Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας (Θεσσαλονίκη)

οδός στη Θεσσαλονίκη

Από το Λευκό Πύργο μέχρι το Καραμπουρνάκι «εκτείνεται ωραία η νέα πόλις, περισσότερον ευρωπαϊκή, με οικοδομάς μεγαλοπρεπείς, μ’ ευρείας λεωφόρους και με μεγάλους κήπους» έγραφε το 1914 ο βυζαντινολόγος Αδαμάντιος Αδαμαντίου, περιγράφοντας την εικόνα της Θεσσαλονίκης που δημιουργήθηκε ως η πρώτη εκτός των τειχών περιοχή επέκτασης του αστικού της ιστού. Η εγκατάσταση των κατοίκων της πόλης έξω από τα νοτιοανατολικά τείχη, χρονολογείται από το 2ο μισό του 19ου αιώνα, ταυτόχρονα με την κατεδάφισή τους από τους Οθωμανούς. Ο τομέας αυτός το 1885 είχε πολλούς παράδρομους ενώ μετρούσε μόλις 69 σπίτια και αρκετούς ελεύθερους χώρους.

Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας (Θεσσαλονίκη)
Ο εγκαταλειμμένος Πύργος της Ευτυχίας μου επί της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας
ΚατασκευαστήςΟθωμανική υπηρεσία οδοποιίας
ΣυντήρησηΔήμος Θεσσαλονίκης
Μήκος3.3 χιλ.
Πλάτος25 - 30 μ.
ΠεριοχήΚηφισιά, Ντεπώ (Άγιος Ελευθέριος), Ανάληψη (Εξοχές), Αγία Τριάδα (Φάληρο)
ΕκκίνησηΛεωφόρος Εθνικής Αντιστάσεως (Καλαμαριά-Συμβολή με οδό Αιγαίου)
ΤέλοςΛεωφόρος Βασιλέως Γεωργίου (Συμβολή με οδό Αγίας Τριάδος)
Εκκίνηση κατασκευής1860
Ολοκλήρωση1885
Χάρτης
Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας
Το λυόμενο Δημοτικό Σχολείο επί της Λεωφόρου
Η Κάζα
Η άποψη της Λεωφόρου το 1904.

Στην πολυεθνικής σύστασης περιοχή κατοικούσαν κυρίως οι έχοντες υψηλό εισόδημα, πλούσιοι Εβραίοι, Τούρκοι, Ντονμέδες και Φραγκολεβαντίνοι, καθώς και οικογένειες μικροαστικής προέλευσης. Στην περιοχή στεγάζονταν επίσης όλα τα προξενεία ως τον Μεσοπόλεμο. Η νεοδημιουργηθείσα συνοικία των Εξοχών αποκτά οντότητα με την παράλληλη κατασκευή της Λεωφόρου των Πύργων ή Λεωφόρου Εξοχών (σημερινές Βασιλίσσης Όλγας και Βασιλέως Γεωργίου). Στην κάτω πλευρά της λεωφόρου σχεδόν όλες οι επαύλεις κατέληγαν σε μικρές προβλήτες, όπου έδεναν ιδιωτικές βάρκες, γιατί η μετακίνηση γινόταν ενίοτε και μέσω θαλάσσης. Η κατασκευή των επαύλεων γινόταν κατά τα διεθνή πρότυπα του εκλεκτικισμού, από επώνυμους αρχιτέκτονες, όπως ο Βιταλιάνο Ποζέλι, ο Πιέτρο Αρριγκόνι και ο Ξενοφών Παιονίδης. Στη περιοχή των Εξοχών για πρώτη φορά, οι άνθρωποι δε διαχωρίζονταν βάσει εθνικότητας και θρησκείας, αλλά βάσει οικονομικής και κοινωνικής θέσης.[1][2]

Απελευθέρωση και εγκατάσταση Μικρασιατών

Επεξεργασία

Μετά την απελευθέρωση, το 1912, οι μουσουλμάνοι εγκαταλείπουν τις επαύλεις τους. Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου τα κτίρια επιτάσσονται για να στεγάσουν στρατιωτικές υπηρεσίες. Επίσης χτίστηκαν και καινούρια κτίρια σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά ρεύματα της εποχής.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 εγκαθίστανται στην περιοχή οικογένειες Μικρασιατών. Επίσης πολλά κτήρια χρησιμοποιήθηκαν για την προσωρινή στέγαση των προσφύγων[3].

Οικισμός Ουζεΐρ-μπεη

Επεξεργασία

Έως τον Μεσοπόλεμο είχε διαμορφωθεί - δίπλα στη συνοικία των επαύλεων - ένας συνοικισμός με πρωτόγονες συνθήκες διαβίωσης. Ονομαζόταν Ουζεΐρ-μπεη (Ουζειρ Μπεη) και αποτελούνταν από πρόχειρες παράγκες από τσίγκο, στέγες από πισσόχαρτο και με πάτωμα το χώμα. Εκεί διέμεναν κάποιοι από τους πρόσφυγες του 1914, τους πυροπαθείς της πυρκαγιάς του 1917 καθώς και πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής του ’22. Ο συνοικισμός βρισκόταν στην έκταση μεταξύ των σημερινών οδών 28ης Οκτωβρίου, Βασιλίσσης Όλγας, 25ης Μαρτίου και Μακεδονίας.[4]

Κατοχή και εκτοπισμός Εβραίων

Επεξεργασία

Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εκτοπίζονται βίαια από τους ναζί οι Εβραίοι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης και οδηγούνται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς και του Μπίρκενάου. Η τελευταία αποστολή έφυγε στις 7 Αυγούστου του 1943. Μετά την λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η εικόνα της λεωφόρου αλλάζει ριζικά καθώς η εξόντωση του εβραϊκού πληθυσμού της πόλης είχε σαν αποτέλεσμα πολλά σπίτια να εγκαταλειφθούν και μετά να λεηλατηθούν ή να καταληφθούν.[5]

Κατάργηση τραμ

Επεξεργασία
 
Ο χάρτης του τραμ της Θεσσαλονίκης το 1938. Διακρίνεται η διακλάδωση ανατολικά κατά μήκος της σημερινής οδού Βασιλίσσης Όλγας που ξηλώθηκε το 1954 από τον υπουργό Δημοσίων Εργων Κ. Καραμανλή.

Το 1954 ο υπουργός Δημοσίων Έργων Κ. Καραμανλής ξήλωσε τις γραμμές του Τραμ Θεσσαλονίκης και κατήργησε τη γραμμή τραμ Ντεπώ-Τσιμισκή. Ακολούθως ο άξονας Όλγας - Γεωργίου αποδόθηκε εξ ολοκλήρου στα τροχοφόρα οχήματα. Το 1957 ο Κ. Καραμανλής, ως Πρωθυπουργός πλέον, κατήργησε και το υπόλοιπο δίκτυο τραμ και στη θέση του ίδρυσε τον μονοπωλιακό ιδιωτικό ΟΑΣΘ.[6][7]

Σιγά σιγά η λεωφόρος χάνει τον ευρωπαϊκό της χαρακτήρα λόγω της αύξησης του συντελεστή δόμησης και του θεσμού της αντιπαροχής. Το 1957 αφαιρούνται οι γραμμές του τραμ και το λιθόστρωτο, ο δρόμος ασφαλτοστρώνεται και μετατρέπεται σε λεωφόρο ταχείας κυκλοφορίας. Oι δεκαετίες του 1960 και 1970 αποδείχθηκαν περίοδος μαζικής και πυκνής ανοικοδόμησης πολυώροφων πολυκατοικιών. Έτσι χάθηκαν οι κήποι και οι τελευταίες ελεύθερες εκτάσεις εκατέρωθεν της λεωφόρου. Πλέον η λεωφόρος είναι ένας από τους πιο σημαντικούς οδικούς άξονες της πόλης καθώς συνδέει τη νοτιοανατολική πόλη και το αεροδρόμιο με το κέντρο. Μετά το τέλος της συνεχίζει ως Λεωφόρος Εθνικής Αντιστάσεως στην Καλαμαριά. [εκκρεμεί παραπομπή]

Το 2016 η Πανρωσική Στρατιωτική Ιστορική Ένωση δώρισε στον Δήμο Θεσσαλονίκης ορειχάλκινο άγαλμα της βασίλισσας Όλγας το οποίο τελικά τοποθετήθηκε μετά από εσπευσμένες ενέργειες στη γωνία των οδών Βασιλίσσης Όλγας και Αγίας Τριάδος και προκάλεσε πληθώρα αντιδράσεων για την αμφίβολη αισθητική του και τον σκοπό ανέγερσης καθώς η Όλγα δεν είχε καμία σχέση με την πόλη της Θεσσαλονίκης.[8][9][10][11][12][13][14][15]

Το 2020 κατατέθηκε αίτημα από τη Δημοτική Παράταξη «Θεσσαλονίκη Μαζί» για μετονομασία της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας σε Μανώλη Γλέζου.[16][17][18] Από την οδό διέρχονται οι λεωφορειακές γραμμές με κατεύθυνση τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό (ΙΚΕΑ-Ν.Σ.Σταθμός) και (ΚΤΕΛ-Αεροδρόμιο), από την Πλούτωνος μέχρι το τέρμα οι γραμμές 5 (Νέα Κρήνη) και 6 (Καλαμαριά), από την 28ης Οκτωβρίου μέχρι το τέρμα οι γραμμές 33 (Άγιος Παντελεήμονας) και 39 (Κηφισιά), ενώ από ένα μικρό τμήμα μεταξύ Αιγαίου-Μοσχονησίων διέρχεται η γραμμή 2 (ΙΚΕΑ-ΚΤΕΛ) και από ένα άλλο τμήμα μεταξύ Πλούτωνος-25ης Μαρτίου η γραμμή 30 (Αποθήκη).[εκκρεμεί παραπομπή]

Διαδρομή

Επεξεργασία
Κόμβοι Βασιλίσσης Όλγας
Αιγαίου Από την συμβολή με την οδό Αιγαίου ξεκινάει η λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας, ως συνέχεια της λεωφόρου Εθνικής Αντιστάσεως στην περιοχή της Κηφισιάς. Αριστερά προς την Αιγαίου βρίσκεται το κέντρο της Καλαμαριάς.
 
Μοσχονησίων Διασταυρώνεται με την οδό Μοσχονησίων η οποία είναι προέκταση της οδού Βούλγαρη. Βόρεια μέσω της οδού Βούλγαρη η περιοχή της Βούλγαρη και του Χαριλάου. Στην συμβολή των δρόμων κατασκευάζεται ο μελλοντικός σταθμός μετρό Νομαρχία, ενώ αριστερά βρίσκεται η έδρα της περιφερειακής ενότητας Θεσσαλονίκης.
 
Δελφών-Σοφούλη Διασταυρώνεται με την οδό Δελφών στην κατάληξη της οδού. Βόρεια κατά μήκος της Δελφών βρίσκεται η περιοχή του Ντεπώ. Λίγο μετά διασταυρώνεται με την οδό Θεμιστοκλή Σοφούλη όπου βρίσκεται η Βίλα Μπιάνκα. Νότια κατά μήκος της Σοφούλη καταλήγουμε στην Αρετσού και την Νέα Κρήνη.
 
Μαρτίου Διασταυρώνεται με την οδό 25ης Μαρτίου. Νότια το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης ενώ βόρεια κατευθυνόμαστε προς την Κωνσταντίνου Καραμανλή και την περιοχή Χαριλάου. Επίσης λίγα μέτρα βόρεια βρίσκεται ο μελλοντικός σταθμός μετρό Πατρικίου.
 
Ανάληψη Διασταυρώνεται με την οδό Πέτρου Συνδίκα στο ύψος της Ανάληψης. Βόρεια η συνοικία της Ανάληψης. Νότια από το ύψος της Συνδίκα ξεκινάει η Νέα Παραλία.
 
Μπότσαρη Ένας από τους πιο σημαντικούς κόμβους της Βασιλίσσης Όλγας είναι η διασταύρωση με την οδό Μάρκου Μπότσαρη. Βόρεια μέσω της Μπότσαρη οι περιοχές Κάτω Τούμπα και Χαριλάου. Στο παραλιακό μέτωπο σε αυτό το ύψος βρίσκονται οι κήπος του ήχου καθώς και ο Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Θεσσαλονίκης. Ο κόμβος αυτός χαρακτηρίζεται συχνά από έντονη κίνηση.
 
28ης Οκτωβρίου Διασταυρώνεται με την Οδό 28ης Οκτωβρίου στο ύψος του Φαλήρου. Βόρεια η συνοικία του Φλέμινγκ.
 
Φάληρο-Αγία Τριάδα Η Βασιλίσσης Όλγας καταλήγει στη συμβολή με την οδό Αγίας Τριάδος, στην ευρύτερη περιοχή του Φαλήρου. Η λεωφόρος συνεχίζει ως λεωφόρος Βασιλέως Γεωργίου Α', στην αφετηρία της οποίας συναντάται το άγαλμά του. Μέσω της Βασιλέως Γεωργίου, φθάνει στο Δημαρχείο. Μεταπίπτοντας στη Λεωφόρο Μανόλη Ανδρόνικου καταλήγει στη πλατεία ΧΑΝΘ.
 
Στάσεις λεωφορείου και γραμμές που διέρχονται[19]:
Βυζάντιο: 02K,03K, 01Ν
Περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης: 02Κ, 07, 04Α
25ης Μαρτίου: 01Χ, 01Ν, 03Κ, 05, 06,45Υ
Γεωργίου: 03Κ, 05, 06, 01Ν
Ανάληψη: 03Κ,05,06, 01Ν
Μπότσαρη:03Κ,05,06, 01Ν
Λαογραφικό Μουσείο: 03Κ,05,06,33,39,01Χ, 01Ν
Σχολή Τυφλών: 03Κ,05,06,33,39,01Χ, 01Ν
Φάληρο: 03Κ,05,06,33,39,01Χ, 01Ν

Αρχιτεκτονική

Επεξεργασία

Για λόγους χωροταξικούς αλλά και ιστορικούς, η Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας εξετάζεται ενιαία με τη Λεωφόρο Βασιλέως Γεωργίου, με την οποία συναποτελούν την παλαιά Λεωφόρο Εξοχών. Επί του συγκεκριμένου οδικού άξονα, που έως τις αρχές του 20ού αι. ονομαζόταν Λεωφόρος Δημοκρατίας παραμένουν ως σήμερα 23 αρχοντικά, τα περισσότερα σε χρήση και κάποια εγκαταλελειμμένα.

 
Το Καφέ «Μοδιάνο» (1904), Βασ. Όλγας 212, Θεσσαλονίκη

1. Διατηρητέο Βασ. Όλγας 212 (εγκαινιάστηκε ως Καφέ "Μοδιάνο”, πέρασε στην κατοχή του Κωνσταντίνου Νικολάου, χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία του Άγγλου πρεσβευτή και στέγασε το Νηπιαγωγείο “Ρήγας Φερραίος/Τα σπουργιτάκια”. Σήμερα έδρα εταιρείας υφασμάτων επίπλωσης και διακόσμησης), Έτος κατασκευής 1904, Λεωφ. Βασ. Όλγας 212

2. Βίλα Αλλατίνι (Λεωφ. Βασ. Όλγας 198, σήμερα κτίριο της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας)

3. Οικία Λιχόβνικ (Λεωφ. Βασ. Όλγας 237 και Δελφών 201, ανήκει στους απογόνους του Αυστριακής υπηκοότητας με πολωνική καταγωγή μηχανικού Ζαν Λιχόβνικ, εγκαταλειμμένη)

 
Ιταλικό Προξενείο Θεσσαλονίκης

4. Κάζα Μπιάνκα (Οικία Φερναντέζ, Λεωφ. Βασ. Όλγας 180 και Θεμιστοκλή Σοφούλη, σήμερα εκθεσιακός χώρος της Δημοτικής Πινακοθήκης)

5. Βίλα Νεχαμά (Λεωφ. Βασ. Όλγας 203, κτίστηκε από τον Εβραίο τραπεζίτη Αλμπέρτο Νεχαμά, αγοράστηκε από τους Σταύρο και Φρίντα Αρφαρά και τον ιατρό παθολόγο και καρδιολόγο Κ.Χ. Ροδοκανάκη, σήμερα μπαζάρ βιβλίων και ιδιωτικό φροντιστήριο)

6. Βίλα Μορντώχ (Λεωφ. Βασ. Όλγας 162, Οικία Σεϊφουλάχ Πασά, πρώην ΙΚΑ Μαρτίου, σήμερα στεγάζει το Ε΄ Δημοτικό Διαμέρισμα της πόλης)

7. Βίλα Χιρς (Λεωφ. Βασ. Όλγας 144 και Γραβιάς, επί Κατοχής στεγάστηκε εκεί η Γκεστάπο αλλά και η αδίστακτη Sipo-SD (κρατική υπηρεσία ασφαλείας), αργότερα το Α΄ Αστυνομικό Τμήμα, σήμερα εγκαταλειμμένη)

 
Βίλα Μεχμέτ Καπαντζή

8. Έπαυλη Μαρόκκου (Λεωφ. Βασ. Όλγας 133, κατασκευάστηκε από τον Σαμουήλ Μπουρλά και ανήκε στον αυστριακό υπήκοο Iωάννη Μαρόκκο, πρώην Σχολείο - Οικοτροφείο Εθνικού Ιδρύματος Προστασίας Κωφαλάλων, σήμερα γραφεία δημόσιας υπηρεσίας)

 
Οικία Περικλή Χατζηλαζάρου-Σιάγα (Ξενοφών Παιονίδης, 1899), Βασ. Όλγας 131 & Π. Συνδίκα 7, Θεσσαλονίκη

9. Βίλα Χατζηλαζάρου (Λεωφ. Βασ. Όλγας 131 και Πέτρου Συνδίκα, οικία Σιάγα, εξακολουθεί να κατοικείται. Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα θεωρείτο ως το βασιλικό ανάκτορο, όπου εναποτέθηκε η σορός του βασιλιά Γεώργιου μετά τη δολοφονία του το 1913)

 
«Chateau Mon Bonheur», Αρχιτέκτων Frederic Charnot (1890), Βασ. Όλγας 110, Θεσσαλονίκη

10. Σατό Μον Μπονέρ ("Ο Πύργος της Ευτυχίας μου", «Chateau Mon Bonheur» ονομάστηκε έτσι λόγω μεγάλου έρωτα του ιδιοκτήτη Δημήτρη Τσακιρντέκη για την σύζυγό του Ευτυχία, σήμερα ακατοίκητος), Έτος Κατασκευής 1890, Αρχιτέκτων: Frederic Charnot, Βασιλίσσης Όλγας 110, Θεσσαλονίκη[20]

11. Βίλα Μεχμέτ Καπαντζή (Λεωφ. Βασ. Όλγας 108, πρώην Ε΄ και Η΄ Γυμνάσιο Αρρένων, σημερινό Μορφωτικό Κέντρο Πολιτιστικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος)

 
Βίλα Αχμέτ Καπαντζή, Αρχιτέκτων Πιέτρο Αρριγκόνι, Βασ. Όλγας 105

12. Βίλα Αχμέτ Καπαντζή (Λεωφ. Βασ. Όλγας 105, πρώην ΝΑΤΟ, σημερινή έδρα Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης)

13. Έπαυλη Γιάκο Μοδιάνο (Λεωφ. Βασ. Όλγας 84, παλαιό Κυβερνείο, σήμερα Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης)

 
Οικία Ναφήζ Ραγκίμπ (1911), Βασ. Όλγας 71

14. Οικία Ναφήζ Ραγκίμπ ( πρώην κτήριο Εκπαιδευτηρίων Κοραή, σήμερα παιδικός σταθμός-νηπιαγωγείο), Έτος κατασκευής 1911, Βασ. Όλγας 71 & 28ης Οκτωβρίου 15[21]

 
Βίλα Οσμάν Αλή Μπέη (Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών ΑΠΘ) (1898), Λεωφ. Βασ. Όλγας 36

15. Βίλα Οσμάν Αλή Μπέη (πρώην Ορφανοτροφείο «Μέλισσα», σήμερα είναι έδρα του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών ΑΠΘ), Έτος κατασκευής 1898, Λεωφ. Βασ. Όλγας 36

 
Έπαυλη Χαφήζ Μπέη (σήμερα Σχολή Τυφλών) (1907), Βασ. Όλγας 32

16. Έπαυλη Χαφήζ Μπέη (πρώην οικία του αυτοεξόριστου Πρωθυπουργού της Αλβανίας Χασάν Πρίστινα, στέγασε την εμπορική σχολή Κωνσταντινίδη και το Βρεφοκομείο Άγιος Στυλιανός, σήμερα ΚΕΑΤ, γνωστό παλαιότερα ως Σχολή Τυφλών), Έτος κατασκευής 1907, Αρχιτέκτων: Ξενοφών Παιονίδης, Λεωφ. Βασ. Όλγας 32, Θεσσαλονίκη

 
Βίλα Λεβή Μοδιάνο (Αλεξ. Μιχαηλίδη,1890), Βασ. Όλγας 24, Θεσσαλονίκη

17. Βίλα Τζεμποργά-Σαλέμ (οικία Έβελμαν, ελβετικής υπηκοότητας, οικία του Εβραίου δικηγόρου Εμμανουέλ Ραφαήλ Σαλέμ, πρώην Ιταλικό Προξενείο, σήμερα ακατοίκητη), Έτος κατασκευής 1907, Αρχιτέκτων: Ξενοφών Παιονίδης, Λεωφ. Βασ. Όλγας 20, Θεσσαλονίκη[21]

18. Βίλα Λεβή Μοδιάνο (Έτος κατασκευής 1890, αρχικά ιδιοκτησίας Λεβή Μοδιάνο και μετέπειτα οικία του βιομήχανου Αλέξανδρου Μιχαηλίδη, Λεωφ. Βασ. Όλγας 18)

19. Βίλα Γιοσέφ Μοδιάνο (ανήκε στον ιταλοεβραϊκό εμπορικό οίκο Μοδιάνο, αποτέλεσε Παράρτημα του Α΄ Γυμνασίου Αρρένων), Έτος Κατασκευής 1899, Λεωφ. Βασ. Όλγας 5, Θεσσαλονίκη

Η οικία αρχικά κατασκευάστηκε από τον Ιωσήφ Μοδιάνο. Οι Μοδιάνο ήταν εβραίοι ιταλικής καταγωγής που διακινούσαν μαζί με την οικογένεια Αλλατίνι όλο σχεδόν το εμπόριο των δημητριακών, κουκουλιών, δερμάτων κ.ά. Μετά το θάνατο του Μοδιάνο, ένα ποσοστό του ακινήτου πωλείται στον Ιακ. Μόλχο. Μεταπολεμικά, η οικία περιέρχεται στο ελληνικό Δημόσιο και από το 1960 λειτουργεί ως Παράρτημα του Α΄ Γυμνασίου Αρρένων, μέχρι το σεισμό του 1978. Σήμερα, το κτίριο έχει αναστηλωθεί και εξυπηρετεί τις ανάγκες του Α’ Γυμνασίου, ως βοηθητικό κτίριο.[21][22][23]

20. Βίλα Θεόδωρου Χατζημήσεφ (Λεωφ. Βασ. Όλγας 3, ιδιοκτήτης της ήταν ο επίτιμος διερμηνέας του ρωσικού προξενείου, πρώην Α΄ Γυμνάσιο Αρρένων του οποίου οι Εβραίοι μαθητές αποβλήθηκαν το 1943 και στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κομβικό σημείο στην ιστορία του Άρη Θεσσαλονίκης, σήμερα Α΄ Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης. Έξω από το κτίριο δολοφονήθηκε ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ το 1913)

21. Οικία Ναβάρο (Λεωφ. Βασ. Γεωργίου 29, κτίστηκε από τον Διονύσιο Σπανό, αργότερα περιήλθε στην κυριότητα των Μωυσή Σαλώμ και Ζοζέφ Ναβάρο, κατά καιρούς στέγασε υπηρεσίες της ΣΤ' Εφορίας)

22. Βίλα Ιβάν Χατζημήσεφ (Λεωφ. Βασ. Γεωργίου 27, ιδιοκτησίας του βουλγαρικής καταγωγής κτηματία Ιβάν Χατζημήσεφ, αδελφού του Θεόδωρου και πατέρα των Πέτρου και Νικόλαου Χατζημήσεφ, στέγαζε το 12ο Δημοτικό Σχολείο, σήμερα κατειλημμένος χώρος αντιεξουσιαστών - ΕΚΧ Σχολείο)

23. Βίλα Αδελφών Χατζημήσεφ (Λεωφ. Βασ. Γεωργίου 25, ανεγέρθηκε από τους αδελφούς Πέτρο και Νικόλαο Χατζημήσεφ, πρώην οικία Νέλσον Γουίλιαμ Άμποτ, οικία του εκάστοτε Γενικού Διοικητή Μακεδονίας, πρώην Σχολή Κωφαλάλων, σήμερα καφετέρια - εστιατόριο)

 
Οικία Ιωσήφ Μοδιάνο (Παράρτημα του Α΄ Γυμνασίου) (1899), Βασιλίσσης Όλγας 5, Θεσσαλονίκη
  • Κολώνας Β. 2014, Εικονογραφία της Συνοικίας των Εξοχών (1885-1912).UNIVERSITY STUDIO PRESS

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Μια φορά κι έναν καιρό στη συνοικία των Εξοχών
  2. Περίπατος εκτός των τειχών
  3. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 323 π.Χ.-2012, Κωνσταντίνος Κορδάλης, ISBN13 9789604673582, Θεσσαλονίκη 2012
  4. Ουζεΐρ - μπέη: Ένα νεκροταφείο ψυχών στη Θεσσαλονίκη, koutipandoras.gr, 28/11/2018, Τέτη Σώλου[νεκρός σύνδεσμος]
  5. «Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, jmth.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2021. 
  6. 29.10.2019, Από το ξήλωμα του τραμ μέχρι τα αρχαία του μετρό Θεσσαλονίκης, Γιάννης Α. Μυλόπουλος, efsyn.gr
  7. «Ο Κ.Καραμανλής αφαιρεί τις τροχιοδρομικές γραμμές του τραμ Θεσσαλονίκης το 1954, thessaloniki.photos». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2020. 
  8. http://www.voria.gr/article/topothetithike-to-agalma-tis-vasilissas-olgas-tis-rosias-sti-thessaloniki
  9. http://www.newsbeast.gr/greece/arthro/2362799/topothetithike-to-agalma-tis-vasilissas-olgas-sti-thessaloniki
  10. http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26510&subid=2&pubid=114119911
  11. http://www.typosthes.gr/gr/topika/article/107748/thessaloniki-topothetithike-to-agalma-tis-vasilissas-olgas/
  12. http://www.salonicanews.com/2016/09/blog-post_97.html
  13. Αυτό που... έλειπε από τη Θεσσαλονίκη: Τοποθετήθηκε το άγαλμα της βασίλισσας Όλγας Κωνσταντίνοβνα, alfavita.gr
  14. Εν μέσω αντιδράσεων η τοποθέτηση του αγάλματος της β. Ολγας, voria.gr
  15. 03.09.2016, Εφημερίδα των Συντακτών, «Γκάζωσε» ο Μπουτάρης για το άγαλμα της βασίλισσας Ολγας
  16. "Θεσσαλονίκη Μαζί": Να μετονομαστεί η Βασ. Όλγας σε οδό Μανώλη Γλέζου, thestival.gr,
  17. «Αίτημα για μετονομασία της λεωφόρου Βασ. Όλγας σε Μ. Γλέζου από την Δημοτική Παράταξη «ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΜΑΖΙ», 3/4/2020, speedynews.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2020. 
  18. ΠΑΡΑΤΑΞΗ ΝΟΤΟΠΟΥΛΟΥ: ΝΑ ΜΕΤΟΝΟΜΑΣΤΕΙ Η Β. ΟΛΓΑΣ ΣΕ ΟΔΟ ΜΑΝΩΛΗ ΓΛΕΖΟΥ, 03/04/2020, voria.gr
  19. Πληροφορίες για τα δρομολόγια του ΟΑΣΘ
  20. «CHATEAU MON BONHEUR (Πύργος "Η ευτυχία μου")». thessarchitecture (στα Αγγλικά). 30 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2021. 
  21. 21,0 21,1 21,2 Κολώνας Βασίλης (2014). Εικονογραφία της Συνοικίας των Εξοχών (1885-1912). University Studio Press. 
  22. Τζήμου, Κύα (15 Ιανουαρίου 2016). «Το πριν και το μετά της οικίας Γιοσέφ Μοδιάνο». Parallaxi Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  23. Τζήμου, Κύα (6 Ιανουαρίου 2015). «Μια επανένωση που άργησε 36 χρόνια!». Parallaxi Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020.