριστής των ρεκόρ - Sigmalive
  132. 14 Φεβρουαρίου 1977-14 Φεβρουαρίου 2014: 37 χρόνια χωρίς τον μεγάλο Καμπάνη! (video-photos)
  133. 1978: Κιτρινόμαυρος σίφουνας στο Καραϊσκάκη - www.aris.re
  134. ΠΑΟΚ – Αρης: Η προϊστορία στο Κύπελλο Ελλάδας - Metrosport
  135. «1978-79: Το απίστευτο ρεκόρ του Τσατσέφσκι - ΟΛΑ ΑΡΗΣ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2021. 
  136. «Ο Άρης που αγαπώ» έχει γενέθλια!
  137. «OLD FOOTBALL - Η τρελή ανατροπή του Πανιωνίου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2018. 
  138. 1979: Λύγισε σίδερα στη Λεωφόρο ο ΑΡΗΣ, 3-3 με τον ΠΑΟ - www.aris.re
  139. 1980: Νίκη τίτλου εναντίον του Ολυμπιακού - www.aris.re
  140. 1980: Έχασε έδαφος ο Άρης - Απομάκρυνση Σασία - www.aris.re
  141. «Το μπαράζ του Βόλου και το πανό της... αλήθειας - Sfina.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2021. 
  142. Το καλύτερο finish πρωταθλήματος όλων των εποχών, η εκλογή ΠτΔ και το μπαράζ
  143. Άρης - Παοκ 1-0 Κύπελλο 1979-80 ΕΡΤ - Youtube
  144. Όταν οι… τενεκέδες έγραψαν ιστορία | Ποδόσφαιρο: Κύπελλο Ελλάδας
  145. Σαν σήμερα, ο Αρης 3-1 τη Μπενφίκα | Novasports
  146. «1979: Η βραδιά που οι Αετοί έμειναν στο έδαφος! – Οι Άσσοι του ΑΡΕΩΣ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2021. 
  147. 1979: Ο Πάολο Ρόσσι και η παρέα του στο Χαριλάου - www.aris.re
  148. Το παρελθόν πάντα θα είναι οδηγός! 40 χρόνια από το έπος της Περούτζια! (video) - Pressaris
  149. Ο ΑΡΗΣ ΑΝΩ-ΚΑΤΩ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ❗️ – Οι Άσσοι του Άρεως
  150. Περούτζια - Αρης 0-3: Όταν ο Ρόσι υποκλίθηκε στον Άρη!
  151. ΑΡΗΣ 1979-80 | Αληθινή Ιστορία
  152. «Aris - AS Saint Etienne 3-3 Uefa cup 12/12/79 (full game)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2021. 
  153. St-Étienne-Aris 1979 History | UEFA Europa League | UEFA.com
  154. 1981: Αδικημένος ο Άρης με Χ στη Λεωφόρο - www.aris.re
  155. 1981: Ένα μεγάλο ρεκόρ του Κούη - www.aris.re
  156. Ένα από τα πιο μεγάλα θρίλερ : aek365
  157. Πάλλας: «Δώστε μου το δελτίο ή θα βγω στις εφημερίδες» (video) - Novasports
  158. Ipswich Town - Aris Saloniki 5:1 (Europa League 1980/1981)
  159. Γκιούλα Λοράντ - Πεθαίνοντας στον πάγκο του ΠΑΟΚ
  160. 1980: Ο θρίαμβος επί της Ίπσουιτς - www.aris.re
  161. Λεωνίδας Βόσδου: Το ποδόσφαιρο των Σερρών και ο Τζο Μπάιντεν
  162. ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ Ο έρωτας χρόνια δεν κοιτά
  163. Αξέχαστα... πάρτι του Άρη στην Τούμπα (videos) - PRESSARIS
  164. 1981: Θρίαμβος του Κράμμερ στην Κατερίνη - www.aris.re
  165. εφ. Ριζοσπάστης, 31/12/1981, σελ. 8
  166. Σλιέμα Μάλτας - Άρης 2-4 Κύπελλο Ουέφα 30/9/81 Ραδιοφωνική μετάδοση - Youtube
  167. 1981: Ευρωπαϊκή τεσσάρα με χατ-τρικ του Κούη - www.aris.re
  168. ΑΡΗΣ-λόκερεν 1-1 (1981-82) ΟΥΕΦΑ - Youtube
  169. 1981 UEFA CUP - LOKEREN vs ARIS - 4 NOVEMBER BY WWW.ARIS.RE
  170. Αντώνης Γεωργιάδης: Ο ρέκορντμαν των πάγκων, ένας σπουδαίος άνθρωπος και προπονητής
  171. Sándor Gujdár - Player Profile - Football - Eurosport
  172. Κόντρα και στην προϊστορία (videos) - PRESSARIS
  173. Παναθηναϊκός - Άρης, η προϊστορία - www.aris.re
  174. 1984: Ο Άρης σάρωσε τον γηραιό, αλλά χωρίς αντίκρυσμα - Οι άσσοι του ΑΡΕΩΣ
  175. Η 4άρα του ΟΦΗ στο Χαριλάου! - Oficrete.gr
  176. Όταν ο Λίμπρεχτς (ξανά)συνάντησε τον Άρη σε μια 100% κιτρινόμαυρη βραδιά! (PRESSARIS-photos)
  177. Αρης - Παοκ 3-1 κυπελλο 16/1/85 - Youtube
  178. ΠΑΟΚ-Άρης για 23η φορά στο Κύπελλο
  179. Παναθηναικος - Αρης 1-2 6η 1985-86 ΕΡΤ-2 - YouTube
  180. 1985-86 ΑΡΗΣ-ΠΑΟΚ 3-1 - YouTube
  181. ΑΡΗΣ-ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ 1-0 (24-11-1985) - YouTube
  182. 1986: Με τέσσερις μπαλωθιές στον ημιτελικό κυπέλλου! - www.aris.re
  183. 1986: Άδικος αποκλεισμός από τον τελικό κυπέλλου
  184. Όταν ο… Λίμπρεχτς “ακούμπησε” τον Κούπερ! - Pressaris
  185. Aντώνης Γιουκούδης: Ένα 🎖αστέρι που δεν έλαμψε όσο έπρεπε - Οι Άσσοι του ΑΡΕΩΣ
  186. http://www.olaaris.gr/articles/5014 Αρχειοθετήθηκε 2021-05-14 στο Wayback Machine. Γκέρντ Πρόκοπ, ένας Γερμανός στον Άρη - ΟΛΑ ΑΡΗΣ]
  187. Hans-Peter Lipka - Player Profile | Transfermarkt
  188. Α.Ε.Κ. - Άρης 0-1 (0-0) - Βάση Δεδομένων
  189. «ΑΕΚ-ΑΡΗΣ 0-1 (12/2/1989) | AllAboutARIS.com». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2021. 
  190. 1990: Αποκλεισμός-βόμβα για τον Άρη με σοβαρά επεισόδια - www.aris.re
  191. ΑΡΗΣ-ΟΦΗ 0-1 1990 – Οι Άσσοι του Άρεως
  192. Α΄ Εθνική ποδοσφαίρου ανδρών 1989-1990 - Hellenica World
  193. Kostas Kolomitrousis | National Football Teams
  194. Οικονομίδης Κώστας - www.aris.re
  195. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΘΗΝΑΪΚΟΥ: 1990-91 Α΄ΕΘΝΙΚΗ 6η ΘΕΣΗ
  196. Αθηναϊκός: Τo μεγαλείo και η πτώση των Λόρδων του Βύρωνα
  197. Γιώργος Στρατηλάτης, ο ικανός Καβαλιώτης κεντρικός αμυντικός- Οι Άσσοι του ΑΡΕΩΣ
  198. Με υπογραφή ΖΟΡΑΝ ΛΟΝΤΣΑΡ – Οι Άσσοι του Άρεως
  199. «Αφιέρωμα στον Αντώνη Σαπουντζή! – pellasports | Αθλητικά». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2021. 
  200. Λιούμπισα Μιλογεβιτς(1992-1997) Ο εντυπωσιακός και παραγωγικός σέντερ φόρ Λιούμπισα Μιλογεβιτς - Οι Άσσοι του ΑΡΕΩΣ
  201. 1993-94 ΚΥΠΕΛΛΟ ΗΜΙΤΕΛΙΚΟΣ (1) ΑΡΗΣ-ΑΕΚ - Youtube
  202. 1993-94 ΚΥΠΕΛΛΟ ΗΜΙΤΕΛΙΚΟΣ (2) ΑΕΚ-ΑΡΗΣ - YouTube
  203. «Όταν ο ΑΡΗΣ απέκλειε τη Χάποελ Μπερ Σεβά (vids) | AllAboutARIS.com». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2018. 
  204. Αρης-Κατοβιτσε 1-1 (3-4 πεν) 27/9/94 ΟΥΕΦΑ - YouTube
  205. UEFA Europa League - Aris-Katowice - UEFA.com
  206. ARIS PAOK 0-4 1994/95 - YouTube
  207. Όταν το ελληνικό πρωτάθλημα ήταν το 15ο καλύτερο παγκοσμίως - Documento
  208. «Ο Σλοβάκος προπονητής που "αναστάτωσε" τον σύλλογο το 1996 - Allaboutaris». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2021. 
  209. ΕΠΟ Κύπελλο Ελλάδος 1996-99
  210. Άρης 1996-97 – Οι Άσσοι του Άρεως
  211. Αγώνες πρωταθλήματος 1996-1997 - Βάση Δεδομένων
  212. Ο θεός του πολέμου έπεσε αμαχητί
  213. "Πρώτη" Ρότσα στον Αρη | ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
  214. Όταν ο Άρης «ξέχασε» τα δελτία κι έπεσε στη Β' Εθνική
  215. Ο Άρης της Β' Εθνικής - Footballleague News
  216. Οι μεγάλες ομάδες που έχουν υποβιβαστεί στην Ελλάδα
  217. ΑΡΗΣ - ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ 1997/98 - YouTube
  218. "Βαριές φανέλες" που υποβιβάστηκαν στη Β' Εθνική
  219. Παρουσιαση Κοντομηνα στον Αρη 6/1998 - YouTube
  220. Αris Saloniki » Squad 1998/1999 - worldfootball.net
  221. «Όταν ο ΑΡΗΣ θριάμβευε στην Τούμπα | AllAboutARIS.com». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2021. 
  222. ΠΑΟΚ-Αρης 1-4 2η αγων. 29/8/98 - YouTube
  223. 1998 ΑΡΗΣ-ΟΣΦΠ 1-3 (ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ)
  224. Ο Αντριόλι στον Αρη | ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
  225. Τα «μαγικά» του Κυζερίδη (vid) - to10.gr
  226. Ποιος ήταν ο Αλκέτας Παναγούλιας – Εφυγε στα 78 του χρόνια, Πηγή: iefimerida.gr
  227. Aris Thessaloniki - Servette FC, Sep 16, 1999 - UEFA-Cup
  228. 1999: Μέγας-ΑΡΗΣ, επική πρόκριση στη Γενεύη - www.aris.re
  229. Aris Saloniki - Celta Vigo 2:2 (Europa League 1999/2000)
  230. Θελτα -ΑΡΗΣ 2-0 ΟΥΕΦΑ 1999 – Οι Άσσοι του Άρεως
  231. RSSSF 1999-00
  232. Πρόκριση από τα ένδεκα βήματα - ΤΑ ΝΕΑ - taNea.gr
  233. «ΚΥΠΕΛΛΟ ΕΛΛΑΔΟΣ 1999 – 2000»
  234. Thomas Kyparissis - Player profile | Transfermarkt
  235. Άρης – ΠΑΟΚ 4-0: Το «κίτρινο» πάρτι του 2000
  236. ΘΕΜΑ: Ο Ολυμπιακός για 5η φορά πρωταθλητής (2000-01)
  237. Παρουσίαση Ανρί Μισέλ στον Αρη 9/7/01 - Hribi-Planinarenje
  238. Η πώληση του Αρη και το «πόθεν έσχες» του Ζαχουδάνη
  239. «Φεύγω!» είπε στον Αρη ο Ανρί Μισέλ και αναχώρησε για τη Γαλλία - παραιτήθηκε ο Ανδριάς
  240. Η πώληση του Αρη και το «πόθεν έσχες» του Ζαχουδάνη - ΤΟ ΒΗΜΑ
  241. Φτερουγίζει προς τον τίτλο - ΤΑ ΝΕΑ - taNea.gr
  242. Πρωτάθλημα με 14 ομάδες: Όταν ο τίτλος κρίθηκε στο νήμα - Sport24
  243. Στο παρά... πέντε τα βρήκαν Κοντομηνάς-Ζαχουδάνης | in.gr
  244. Aris Saloniki » Squad 2002/2003 - worldfootball.net
  245. 2003: Με Γιάννη Μαλλού στην Ευρώπη! - www.aris.re
  246. Ο καμένος τελικός του 2003 | SDNA
  247. Οι ουρανοκατέβατοι εμίρηδες και οι κακομοίρηδες της μπάλας - ΤΟ ΒΗΜΑ
  248. Υπογραφή συμβάσεων για τη χρήση γηπέδων ποδοσφαίρου το 2004 - Ναυτεμπορική
  249. 2003: Πρόκριση στη βρεγμένη Ευκαρπία εις βάρος της Ζίμπρου
  250. «Γλυκό αντίο» από τον Αρη | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ - kathimerini
  251. Απολογείται ο Ματθαίου, αμφίβολη η παρουσία Σκόρδα
  252. «Οταν παίζει εντός αλλά... εκτός | AllAboutARIS.com». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2021. 
  253. ΦΑΚΕΛΟΣ ΑΡΗΣ: Ιστορία μου, αμαρτία μου (pics) - Metrosport
  254. Οριστική διακοπή στο Αρης-Ηρακλής, νίκη-χρυσάφι της Καλαμαριάς επί του ΠΑΟΚ
  255. Έρημος ο Άρης... - ΤΑ ΝΕΑ - taNea.gr
  256. Στον τελικό ο Αρης με μεγάλη ανατροπή, 2-0 τη Skoda Ξάνθης
  257. Πρώτη φορά ημιτελικός κρίθηκε στα πέναλτι!
  258. ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ - ΑΡΗΣ 3-0 (21.5.2005) ΤΕΛΙΚΟΣ ΚΥΠΕΛΟΥ
  259. Ολυμπιακός - Άρης 3-0: Το 21ο Κύπελλο στην Πάτρα με το «γκολ του αιώνα» από τον Ριβάλντο (vid)
  260. «Ντου» στη Β' εθνική! (pics+vids) | SDNA
  261. Roma-Aris Salonicco 5-1 - YouTube
  262. FC Aris - AS Roma 0-0 UEFA CUP 29/9/05 - YouTube
  263. Χαϊδάρι - Αρης 1-2 Γκολ Βελώνη + Λήξη - YouTube
  264. Λύτρωση του Αρη από τον Βελώνη | Contra.gr
  265. Ήρθε σε επαφή με Όγιος ο Άρης - VORIA.gr
  266. Aris Saloniki » Squad 2006/2007 - worldfootball.net
  267. Κίκε Ερνάντεθ (Kike Hernández) | ΑΡΗΣ, Ομαδα των Φιλάθλων
  268. Μπάγεβιτς: η θητεία, η συμμετοχή σε όμιλο ΟΥΕΦΑ και ο Τελικός Κυπέλλου - www.aris.re
  269. Άρης-Σαραγόσα 1-0 | Contra.gr
  270. Σαραγόσα - Άρης 2-1 | Contra.gr
  271. Ο Αρης πόσταρε για το 3-0 με τον Ερυθρό Αστέρα | Novasports
  272. Άρης-Μπράγκα 1-1 - Άρης - SPORT 24[νεκρός σύνδεσμος]
  273. «Μπάγερν Μονάχου-Άρης 6-0 - Europa League - SPORT 24». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2015. 
  274. Ατρόμητος - Αρης 1-2 | Contra.gr
  275. «Ολυμπιακός-Άρης 2-0 - Άρης - SPORT 24». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2015. 
  276. «Ο Ολυμπιακός ήταν καλύτερη επιλογή» είπε ο Αβραάμ | in.gr
  277. Το προφίλ της Σλάβεν Κοπρίβνιτσα
  278. Η ΑΕΛ στην Ευρώπη (vids) | Contra.gr
  279. Απέκτησε Σεμπαστιάν Αμπρέου για ένα χρόνο[νεκρός σύνδεσμος]
  280. SuperLeague 2008-2013:Μέσος όρος & Αριθμός εισιτηρίων
  281. Αρης : Οκτώ χρόνια από τη μεγαλύτερη οπαδική μετακίνηση στην Ελλάδα (vid)
  282. «Παναθηναϊκός-Άρης 1-0 - Άρης - SPORT 24». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2015. 
  283. Jagiellonia-Aris 2011 History | UEFA Europa League
  284. Aris-Austria Wien 2011 History | UEFA Europa League
  285. Austria Wien-Aris 2011 History | UEFA Europa League
  286. ΑΕΚ: Ζενίτ, Άντερλεχτ, Χάιντουκ. ΠΑΟΚ: Βιγιαρεάλ, Μπριζ, Ντιναμό. Άρης: Ατλέτικο, Λεβερκούζεν, Ρόζενμποργκ
  287. Ατλέτικο Μαδρίτης – Άρης 2-3 : Όταν μάγεψε την Ευρώπη
  288. Man. City-Aris 2011 History | UEFA Europa League | UEFA.com
  289. 2011: Ντεμπούτο του Σάκη Τσιώλη στον Άρη, αγγλικό σκορ στην Κέρκυρα - www.aris.re
  290. Η αλησμόνητη… oσκαρική Κουρομπίλα, η αρχή του κακού! (video) - Pressaris
  291. Υπέγραψε ο Μασάδο
  292. Ατρόμητος - Άρης 0-1 | Contra.gr
  293. Άρης-Αστέρας Τρίπολης 5-1 - Ποδόσφαιρο - SPORT 24
  294. Ανασκόπηση 2014 - Άρης: Να… φύγει και να μην ξανάρθει ...
  295. Ποιος είναι ο Γαλανός που ανέλαβε τον Αρη! | Γ' Εθνική
  296. Αυτός είναι ο Άλεξ Κάλας - Άρης - SPORT 24
  297. Οριστικά στην Γ Εθνική ο Άρης - Άρης - SPORT 24
  298. ΟΡΙΣΤΙΚΟ: Football League η Κέρκυρα, Γ Εθνική ο Άρης
  299. «Άρης: Δεν πρόλαβε να προσληφθεί και... απολύθηκε ο Προτάσοφ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2015. 
  300. Συμφωνία Άρη – Αναστόπουλου
  301. Ανακοίνωσε Χινάρδ, Μπράβο και Τάτο ο Άρης
  302. Πρωτάθλημα Γ΄ Εθνικής, 1ος όμιλος, Βαθμολογία
  303. Τα 20 αστέρια της Football League 2016-2017
  304. «Ανακοίνωσε Κωστένογλου ο Άρης - Zougla». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2017. 
  305. Ανακοίνωσε Πίτου Γκαρσία ο Άρης - Άρης - SPORT 24
  306. Παίκτης του Αρη και επίσημα ο Στάθης Ταυλαρίδης - Metrosport
  307. Και επίσημα παίκτης του Άρη ο Ούγκο Σόουζα - Άρης - SPORT 24
  308. Roster: ΑΡΗΣ | FOOTBALL LEAGUE 2017-18 - FLNews
  309. Ο Δημήτρης Σπανός νέος προπονητής του Άρη - Άρης - SPORT 24
  310. Ο Άρης «κλείδωσε» την άνοδο στη Super League | Goal News Cy
  311. Ο Μεργκίμ Μαβράι έρχεται στον Άρη - Albanians.gr[νεκρός σύνδεσμος]
  312. «Έκλεισε το μεγάλο ντιλ Άρη - Μπρούνο Γκάμα (video)! - VORIA.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2018. 
  313. Ο Άρης «παίρνει» τον Ματέο Γκαρσία | Superleague & Άρης | gazzetta.gr
  314. Ο Migjen Xhevat Basha στον ΑΡΗ - Τελευταία Νέα - News - Aris FC
  315. Επίσημο: Ανακοίνωσε τον Μαρτίνες ο Άρης - Άρης - SPORT 24
  316. Συμφωνία Άρη με Γιουνές - Άρης - SPORT 24
  317. Στον Άρη για τα επόμενα δύο χρόνια και επίσημα ο Ντιγκινί (video)
  318. Ο Άρης ξαναβάζει το ευρωπαϊκό του κοστούμι μετά από μια οκταετία
  319. Super League: Κλείδωσε την 5η θέση με «διπλό» (0-1) κόντρα στον ΟΦΗ ο Αρης
  320. Άρης - ΑΕΚ 2-2: Εκτελεστής και στην παράταση ο Λιβάγια - Sport 24
  321. Άρης: Απαγόρευση μεταγραφών για ένα χρόνο - Sport 24
  322. Και επίσημα ο Μάντζιος στον Άρη
  323. Άρης - Κόλος Κοβαλίβκα 1-2 | SDNA
  324. PRESSARIS Ανάλυση: Όλα όσα έκανε ο Άρης στα 39 ματς που έδωσε μέσα στο 2020 (videos-photos) - Pressaris
  325. Στον Άρη ο Κώστας Μήτρογλου: Οι "κίτρινοι" ανακοίνωσαν τον "πιστολέρο" - Sport24
  326. Πρόγραμμα αγώνων ποδοσφαίρου σεζόν 2020-2021
  327. Ο Άρης τρίτος στη βαθμολογία μετά από 40 χρόνια
  328. «ΠΑΟΚ–Αρης. Μία διαμάχη χρόνων». thesstoday.gr. 8 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2019. 
  329. https://www.youtube.com/watch?v=00w51v1Gcyk&list=PLptJaaNoI77BCqGzXglHfc93p0ZohtrtA&index=9 Άρης, τα πρώτα χρόνια. Π. Θεοδωρίδης, Β. Κεχαγιάς, εκπομπή "Εκατογραφία", ΕΡΤ 3 (2012).
  330. https://www.youtube.com/watch?v=W4r-R8Dbe84&list=PLptJaaNoI77BCqGzXglHfc93p0ZohtrtA&index=12 ΠΑΟΚ, τα πρώτα χρόνια. Π. Θεοδωρίδης, Β. Κεχαγιάς, εκπομπή "Εκατογραφία", ΕΡΤ 3 (2012).
  331. Ο Άρης άλλαξε το έμβλημά του sport24.gr
  332. Βασίλης Μποέμης: Από τα λαϊκά μαγαζιά στα μεγάφωνα του Χαριλάου
  333. Παλιό Εντευκτήριο του Άρη
  334. «Ποια είναι η μεγαλομέτοχος της νέας ΠΑΕ Άρης». www.metrosport.gr. 18 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2017. 
  335. Γιάννης Διακογιάννης, Οι 100 κορυφαίες ομάδες της Ευρώπης, έκδοση ΟΜΜΕ Κέντρο Αθλητικού Ρεπορτάζ, Αθήνα 1995, σελ. 23
  336. yellow, επίσημο πρόγραμμα αγώνα Άρης-Παναιτωλικός, 29.09.2013, σελ. 6 [ανακτημένο μέσω web.archive.org στις 30.06.2016]
  337. Ποδοσφαιρικό τμήμα ΑΣ Άρης > Ιστορία, ιστότοπος τμήματος ποδοσφαίρου ΑΣ Άρης [ανακτημένο μέσω web.archive.org στις 30.06.2016]
  338. Αρχείο > Πρωτάθλημα Ελλάδας (από 1927-28), ιστότοπος Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (ΕΠΟ)
  339. ψηφιακό αρχείο Κυπέλλου Ελλάδος: 1931-1940, 1941-1950, 1951-1960, 1961-1970, 1971-1980, 1981-1990, 1991-1995, 1996-1999, 1999-00, 2000-01, 2001-02, 2002-03, 2003-04, από την περίοδο 2006-07, ιστότοπος ΕΠΟ
  340. Γρηγόρης Δημακάκος - Βασίλης Βλαχόπουλος, Άρης • Ποδόσφαιρο-Μπάσκετ, Εκδόσεις ΣΚΑΪ Βιβλίο, Αθήνα 2009, ISBN 978-960-482-022-1, σελ. 148 (Τίτλοι και διακρίσεις)
  341. "Άρης, 1914-2002 • Οι μεγάλες στιγμές της ιστορικής ομάδος", Άγγελος Καριπίδης, Εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2003, ISBN 960-1211-89-6
  342. "Η ιστορία του Άρη • Τόμος 1: ποδόσφαιρο (1914-2000)", Κωνσταντίνος Ίντος, έκδοση συνδέσμου οπαδών «SUPER-3» (εκτύπ. TYPOFFSET), Θεσσαλονίκη 2002
  343. http://www.youtube.com/watch?v=ym0KnOXJUjE
  344. Άρης-Καλαμάτα 6-1
  345. ΑΡΗΣ - ΞΑΝΘΗ | 7-2 HIGHLIGHTS | 5/5/2019 | ΕΡΤ
  346. 1984: Ήττα-σοκ και παραίτηση Γεωργιάδη
  347. «1938: Ακόμη μια νίκη επί του συμπολίτη». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2017. 
  348. «1982: Κέρδισε ο καλύτερος, διπλό στην Τούμπα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2017. 
  349. «Κυζερίδης: "Ότι αγαπούσα στο ποδόσφαιρο, το μίσησα" (audio)». metrosport.gr. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2017. 
  350. http://www.oldfootballshirts.com/img/shirts/1032/aris-fc-home-football-shirt-2003-2004-s_19726_1.jpg
  351. «Aris FC». mlahanas.de. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2017. 
  352. http://2.bp.blogspot.com/-Nz-xCiny4lU/TbWCFVIJ53I/AAAAAAAAAeE/CzVVJxNgNeA/s200/koke2.jpg
  353. «ARIS FC vs CLUB BRUGGE 4–0: Ο Άρης ισοπέδωσε την Μπριζ». wordpress.com. 7 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2017. 
  354. «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2015-11-17. 
  355. «Aris Thessaloniki Under Armour Kits 2010/11». football-shirts.co.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2017. 
  356. «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2016. 
  357. «Παίκτες Προπολεμικής Εποχής». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2017. 
  358. «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2015-11-16. 
  359. www.allaboutaris.com. «Ηρθα, για να μείνω». allaboutaris.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2017. 

Πηγές Επεξεργασία

  • "Αθλητικός Σύλλογος Άρης • 1914-2004", συλλογικό έργο (επιστημονική τεκμηρίωση Αν. Στεφανίδης - Ελ. Τσιομπανούδη - Δ. Κυρίτσης), έκδοση Κέντρο Ιστορίας Δήμου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2005, ISBN 960-8734-48-7
  • "Άρης, Θεός ετών 91", συλλογικό έργο, εορταστικό ένθετο εφημ. «Goal news», Αθήνα 25 Μαρτίου 2005
  • "Άρης 1914-2002 • Οι μεγάλες στιγμές της ιστορικής ομάδος", Άγγελος Καριπίδης, Εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2003, ISBN 960-121189-6
  • "Η ιστορία του Άρη • Τόμος 1: ποδόσφαιρο (1914-2000)", Κωνσταντίνος Ίντος, έκδοση συνδέσμου οπαδών «SUPER-3» (εκτύπ. TYPOFFSET), Θεσσαλονίκη 2002
  • "Άρης • Ποδόσφαιρο-μπάσκετ", Γρηγόρης Δημακάκος - Βασίλης Βλαχόπουλος, Εκδόσεις ΣΚΑΪ, Αθήνα 2009, ISBN 960-4820-22-2
  • Ιστορία του ποδοσφαιρικού τμήματος, από το επίσημο σάιτ της ΠΑΕ]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία