Ευρωμπάσκετ

Το Ευρωμπάσκετ (αγγλικά: FIBA EuroBasket) είναι το πρωτάθλημα καλαθοσφαίρισης για τις εθνικές ομάδες της ευρωπαϊκής ζώνης της FIBA (αν και δεν ταυτίζεται απολύτως με την Ευρώπη ως ήπειρο). Παλαιότερα ονομαζόταν επισήμως Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Καλαθοσφαίρισης.

Ευρωμπάσκετ

Τρέχουσα διοργάνωση: 2025
Άθλημα	Καλαθοσφαίριση
Ίδρυση	1935
Εναρκτήρια σεζόν	1935
Αριθμός ομάδων	24
Ήπειρος	Ευρώπη (FIBA Europe)
Τελευταίος κάτοχος	Ισπανία (4ος τίτλος) (2022)
Περισ. κατακτήσεις	Σοβιετική Ένωση (14 τίτλοι)
Επίσημη ιστοσελίδα	EuroBasket FIBA Europe

Από την πρώτη διοργάνωση το 1935 που πραγματοποιήθηκε στην Ελβετία μέχρι το Ευρωμπάσκετ 2017, η διοργάνωση αυτή διεξαγόταν ανά δύο χρόνια με εξαίρεση την περίοδο κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (η διοργάνωση του 1941 στη Λιθουανία αναβλήθηκε για αυτόν τον λόγο) και έκτοτε διεξάγεται ανά τετραετία, με την επόμενη διοργάνωση να είναι το Ευρωμπάσκετ 2025.

Μέχρι την διοργάνωση του 2015, η διοργάνωση χρησίμευε επίσης ως προκριματικό τουρνουά για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και το Παγκόσμιο Κύπελλο Καλαθοσφαίρισης. Από το 2017, αυτό το σύστημα άλλαξε σε ένα σύστημα στο οποίο όλες οι ομάδες πρέπει να ανταγωνιστούν μεταξύ τους για να εξασφαλίσουν μια θέση σε αυτά τα τουρνουά. Επιπλέον, το Ευρωμπάσκετ χρησίμευε επίσης ως πρόκριση για τις ομάδες της ηπείρου στο FIBA ​​​​Diamond Ball (το οποίο διεξήχθη μεταξύ 2000 και 2008), το οποίο συγκέντρωνε όλους τους πρωταθλητές της ηπείρου από όλο τον κόσμο, παρόμοιο με το Διηπειρωτικό Κύπελλο.

Το πιο επιτυχημένο έθνος είναι η πλέον ανενεργή Σοβιετική Ένωση , με δεκατέσσερις τίτλους, ενώ τα τελευταία χρόνια η πιο επιτυχημένη ομάδα είναι η Ισπανία, τέσσερις φορές πρωταθλήτρια Ευρώπης το 2009, το 2011, το 2015 και το 2022.

Η διοργάνωση του 2022 ανέδειξε νικήτρια την Ισπανία, η οποία κέρδισε την Γαλλία με σκορ 88–76 στην Mercedes-Benz Arena του Βερολίνου.

Σύντομη επισκόπηση

Ο θεσμός εγκαινιάστηκε το 1935, με τις πρώτες διοργανώσεις να μονοπωλούνται από δύο χώρες της Βαλτικής, τις Λετονία και Λιθουανία.

Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ανέτειλαν τα άστρα των χωρών του ανατολικού μπλοκ. Έως τις αρχές της δεκαετίας του '80 το χρυσό μετάλλιο κατέληγε συνήθως στη Σοβιετική Ένωση, ενώ άλλες μεγάλες δυνάμεις αυτής της περιόδου υπήρξαν οι Τσεχοσλοβακία, Ουγγαρία, Βουλγαρία και Γιουγκοσλαβία. Από αυτές, η τελευταία ήταν ουσιαστικά η μόνη ομάδα που κατάφερνε να συναγωνίζεται σε σταθερή βάση τους Σοβιετικούς, κερδίζοντας τρεις στη σειρά διοργανώσεις στη δεκαετία του '70.

Το τρόπαιο σε γραμματόσημο της Λιθουανίας

Το 1983 η Ιταλία γίνεται η πρώτη χώρα που εκθρονίζει τους «ανατολικούς» από την πρώτη θέση - θα το επαναλάβει η Ελλάδα το 1987. Σοβιετικοί και Γιουγκοσλάβοι πάντως θα συνεχίσουν να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο έως τη διάλυση των κρατών τους.

Οι κοσμογονικές πολιτικές αλλαγές του 1991, καθώς και η άρση της απαγόρευσης συμμετοχής που ίσχυε για τους παίκτες του NBA (1992), έχουν άμεση επίδραση στο Ευρωμπάσκετ. Από τη μία τα μετάλλια γίνονται θεωρητικά πιο προσβάσιμα για τις καλές ομάδες, υπό την έννοια ότι δεν υπάρχουν πια τα ακλόνητα μεγαθήρια. Απ' την άλλη όμως, ανεβαίνει κατακόρυφα το επίπεδο δυσκολίας ακόμη και για τις μεσαίες θέσεις, με πολλές από τις νεοσύστατες εθνικές ομάδες (Σερβία, Κροατία, Ρωσία, Λιθουανία κ.ά.) να αποδεικνύονται ικανοί συνεχιστές της παράδοσης που κουβαλούν. Στο Ευρωμπάσκετ του 1993, οι μισές θέσεις των προημιτελικών καταλαμβάνονται από πρώην Σοβιετικούς ή Γιουγκοσλάβους. Ομοίως το 1995, όταν μάλιστα και τα τρία μετάλλια καταλήγουν σε τέτοιες χώρες, κ.ο.κ. Ιδίως οι Σέρβοι - υπό την ονομασία ακόμη της Γιουγκοσλαβίας - εξελίσσονται στους νέους αυτοκράτορες της Ευρώπης, κατακτώντας τις 3 από τις 4 διοργανώσεις της περιόδου 1995-2001. Παράλληλα, η συμμετοχή πολλών παικτών από το ΝΒΑ κάνει το άθλημα πολύ πιο αθλητικό και γρήγορο σε σύγκριση με το παρελθόν.

Οι επόμενες διοργανώσεις θα κυλήσουν με εναλλαγές διαφόρων χωρών στις πρώτες θέσεις μέχρι την εκτίναξη της Ισπανίας στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2000. Με τρεις συνεχόμενες συμμετοχές σε τελικούς (2007, 2009, 2011), από τις οποίες θα κερδίσει τους δύο τελευταίους, η Ισπανία θα γίνει η πρώτη χώρα μετά το 1997 που κατακτά δεύτερο συνεχόμενο τίτλο. Το 2015 η Ισπανία επιστρέφει στην κορυφή και φτάνοντας στον τρίτο της τίτλο μέσα σε έξι διοργανώσεις ενώ το 2022, με ένα ανανεωμένο σύνολο, κατακτά ξανά το τρόπαιο και ανεβάζει τον συνολικό της απολογισμό στους τέσσερις τίτλους σε επτά διοργανώσεις, επισφραγίζοντας την κυριαρχία της στον 21ο αιώνα.

Κατάλογος διοργανώσεων και νικητών

Διοργ.	Τοποθεσία	Χρυσό	Σκορ τελικού	Ασημένιο	Χάλκινο	MVP
1935	Ελβετία	Λετονία	24–18	Ισπανία	Τσεχοσλοβακία	Μαρτίν
1937	Λεττονία	Λιθουανία	24–23	Ιταλία	Γαλλία	Ταλζούνας
1939	Λιθουανία	Λιθουανία	χωρίς	Λετονία	Πολωνία	Ράζγκις (ντε φάκτο: Λιούμπιν)
1946	Ελβετία	Τσεχοσλοβακία	34–32	Ιταλία	Ουγγαρία	Νέμετ
1947	Τσεχοσλοβακία	Σοβ. Ένωση	56–37	Τσεχοσλοβακία	Αίγυπτος	Λοσόφ
1949	Αίγυπτος	Αίγυπτος	χωρίς	Γαλλία	Ελλάδα	Οζτούρκ
1951	Γαλλία	Σοβ. Ένωση	45–44	Τσεχοσλοβακία	Γαλλία	Μράζεκ
1953	Σοβ. Ένωση	Σοβ. Ένωση	χωρίς	Ουγγαρία	Γαλλία	Κόνιεφ
1955	Ουγγαρία	Ουγγαρία	χωρίς	Τσεχοσλοβακία	Σοβ. Ένωση	Ζέμινγκερ
1957	Βουλγαρία	Σοβ. Ένωση	χωρίς	Βουλγαρία	Τσεχοσλοβακία	Μπάουμρουκ
1959	Τουρκία	Σοβ. Ένωση	83–72	Τσεχοσλοβακία	Γαλλία	Ζουμπκόφ
1961	Γιουγκοσλαβία	Σοβ. Ένωση	60–53	Γιουγκοσλαβία	Βουλγαρία	Κόρατς
1963	Πολωνία	Σοβ. Ένωση	60–53	Βουλγαρία	Γιουγκοσλαβία	Ροδρίγεθ
1965	Σοβ. Ένωση	Σοβ. Ένωση	58–49	Γιουγκοσλαβία	Πολωνία	Παουλάουσκας
1967	Φινλανδία	Σοβ. Ένωση	89–77	Τσεχοσλοβακία	Πολωνία	Ζέντνιτσεκ
1969	Ιταλία	Σοβ. Ένωση	81–72	Γιουγκοσλαβία	Τσεχοσλοβακία	Μπέλοφ
1971	Δυτική Γερμανία	Σοβ. Ένωση	69–64	Γιουγκοσλαβία	Πολωνία	Τσόσιτς
1973	Ισπανία	Γιουγκοσλαβία	78–67	Ισπανία	Σοβ. Ένωση	Μπράμπεντερ
1975	Βελιγράδι	Γιουγκοσλαβία	χωρίς	Σοβ. Ένωση	Ιταλία	Τσόσιτς
1977	Βέλγιο	Γιουγκοσλαβία	74–61	Σοβ. Ένωση	Τσεχοσλοβακία	Νταλιπάγκιτς
1979	Ιταλία	Σοβ. Ένωση	98–76	Ισραήλ	Γιουγκοσλαβία	Μπέρκοβιτς
1981	Τσεχοσλοβακία	Σοβ. Ένωση	84–76	Γιουγκοσλαβία	Τσεχοσλοβακία	Βάλτερς
1983	Γαλλία	Ιταλία	105–96	Ισπανία	Σοβ. Ένωση	Κορμπαλάν
1985	Δυτική Γερμανία	Σοβ. Ένωση	120–89	Τσεχοσλοβακία	Ιταλία	Σαμπόνις
1987	Ελλάδα	Ελλάδα	103–101	Σοβ. Ένωση	Γιουγκοσλαβία	Γκάλης
1989	Γιουγκοσλαβία	Γιουγκοσλαβία	98–77	Ελλάδα	Σοβ. Ένωση	Ντ.Πέτροβιτς
1991	Ιταλία	Γιουγκοσλαβία	88–73	Ιταλία	Ισπανία	Κούκοτς
1993	Γερμανία	Γερμανία	71–70	Ρωσία	Κροατία	Βελπ
1995	Ελλάδα	Γιουγκοσλαβία	96–90	Λιθουανία	Κροατία	Μαρτσουλιόνις
1997	Ισπανία	Γιουγκοσλαβία	61–49	Ιταλία	Ρωσία	Τζόρτζεβιτς
1999	Γαλλία	Ιταλία	64–56	Ισπανία	Γιουγκοσλαβία	Φούτσκα
2001	Τουρκία	Γιουγκοσλαβία	78–69	Τουρκία	Ισπανία	Στογιάκοβιτς
2003	Σουηδία	Λιθουανία	93–84	Ισπανία	Ιταλία	Γιασικέβιτσιους
2005	Σερβία και Μαυροβούνιο	Ελλάδα	78–62	Γερμανία	Γαλλία	Νοβίτσκι
2007	Ισπανία	Ρωσία	60–59	Ισπανία	Λιθουανία	Κιριλένκο
2009	Πολωνία	Ισπανία	85–63	Σερβία	Ελλάδα	Πάου Γκασόλ
2011	Λιθουανία	Ισπανία	98–85	Γαλλία	Ρωσία	Ναβάρο
2013	Σλοβενία	Γαλλία	80–66	Λιθουανία	Ισπανία	Τόνι Πάρκερ
2015	Κροατία Γαλλία  Γερμανία  Λετονία	Ισπανία	80–63	Λιθουανία	Γαλλία	Πάου Γκασόλ
2017	Φινλανδία  Τουρκία  Ρουμανία Ισραήλ	Σλοβενία	93–85	Σερβία	Ισπανία	Γκόραν Ντράγκιτς
2022	Γερμανία Ιταλία  Τσεχία  Γεωργία	Ισπανία	88–76	Γαλλία	Γερμανία	Γουίλι Ερνανγκόμεθ
2025	Κύπρος  Φινλανδία  Λετονία Πολωνία
2029	Εσθονία  Ελλάδα Σλοβενία  Ισπανία

Πηγή: FIBA

Πίνακας μεταλλίων

Σημείωση: Η FIBA δεν αναγνωρίζει στη Σερβία τα μετάλλια της Γιουγκοσλαβίας μεταξύ 1995 εώς 2001.

Χώρα	Χρυσό	Αργυρό	Χάλκινο	Σύνολο
Σοβιετική Ένωση	14	3	4	21
Γιουγκοσλαβία	8	5	4	17
Ισπανία	4	6	4	14
Λιθουανία	3	3	1	7
Ιταλία	2	4	4	10
Ελλάδα	2	1	2	5
Τσεχοσλοβακία	1	6	5	12
Γαλλία	1	3	6	10
Ρωσία	1	1	2	4
Λετονία	1	1	0	2
Γερμανία	1	1	1	3
Ουγγαρία	1	1	1	3
Αίγυπτος	1	0	1	2
Σλοβενία	1	0	0	1
Σερβία	0	2	0	2
Πολωνία	0	1	3	4
Βουλγαρία	0	1	1	2
Ισραήλ	0	1	0	1
Τουρκία	0	1	0	1
Κροατία	0	0	2	2

Στατιστικά

Οι αγώνες με τις μεγαλύτερες διαφορές

Διοργάνωση	Νικητής	Ηττημένος	διαφορά πόντων	Σκορ
1953	Σοβιετική Ένωση	Δανία	104	118 – 14
1939	Λιθουανία	Φινλανδία	103	112 – 09
1947	Βέλγιο	Αλβανία	103	114 – 11
1939	Λετονία	Φινλανδία	101	108 – 07
1955	Πολωνία	Αγγλία	96	140 – 44
1951	Σοβιετική Ένωση	Δανία	96	109 – 13
1947	Γαλλία	Αυστρία	94	100 – 06
1939	Εσθονία	Φινλανδία	90	91 – 01
1951	Τσεχοσλοβακία	Σκωτία	85	103 – 18
1947	Αίγυπτος	Αλβανία	85	104 – 19
1957	Τσεχοσλοβακία	Σκωτία	79	123 – 44
1947	Γιουγκοσλαβία	Αλβανία	77	90 – 13
1947	Τσεχοσλοβακία	Ολλανδία	74	93 – 19
1955	Βουλγαρία	Δανία	74	107 – 33
1969	Γιουγκοσλαβία	Σουηδία	72	115 – 43
1955	Σοβιετική Ένωση	Σουηδία	72	103 – 31
1955	Τσεχοσλοβακία	Δανία	72	100 – 28
1955	Γαλλία	Δανία	70	96 – 26
1953	Βουλγαρία	Δανία	70	96 – 26
1957	Σοβιετική Ένωση	Αλβανία	69	107 – 38
1955	Σοβιετική Ένωση	Λουξεμβρούργο	67	103 – 36
1939	Γαλλία	Φινλανδία	65	76 – 11
1953	Ουγγαρία	Δανία	65	95 – 30
1961	Γιουγκοσλαβία	Αγγλία	64	122 – 58
1961	Σοβιετική Ένωση	Ουγγαρία	62	93 – 31
1951	Βέλγιο	Σκωτία	62	87 – 25
1959	Ουγγαρία	Ιράν	61	109 – 48
1953	Τσεχοσλοβακία	Ελβετία	61	94 – 33
1971	Σοβιετική Ένωση	Ισπανία	60	115 – 56
1965	Γιουγκοσλαβία	Δυτική Γερμανία	59	115 – 56
1965	Βουλγαρία	Σουηδία	57	113 – 56
1967	Σοβιετική Ένωση	Γαλλία	56	108 – 52
1951	Ιταλία	Λουξεμβούργο	56	76 – 20
2001	Σερβία-Μαυροβούνιο	Εσθονία	55	113 – 58
1955	Γαλλία	Λουξεμβούργο	54	84 – 30
1989	Σοβιετική Ένωση	Ολλανδία	53	109 – 56
1995	Ρωσία	Φινλανδία	52	126 – 74
1951	Βέλγιο	Ανατολική Γερμανία	52	70 – 18
1967	Γιουγκοσλαβία	Ολλανδία	50	96 – 46
1959	Σοβιετική Ένωση	Ανατολική Γερμανία	50	87 – 37
1953	Ιταλία	Ελβετία	50	82 – 32
1953	Σοβιετική Ένωση	Ισραήλ	50	75 – 25
1939	Ιταλία	Φινλανδία	50	63 – 13
1993	Κροατία	Τουρκία	50	113 – 63
1961	Ισπανία	Αγγλία	49	99 – 50
1957	Φινλανδία	Αλβανία	49	91 – 42
1955	Τουρκία	Δανία	49	82 – 33
1953	Αίγυπτος	Σουηδία	49	75 – 26
1951	Ελβετία	Σκωτία	49	68 – 19
1965	Γιουγκοσλαβία	Ισπανία	48	113 – 65
1955	Τσεχοσλοβακία	Ανατολική Γερμανία	48	113 – 65
1955	Γαλλία	Σουηδία	48	84 – 36
1955	Γαλλία	Αγγλία	48	103 – 55
1951	Τουρκία	Δανία	47	83 – 36
1959	Τσεχοσλοβακία	Φινλανδία	46	93 – 47
1951	Γαλλία	Λουξεμβούργο	46	72 – 26
1951	Ελλάδα	Πορτογαλία	46	81 – 35
1965	Τσεχοσλοβακία	Ελλάδα	45	116 –71

Οι αγώνες με τα μεγαλύτερα σκοραρίσματα

Διοργάνωση	Νικητής	Ηττημένος	Σκορ
1955	Πολωνία	Αγγλία	140 – 44
1987	Γιουγκοσλαβία	Πολωνία	128 – 81
1995	Ρωσία	Φινλανδία	126 – 74
1991	Τσεχοσλοβακία	Ελλάδα	123 – 113 (παράταση)
1957	Τσεχοσλοβακία	Σκωτία	123 – 44
1985	Σοβιετική Ένωση	Πολωνία	122 – 99
1961	Γιουγκοσλαβία	Αγγλία	122 – 58
1987	Σοβιετική Ένωση	Ρουμανία	121 – 74
1985	Σοβιετική Ένωση	Τσεχοσλοβακία	120 – 89
1987	Γιουγκοσλαβία	Ρουμανία	120 – 78
1975	Ισραήλ	Ρουμανία	119 – 105
1993	Ισπανία	Εσθονία	119 – 80
1985	Σοβιετική Ένωση	Γαλλία	118 – 103
1953	Σοβιετική Ένωση	Δανία	118 – 14
1977	Σοβιετική Ένωση	Βουλγαρία	117 – 96
1981	Ιταλία	Ισραήλ	116 – 98
1987	Ισπανία	Ρουμανία	116 – 98
1979	Ολλανδία	Βέλγιο	115 – 85
1977	Σοβιετική Ένωση	Γαλλία	115 – 74
2005	Ισπανία	Λετονία	114 – 109 (παράταση)
1979	Βουλγαρία	Βέλγιο	114 – 98
1977	Ολλανδία	Ισπανία	114 – 95
2001	Σερβία/Μαυροβούνιο	Λετονία	114 – 78
1947	Βέλγιο	Αλβανία	114 – 11
1993	Γερμανία	Εσθονία	113 – 103
1955	Τσεχοσλοβακία	Δυτική Γερμανία	113 – 65
1993	Κροατία	Τουρκία	113 – 63
2001	Σερβία-Μαυροβούνιο	Εσθονία	113 – 58
1987	Δυτική Γερμανία	Ισραήλ	112 – 107 (παράταση)
1985	Σοβιετική Ένωση	Ιταλία	112 – 96
1981	Σοβιετική Ένωση	Ισραήλ	112 – 84
1981	Γιουγκοσλαβία	Τουρκία	112 – 68
1983	Σοβιετική Ένωση	Ολλανδία	112 – 63
1977	Τσεχοσλοβακία	Γιουγκοσλαβία	111 – 103
1979	Γαλλία	Βέλγιο	111 – 98
1977	Γιουγκοσλαβία	Βέλγιο	111 – 83
1977	Γιουγκοσλαβία	Ολλανδία	111 – 75
1987	Ισπανία	Γαλλία	111 – 70

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Eurobasket history at fibaeurope.com
• H Εθνική Ομάδα από τη σελίδα της Εθνικής Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης