Η μάχη του Μακρυπλαγίου έλαβε χώρα το 1264 (ή το 1265) στα στενά του Μακρυπλαγίου που βρίσκονται μεταξύ της Αρκαδίας και της Μεσσηνίας. Αντίπαλοι ήταν το Πριγκιπάτο της Αχαΐας και η Βυζαντινή αυτοκρατορία.

Μάχη του Μακρυπλαγίου
Βυζαντινο-Λατινικοί Πόλεμοι
Χρονολογία1264 ή 1265
ΤόποςΜακρυπλάγι
ΈκβασηΜεγάλη νίκη των Φράγκων
Αντιμαχόμενοι
Ηγετικά πρόσωπα

Αλέξιος Φίλος
Καβαλλαρίτσης

Ιωάννης Μακρηνός
Δυνάμεις
άγνωστες
άγνωστες
Απώλειες
άγνωστες
άγνωστες

Μετά τη ήττα του στην μάχη της Πελαγονίας το 1259 ο πρίγκιπας της Αχαΐας, Γουλιέλμος Β' Βιλλεαρδουίνος, είχε πιαστεί αιχμάλωτος των Βυζαντινών της Νίκαιας. Το 1261 η Κωνσταντινούπολη ανακατελήφθη από τους Βυζαντινούς της Νίκαιας. Η Βυζαντινή αυτοκρατορία είχε επανιδρυθεί και ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Παλαιολόγος ήταν αποφασισμένος να εκδιώξει τους Φράγκους από τον ελλαδικό χώρο. Ο Μιχαήλ προσπάθησε να πείσει τον Γουλιέλμο να του παραδώσει το πριγκιπάτο με αντάλλαγμα την ελευθερία του, αλλά ο Γουλιέλμος δεν μπορούσε να το δεχθεί αυτό. Μετά από τρία χρόνια αιχμαλωσίας του Γουλιέλμου, το 1262, συμφωνήθηκε τελικά ο Γουλιέλμος, με αντάλλαγμα την ελευθερία του, να παραδώσει στους Βυζαντινούς τα κάστρα του Μυστρά, της Μεγάλης Μάνης και της Μονεμβασίας. Ακόμη, ο Γουλιέλμος τιμήθηκε με τον τίτλο του μεγάλου δομέστικου που συμβόλιζε την υποτέλεια του στη Βυζαντινή αυτοκρατορία.

Ο Γουλιέλμος επιστρέφοντας στην Πελοπόννησο ήταν αποφασισμένος να ανακαταλάβει τα εδάφη που είχε χάσει. Ανάμεσα στους Φράγκους και τους Βυζαντινούς ξεκίνησε πόλεμος. Οι Βυζαντινοί είχαν κάποιες επιτυχίες στην αρχή και εισέβαλαν στην κοιλάδα του Αλφειού αλλά ηττήθηκαν στις μάχες της Πρινίτζας και της Μεσισκλής.

Οι Βυζαντινοί αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν αλλά οι αποτυχίες και τα προβλήματα δε σταμάτησαν. Οι 1.500 Τούρκοι μισθοφόροι που είχαν φέρει στην Πελοπόννησο με αρχηγό τον Μελίκ διαφώνησαν με τον αρχηγό της εκστρατείας, σεβαστοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο (αδερφό του Μιχαήλ Η'), για τους μισθούς τους και εγκατέλειψαν το στρατόπεδο των Βυζαντινών. Πολύ σύντομα ήρθαν σε επαφή με τον Γουλιέλμο και συμφώνησαν να πολεμήσουν με το μέρος του. Ο Γουλιέλμος, ενισχυμένος τώρα πια, αποφάσισε να επιτεθεί.

Οι Φράγκοι προχώρησαν μέχρι το Μακρυπλάγι χωρισμένοι σε δύο σώματα, ένα εμπροσθοφυλακή και ένα οπισθοφυλακή, και με τους Τούρκους του Μελίκ στην μέση. Στο Μακρυπλάγι τους επιτέθηκαν οι δυνάμεις των Βυζαντινών με αρχηγούς τους Αλέξιο Φιλή, Καβαλλαρίτση και Ιωάννη Μακρηνό. Δεν γνωρίζουμε τους αριθμούς των αντιμαχομένων αν και φαίνεται ότι ο στρατός των Βυζαντινών ήταν αρκετά μεγαλύτερος από το στρατό των Φράγκων. Η μάχη ήταν σφοδρή. Οι Φράγκοι κατάφεραν να νικήσουν και μάλιστα έπιασαν αιχμαλώτους τους αρχηγούς των Βυζαντινών. Μετά την μάχη οι Σλάβοι[εκκρεμεί παραπομπή] των Σκορτών που είχαν εξεγερθεί εναντίον των Φράγκων υποτάχθηκαν ξανά σε αυτούς. Οι κάτοικοι της Λακεδαιμονίας (κωμόπολη στη θέση της αρχαίας Σπάρτης) την εγκατέλειψαν και για περισσότερη ασφάλεια κατέφυγαν στον Μυστρά.

Παρόλο που ο Γουλιέλμος είχε καταφέρει να σταματήσει την προσπάθεια κατάληψης της Πελοποννήσου από τους Βυζαντινούς δεν μπορούσε να ανακαταλάβει τα κάστρα που είχε χάσει και να τους διώξει από την Πελοπόννησο. Αυτή η συνειδητοποίηση τον ώθησε το 1267 να γίνει υποτελής του Καρόλου των Ανζού με τη συνθήκη του Βιτέρμπο προσδοκώντας στην Ανδεγαυική υποστήριξη για την υπεράσπιση των εδαφών του και την ανακατάληψη των κάστρων που είχε χάσει.