Ο Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδας AE είναι όμιλος εταιρειών παροχής υπηρεσιών, διαχείρισης και εκμετάλλευσης της ελληνικής σιδηροδρομικής υποδομής, και εκτέλεσης των αναπτυξιακών έργων υποδομής.
Ο σημερινός Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος (Ο.Σ.Ε.) που διαδέχτηκε τους Σιδηροδρόμους Ελληνικού Κράτους (Σ.Ε.Κ.) συνιστά την ένωση όλων των παλαιοτέρων δικτύων που αναφέρονται παρακάτω με την χρονολογική σειρά με την οποία άρχισαν την λειτουργία τους:
Μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 - 1913) και την Απελευθέρωση της Μακεδονίας και της Θράκης γίνονται έργα επεκτάσεως της γραμμής από το Παπαπούλι μέχρι το Πλατύ (Μάρτιος 1918) και συνδέεται με τους Σιδηροδρόμους Μακεδονίας και Θράκης που κατασκευάσθηκαν και λειτούργησαν μεταξύ 1883 και 1892.
Ο ΟΣΕ ΑΕ είναι ο όμιλος των παρακάτω εταιριών:Επεξεργασία
ΕΔΙΣΥ Α.Ε. (Εθνικός Διαχειριστής Σιδηροδρομικής Υποδομής Α.Ε.): ασχολείται με τη διαχείριση και εκμετάλλευση της σιδηροδρομικής υποδομής της Ελλάδας. Επίσης, είναι υπεύθυνη για την συντήρησή της, ενώ εισπράττει τα τέλη εκμετάλλευσης από τις σιδηροδρομικές εταιρείες που τη χρησιμοποιούν.
ΤΡΑΙΝΟΣΕ ΑΕ: Από το 2005 που ιδρύθηκε μέχρι το 2008 ήταν θυγατρική του ΟΣΕ. Το 2008 έγινε ανεξάρτητη, και το 2017 μέλος του ιταλικού ομίλου FS Italiane Group.
ΕΡΓΑ-ΟΣΕ Α.Ε.: ασχολείται με την εκπόνηση μελετών για έργα του Ο.Σ.Ε. καθώς και με την προμήθεια των απαραίτητων υλικών για τη δημιουργία των έργων αυτών.
ΓΑΙΑ-ΟΣΕ ΑΕ: δραστηριοποιείται στον τομέα του κτηματολογίου της εταιρείας (real estate), διαχειριζόμενη την ακίνητη περιουσία του Οργανισμού. Της ανήκει και ένα μέρος του Τροχαίο Υλικού (των τρένων).
Τα τρένα θα αναπτύσσουν ταχύτητα μέχρι 200 ή και 250 χλμ/ώρα σε ορισμένα σημεία, ενώ για την κίνησή τους θα χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια. Το δίκτυο σήμερα είναι ολοκληρωμένο σε μεγάλο βαθμό, με εξαίρεση τα τμήματα Πολύκαστρο - Ειδομένη και Ροδοδάφνη - Πάτρα.
Βάσει του νόμου 4277/2014 για το νέο ΡΣΑ ορίζονται πολλές από τις βελτιώσεις στο δίκτυο. Στις 25 Μαρτίου 2021, με τα εγκαίνια του νέου τρένου της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, γνωστό και ως Ασημένιο Βέλος [Freccia Argento E.T.R. 470] η απόσταση Αθήνας-Θεσσαλονίκης θα βελτιωθεί στις 3.20' με την ολοκλήρωση της παραλλαγής Τιθορέας-Δομοκού, ενώ αν γίνουν και άλλα απαραίτητα έργα στη γραμμή αυτή, ο χρόνος θα είναι γύρω στις 2.50' .
Επίσης, στα μέσα του 2021 θα είναι έτοιμη η ηλεκτροδοτούμενη γραμμή Λάρισα-Βόλος, και με τον ερχομό των υπερσύγχρονων υβριδικών τρένων το 2022, θα μπορεί κάποιος να πάει από τον Βόλο στη Θεσσαλονίκη ή την Αθήνα χωρίς να αλλάξει δύο τρένα.
Έχουν εκπονηθεί μελέτες για τα τμήματα Θριάσιο - Σφίγγα (συντόμευση κατά 30 χλμ της απόστασης Αθηνών - Θεσσαλονίκης)[2], Παράκαμψη Αχαρνών, Αναβάθμιση από Αθήνα έως Οινόη και Αιγίνιο - Σίνδος (παράκαμψη Πλατέως), τα οποία θα συντομεύσουν περαιτέρω την απόσταση Αθήνας - Θεσσαλονίκης.
Ανθείας, Ιτιές, Εύα, Τσαούση, Βραχναίικα, Τσουκαλέικα, Καμίνια, Αλισσός, Κάτω Αχαγιά
Ολοκληρώθηκε
Υπό κατασκευή/αναβάθμιση (αναμενόμενη ολοκλήρωση)
Σιδηροδρομικό δίκτυο (Υφιστάμενο και μελλοντικό)Επεξεργασία
Το σημερινό δίκτυο ανέρχεται σε 2.552 χλμ. (γραμμές σε εκμετάλλευση), εκ των οποίων το 70% αφορά γραμμή κανονικού εύρους (1435 χιλιοστά).
Η ανώτατη ταχύτητα είναι σήμερα 160 χλμ/ώρα, η οποία εφαρμόζεται στο 18% του σιδηροδρομικού δικτύου. Στο 23% εφαρμόζεται ταχύτητα από 120 έως 159 χλμ/ώρα, στο 40% από 80 έως 119 χλμ/ώρα και στο 19% έως 79 χλμ/ώρα.
Το τρενάκι του Πηλίου λειτουργεί μονάχα ως τουριστικό μέσο.[3] Οι γραμμές έχουν εύρος 600 χιλιοστά. Έως το 2008 λειτουργούσε το τμήμα Άναυρος - Αγριά. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Συλλόγου Φίλων Σιδηροδρόμου, ο ΣΦΣ το 1987 επαναλειτουργεί με εκδρομικό δρομολόγιο, ολόκληρη τη διαδρομή από τον Βόλο έως τις Μηλιές. Toν Φεβρουάριο του 2016 ενεκρίθη η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την εξ ολοκλήρου επαναλειτουργία του τμήματος Βόλος - Μηλιές.[4]
Υφιστάμενο δίκτυο
Καταργημένο δίκτυο
Σταθμός
Στάση
Μουτζούρης Πηλίου
Άνω Λεχώνια
Άνω Γατζέα
Μηλιές
Από το 2019 λειτουργεί μόνο το τμήμα Άνω Λεχώνια - Μηλιές.[5] (Με μία μόνον στάση στην Άνω Γατζέα.)
Μεσσήνη - Ασπρόχωμα - Καλαμάτα ετησίως: 20-28 Σεπτέμβρη πανηγύρι Μεσσήνης και εορταστική περίοδος 24/12-10/1 (εκτός λειτουργίας από το 2016 λόγω θεομηνίας)
Μεσονήσι - Τριπόταμος - Παπαγιάννη - Μαρίνα - Νέος Καύκασος - Κρεμένιτσα - Μοναστήρι: μετά την επιβατική κατάργηση του 1990, υπήρξαν οι εξής επαναλειτουργίες στο τμήμα Μεσονήσι - Νέος Καύκασος: εμπορικές την δεκαετία του '90, εκδρομικά του ΣΦΣ, των Άγγλων Χανς Σονμπορν και του Φιλιπ Βορμαλντ το 1997 και το 2015
Λιμένων: Λιμένος Πατρών, εμπορικού Λιμένα Καβάλας (υπό μελέτη), του Πορθμείου Λιμένα Βόλου, του Λιμένα Ηγουμενίτσας (πιο μακροπρόθεσμο) με την υλοποίηση του Δυτικού Άξονα Ηγουμενίτσα – Ιωάννινα – Καλαμπάκα και του Λιμένα Ραφήνας
Πάτρα - Άγιος Ανδρέας Πατρών (εν λειτουργία) - Kάτω Αχαϊα - Πύργος - Καλαμάτα (επαναλειτουργία) με τη διασταύρωση Κατάκολο - Πύργος - Αρχαία Ολυμπία (εν λειτουργία) (κανονικοποίηση, προτεινόμενο έργο για ένταξη στο Πακέτο Γιούνκερ, 2020)
Sea to Sea: Θεσσαλονίκη - Καβάλα - Αλεξανδρούπολη - Μπουργκάς - Βάρνα - Ρούσε: διασυνοριακή σιδηροδρομική διασύνδεση Αιγαίου Ελλάδας με Μαύρη Θάλασσα Βουλγαρίας που παρακάμπτει τα Στενά, χρηματοδοτούμενη από το Πακέτο Γιούνκερ[43]
Τιθορέα - Μπράλλος - Λειανοκλάδι (μελέτη βιωσιμότητας Νοέμβριος 2017)[54] Στις 9 Μαίου 2018, ο πρώην υπουργός Χρήστος Σταϊκούρας κατέθεσε ερώτηση στη Βουλή περί επαναλειτουργίας της γραμμής Τιθορέας-Λειανοκλαδίου με τουριστική χρήση.[55]
Έμφαση στο ανενεργό δίκτυο Πελοποννήσου:
Λουτράκι - Ισθμός - Κινέτα
Ισθμός - Ελίκη
Ελίκη - Τεμένη - Λιμήν Αιγίου - Ροδοδάφνη (σύνδεση με μελλοντικη ΣΓΥΤ Αθηνών - Πατρών)[56]
Νεμέα: 17/8/1954: 4 νεκροί από πυρκαγιά σε 2 βαγόνια της αμαξοστοιχιας 202 Καλαμών -Αθηνών[63]
Δερβένι: 30/9/1968: Σε σύγκρουση αμαξοστοιχιών, 34 νεκροί επιβάτες[64][65][66]
Κρυονέρι Αττικής: 23/12/1971: Σύγκρουση αυτοκινητάμαξας με εμπορική αμαξοστοιχία, 5 νεκροί, ανάμεσά τους ο μηχανοδηγός και ο προϊστάμενος της αυτοκινητάμαξας.
Δοξαράς: 16/1/1972: Στην τότε μονή γραμμή ανάμεσα στα Ορφανά και στον Δοξαρά συνέβη δυστύχημα με 21 νεκρούς από την σύγκρουση αμαξοστοιχιών.[67][68][69] O Γιάννης Ρίτσος έγραψε την ίδια χρονιά το σχετικό με την τραγωδία τραγούδι "Άιντε και ντε" το οποίο μελοποίησε ο Νίκος Μαμαγκάκης και ερμήνευσε ο Γιάννης Πουλόπουλος.[70]
Πλατανιά: 25/7/1982: αμαξοστοιχία εκτροχιάστηκε και ανατράπηκε έξω από το χωριό Πλατανιά Δράμας, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 4 και να τραυματιστούν 57 επιβάτες.[71]
Tιθορέα: 11/9/1994: Εκτροχιασμός ΙC από Αθήνα για Βόλο με 5 νεκρούς[72][73]
Χρυσο: 17/2/2006: Δύο νεκροί και 18 τραυματίες από σύγκρουση τρένου με αγροτικό όχημα που είχε ακινητοποιηθεί στις σιδηροδρομικές γραμμές. Νεκροί ο οδηγός του αυτοκινήτου και μια επιβάτης.[74]
Αχλαδόκαμπος: 9/12/2010: 1 νεκρός από εκτροχιασμό railbus της γραμμής Ναύπλιο - Άργος - Τρίπολη[75]
Χρυσό: 16/5/2016: Μπουρέζα Αλλαγών προσέκρουσε σε μηχανοκίνητο όχημα γραμμής Unimog, με αποτέλεσμα τον θάνατο των δύο επιβαινόντων στο Unimog[76]
Άδενδρο: 13/5/2017: αμαξοστοιχία του ΟΣΕ με 70 επιβάτες, εκτροχιάστηκε στην περιοχή του Άδενδρου με 3 νεκρούς τον μηχανοδηγό, τον προϊστάμενο κίνησης και έναν επιβάτη[77][78]
Καλοχώρι: 15/12/2018: γεωργικός ελκυστήρας (τρακτέρ) που οδηγούσε 84χρονος ημεδαπός, συγκρούστηκε στο ύψος του Καλοχωρίου Σερρών, με επιβατική αμαξοστοιχία που εκτελούσε το δρομολόγιο Αλεξανδρούπολη – Θεσσαλονίκη, με αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό του 84χρονου.[79]
Ξάνθη: 20/7/2019: αμαξοστοιχία παρέσυρε άτομο στις γραμμές του τρένου, 1 νεκρός[80][81]
Διαβατά: 19/8/2019: σύγκρουση αμαξοστοιχίας με επιβατικό αυτοκίνητο σε φυλασσόμενη διάβαση, 1 νεκρή και 1 τραυματίας[82][83]
Ο Ο.Σ.Ε. έχει σημαντικά οικονομικά ελλείμματα, δεδομένου ότι εμφανίζει συστηματικά σημαντικές ζημιές. Κατά την οικονομική χρήση του 2007 ο όμιλος πραγματοποίησε πωλήσεις 103,7 εκ. ευρώ εκ των οποίων 65% περίπου προήλθε από τη μεταφορά επιβατών. Οι αμοιβές και τα έξοδα προσωπικού ξεπέρασαν τα 385 εκ. ευρώ, ενώ οι πληρωμές τόκων πλησίασαν τα 362 εκ.. Στην προβληματική εικόνα των οικονομικών του Οργανισμού ήρθε, το καλοκαίρι του 2008, να προστεθεί η αποκάλυψη κυκλώματος λαθρεμπορίας, που προσέθετε βαγόνια για ίδιον όφελος στις εμπορευματικές αμαξοστοιχίες. Το γεγονός αποκαλύφθηκε όταν σε σύγκρουση εμπορικής με επιβατική αμαξοστοιχία στις 14 Ιουλίου, διαπιστώθηκε ότι τα 14 από τα 34 βαγόνια της εμπορικής αμαξοστοιχίας δεν αναφέρονταν στα συνοδευτικά έγγραφα.[84]
Η φωτογράφηση στους δημόσια προσβάσιμους χώρους του ΟΣΕ αλλά και του Προαστιακού σιδηρόδρομου (χώρος επιβατών στις αμαξοστοιχίες και στους σταθμούς) επιτρέπεται καθώς το δικαίωμα των φωτογράφων να φωτογραφίζουν εντός των χώρων του ΟΣΕ και του Προαστιακού καλύπτεται από το Σύνταγμα. Το θέμα είχε γίνει αντικείμενο διαμεσολάβησης του Συνήγορου του Πολίτη μεταξύ 2004 και 2008 με αφορμή τη προσπάθεια προσωρινής απαγόρευσης φωτογράφησης κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, και ο Συνήγορος του Πολίτη αποφάσισε πως "η απαίτηση «άδειας φωτογράφησης» ισοδυναµεί πλήρως προς απαγόρευση" και "δεν υπάρχει εξουσιοδότηση νόµου για τη θέσπιση περιορισµών στο δικαίωµα φωτογράφησης χώρων και συρµών εξ ορισµού προσιτών στην κοινή θέα".[85]
↑Voyageur (Anonymous) (February 1941). «The Railways of Greece». The Railway Magazine (London, UK: Railway Publications) 87 (524): 64.: Contains a map of Hellenic Railways in 1940–1941.
↑October 1, 1968 – Greece – Two trains carrying people returning to Athens after voting in their home towns in a constitutional referendum collide at Corinth, killing 34 people and injuring 150
↑13 May – Greece – 2017 Adendro train derailment: A train heading from Athens to Thessaloniki derails near Adendro killing three people and injuring ten.
.jpg)
,_Peloponnese,_Greece_02.jpg)
.jpg)
.jpg)
