Βικιπαίδεια

Α.Σ. Άρης

Αθλητικός σύλλογος στην Ελλάδα
(Ανακατεύθυνση από ΑΣ Άρης)
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Άρης.

Ο Αθλητικός Σύλλογος Άρης Θεσσαλονίκης[1] είναι ελληνικό αθλητικό σωματείο το οποίο εδρεύει στη Θεσσαλονίκη. Στις 25 Μαρτίου 1914 λίγο καιρό μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, σε ένα καφενείο στην περιοχή «Ναύαρχος Βότσης», μια εκλεκτή παρέα αποτελούμενη από θαρραλέους και οραματιστές νέους της εποχής, αποφάσισε να κάνει τη δική της προσωπική «επανάσταση» και να ιδρύσει έναν από τους μεγαλύτερους αθλητικούς συλλόγους στην Ελλάδα. Στη φυσιογνωμία του ο αθλητικός σύλλογος κατόρθωσε να πετύχει κάτι μοναδικό, να συμπεριλάβει δηλαδή και τις τρεις ιστορικές περιόδους του ελληνισμού:

  • την αρχαία, με την επιλογή του ονόματος (Άρης), εμπνευσμένου μέσα στο πανηγυρικό κλίμα των στρατιωτικών επιτυχιών της Ελλάδας στους Βαλκανικούς Πολέμους.
  • τη βυζαντινή, με την επιλογή των χρωμάτων (κίτρινο-μαύρο) που παραπέμπουν στην ομώνυμη αυτοκρατορία.
  • τη νεότερη, με την επιλογή της ημερομηνίας ίδρυσης (25η Μαρτίου), δύο μόλις χρόνια από την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στον ελληνικό κορμό, όταν ήταν κυρίαρχο το όραμα της Μεγάλης Ιδέας.
Α.Σ. ΑΡΗΣ
ΌνομαΑθλητικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης ο Άρης
Ίδρυση25 Μαρτίου 1914, πριν 110 έτη (1914--3-25)
Χρώματα          Κίτρινο, Μαύρο
ΠρόεδροςΕλευθέριος Αρβανίτης
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος
Μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Σελίδα στο Facebook Σελίδα στο Twitter Σελίδα στο Instagram Λογαριασμός στο YouTube
Commons page Πολυμέσα σχετικά με το σωματείο
Ενεργά τμήματα του Άρη Θεσ/νίκης
Ποδόσφαιρο (Ανδρών) Ποδόσφαιρο (Γυναικών) Μπάσκετ (Ανδρών)
Μπάσκετ (Γυναικών) Μπάσκετ με αμαξίδιο Βόλεϊ (Ανδρών)
Βόλεϊ (Γυναικών) Πόλο (Ανδρών) Πόλο (Γυναικών)
Xάντμπολ (Ανδρών) Xάντμπολ (Γυναικών) Χόκεϊ
Στίβος Κολύμβηση Ξιφασκία
Άρση Βαρών Πάλη Πυγμαχία
Κικ Μπόξινγκ Τζούντο Σκάκι
Κροσφιτ Esports

Καρδιά της Θεσσαλονίκης των αρχών του προηγούμενου αιώνα, η περιοχή της Καμάρας, ήταν επίσης ο τόπος κατοικίας πολλών εκ των ιδρυτών του συλλόγου. Ως αρχική έδρα χρησιμοποιήθηκε το γήπεδο της εβραϊκής σχολής "Αλλιάνς", πλησίον του νοσοκομείου Χιρς. Με επίκεντρο την Αγία Τριάδα Φαλήρου[2], ο Άρης κατέστη σταδιακά κυρίαρχος σε ένα χώρο που ξεκινούσε από το Γ’ Σώμα Στρατού κι έφθανε ως το Ντεπώ, από το Παπάφειο μέχρι την παραλία, εξέφραζε δε πρωτίστως τα ανερχόμενα αστικά στρώματα, χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως σε κύριο άρθρο του ιδρυτικού του καταστατικού αναφέρεται ότι σκοπός του συλλόγου είναι η "εκγύμνασις ισχυράς ομάδος αποτελουμένης εκ πασών των κοινωνικών τάξεων", ενώ αποτελεί και τον πρώτο σύλλογο της πόλης με γυναικεία τμήματα, ήδη από τη δεκαετία του 1920, πολύ πριν τη θέσπιση ψήφου των γυναικών στην Ελλάδα.

Ως εκπρόσωπος της πολυπολιτισμικής Θεσσαλονίκης, ο Άρης εγκόλπωνε στις τάξεις του πολλούς ευρωπαϊκής, αρμενικής ή εβραϊκής καταγωγής κατοίκους της πόλης (με τα κιτρινόμαυρα χρώματα αγωνίστηκε και διακρίθηκε ο σπουδαίος στην εποχή του πυγμάχος Σολομόν Αρούχ). Μαζί με τον ΠΑΟΚ οι κιτρινόμαυροι συγκροτούν το ντέρμπι της Θεσσαλονίκης, το οποίο έχει μακρές ιστορικές ρίζες που ανάγονται στα μέσα της δεκαετίας του 1920, με τους ασπρόμαυρους να βασίζονται κυρίως στο (προσφυγικό) προλεταριακό στοιχείο.[3][4]

Ο Άρης είναι ο σύλλογος ο οποίος κατέκτησε το πρώτο πρωτάθλημα Ελλάδας τόσο στο ποδόσφαιρο όσο και στην υδατοσφαίριση (το 1928), πρωταγωνίστησε δε στα περισσότερα σπορ, αποκτώντας έτσι φίλους σε όλη τη χώρα και αποτελώντας έναν από τους δυνατότερους συλλόγους κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Έχει, μετά από τον ΠΑΟΚ, τα περισσότερα πρωταθλήματα ποδοσφαίρου (τρία) από τους συλλόγους εκτός Αθήνας. Ο Άρης είναι επίσης ο πρώτος σύλλογος από τη Θεσσαλονίκη, ο οποίος κατέκτησε πρωτάθλημα Ελλάδος και στο ανδρικό βόλεϊ (1997), σπάζοντας την κυριαρχία ετών των Αθηναϊκών σωματείων στο άθλημα.

Στο μπάσκετ, από την καθιέρωση της Α' Εθνικής την περίοδο 1963–64, ο Άρης είναι η μία από τις δύο ομάδες που συμμετέχουν ανελλιπώς σε όλα τα πρωταθλήματα (η άλλη είναι ο Παναθηναϊκός). 'Εχει κατακτήσει τους περισσότερους τίτλους όσον αφορά τους εκτός πρωτεύουσας συλλάγους, μεταξύ των οποίων και τρία ευρωπαϊκά κύπελλα. Τη δεκαετία του '80 ήταν κυρίαρχος στην Ελλάδα, συμβάλλοντας στην περαιτέρω διάδοση του αθλήματος. Από τις τάξεις του αναδείχθηκαν δύο σημαντικότατες μορφές, οι Φαίδωνας Ματθαίου και Νίκος Γκάλης. Ο τελευταίος, το 2017, εντάχθηκε στο "Naismith Hall of Fame", περνώντας έτσι στο πάνθεον του παγκόσμιου μπάσκετ.[5]

Τις τάξεις των υποστηρικτών της ομάδας μεταξύ άλλων κοσμούν με την παρουσία τους ο Άλμπερτ Μπουρλά, Διευθύνων Σύμβουλος (CEO) της αμερικανικής φαρμακευτικής εταιρείας Pfizer, ο Κώστας Χρυσόγονος, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και πρώην ευρωβουλευτής, ο Μαργαρίτης Σχοινάς, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής, καθώς και η τέως Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η οποία στις 13 Μαρτίου 2020, ορκίστηκε πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας.[6][7]

Ιστορία

Επεξεργασία

Οι απαρχές

Επεξεργασία
 
Το σήμα της ομάδας απεικονίζει τον αναπαυόμενο Άρη

Ο Άρης ιδρύθηκε ως Ποδοσφαιρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης το 1914. Υπήρξε το πρώτο σωματείο που ιδρύθηκε στην πόλη μετά την ενσωμάτωσή της στον ελληνικό κορμό (1912). Για να τονισθεί το γεγονός αυτό, οι ιδρυτές του επέλεξαν ως ημέρα επίσημης ίδρυσης την εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου. Ιδρυτές του Άρη ήταν οι: Γιάννης Αγγέλου, Λάζαρος Αγοραστός, Πέπο Αμπραβανέλ, Γρηγόρης Βλαχόπουλος, Λάζαρος Βλαχόπουλος, Πέτρος Γκοτζαμάνης, Δήμου, Άγγελος Ζέγας, Θόδωρος Θεοδωρίδης, Δημήτρης Ιωαννίδης, Τηλέμαχος Καραγιαννίδης, Δημήτρης Κοτρώτσης, Πέτρος Κρέης, Λάζαρος Κωστίδης, Γιώργος Λάμπρου, Γιάννης Νακόπουλος, Θανάσης Παπαγεωργίου, Γιάννης Πλιάτσικας, Ρούσσος Ρωσσιάδης, Κάρολος Σαλούστο, Τάσος Τσιατσιαπάς, Πρόδρομος Κότσανος και Μίνως Κυδωνάκης (πρώτος πρόεδρος το σπίτι του οποίου στην οδό Φλέμιγκ με Βασιλίσσης Όλγας, ήταν τόπος συνάθροισης των μελών του συλλόγου).

Τρία είναι τα κομβικά σημεία στη γεωγραφία της πόλης που σηματοδοτούν τις απαρχές της ιστορίας του Άρη Θεσσαλονίκης:

α) Η κοιτίδα.

Το εντυπωσιακό νεοκλασικό κτίριο που βρίσκεται στην οδό Εγνατία 132 κοντά στην Καμάρα σχεδιασμένο από τον Ερνέστο Τσίλλερ, αποτέλεσε το χώρο όπου "ζυμώθηκε" η ιδέα της δημιουργίας του Άρη από μαθητές και αποφοίτους του "Γυμνασίου Θεσσαλονίκης".

Μερικοί μαθητές του Γυμνασίου Αρρένων Θεσσαλονίκης που έδρευε στην Εγνατία Οδό, κοντά στην Καμάρα επιχειρούν να μυηθούν στην μαγεία του ποδοσφαίρου. Φτιάχνουν ομάδα και αντιμετωπίζουν τους Ηρακλειδείς τους οποίους και νικούν. Η ιδέα για την δημιουργία συλλόγου δεν αργεί να έρθει. Ο πατέρας ενός νεαρού, του Δημήτρη Ιωαννίδη, τους προτρέπει να προχωρήσουν στην δημιουργία νέου συλλόγου.

Όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν σε μια παρέα παιδιών που φοιτούσαν στο Γυμνάσιο της πόλης. Το Γυμνάσιο, μετά το 1914, χωρίστηκε λόγω αύξησης του αριθμού μαθητών σε 1ο και 2ο . Μέχρι το 1918 συστεγάζονταν στην Εγνατία (Καμάρα). Το 1ο γυμνάσιο μετακόμισε στη Βασιλίσσης Όλγας, εκεί που λειτούργησε όλο τον 20ο αιώνα. Συνεπώς ο Άρης ιδρύθηκε στην περιοχή της Καμάρας, αλλά «μετακόμισε» στην περιοχή της Αγίας Τριάδας (Φάληρο), όπου και ρίζωσε και συνδέθηκε με τους κατοίκους της περιοχής.

β) Η ίδρυση.

Την άνοιξη του 1914 οι ιδέες και τα όνειρα των νέων της πόλης αρχίζουν να παίρνουν σάρκα και οστά. Συντάσσουν ένα πρόχειρο καταστατικό το οποίο εγκρίνουν την 1 Μαρτίου του 1914.

 
Το πρώτο σήμα και το πρακτικό του συλλόγου

Στις 25 του Μάρτη, ανήμερα της ημέρας της εθνικής παλιγγενεσίας αλλά και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ιδρύεται ο σύλλογος επίσημα, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις στο εξοχικό κέντρο Φλόκα της περιοχής Βότση (Καλαμαριά), η οποία την εποχή εκείνη αποτελούσε πρόσφορο τόπο αναψυχής κατά τις γιορτές και τις αργίες.[8]

Οι ιδρυτές είναι οι Ρούσος Ρωσσιάδης, Θεόδωρος Θεοδωρίδης, Δημήτριος Ιωαννίδης, Τηλέμαχος Καραγιαννίδης και Αθανάσιος Παπαγεωργίου.

Συστήνεται και το πρώτο διοικητικό συμβούλιο, στο οποίο συμμετέχουν πέραν των προαναφερθέντων και οι Μίνωας Κυδωνάκης (πρώτος πρόεδρος του Άρεως), αντιπρόεδρος ο Ρούσος Ρωσσιάδης, ταμίας ο Γεώργιος Λάμπρος, γραμματέας ο Αναστάσιος Τσιατσιαπάς και σύμβουλοι οι Δημήτριος Ιωαννίδης, Τηλέμαχος Καραγιαννακίδης, Πέτρος Γκοτζαμάνης, Πέτρος Κρέης και Ιωάννης Πλιάτσικας.

Μαζί με αυτούς αναφέρονται ως ιδρυτές και οι Δημήτρης Κοτρώτσης, Γρ. Βλαχόπουλος, Ν. Πριτσούλης, Λ.Κωστίδης, Πέπο Αμπραβανέλ, Καρ. Σαλούστο, Ν. Ρωσσιάδης, Αθ. Μαλιγκούδης, Αλ. Σκλαβούνος και Λ.Σταυρίδης.

Είκοσι νέοι της Θεσσαλονίκης αποτέλεσαν τους πρωτοπόρους μιας νέας ομάδας που έμελλε να αποκτήσει χιλιάδες οπαδούς και να επιτύχει πολλές διακρίσεις στην ένδοξη πορεία της. Εκείνο που είναι εντυπωσιακό με την ομάδα αυτών των νεαρών ήταν ότι η ηλικία των περισσοτέρων δεν ξεπερνούσε τα 18 χρόνια. Ο Ρωσσιάδης, ιδρυτής και πρώτος αντιπρόεδρος ήταν 18χρονών, ο Τηλέμαχος Καραγιαννίδης 17, ο Κοτρώτσης 16. Πιθανολογούμε ότι ο μόνος ενήλικας ήταν ο πρώτος πρόεδρος του Άρεως Μινωας Κυδωνάκης.

Ως «νονός» του ονόματος φέρεται ο Τηλέμαχος Καραγιαννίδης, ο οποίος πρότεινε το «ΑΡΗΣ». Όνομα του θεού του πολέμου, σε αντιδιαστολή με τον ημίθεο που είχαν διαλέξει οι ιδρυτές του Ηρακλή.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η άποψη πως ο Άρης δημιουργήθηκε από τον Ηρακλή είναι εσφαλμένη. Αυτή η εντύπωση προέκυψε από τα γραφόμενα του Νακόπουλου, ποδοσφαιριστού της ομάδας και δικηγόρου στο επάγγελμα, που εντάχτηκε στο σύλλογο το 1919. Ο Καραγιαννακκίδης, όμως εκ των ιδρυτών του συλλόγου, διέψευσε έντονα και αποκατέστησε την αλήθεια, ενώ ο Νακόπουλος πιθανότερα δεν διευκρίνησε πως αναφερόταν στην "επανίδρυση" του συλλόγου μας, μετά τον Α παγκόσμιο πόλεμο, το 1919.

Για συμβολικούς λόγους επιλέχτηκαν τα χρώματα του νέου συλλόγου να είναι το κίτρινο και το μαύρο, που θύμιζαν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Η Θεσσαλονίκη, ήταν η «συμβασιλεύουσα», η δεύτερη τη τάξει μεγάλη πόλη της αυτοκρατορίας.

Σύμφωνα με την επωνυμία, ο ΑΡΗΣ ήταν σύλλογος ποδοσφαιρικός. Και δε θα μπορούσε να γινόταν αλλιώς. Οι ιδρυτές του ήταν ποδοσφαιριστές και αυτό το άθλημα θα καλλιεργούσαν. Οι ίδιοι δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι μέσα σε μια δεκαετία ο σύλλογος θα πλημμύριζε από αθλητές άλλων αθλημάτων. Το 1926 θα αναγκαστούν να κάνουν τροποποίηση του καταστατικού αλλά και της επωνυμίας σε «Άρης, αθλητικός σύλλογος Θεσσαλονίκης».

Πριν προλάβει ο σύλλογος να οργανωθεί, προς μεγάλη απογοήτευση των παιδιών που τον ίδρυσαν, ξέσπασε ο Α΄ παγκόσμιος πόλεμος.

γ) Η αναγέννηση.

Η συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο είχε παρενέργειες αναφορικά με τη λειτουργία του Άρη ο οποίος περί τα τέλη εκείνης της περιόδου έπαψε ουσιαστικά να υφίσταται. Στην πόλη παρέμεναν όσοι δεν είχαν ηλικία στράτευσης. Στο Α΄ Γυμνάσιο, επί της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας (βίλα Θεόδωρου Χατζημήσεφ, περιοχή Αγίας Τριάδας Φαλήρου), φοιτούσαν τα παιδιά των αστικών οικογενειών. Φορούσαν πάντα πηλήκιο με σύμβολο την κουκουβάγια, δεν έκαναν σκαλομαρία στα τραμ, δεν πήγαιναν στα χοροδιδασκαλεία, ούτε σύχναζαν σε κινηματογράφους όπως οι Μοντέρν και Αττικόν που θεωρούνταν "άντρα αλητείας". Γενικά διακρίνονταν για τους "καλούς" τους τρόπους, σε αντίθεση με τους "μόρτες" μαθητές άλλων Γυμνασίων. Με δική τους πρωτοβουλία, χάρη στη βοήθεια του δικηγόρου Γιάννη Οικονομόπουλου και με τη συγκατάθεση των παλιών ιδρυτών του, επανασύστησαν το σύλλογο. Τα ονόματα αυτών που αποτέλεσαν το «νέο» Άρη ήταν: Κότσιανος, Αγοραστός, Παπαγεωργίου, Οσμάν, Ηλιάδης, Μπαρίτας, Λόγγος, Σωτηρόπουλος, Βλαχόπουλος, Κόρατς, Τσιντιφάν, Βλαχόπουλος, Οπλοποιός και Γρηγ. Βικελίδης (εξάδελφος των αδελφών Βικελίδη). Αυτοί λοιπόν παρέλαβαν από το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης ένα αντίγραφο του καταστατικού ίδρυσης, όρισαν νέα διοίκηση και ο Άρης ήταν ξανά μια ζώσα πραγματικότητα!

1914–1930

Επεξεργασία
 
Η πρωταθλήτρια ομάδα ποδοσφαίρου του 1928
 
Από αριστερά: Νικηφόρος, Κώστας και Κλεάνθης Βικελίδης (1930)
 
Η κολυμβητική ομάδα του Άρη το 1930

Λίγα χρόνια μετά την ίδρυσή του ως ποδοσφαιρικός σύλλογος το 1914, ο Άρης άρχισε να καλλιεργεί κι άλλα άλλα αθλήματα. Το 1922 ιδρύθηκε το τμήμα μπάσκετ και το 1925 ιδρύεται το τμήμα πόλο του συλλόγου.

Το 1926 ο Σύλλογος μετονομάστηκε σε Αθλητικός Σύλλογος Άρης Θεσσαλονίκης, ώστε να συμπεριλάβει και τα υπόλοιπα αθλήματα που ήδη είχε αρχίσει να καλλιεργεί.[9]

Το 1928 η ποδοσφαιρική ομάδα του Άρη κατακτά το πρώτο της Πανελλήνιο Πρωτάθλημα το οποίο υπήρξε και το πρώτο επίσημο που διοργάνωσε η ΕΠΟ.

Το 1928 κατακτά και η ομάδα πόλο το πρώτο επίσημο πρωτάθλημα Ελλάδας που διοργανώθηκε από την ΕΚΟΦ (πλέον ΚΟΕ) και θα επαναλάβει την επιτυχία για τρεις συνεχόμενες χρονιές κατακτώντας τον τίτλο το 1929 και το 1930.

1931–1939

Επεξεργασία
 
Πρωταθλητής Ελλάδος στο ποδόσφαιρο το 1932

Το 1932 το ποδοσφαιρικό τμήμα κατακτά για δεύτερη φορά το πρωτάθλημα Αθηνών Θεσσαλονίκης. Την ίδια χρονιά ο ποδοσφαιριστής του Άρη Νίκος Αγγελάκης σημείωσε το ρεκόρ προσωπικών τερμάτων σε ένα αγώνα με 6 γκολ, το οποίο παραμένει ακατάρριπτο.[10]

Το ποδοσφαιρικό τμήμα αγωνίστηκε στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας το 1932 και το 1933 όπου γνώρισε την ήττα από την ΑΕΚ και τον Εθνικό αντίστοιχα. Το 1932 το τμήμα πόλο κατακτά το τέταρτο πρωτάθλημα Ελλάδος για το σύλλογο, το οποίο υπήρξε και το τελευταίο μέχρι σήμερα.

1940–1945

Επεξεργασία

Στις 27 Οκτωβρίου του 1940 δόθηκε μεταξύ του Άρη και της ΜΕΝΤ, ο τελευταίος αγώνας του πρωταθλήματος ποδοσφαίρου το οποίο διακόπηκε λόγω του πολέμου. Νωρίτερα κατά το ίδιο έτος η ομάδα ποδοσφαίρου του Άρη είχε ηττηθεί στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας από τον Παναθηναϊκό. Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο πρόεδρος του Άρη Μάνθος Ματθαίου σκοτώθηκε κάτα το βομβαρδισμό από ιταλικά αεροπλάνα.[11]

1946–1960

Επεξεργασία
 
Φαίδων Ματθαίου, ο Πατριάρχης του ελληνικού μπάσκετ
 
Γήπεδο Κλεάνθης Βικελίδης

Το 1946 ιδρύθηκε το τμήμα γυναικείου μπάσκετ. Το 1946 το ποδοσφαιρικό τμήμα του Άρη, με πρωταγωνιστή τον Κλεάνθη Βικελίδη, κατακτά το 3ο Πρωτάθλημα Ελλάδας ποδοσφαίρου ανδρών στην ιστορία του συλλόγου.

Το 1949 η Εθνική Ελλάδος κατακτά το χάλκινο μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ έχοντας αρχηγό και πρώτο σκόρερ τον καλαθοσφαιριστή του Άρη Φαίδωνα Ματθαίου (γιος του Μάνθου Ματθαίου).[12] Το 1950 η ομάδα ποδοσφαίρου αγωνίστηκε στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας. Το 1951 ολοκληρώνεται η κατασκευή του Γηπέδου Χαριλάου που είναι η έδρα του ποδοσφαιρικού τμήματος του Άρη.[13]

1961–1970

Επεξεργασία

Το 1961 και το 1962 ο Άρης κατακτά το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Ανωμάλου δρόμου Γυναικών.

To 1964 υπέγραψε συμβόλαιο συνεργασίας με τον Άρη ο Αιθίοπας Γίλμα Κατάμα, ο πρώτος μαύρος ποδοσφαιριστής στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου, δείγμα της διαχρονικής ευαισθησίας της ομάδας ενάντια σε κάθε μορφή ρατσισμού. Ο Αφρικανός επιθετικός μάλιστα πήρε μέρος και στις δύο αναμετρήσεις κόντρα στη Ρόμα (0-0, 3-0) για το Κύπελλο Διεθνών Εκθέσεων της ίδιας χρονιάς.[14]

Το 1966 κατασκευάζεται το κλειστό γυμναστήριο Αλεξάνδρειο Μέλαθρο.[15], ενώ το 1970 η ομάδα ποδοσφαίρου του Άρη κατακτά το Κύπελλο Ελλάδας επικρατώντας με 1–0 επί του ΠΑΟΚ και γίνεται η πρώτη ομάδα εκτός Αθήνας και Πειραιά που κατακτά τον τίτλο μετά από 40 χρόνια ύπαρξης του θεσμού.[16]

1971–1980

Επεξεργασία
 
Αλκέτας Παναγούλιας

Το τμήμα πυγμαχίας το 1972 κατακτά το πρωτάθλημα Ελλάδος. Το 1979 η ομάδα μπάσκετ κατακτά το πρωτάθλημα Ελλάδας με το Χάρη Παπαγεωργίου να αναδεικνύεται πρώτος σκόρερ. Το 1979 κατακτούν το πρωτάθλημα μπάσκετ και τα τμήματα εφήβων και παίδων του συλλόγου. Το καλοκαίρι του ίδιου έτος φτάνει στην Ελλάδα για λογαριασμό του Άρη ο Νίκος Γκάλης που εξελίχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους αθλητές του Άρη αλλά και της χώρας.

Την περίοδο 1979–80 για το θεσμό του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ ο Άρης αγωνίστηκε στις 16 καλύτερες ομάδες της διοργάνωσης, αποκλείοντας τις ισχυρές ομάδες της εποχής, Μπενφίκα και Περούτζια, τη δεύτερη με σπουδαία νίκη με 3–0 μέσα στην Ιταλία, ενώ τελικά αποκλείστηκε από την Σαιντ–Ετιέν.

1981–1990

Επεξεργασία
 
Παναγιώτης Γιαννάκης

Κατά τη δεκαετία του '80, το τμήμα μπάσκετ του Άρη μονοπώλησε τους τίτλους στην Ελλάδα κατακτώντας το πρωτάθλημα τις χρονιές 1983, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, το κύπελλο τις 1985, 1987, 1988, 1989, 1990 και σημειώνοντας αξιόλογες ευρωπαϊκές διακρίσεις, με εναρκτήρια το 1985 και την πρόκριση έως τους ημιτελικούς του κυπέλλου Κόρατς. Το 1987 όταν η εθνική Ελλάδας κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ της Αθήνας, τη 12μελή αποστολή της στελέχωσαν τέσσερις καλαθοσφαιριστές του Άρη, οι Παναγιώτης Γιαννάκης, Νίκος Γκάλης, Μιχάλης Ρωμανίδης και Νίκος Φιλίππου.

Σε επίπεδο συλλόγων, το ανδρικό τμήμα μπάσκετ μετείχε σε 3 συνεχόμενα φάιναλ φορ του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος τις χρονιές 1988, 1989 και 1990. Στο Ευρωμπάσκετ του 1989 η Ελλάδα κατατάχθηκε δεύτερη, όπου εκ νέου τέσσερις παίκτες από τον Άρη είχαν επιλεγεί στους 12 διεθνείς και τώρα ο Ντίνος Αγγελίδης στη θέση του Ρωμανίδη.

Το 1988 ιδρύθηκε ο Σύνδεσμος Φίλων Άρη "Super 3". Τα 1989 και 1990 το τμήμα χόκεϊ επί πάγου αναδείχθηκε πρωταθλητής Ελλάδας κατά τις δύο εναρκτήριες διοργανώσεις στη χώρα.

1991–2000

Επεξεργασία

Το 1991 η ομάδα χόκεϊ κατακτά για τρίτη συνεχόμενη φορά το πρωτάθλημα και το τμήμα στίβου το Πανελλήνιο πρωτάθλημα κλειστού στίβου γυναικών. Επίσης, η ομάδα μπάσκετ ανδρών αναδεικνύεται για 10η και τελευταία φορά πρωταθλήτρια, ενώ μετά την κατάκτηση του κυπέλλου Ελλάδας το 1992 ο Νίκος Γκάλης αποχωρεί.[17] Το 1993 ο Άρης κατακτά το Κύπελλο κυπελλούχων στο μπάσκετ με πρωταγωνιστές τον Γιαννάκη και τον Αμερικάνο Τάρπλεϊ. Την ίδια χρονιά η ομάδα βόλεϊ του Άρη αγωνίστηκε στο φάιναλ φορ του Κυπέλλου κυπελλούχων.

Το γυναικείο τμήμα Άρσης βαρών κατακτά το πρωτάθλημα Ελλάδος το 1994 και το 1995. Το 1995 η ομάδα βόλεϊ αγωνίστηκε στα ημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων στη Γενεύη.[18] Το 1997 η ομάδα βόλεϊ κατακτά το πρώτο της Πρωτάθλημα Ελλάδας και το Σούπερ Καπ.

Το 1997 ο Άρης με κορυφαίους τους Τσαρλς Σάκλεφορντ και τον Πικουλίν Ορτίθ κατακτά το Κύπελλο Κόρατς. Το 1998 το τμήμα μπάσκετ κατακτά το Κύπελλο Ελλάδας.

2001–2010

Επεξεργασία
 
Άγγελος Χαριστέας

Το 2002 η ομάδα ποδοσφαίρου νέων του Άρη αναδείχθηκε πρωταθλήτρια Ελλάδας. Το 2003 το τμήμα μπάσκετ ανδρών κατέκτησε το EuroCup Challenge, τρίτο ευρωπαϊκό τίτλο του συλλόγου, ενώ το 2004 το εγχώριο κύπελλο.

 
Ομάδα μπέιζμπολ (2007)

Το 2004 η εθνική Ελλάδας ανδρών κατέκτησε το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, έχοντας βασικό τον Άγγελο Χαριστέα (πέτυχε τα 3 από τα συνολικά της 7 τέρματα, το μοναδικό δε του τελικού), ο οποίος είχε ξεκινήσει τη σταδιοδρομία του και μέχρι το 2002 αγωνιζόταν στον Άρη.

Το 2005 ιδρύθηκε το τμήμα ρόλερ χόκεϊ, το 2006 το αντίστοιχο του κόρφμπολ και το 2007 του σόφτμπολ. Την ίδια χρονιά ο σύλλογος εγκαινίασε το γυμναστήριο Aris Fitness and Sports, το οποίο βρίσκεται στο γήπεδο Κλεάνθης Βικελίδης και απευθύνεται στο φίλαθλο κοινό.[19]

Το 2009 η ομάδα ρόλερ χόκεϊ κατέκτησε το Βαλκανικό κύπελλο και το τμήμα μπολ χόκεϊ το πρωτάθλημα Ελλάδος. Το 2010 η ποδοσφαιρική ομάδα του Άρη αγωνίστηκε στον τελικό του κυπέλλου Ελλάδας.

2011–2020

Επεξεργασία

Την περίοδο 2010-11 η ποδοσφαιρική ομάδα του Άρη είχε μια από τις πιο επιτυχημένες ευρωπαϊκές πορείες στην ιστορία της. Προκρίθηκε έως τη φάση των 32 του Γιουρόπα Λιγκ, έχοντας αντιμετωπίσει τις Γιαγκελόνια Μπιάλιστοκ, Αούστρια Βιέννης, Ρόσενμποργκ ΜΚ, Μπάγερ Λεβερκούζεν και την Ατλέτικο Μαδρίτης, προηγούμενη κάτοχο του τροπαίου. Το 2011, η ποδοσφαιρική ομάδα νέων U–20 κατέκτησε το πρωτάθλημα Ελλάδος. Το 2011 το τμήμα Χόκεϊ επί πάγου κατακτά το πρωτάθλημα Ελλάδας που είναι το τέταρτο για το σύλλογο. Το 2011 οι ομάδες καλαθοσφαίρισης εφήβων και νέων κατακτούν και οι δυο το πρωτάθλημα Ελλάδος. Το 2012 η ομάδα νέων του Άρη Κ–17 κατακτά το πρωτάθλημα Ελλάδος.

Ύμνος του Άρη Θεσσαλονίκης

Επεξεργασία

Ο επίσημος ύμνος του Άρη είναι ο πρώτος που δημιουργήθηκε για ομάδα στην Ελλάδα. Γράφτηκε το 1926 σε στίχους του Γεωργίου Κίτσου που μελοποίησε ο Σεκόντο Ποζέλι (γιος του αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι της τότε πολυεθνικής Θεσσαλονίκης) με τίτλο "Άρης Νικητής". Την ενορχήστρωση έκανε ο Αιμίλιος Ριάδης, σημαντικός συνθέτης της κλασικής μουσικής και φίλος της ομάδας. Ο θρυλικός «Μπαρού», κατά κόσμον Μάκης Νάτσης, είναι ο συγχωρεμένος από το 2007 φροντιστής του τμήματος μπάσκετ του Άρη, ο οποίος φορώντας πάντοτε σκούρα γυαλιά, έσπευδε μετά από κάθε μεγάλη νίκη να δώσει το σύνθημα για να τον τραγουδήσουν όλοι οι υπόλοιποι.[20]

Το 1966 ο Βασίλης Μποέμης ερμήνευσε το "Άρη, γλυκιά μου ομάδα μεγάλη", άσμα που έμελλε να εξελιχθεί στο νεότερο (και ανεπίσημο) ύμνο του Άρη.[21]

Έμβλημα

Επεξεργασία

Στα πρώτα χρόνια ο σύλλογος συνήθιζε να χρησιμοποιεί ένα απλό έμβλημα υπό τη μορφή ασπίδας. Τo έμβλημα που απεικονίζει το άγαλμα του αναπαυόμενου Άρη του Λουντοβίζι.[22] ορατό από τη δεκαετία του '20 σε έγγραφα με το καταστατικό του συλλόγου, υιοθετήθηκε πλήρως τη δεκαετία του '70.

Το "Εντευκτήριον του Άρεως"

Επεξεργασία

Η "Λέσχη (ή Εντευκτήριον) του Άρεως" στεγάστηκε μεταπολεμικά σε αρχοντικό επί της Βασιλίσσης Όλγας 30 (δεν υφίσταται πλέον) και αποτέλεσε κύριο πόλο έλξης για τους νεαρούς (και όχι μόνο) Φαληριώτες. Διέθετε αίθουσες φύλαξης των κυπέλλων και των διπλωμάτων, συνεδριάσεων του Συμβουλίου, γραμματείας και αποθήκευσης αθλητικού υλικού. Προς την πλευρά της θάλασσας υπήρχε γήπεδο μπάσκετ με κερκίδες όπως και αγωνιστικό κολυμβητήριο.[23]

Τμήματα

Επεξεργασία

Κατά τη διάρκεια της ιστορίας του, ο Άρης έχει καλλιεργήσει 24 διαφορετικά αθλήματα. Έπειτα από το ποδοσφαιρικό (1914), ιδρύθηκαν τμήματα για καλαθοσφαίριση (1922), πετοσφαίριση (1926), κολύμβηση-υδατοσφαίριση (1925), στίβο, πυγμαχία (1970), χειροσφαίριση (1984), άρση βαρών (1985), χόκεϊ επί πάγου (1986), ρόλερ χόκεϊ (2005), καλαθοσφαίριση με αμαξίδιο (2006), κόρφμπολ (2006), μπέιζμπολ-σόφτμπολ (2007), μπολ χόκεϊ, σκάκι (2013), ξιφασκία, πάλη, ποδηλασία, τζούντο, κικ μπόξινγκ,[24] eSports,[25] κρόσφιτ.[26] Για ορισμένα υπήρξε μεταξύ των πρωτοπόρων συλλόγων, δεδομένου ότι έως τότε αυτά παρουσίαζαν σχεδόν μηδενική ανάπτυξη στην Ελλάδα. Αποτελεί ένα από τα κορυφαία σωματεία της χώρας με βάση τον αριθμό τμημάτων που διατηρεί, τα οποία στα μέσα του 2016 αριθμούσαν 17 σε 12 αθλήματα.

Σύμφωνα με το Μητρώο της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού, ο Άρης, για το 2023, έχει 15 εγγεγραμμένα αθλήματα:

ποδόσφαιρο, πυγμαχία, καλαθοσφαίριση, κολύμβηση, υδατοσφαίριση, κλασικός αθλητισμός, χειροσφαίριση, πάλη, πετοσφαίριση, τεχνική κολύμβηση, ζατρίκιο σκάκι, ξιφασκία, τζούντο, open water swimming-κολύμβηση μεγάλων αποστάσεων-μαραθώνια κολύμβηση, άρση βαρών.[1]

Ενώ ξεχωριστά είναι εγγεγραμμένη η ομάδα μπάσκετ με αμαξίδιο.[27]

Κατά καιρούς ο Άρης είχε τα εξής τμήματα:

με μικρή γραφή: ανενεργό τμήμα ή κατηγορία – με έντονη: επαγγελματικό/ημιεπαγγελματικό τμήμα – με πλάγια: μη ολυμπιακό άθλημα στους ΟΑ 2016, ΠΑ 2016 και ΟΑ 2018 – (A): άθλημα διεξαγωγής σε ατομικό και (Ο): σε ομαδικό επίπεδο
Κατηγορία
αθλημάτων[σ 1]		 Τμήματα[29]
Μεγάλης μπάλας Βόλεϊ ανδρών • Βόλεϊ γυναικών • Κόρφμπολ • Μπάσκετ ανδρών • Μπάσκετ γυναικών • Μπάσκετ με αμαξίδιο ανδρών • Ποδόσφαιρο ανδρών • Ποδόσφαιρο γυναικών • Χάντμπολ ανδρών • Χάντμπολ γυναικών – όλα (Ο)
Πολεμικά Ξιφασκία (Α, Ο) • Πάλη (Α) • Πυγμαχία (Α) • Τζούντο (Α)  • Κικ Μπόξινγκ (Α)
Θαλάσσια Κολύμβηση (Α) • Πόλο ανδρών (Ο) • Πόλο γυναικών (Ο)
Κλασικός0αθλητισμός Στίβος (Α)
Πνευματικά Σκάκι (Α, Ο)
Μικρής μπάλας Μπέιζμπολ (Ο) • Μπολ χόκεϊ ανδρών (Ο) • Μπολ χόκεϊ γυναικών (Ο) • Σόφτμπολ (Ο)
Δύναμης Άρση βαρών (Α)
Παγοδρομίες Χόκεϊ επί πάγου ανδρών (Ο)
Ποδηλασία Δημοσίας οδού (A, O) – Πίστας (A, O)
Με τροχούς Ρόλερ χόκεϊ ανδρών (Ο)
Μικρότερες ηλικίες διατηρούν τμήματα όλα τα ενεργά, εκτός των βόλεϊ, μπάσκετ με αμαξίδιο και πάλης[30]

Τίτλοι ομαδικών αθλημάτων

Επεξεργασία
 
Αφίσα της πρωταθλήτριας ομάδας ποδοσφαίρου 1931–32 του Άρη

Ποδόσφαιρο ανδρών

Επεξεργασία

Μπάσκετ ανδρών

Επεξεργασία

Μπάσκετ με αμαξίδιο ανδρών

Επεξεργασία

Βόλεϊ ανδρών

Επεξεργασία

Πόλο ανδρών

Επεξεργασία

Ρόλερ χόκεϊ ανδρών

Επεξεργασία

Το τμήμα είναι πλέον ανενεργό.

Χόκεϊ επί πάγου ανδρών

Επεξεργασία

Το τμήμα είναι πλέον ανενεργό.

Κόρφμπολ

Επεξεργασία

Το τμήμα είναι πλέον ανενεργό.

Μπολ χόκεϊ ανδρών

Επεξεργασία

Το τμήμα είναι πλέον ανενεργό.

Τίτλοι ατομικών αθλημάτων

Επεξεργασία

Στίβος

Επεξεργασία

Καταδύσεις

Επεξεργασία

Πυγμαχία

Επεξεργασία

Άρση Βαρών

Επεξεργασία

Το τμήμα είναι πλέον ανενεργό.

Τζούντο

Επεξεργασία

Esports

Επεξεργασία
  • 1 Γιουρόπα λίγκ: 2020
  • 1 Πρωτάθλημα Ελλάδας καλαθοσφαίρησης: 2020

Τίτλοι τμημάτων υποδομής

Επεξεργασία
Βόλεϊ

Τα τμήματα είναι πλέον ανενεργά.

Μπάσκετ
Ποδόσφαιρο ανδρών
Χάντμπολ
Κολύμβηση
  • 1 Χειμερινό Πρωτάθλημα Β.Ελλάδος Παίδων-Κορασίδων-Εφήβων-Νεανίδων (Γενική Βαθμολογία): 2023
  • 1 Χειμερινό Πρωτάθλημα Β.Ελλάδος Παίδων-Κορασίδων (Ομαδική Βαθμολογία): 2023
  • 1 Χειμερινό Πρωτάθλημα Β.Ελλάδος Παίδων (Ομαδική Βαθμολογία): 2023
  • 1 Χειμερινό Πρωτάθλημα Β.Ελλάδος Κορασίδων (Ομαδική Βαθμολογία): 2023
  • 1 Χειμερινό Πρωτάθλημα Β.Ελλάδος Εφήβων-Νεανίδων (Ομαδική Βαθμολογία): 2023
  • 1 Χειμερινό Πρωτάθλημα Β.Ελλάδος Εφήβων(Ομαδική Βαθμολογία): 2023
  • 1 Χειμερινό Πρωτάθλημα Β.Ελλάδος Νεανίδων (Ομαδική Βαθμολογία): 2023

Διεθνείς επιτυχίες

Επεξεργασία

Πέντε ανδρικά τμήματα του Άρη έχουν διεκδικήσει διεθνές τρόπαιο προκρινόμενα έως τον τελικό των αντίστοιχων θεσμών. Η ομάδα μπάσκετ έχει αγωνιστεί 10 φορές σε ημιτελικά ευρωπαϊκών διοργανώσεων, κατακτώντας 3 τρόπαια, ενώ το τμήμα ρόλερ χόκεϊ αναδείχθηκε νικητής του Βαλκανικού κυπέλλου το 2009. Επίσης, η ομάδα βόλεϊ ανδρών έχει να επιδείξει δύο συμμετοχές στο φάιναλ φορ του κυπέλλου Κυπελλούχων και μία συμμετοχή σε τελικού Βαλκανικού κυπέλλου. Τελευταίες επιτυχίες αποτελούν η κατάκτηση του Γιουρόπα Λίγκ στο τμήμα Esports και η συμμετοχή στον τελικό του Τσάμπιονς Λίγκ στο τζούντο.

Αγωνιστική
περίοδος 		Μπάσκετ ανδρών Βόλεϊ ανδρών Ρόλερ χόκεϊ
ανδρών 		E-Sports ανδρών Τζούντο
1984–85 Κύπελλο Κόρατς
Ημιτελικός
1987–88 Κύπελλο Πρωταθλητριών
4η θέση
1988–89 Κύπελλο Πρωταθλητριών
3η θέση
1989–90 Κύπελλο Πρωταθλητριών
4η θέση
1992–93 Ευρωπαϊκό Κύπελλο
Κυπελλούχος 		Κύπελλο Κυπελλούχων
4η θέση
1993–94 Ευρωπαϊκό Κύπελλο
Ημιτελικός
1994–95 Κύπελλο Κυπελλούχων
4η θέση
1996–97 Κύπελλο Κόρατς
Κυπελλούχος
1998–99 Κύπελλο Σαπόρτα
Ημιτελικός
2002–03 Τσάμπιονς καπ
Κυπελλούχος
2005–06 ULEB Cup
Φιναλίστ
2008–09 Βαλκανικό Κύπελλο

Φιναλίστ

Βαλκανικό Κύπελλο
Κυπελλούχος
2019–20 Γιουρόπα Λίγκ
Κυπελλούχος
2022–23 Τσάμπιονς Λίγκ
Φιναλίστ

Διατελέσαντες πρόεδροι

Επεξεργασία

Προπονητές τμημάτων

Επεξεργασία

Σωματεία με όνομα Άρης

Επεξεργασία

Φίλοι του συλλόγου έδωσαν το όνομα Άρης σε αθλητικά σωματεία στις περιοχές τους, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ή υπήρξαν παλαιότερα τα εξής:

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. ↑ σύμφωνα με την ομαδοποίηση που ακολουθείται στην εγκυκλοπαίδεια SPORTS[28]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 «ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ο ΑΡΗΣ | Εγγεγραμμένα σωματεία | Ηλεκτρονικό Μητρώο Αθλητικών Σωματείων με Ειδική Αθλητική Αναγνώριση». somateia2023.gga.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2024. 
  2. ↑ Ιστορία Ι. Ν. Αγίας Τριάδας, αναφορά στον Άρη Θεσσαλονίκης
  3. ↑ Άρης, τα πρώτα χρόνια. Π. Θεοδωρίδης, Β. Κεχαγιάς, εκπομπή "Εκατογραφία", ΕΡΤ 3 (2012).
  4. ↑ ΠΑΟΚ, τα πρώτα χρόνια. Π. Θεοδωρίδης, Β. Κεχαγιάς, εκπομπή "Εκατογραφία", ΕΡΤ 3 (2012).
  5. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=qiOL7oVoeqc Η συγκλονιστική ομιλία του Νίκου Γκάλη στο Naismith Memorial Basketball Hall of Fame ως μέλος της κλάσης του 2017.
  6. ↑ https://www.lifo.gr/now/politics/273589/katerina-sakellaropoyloy-orkistike-i-proti-gynaika-proedros-tis-dimokratias Κατερίνα Σακελλαροπούλου: Ορκίστηκε η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
  7. ↑ https://www.metrosport.gr/ayti-einai-i-schesi-tis-katerinas-sakellaropoyloy-me-tin-thessaloniki-217696 Νέα Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Η σχέση της Κατερίνας Σακελλαροπούλου με τη Θεσσαλονίκη.
  8. ↑ Έρευνα: Εκεί ιδρύθηκε πραγματικά ο Άρης Θεσσαλονίκης! yellowradio.gr
  9. ↑ συλλογικό έργο, Αθλητικός Σύλλογος Άρης Θεσσαλονίκης • 1914-2009, Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης, έκδοση Δήμου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2004, ISBN 960-87344-8-7, σελ. 18
  10. ↑ Τα περισσότερα γκολ σε έναν αγώνα από τον ίδιο παίκτη tovivlio.gr
  11. ↑ «Ιστορίες από την Κατοχή - sport24.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2011. 
  12. ↑ «ΕΟΚ - Το πρώτο μας μετάλλιο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2011. 
  13. ↑ Γήπεδο Χαριλάου Κλεάνθης Βικελίδης stadia.gr
  14. ↑ Αρης: Κατάμα, ο πρώτος Αφρικανός που έπαιξε στην Ελλάδα! gazzetta.gr
  15. ↑ Αλεξάνδρειο Μέλαθρο stadia.gr
  16. ↑ «Κίτρινη» Επανάσταση-gazzetta.gr
  17. ↑ «Η σημαία κατέβηκε από τον ιστό της - sportaction.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2011. 
  18. ↑ «Οι ελληνικές επιτυχίες στο ευρωπαϊκό βόλεϊ sport.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2011. 
  19. ↑ Ευδοκία Ταμπάκη: «Από τα καλύτερα της πόλης», ιστότοπος ΑΣ Άρης
  20. ↑ O αυθεντικός ύμνος του Άρη, σπάνια ηχογράφηση του Μάκη Νάτση (Μπαρού)
  21. ↑ Βασίλης Μποέμης: Από τα λαϊκά μαγαζιά στα μεγάφωνα του Χαριλάου
  22. ↑ Ένας Θεός, ετών 103... Αρχειοθετήθηκε 2018-01-21 στο Wayback Machine. liganews.gr
  23. ↑ Παλιό Εντευκτήριο του Άρη[νεκρός σύνδεσμος]
  24. ↑ «Kick Boxing – Α.Σ. ΑΡΗΣ». arisac.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2023. 
  25. ↑ «E-Sports – Α.Σ. ΑΡΗΣ». arisac.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2023. 
  26. ↑ «Crossfit – Α.Σ. ΑΡΗΣ». arisac.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2023. 
  27. ↑ «Εγγεγραμμένα σωματεία | Ηλεκτρονικό Μητρώο Αθλητικών Σωματείων με Ειδική Αθλητική Αναγνώριση - ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (Α.Σ.Α.Θ.) ΑΡΗΣ». somateia.gga.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2023. [νεκρός σύνδεσμος]
  28. ↑ συλλογικό έργο (μετάφρ. Γιώργος Κουσουνέλος), Sports • Πλήρης εικονογραφημένη εγκυκλοπαίδεια, Εκδόσεις Καυκάς, Αθήνα 2003 (Γ΄ έκδοση), ISBN 978-960-86966-0-0, σελ. X-XI
  29. ↑ Τμήματα, ιστότοπος ΑΣ Άρης
  30. ↑ Ακαδημίες, ιστότοπος ΑΣ Άρης
  31. ↑ Αρχείο > Πρωτάθλημα Ελλάδας (από 1927-28), ιστότοπος Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (ΕΠΟ)
  32. ↑ ψηφιακό αρχείο Κυπέλλου Ελλάδος: 1931-1940, 1941-1950, 1951-1960, 1961-1970, 1971-1980, 1981-1990, 1991-1995, 1996-1999, 1999-00, 2000-01, 2001-02, 2002-03, 2003-04 και από την περίοδο 2006-07, ιστότοπος ΕΠΟ
  33. ↑ εφημ. ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΗΧΩ, 24.08.1987, σελ. 3 κάτω δεξιά
  34. ↑ http://www.gazzetta.gr/other-sports/pygmaxia/article/1172163/panellinio-protathlima-ypsilon-prodiagrafon-me-protathlites-olympiako-kai-ari-pics-vids
  35. ↑ Χρυσή βίβλος πρωταθλήματος ΕΠΕΣΘ εφήβων Αρχειοθετήθηκε 2013-07-28 στο Wayback Machine., volleynews.gr
  36. ↑ Χρυσή βίβλος πρωταθλήματος ΕΠΕΣΘ παίδων Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine., volleynews.gr
  37. ↑ Χρυσή βίβλος πρωταθλήματος ΕΠΕΣΘ παμπαίδων Αρχειοθετήθηκε 2015-06-03 στο Wayback Machine., volleynews.gr
  38. ↑ Η Έλενα Κωνσταντινίδου στον Άρη Αρχειοθετήθηκε 2016-07-09 στο Wayback Machine., arisvolleywomen.gr [30.05.2016]
  39. ↑ Βόλεϊ ανδρών: ρόστερ Αρχειοθετήθηκε 2016-06-23 στο Wayback Machine., ιστότοπος ΑΣ Άρης
  40. ↑ Με 18 αθλητές ο Άρης στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα OPEN[νεκρός σύνδεσμος], ιστότοπος ΑΣ Άρης [08.06.2016]
  41. ↑ Η ομάδα > Προπονητής Αρχειοθετήθηκε 2016-08-14 στο Wayback Machine., ιστότοπος Άρης ΚΑΕ - 2003
  42. ↑ Και το Κύπελλο γυναικών της ΕΚΑΣΘ στον Άρη[νεκρός σύνδεσμος], ιστότοπος ΑΣ Άρης [24.05.2016]
  43. ↑ Από παίκτρια του Άρη στην κορυφή της Ελλάδας ως προπονήτρια της ομάδας με καρότσι η Χατζηζωγίδου, pressaris.gr [14.06.2016]
  44. ↑ Χάλκινος ο Κουλουχίδης στο Παγκόσμιο[νεκρός σύνδεσμος], ιστότοπος ΑΣ Άρης [09.06.2016]
  45. ↑ • Staff, transfermarkt.gr (Αγγλικά)
  46. ↑ Ήττα στον τελευταίο φετινό αγώνα Αρχειοθετήθηκε 2016-12-04 στο Wayback Machine., ιστότοπος ΑΣ Άρης [13.05.2016]
  47. ↑ Επιστροφή με υποσχέσεις Αρχειοθετήθηκε 2016-07-20 στο Wayback Machine., ιστότοπος ΑΣ Άρης [21.06.2016]
  48. ↑ Μετάλλια και εμπειρίες για τους μικρούς πυγμάχους Αρχειοθετήθηκε 2016-04-09 στο Wayback Machine., ιστότοπος ΑΣ Άρης [01.03.2016]
  49. ↑ Τιμητική εκδήλωση στο τμήμα σκακιού του Α.Σ. Άρης[νεκρός σύνδεσμος], ιστότοπος ΑΣ Άρης [27.05.2016]
  50. ↑ Διακρίσεις και υψηλοί προσκεκλημένοι στο τμήμα τζούντο[νεκρός σύνδεσμος], ιστότοπος ΑΣ Άρης [06.04.2016]
  51. ↑ Νίκη γοήτρου στο φινάλε για το χάντμπολ ανδρών Αρχειοθετήθηκε 2016-04-09 στο Wayback Machine., ιστότοπος ΑΣ Άρης [07.03.2016]
  52. ↑ Χάντμπολ γυναικών: Ήττα στην πρεμιέρα των μπαράζ για τον Παναιτωλικό, top-sport.gr [08.05.2016]
  53. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2016. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Α.Σ._Άρης&oldid=10720043"