Βικιπαίδεια

Λουίτζι Πιραντέλλο

Ιταλός συγγραφέας
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 01/09/2010.

Ο Λουίτζι Πιραντέλλο ή Λουίτζι Πιραντέλο[5][6][7][8][9][10] (ιταλ.: Luigi Pirandello, 28 Ιουνίου 1867 – 10 Δεκεμβρίου 1936), ήταν Ιταλός δραματουργός, μυθιστοριογράφος και δοκιμιογράφος, στον οποίο απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1934.

Λουίτζι Πιραντέλλο
ΌνομαΛουίτζι Πιραντέλλο
Γέννηση28 Ιουνίου 1867[1]
Αγκριτζέντο, Σικελία, Ιταλία[1]
Θάνατος10 Δεκεμβρίου 1936 (69 ετών)[1]
Ρώμη, Ιταλία[1]
Επάγγελμα/
ιδιότητες		θεατρικός συγγραφέας[2][3], συγγραφέας[4][2][3], ποιητής[4][2][3], μυθιστοριογράφος, σεναριογράφος[2] και σκηνοθέτης[3]
ΕθνικότηταΙταλός
ΥπηκοότηταΒασίλειο της Ιταλίας
Σχολές φοίτησηςΠανεπιστήμιο της Βόννης
ΕίδηΔραματουργός, μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος
Αξιοσημείωτα έργαΌπως με θέλεις, Να ντύσουμε τους γυμνούς, Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα, Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε, Απόψε αυτοσχεδιαζουμε
Σύζυγος(οι)Maria Antonietta Portulano
ΤέκναFausto Pirandello και Stefano Pirandello
Υπογραφή
Commons page Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφία

Επεξεργασία

Γεννήθηκε στο Αγκριτζέντο της Σικελίας, τον αρχαίο Ακράγαντα. Προερχόταν από αστική οικογένεια που ήταν ιδιοκτήτρια κτημάτων και ορυχείων θείου. Αρχικά, ήθελε να ακολουθήσει σταδιοδρομία φιλολόγου και διαλεκτολόγου (υποστηρίζει στη Βόννη μια διατριβή για τη φωνητική και τη μορφολογία του ιδιώματος της γενέτειράς του πόλης). Τα πρώτα του δημοσιεύματα είναι μικροί τόμοι λυρικών ποιημάτων που κλίνουν προς την ευαισθησία του λυκόφωτος και του ρομαντισμού, όπως τα Mal giocondo (Χαρούμενο κακό, 1889), Pasqua di Gea (Πάσχα της Γης, 1891) και Elegia renane (Ελεγεία του Ρήνου, 1895)- που έχουν συντεθεί λίγο πολύ πάνω στο πρότυπο των ρωμαϊκών ελεγειών του Γκαίτε τα οποία μετέφρασε τον επόμενο χρόνο. Ο ίδιος ο συγγραφέας έλεγε πως ήταν ελληνικής καταγωγής και πως το επίθετό του είναι παραφθορά του ελληνικού Πυράγγελος[εκκρεμεί παραπομπή]. Σπούδασε φιλολογία στο Παρίσι και στη Βόννη και δίδαξε ως καθηγητής της ιταλικής φιλολογίας στο ανώτατο ινστιτούτο της ιταλικής πρωτεύουσας. Στη Ρώμη ο Πιραντέλο συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά. δημοσιεύοντας ποιήματα και πεζογραφήματά του. Έγινε γνωστός στο ευρύτερο κοινό με το μυθιστόρημά του Ο μακαρίτης Ματία Πασκάλ. Εκείνο όμως που τον έκανε παγκοσμίως γνωστό ήταν το θεατρικό του έργο. Το πρώτο μέρος του συνολικού θεατρικού του έργου ο Πιραντέλο το έγραψε σε μια ιδιαίτερα οδυνηρή εποχή γι' αυτόν, εξαιτίας του θανάτου της μητέρας του και της διανοητικής αρρώστιας της συζύγου του. Από τα πολλά έργα του Πιραντέλο αναφέρουμε τα: Όπως με θέλεις, Να ντύσουμε τους γυμνούς, Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα, Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε, Απόψε αυτοσχεδιαζουμε.

 
Προτομή του Πιραντέλλο σε δημόσιο πάρκο στο Παλέρμο.

Εργογραφία (και ελληνικές μεταφράσεις)

Επεξεργασία

Θέατρο

Επεξεργασία

(Οι χρονολογίες είναι της πρώτης παράστασης)

Πρώτη φάση: Teatro Siciliano (Σικελικό θέατρο)

Επεξεργασία
  • Lumìe di Sicilia, 1910 (Νεράντζια Σικελίας)
  • Il dovere del medico (1912) — μτφρ. Ελίνα Νταρακλίτσα (εκδ. Αιγόκερως 2008)
  • Cecè (1913) — μτφρ. Ελίνα Νταρακλίτσα (εκδ. Αιγόκερως 2008)
  • La ragione degli altri, 1915 (Το δίκιο των άλλων)
  • Cecè, 1915 (Τετσέ)
  • Pensaci, Giacomino, 1916 (Σκέψου το, Τζακομίνο)
  • Liolà, 1916 (Λιολά)
— μετάφραση-εισαγωγή: Κωνσταντίνος Κυριακού (εκδ. "ΔΡΟΜΩΝ" - 2021)
—μτφ. Πάρις Θεοφανίδης (εκδ. "Δωδώνη")

Δεύτερη φάση: Il teatro umoristico/grottesco (Το χιουμοριστικό/γκροτέσκο θέατρο)

Επεξεργασία
—μτφ. Μάριος Πλωρίτης (εκδ. "Γκόνη")
  • Il berretto a sonagli, 1917 (Το καπέλλο με τα κουδούνια)
  • La giara, 1917 (Το πιθάρι)
  • Il piacere dell'onestà, 1917 (Η ηδονή της τιμιότητος)
—μτφ. Μάριος Πλωρίτης (εκδ. "Γκόνη")
  • La patente , 1918 (Η πατέντα)
—μτφ. Μάνθος Κρίσπης ("Νέα Εστία", 1961 Β΄)
  • Ma non è una cosa seria, 1918 (Μα δεν είναι κάτι το σοβαρό)
  • Il giuoco delle parti, 1918
  • L'innesto, 1919
  • L'uomo, la bestia e la virtù, 1919 (Ο άνθρωπος, το κτήνος και η αρετή)
—μτφ. Ερρίκος Μπελιές (εκδ. "Ηριδανός")
  • Tutto per bene, 1920 (Όλα για καλό)
  • Come prima, meglio di prima, 1920 (Όπως πριν, καλύτερα από πριν)
  • La signora Morli, una e due, 1920 (Η κυρία Μόρλι, μία και δύο)

Τρίτη φάση : Il teatro nel teatro (Το θέατρο μέσα στο θέατρο)

Επεξεργασία
—μτφ. Αλέξης Σολομός (εκδ. "Δωδώνη")
  • Enrico IV, 1922 (Ερρίκος Δ΄)
—μτφ. Στέφανος Κατσαμπής (1950) / μτφ. Γ. Ρούσος (εκδ. "Γκόνη") / μτφ. Ερρίκος Μπελιές (εκδ. 'Ηριδανός")
  • All'uscita, 1922 (Στην έξοδο)

— μτφρ. Ελίνα Νταρακλίτσα (εκδ. Αιγόκερως 2008)

—μτφ. Ιάνης Λο Σκόκκο (εκδ. Μαρή)
  • L'imbecille, 1922 (Ο ηλίθιος)
—μτφ. Μάριος Πλωρίτης (εκδ. "Δωδώνη")
  • Vestire gli ignudi, 1922 (Να ντύνουμε τους γυμνούς)
—μτφ.Μάριος Πλωρίτης (εκδ. "Γνώση")

L'uomo dal fiore in bocca, 1923 (Ο άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα)

—μτφ. Λάμπης Μυριβήλης (εκδ. "Γκόνη"
  • La sagra del signore della nave, 1924

— μτφρ. Ελίνα Νταρακλίτσα (εκδ. Αιγόκερως 2008)

  • La vita che ti diedi,1923 (Η ζωή που σου έχω δώσει)
  • L'altro figlio, 1923 (Ο άλλος γιος)
  • Ciascuno a suo modo, 1924 (Καθένας με τον τρόπο του)
  • Sagra del Signore della Nave, 1925 (Η γιορτή του Χριστού του Πλοίου)
  • Diana e la Tuda, 1927
  • L'amica delle mogli, 1927 (Η φίλη των κυριών)
  • Bellavita, 1927
  • Ο di uno ο di nessuno, 1929 (Ένας ή κανένας)
—μτφ. Ιάνης Λο Σκόκκο (ἐκδ. Μαρή)
  • Come tu me vuoi, 1930 (Όπως με θέλεις)
—μτφ. Μάριος Πλωρίτης (εκδ. "Δωδώνη")
—μτφ. Δημήτρης Μυράτ (εκδ. "Δωδώνη")
  • Trovarsi, 1932
  • Quando si è qualcuno, 1933 (Όταν κάποιος είναι κάτι)
  • La favola del figlio cambiato, 1934 (Ο μύθος του αλλαγμένου γιου)
  • Non si sa come, 1935 (Δεν ξέρει κανείς πώς)
—μτφ. Άννα Βαρβαρέτσου-Τζόγια (εκδ. "Δωδώνη")
  • Sogno, ma forse no, 1931 (Όνειρο, μα ίσως όχι)

Τέταρτη φάση: Il teatro dei miti (Το θέατρο των μύθων)

Επεξεργασία
  • La nuova colonia (Η νέα αποικία)
  • Lazzaro (Λάζαρος)
  • I giganti della montagna, 1933 (Οι γίγαντες του βουνού)
—μτφ. Χρίστος Κρεμνιώτης (εκδ. "Ηριδανός")

Δεκατρία μονόπρακτα του Πιραντέλλο έχει μεταφράσει ο Ερρίκος Μπελιές ("Ηριδανός", 2007)

Τέσσερα μονόπρακτα του Πιραντέλλο έχει μεταφράσει η Ελίνα Νταρακλίτσα ("Αιγόκερως", 2008)

Πεζογραφία

Επεξεργασία

Μυθιστορήματα

Επεξεργασία
  • L’ esclusa , 1901 (Η αποδιωγμένη)
—μτφ. Κατερίνα Γλυκοφρύδη ως «Στο περιθώριο» (εκδ. "Ζαχαρόπουλος", 1989)
—μτφ. Πάνος Ράμμος (εκδ. "Παρατηρητής", 1990)
—μτφ. Νίκος Χ. Αλιβιζάτος ως «Η αποκλεισμένη» (εκδ. "Κασταλία", 2008)
  • Il turno, 1902 (Η σειρά)
  • Il fu Mattia Pascal, 1904 (Ο μακαρίτης Ματία Πασκάλ)
—μτφ. Γεράσιμος Σπαταλάς (εκδ. "Κωνσταντινόπουλος – Μαγγανιάς", 1953)
—μτφ. Μανώλης Γιαλουράκης (εκδ. "Φοντάνα", 1973)
—μτφ. Βιολέττα Σωτηροπούλου-Καρύδη (εκδ. "Δωδώνη", 1979)
—μτφ. Αρχοντία Κυπριώτου (εκδ. "Ίνδικτος", 2004)
—μτφ. Δήμητρα Δότση (εκδ. "Μεταίχμιο", 2018)
  • Suo marito ο Giustino Roncella nato Boggiolo), 1911 (Ο άντρας της ή Τζουστίνο Ροντσέλλα το γένος Μποτζόλο)
    —μτφ. Κατερίνα Γλυκοφρύδη ως «Άντρας της γυναίκας του» (εκδ. "Ζαχαρόπουλος", 1990)
  • I vecchi e i giovani, 1913 (Οι γέροι και οι νέοι)
  • Quaderni di Serafino Gubbio operatore, 1925 (Τετράδια του Σεραφίνο Γκούμπιο, κινηματογραφιστή)
—μτφ. Γιάννης Λαμπιδώνης, ως «Η γυναίκα και η τίγρη» (εκδ. "Αστάρτη", 1986)
—μτφ. Κατερίνα Γλυκοφρύδη ως «Ο κινηματογραφιστής» (εκδ. "Ζαχαρόπουλος", 1989)
  • Uno, nessuno e centomila, 1926 ('Ενας, κανένας και εκατό χιλιάδες)
—μτφ. Γιώργος Μπόλλας (εκδ. "Φοντάνα", 1971)
—μτφ. Αγνή Σπηλιώτη-Αγγέλου (εκδ. "Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος", 1981)
—μτφ. Αρχοντία Κυπριώτου (εκδ. "Ίνδικτος", 2005)

Διηγήματα και νουβέλες

Επεξεργασία

Για ένα διάστημα στα διηγήματα και στις νουβέλες του Πιραντέλλο αποδιδόταν μεγαλύτερη σημασία απ’ ό,τι στα θεατρικά του έργα. Ο Πιραντέλλο φιλοδοξούσε να γράψει "novelle per un anno", δηλαδή 365 διηγήματα, ένα για κάθε μέρα του χρόνου. Έφτασε τελικά τα 256.

Πολλά διηγήματα του Πιραντέλλο έχουν μεταφραστεί σε περιοδικά και ανθολογίες. Τρίτομη επιλογή διαφόρων μεταφραστών εκδόθηκε (τόμος α' / 1967, τόμος β' / 1968 και τόμος γ' / 1969) από τις εκδόσεις Δίφρος και μεταφράσεις της Κατερίνας Γλυκοφρύδη και του Σωτήρη Τριβιζά από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Ποιητικές συλλογές

Επεξεργασία
  • Mal giocondo, 1889
  • Pasqua di Gea, 1891
  • Pier Gudrò, 1809-1892, 1894
  • Elegie renane, 1889-90, 1895, κατά το υπόδειγμα των Römische Elegien του Γκαίτε
  • Zampogna, 1901
  • Scamandro, 1909
  • Fuori di chiave, 1912

Ελληνικές θεατρικές παραστάσεις

Επεξεργασία


Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Luigi Pirandello - Facts». Nobelprize.org. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2013. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 BeWeB. 727. Ανακτήθηκε στις 13  Φεβρουαρίου 2021.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/18994. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  4. ↑ 4,0 4,1 Ιστορικό Αρχείο Ρικόρντι. 10786. Ανακτήθηκε στις 3  Δεκεμβρίου 2020.
  5. ↑ Ιορδανίδου, Σοφία (17 Αυγούστου 2020). «Λουίτζι Πιραντέλο: Ο κάθε ένας και η αλήθεια του». Δημοσιογραφία. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2024. 
  6. ↑ Τζεφιρέλι, Φράνκο (22 Ιουνίου 2003). «O διπρόσωπος Λουίτζι Πιραντέλο». Η Καθημερινή, The Guardian (στα greek). Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2024. 
  7. ↑ Ελληνούδη, Α. (8 Αυγούστου 2004). «Η μυθ-ιστορία του Πιραντέλο». Ριζοσπάστης. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2024. 
  8. ↑ Βακουφτσή, Αναστασία (2017). Μέσα από το Φως του Άλλου Σπιτιού του Λουίτζι Πιραντέλο, Συγκριτική Μεταφρασεολογική Προσέγγιση. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. 
  9. ↑ Κροκίδου, Παρασκευή-Μαρία (2017). “La fedeltà del cane” Μεταφραστική και ερμηνευτική προσέγγιση του διηγήματος του Λουίτζι Πιραντέλο. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. 
  10. ↑ Μαραγκόζη, Τριάδα (2023-11-27). Μεταγράφοντας τον Πιραντέλο στον κινηματογράφο: Μια επισκόπηση και μια δοκιμή. Θεσσαλονίκη: Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και ΑΠΘ. https://dspace.uowm.gr/xmlui/handle/123456789/4203. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Luigi Pirandello στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λουίτζι_Πιραντέλλο&oldid=10734278"