Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός Θεσσαλονίκης
Ο Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός (Ν.Σ.Σ.) Θεσσαλονίκης ή Σταθμός, αποτελεί τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Θεσσαλονίκης για όλες τις επιβατικές και εμπορικές αμαξοστοιχίες. Ο σταθμός εξυπηρετείται από αμαξοστοιχίες προς την Αθήνα, την Κεντρική και Νότια Ελλάδα μέσω της γραμμής Πειραιά - Αθήνα, καθώς και από πλήθος περιφερειακών και προαστιακών δρομολογίων προς την Έδεσσα, την Λάρισα, τις Σέρρες και ενδιάμεσους σταθμούς. Ο Ν.Σ.Σ.Θ βρίσκεται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και εξυπηρετείται από ανταποκρίσεις με υπεραστικά και αστικά δρομολόγια (ΟΑΣΘ 
), καθώς και από το Μετρό Θεσσαλονίκης με τον Σταθμό Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός (
). Οι υποδομές του εγκαινιάστηκαν τον Σεπτέμβριο του 1961, αλλά ήδη εξυπηρετούσε το κοινό από τα τέλη της δεκαετίας του 1940, καθώς αντικατέστησε τον υφιστάμενο Σιδηροδρομικό Σταθμό Θεσσαλονίκης.
  Thessaloniki New Railway Station | |
|---|---|
 | |
| Πληροφορίες σταθμού | |
| Διεύθυνση | Θεσσαλονίκη, Ελλάδα |
| Συντεταγμένες | 40°38′40″N 22°55′45″E |
| Γραμμές | Θεσσαλονίκη - Πειραιάς Θεσσαλονίκη - Φλώρινα Θεσσαλονίκη - Αλεξανδρούπολη Θεσσαλονίκη - Ειδομένη    |
| Train operators | Hellenic Train |
| Ανταποκρίσεις | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός - Νέα Ελβετία Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός - Μίκρα ΟΑΣΘ |
| Τύπος δόμησης | Στο έδαφος |
| Επίπεδα | 3 |
| Αποβάθρες | 7 |
| Τροχιές | 2 |
| Πύλες εισόδου/εξόδου | Ναι |
| Πρόσβαση σε ΑΜΕΑ | Ναι |
| Άλλες πληροφορίες | |
| Εγκαίνια | 1951 |
| Ηλεκτροδότηση | Ναι |
| Ιδιοκτήτης | ΓΑΙΑΟΣΕ |
| Διαχειριστής | ΟΣΕ |
| Κατάσταση | Σε λειτουργία |
| Ιστότοπος | www.ose.gr |
| Υπηρεσίες | |
Ο Ν.Σ.Σ.Θ αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους σιδηροδρομικούς σταθμούς στα Βαλκάνια, καθώς η συνολική του έκταση καταλαμβάνει 80 στρέμματα, ενώ το κεντρικό κτήριο καλύπτει επιφάνεια 55.000 τετραγωνικών μέτρων.[1] Διαθέτει μία μεγάλη κεντρική αίθουσα όπου βρίσκονται τα εκδοτήρια, και όλες οι σχετικές με την εξυπηρέτηση επιβατών υποδομές, όπως χώρος αποσκευών, καφέ, εστιατόρια, ταχυδρομείο και εμπορικά καταστήματα, ενώ ο επάνω όροφος στεγάζει τις υπηρεσίες του ΟΣΕ. Επίσης, εντός του Σταθμού βρίσκεται το παρεκκλήσιο του Αγίου Φιλίππου του διακόνου, προστάτη των σιδηροδρομικών και των ταξιδιωτών με σιδηρόδρομο.
Για την απρόσκοπτη μετακίνηση των επιβατών ο σταθμός διαθέτει 4 κρηπιδώματα, η πρόσβαση στα οποία γίνεται με υπόγειο διάδρομο, κυλιόμενες σκάλες και ανελκυστήρες. Η κυκλοφορία των αμαξοστοιχιών εξασφαλίζεται από 8 γραμμές - αποβάθρες, οι μεγαλύτερες των οποίων (3η και 4η) έχουν ωφέλιμο μήκος 440 μέτρα.[1] Το σύνολο των σιδηροδρομικών γραμμών του σταθμού είναι ηλεκτροκινούμενο.
Ιστορικό
ΕπεξεργασίαΠρόδρομες Εργασίες
ΕπεξεργασίαΗ ιστορία του Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού Θεσσαλονίκης ξεκινάει με την διακήρυξη του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού το 1935 και την έναρξη των εργασιών ανέγερσης το 1937.[2] Την εποχή εκείνη δαπανήθηκαν 13.805.543 δραχμές για τις απαλλοτριώσεις της απαιτούμενης έκτασης που καλύπτει έως και σήμερα η υποδομή, και επιλέχθηκε μια πιο μοντέρνα εκδοχή ενός σιδηροδρομικού σταθμού καθώς είχε κριθεί από το τότε υπουργείο Συγκοινωνίας πως ο κλασικός αρχιτεκτονικός ρυθμός θα ήταν αρκετά ακριβότερος και η κατασκευή του κτηρίου περισσότερο χρονοβόρα.[3]
Β' Παγκόσμιος Πόλεμος
ΕπεξεργασίαΤα επόμενα χρόνια ενώ είχαν ξεκινήσει οι εργασίες υπό την ομάδα του μηχανικού Α. Καρρά έπειτα από προσφυγές το έργο πέρασε στα χέρια γερμανικής εταιρίας που είχε εκ των προτέρων κερδίσει την πρώτη θέση στον διαγωνισμό. Αμέσως μετά ξεκίνησε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και η κατοχή όπου και καθυστέρησαν για αρκετά χρόνια τα έργα αποπεράτωσης, ενώ κατά την διάρκεια των συγκρούσεων ο περιβάλλον χώρος χρησιμοποιήθηκε από τους κατακτητές ως αποθήκη ξυλείας και βαρελιών καυσίμων καθιστώντας τον χώρο άμεσα εκτεθειμένο σε βομβαρδισμούς.[4]
Μεταπολεμικά Χρόνια
ΕπεξεργασίαΈπειτα από τα δύσκολα χρόνια του Εμφυλίου Πολέμου και εφόσον εγκαταστάθηκε πολιτική σταθερότητα, το 1948 ο νέος υπουργός Μεταφορών της Κυβέρνησης Θεμιστοκλή Σοφούλη, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, έχοντας αντίληψη της σημασίας του έργου σε μικρό χρονικό διάστημα υπέγραψε αρκετές συμβάσεις για την ανασυγκρότηση των σιδηροδρόμων με χρηματοδότηση από το σχέδιο Μάρσαλ.[5]
Εγκαίνια και μετέπειτα εποχή
ΕπεξεργασίαΣτις 22 Ιανουαρίου του 1951 πραγματοποιήθηκαν άτυπα εγκαίνια με την παρουσία του πρωθυπουργού και του βασιλικού ζεύγους όπου και τέθηκε ο σταθμός σε χρήση του κοινού, ενώ επεκτάθηκαν νέες λεωφορειακές γραμμές με αφετηρία τον χώρο έμπροσθεν του σταθμού προς όλες τις περιοχές της πόλης.[3]
Τον Φεβρουάριο του 1962[6] πραγματοποιήθηκαν επίσημα εγκαίνια από τον υπουργό Δημοσίων Έργων Δημήτριο Βρανόπουλο σε συνδυασμό με τον εκσυγχρονισμό της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης - Φλώρινας με την αντίστοιχη σιδηροδρομική διακλάδωση Αμυνταίου - Πτολεμαΐδας - Κοζάνης για τη μεταφορά του λιγνίτη.[5]
Ανταπόκριση με Μετρό Θεσσαλονίκης
ΕπεξεργασίαΤον Απρίλιο του 2006 ξεκίνησαν οι εργασίες κατασκευής του Μετρό Θεσσαλονίκης με σταθμό αφετηρίας τον Σταθμό Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός. Η στάση του κατασκευάστηκε έμπροσθεν του κτηρίου του Σταθμού με εισόδους από όλες τις πλευρές της οδού Μοναστηρίου. Το 2024 ολοκληρώθηκαν οι κατασκευές και δόθηκε ο χώρος στο κοινό.[5][7][8]
Yπηρεσίες
ΕπεξεργασίαΣιδηροδρομικές Υπηρεσίες
ΕπεξεργασίαΠεριφερειακά και Υπεραστικά (IC) Δρομολόγια
ΕπεξεργασίαΣε ό,τι αφορά τις υποδομές του σταθμού, κύριος διαχειριστής αποτελεί ο ΟΣΕ, ο οποίος ρυθμίζει την κυκλοφορία επί του δικτύου και κατ' επέκταση τα δρομολόγια υπεραστικών συνδέσεων προς όλες τις περιοχές της χώρας. Σήμερα, αρκετά δρομολόγια πραγματοποιούνται με λεωφορεία σε ορισμένα τμήματα, ενώ το σύνολο των τοπικών και διεθνών δρομολογίων έχουν καταργηθεί. Τα διαθέσιμα δρομολόγια που εξυπηρετούν τον Ν.Σ.Σ.Θ αποτελούν τα παρακάτω:
Προαστιακά Δρομολόγια
ΕπεξεργασίαΟ Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός Θεσσαλονίκης αποτελεί και αφετηρία του Προαστιακού Σιδηρόδρομου Θεσσαλονίκης, του οποίου το δίκτυο αποτελείται από τρεις παρακάτω γραμμές:
Ανταποκρίσεις
ΕπεξεργασίαΜητροπολιτικός Σιδηρόδρομος
ΕπεξεργασίαΗ πρόσβαση στον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό είναι εφικτή με το Μετρό Θεσσαλονίκης, μέσω του σταθμού μετρό Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός των γραμμών 1 και 2.
Αστικές και Υπεραστικές Συγκοινωνίες
ΕπεξεργασίαΟ Ν.Σ.Σ.Θ φιλοξενεί στον εξωτερικό του χώρο τερματικό σταθμό του μετρό ανταπόκρισης με αστικά λεωφορεία, εκ των οποίων ο δεύτερος αποτελεί αφετηρία/τέρμα για 19 λεωφορειακές γραμμές του ΟΑΣΘ ( ). Παράλληλα στους χώρους του Ν.Σ.Σ.Θ υφίστανται παραρτήματα ΚΤΕΛ με προορισμό την Αθήνα, τον Πειραιά και τις Σέρρες. Οι αστικές γραμμές αποτελούν τις:
| # | Παρακλάδια | Αφετηρία Γραμμής | Τερματισμός Γραμμής | Παρατηρήσεις |
|---|---|---|---|---|
| 03Κ | Δεν υπάρχει | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | Α.Σ. Ικέα | Δεν υπάρχει |
| 09 | 09Α, 09Β, 09Ε | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | Κεντρική Αγορά | 09Α: Εντός αγοράς, 09Β: Έως ΚΤΕΟ, 09Ε: ΚΤΕΟ εντός αγοράς
Κυκλική διαδρομή |
| 10 | Δεν υπάρχει | Χαριλάου | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | Δεν υπάρχει |
| 14 | 14Α | Άνω Τούμπα | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | 14Α: μέσω Γένεσις |
| 19 | 19Α | Κορδελιό | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | 19Α: Έως τερματικού σταθμού |
| 23 | Δεν υπάρχει | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | Συκιές | Κυκλική διαδρομή |
| 35 | Μετέωρα | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | Δεν υπάρχει | |
| 37 | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | Κρυονέρι | ||
| 51 | 51Β | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | Σίνδος | 51Β: Μέσω Γ' Φάσης ΒΙ.ΠΕ.Θ. |
| 52 | 52Α | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | ΔΙ.ΠΑ.Ε. Σίνδου | 52Α: Έως ΔΙ.ΠΑ.Ε. |
| 54 | 54Α | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | Ιωνία | 54Α: Μέσω Αγίου Αθανασίου |
| 55Υ | 55Χ | Σταυρούπολη | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός - Κ.Τ.Ε.Λ. | 55Χ: Μέσω Ιωνίας |
| 56 | 56Α | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | Ωραιόκαστρο | 56Α: Μέσω σχολείου (γυμνάσιο) |
| 57 | Δεν υπάρχει | Διασταύρωση Χορτιάτη | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | Δεν υπάρχει |
| 64 | 64Α, 64Β, 64Ε, 64Κ | Φίλυρο | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | 64Α: Μέσω Παιδικού Χωριού, 64Β: Μέσω Χριστιανικής Ελπίδας, 64Ε: Μέσω λυκείου, 64Κ: Μέσω Παιδικού Χωριού και λυκείου |
| 70 | 70Α | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | Επανομή | 70Α: Μέσω παραλίας
Express θερινές διαδρομές |
| 71 | 71Α | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | Νέα Μηχανιώνα | 71Α: Μέσω Αγίας Τριάδας
Express θερινές διαδρομές |
| 84 | 84Α, 84Β | Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός | Δρυμός | 84Α: Μέσω Λητής (μετάβαση), 84Β: Μέσω Λητής (επιστροφή) |
Εκτεταμένο Σιδηροδρομικό Συγκρότημα Ν.Σ.Σ.Θ
ΕπεξεργασίαΜηχανοστάσιο της Hellenic Train
ΕπεξεργασίαΟ Ν.Σ.Σ.Θ διατηρεί εκ θεμελιώσεως μεγάλο και πολυεπίπεδο μηχανοστάσιο για την συντήρηση τόσο των αυτοκινηταμαξών, όσο και των ελκτικών μηχανών και βαγονιών. Το μηχανοστάσιο στο οποίο αποθηκεύονται αμαξοστοιχίες που εκτελούν καθημερινά δρομολόγια και του οποίου οι εγκαταστάσεις μπορούν να συντηρήσουν και τα ETR470.[9]
Σταθμός Διαλογής Εμπορευμάτων
ΕπεξεργασίαΓεωγραφικές συντεταγμένες: 40°39′58″N 22°53′22″E / 40.6662°N 22.8895°E
Ο Σταθμός Διαλογής βρίσκεται στο Δήμο Κορδελιού-Ευόσμου Θεσσαλονίκης. Από τον Σταθμό Διαλογής γίνεται η διακλάδωση των γραμμών προς τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό και της μονής γραμμής προς τον Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό. Υπάρχει συνδετήρια γραμμή μεταξύ ΝΕ.ΣΙ.Σ. και ΠΑ.ΣΙ.Σ. στην περιοχή της Μενεμένης.
Γεωγραφικές συντεταγμένες: 40°39′58″N 22°53′31″E / 40.6662°N 22.8920°E
Η παλιά Στρατιωτική Στάση επί της σημερινής οδού Νέα Μοναστηρίου 7Β στο Κορδελιό, πριν από μερικά χρόνια αποκαταστάθηκε και λειτουργεί πλέον ως το Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Το κτίριο κατασκευάστηκε την περίοδο 1891-1894 και ακολουθεί πανομοιότυπη αρχιτεκτονική με αυτή των σταθμών της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης - Φλώρινας και Θεσσαλονίκης - Αλεξανδρούπολης. έτερος σταθμός Στρατιωτικής Στάσης, που βρίσκεται στην Αλεξανδρούπολη[10].
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 ΣΦΣ Σιδηροδροτοχιά - Τεύχος 41. Δεκέμβριος 2012. https://issuu.com/sfsofathens/docs/sidirotroxia41-42.
- ↑ «Ο σιδηροδρομικός σταθμός Θεσσαλονίκης | ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ». photodentro.edu.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 «Ο Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός Θεσσαλονίκης και η ιστορία του». NewsNowgr.com. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ News, Aristeia (6 Ιουνίου 2023). «1937: Ανεγείρεται ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Θεσσαλονίκης». ΑΡΙΣΤΕΙΑ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Δεκεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 «Ιστορίες: Ο Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός Θεσσαλονίκης». www.makthes.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ Ξηροκρήνη – μια ιστορική γειτονιά του Δήμου Θεσσαλονίκης
- ↑ Αττικό Μετρό Α.Ε. - Ιστορικό Μετρό Θεσσαλονίκης
- ↑ «Μετρό Θεσσαλονίκης: Δείτε για πρώτη φορά τον σταθμό Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός (Εικόνες & Βίντεο)». www.parapolitika.gr. 18 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ «ΤΡΑΙΝΟΣΕ: Έφτασε το «Λευκό Βέλος» στη Θεσσαλονίκη». ProtoThema. 18 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ Μυρτσίδης, Διαμαντής (2021). Η Ιστορία του Σιδηροδρόμου στον Έβρο. Νέα Βύσσα: Διαμαντής Μυρτσίδης. σελ. 48-54. ISBN 978-618-00-3174-4.
Πηγές
Επεξεργασία- Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - Φύλλο 2/9/1961.