Μαχάτμα Γκάντι

Ινδός πολιτικός και θρησκευτικός ηγέτης

Ο Μοχάντας Καραμτσάντ Γκάντι (γκουτζαράτι: મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી, χίντι: मोहनदास करमचंद गांधी, Mohandās Karamcaṃd Gāndhī, 2 Οκτωβρίου 1869 - 30 Ιανουαρίου 1948), επίσης γνωστός ως Μαχάτμα Γκάντι, ήταν Ινδός δικηγόρος, πολιτικός, στοχαστής και επαναστάτης ακτιβιστής. Υπήρξε σημαντικός πνευματικός οδηγός της Ινδίας και του κινήματος για την ανεξαρτησία της, καθώς και εμπνευστής της μεθόδου παθητικής αντίστασης χωρίς τη χρήση βίας έναντι των καταπιεστών.

Μαχάτμα[1]
Μοχάντας Καραμτσάντ Γκάντι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
મોહનદાસ ગાંધી (Γκουτζαρατικά)
Γέννηση2 Οκτωβρίου 1869
Πορμπαντάρ, Ινδία
Θάνατος30 Ιανουαρίου 1948 (78 ετών)
Νέο Δελχί, Ινδία
Συνθήκες θανάτουανθρωποκτονία[2]
Τόπος ταφήςRaj Ghat and associated memorials (28°38′29″ s. š., 77°14′54″ v. d.)
ΚατοικίαΛονδίνο (1888–1891)[3]
Ινδία (1891–1893)[3]
Νότια Αφρική (1893–1915)[3]
ΕθνικότηταΙνδός Γκουτζαράτ
ΠαρατσούκλιBapu
Χώρα πολιτογράφησηςΙνδία (από 1947)
ΘρησκείαΙνδουισμός[1]
Ύψος164 cm Edit this on Wikidata
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαγκουτζαράτι[1]
Ομιλούμενες γλώσσεςγκουτζαράτι[4][1]
ΣπουδέςΓυμνάσιο Άλφρεντ, Ρατζκότ (έως 1877)
Ίνερ Τεμπλ
Πανεπιστημιακό Κολλέγιο Λονδίνου (από 1888)[1]
Samaldas Arts College
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός[5][6][7]
δικηγόρος (μπάριστερ)[5][3]
πολιτικός συγγραφέας[8]
δημοσιογράφος[3]
φιλόσοφος[9][3]
αυτοβιογράφος[1]
δοκιμιογράφος[1]
αρχισυντάκτης εφημερίδας[1]
υπέρμαχος ανθρωπίνων δικαιωμάτων[1]
συγγραφέας απομνημονευμάτων[1]
ανθρωπιστής[1]
ακτιβιστής για την ειρήνη[1]
επαναστάτης[10]
συγγραφέας[11]
νομικός
μαχητής για την ελευθερία
Γνωστός γιαΚεντρική μορφή του κινήματος της Ινδικής ανεξαρτησίας
Εμπνευστής της μεθόδου παθητικής αντίστασης χωρίς τη χρήση βίας έναντι των καταπιεστών
Αξιοσημείωτο έργοΣατυαγκράχα[1]
Επηρεάστηκε απόΧένρι Ντέιβιντ Θόρω
Λέων Τολστόι
Σιντάρτα Γκαουτάμα
Γκίλμπερτ Κιθ Τσέστερτον
Τζον Ράσκιν
Βυάσα
Narmadashankar Dave
Shrimad Rajchandra
Henry Stephens Salt
Thiruvalluvar
Περίοδος ακμής1893
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΙνδικό Εθνικό Κογκρέσο
Οικογένεια
ΣύζυγοςΚαστουρμπά Γκάντι (1883–1944)[12][1]
ΤέκναΧαριλάλ Γκάντι[12][13]
Μανιλάλ Γκάντι[14][13]
Ράμντας Γκάντι[13]
Ντεβντάς Γκάντι[13]
ΓονείςΚαραμτσάντ Ουτταμτσάντ Γκάντι[1][15] και Putlibai Karamchand Gandhi[1][15]
ΑδέλφιαRaliatbehn Gandhi[15]
Muliben Gandhi[15]
Pankunvarben Gandhi[15]
Laxmidas Karamchand Gandhi[15]
Karsandas Gandhi[15]
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχεςSalt March
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΠρόσωπο της χρονιάς (Δεκέμβριος 1930)
τάγμα των πρωτθητών του Όλιβερ Ρέτζιναλντ Τάμπο
Βασιλικό Βραβείο της Νότιας Αφρικής
Natal Native Rebellion Medal
Kaisar-i-Hind Medal
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η διδασκαλία του επηρέασε το διεθνές κίνημα για την ειρήνη και μαζί με τον ασκητικό βίο του συνέτειναν στο να καταστεί παγκόσμιο σύμβολο και ορόσημο της φιλοσοφικής και κοινωνικοπολιτικής διανόησης του 20ού αιώνα. Έγινε ευρύτερα γνωστός με την προσωνυμία Μαχάτμα[16], που φαίνεται να του απέδωσε στα 1915 ο Ινδός νομπελίστας ποιητής και φιλόσοφος Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ και στα σανσκριτικά σημαίνει Μεγάλη Ψυχή.[17]

Τα γενέθλια του Γκάντι στις 2 Οκτωβρίου εορτάζονται στην Ινδία ως Γκάντι Τζαγιάντι (μια από τις σημαντικότερες εθνικές αργίες) και παγκοσμίως ως η Παγκόσμια Ημέρα μη Βίας. Θεωρείται από πολλούς ότι είναι, αλλά επίσημα δεν θεωρείται εθνοπατέρας στην Ινδία.[18][19] Ο Γκάντι είναι γνωστός και ως Μπαπού[20] (στα γκουτζαράτι σημαίνει πατέρας,[21] μπαμπάς[21][22]).

Τα πρώτα χρόνια Επεξεργασία

 
Ο Γκάντι στα 1886 φορώντας παραδοσιακό ινδικό τουρμπάνι.

Γεννήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 1869, στο Πορμπαντάρ,[23] μια μικρή πόλη στη δυτική ακτή της Ινδίας στην επαρχία Γκουτζάρατ. Η οικογένειά του ανήκε στην κάστα Βανισίγια,[24][25] σύμφωνα με την ινδουιστική παράδοση του κοινωνικού διαχωρισμού σε κάστες. Ο παππούς του ήταν τοπικός κυβερνήτης του Πορμπαντάρ θέση στην οποία τον διαδέχτηκε ο γιος του και πατέρας του Μαχάτμα, Καραμτσάντ. Η μητέρα του, Πουτλιμπάι, που ήταν η τέταρτη σύζυγος του Καραμτσάντ (οι τρεις προηγούμενες είχαν πεθάνει κατά τη διάρκεια της γέννας) επηρέασε καταλυτικά το χαρακτήρα του με την αγνότητα του βίου της, την ευγένειά και τη θρησκευτική πίστη. Γεννήθηκε σε ένα δωμάτιο χωρίς παράθυρα εντός της οικίας της οικογένειας Γκάντι.[26]

Μεγάλωσε σε ένα οικογενειακό περιβάλλον, το οποίο ασπαζόταν τις απόψεις του τοπικού θρησκευτικού κινήματος της Γκουτζαράτ, Τζαΐν, που πρέσβευε τις αρχές του μη-τραυματισμού οποιουδήποτε ζωντανού πλάσματος, τη χορτοφαγία, τη νηστεία ως μέθοδο αυτοκάθαρσης και την αμοιβαία ανοχή μεταξύ των μελών των διάφορων καστών και θρησκευτικών κινημάτων.

Το 1876 η οικογένειά του μετακόμισε στην πόλη Ρατζκότ[27] και ο Μαχάτμα εγγράφηκε στο σχολείο.[28] Την ίδια χρονιά αρραβωνιάστηκε τη συνομήλική του Καστουρμπάι, κόρη του εμπόρου Γκοκούλντας Μακάντζι. Λόγω του γάμου έχασε ένα σχολικό έτος αλλά το κάλυψε επιταχύνοντας τα μαθήματά του.[29] Το 1881 εισήλθε στο Γυμνάσιο Λύκειο Άλφρεντ και δύο χρόνια αργότερα παντρεύτηκε την Καστουρμπάι. Μαζί απέκτησαν τέσσερα παιδιά το Χαριλάλ (1888), το Μανιλάλ (1892), το Ραμντάς (1897) και τον Ντεμντάς (1900)[30].

Η μετάβαση στο Λονδίνο Επεξεργασία

Στις 16 Νοεμβρίου 1885 πέθανε ο πατέρας του σε ηλικία 63 ετών.[31] Το 1887 πέτυχε στις εισαγωγικές εξετάσεις και εισήλθε στο Κολλέγιο Σαμάλντας, αλλά οι σπουδές εκεί του φάνηκαν δύσκολες και η ατμόσφαιρα δυσάρεστη ώστε παρακολούθησε μόνο ένα ακαδημαϊκό έτος. Έτσι εγκατέλειψε το φθηνότερο κολλέγιο που μπορούσε να παρακολουθήσει.[32] Μετά από αυτό ένας οικογενειακός φίλος, ο Μάβτζι Ντάβε Τζοσίτζι, πρότεινε πως εάν ο Μαχάτμα επιθυμούσε να αναλάβει τη θέση του πατέρα του θα ήταν καλό να σπουδάσει νομικά, σπουδές που θα διαρκούσαν τρία χρόνια στο Λονδίνο.[33] Έτσι ο νεαρός Γκάντι εκμεταλλευόμενος αυτήν την πρόταση μετέβη στην πρωτεύουσα της τότε Βρετανικής Αυτοκρατορίας στις 4 Σεπτεμβρίου 1888 και εγγράφηκε στο Γιουνιβέρσιτι Κόλετζ του Λονδίνου.[34][35] Ο Γκάντι φανταζόταν την Αγγλία ως το κέντρο του πολιτισμού, χώρα φιλοσόφων και ποιητών. Η φανταστική του εικόνα όμως υπεχώρησε όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με τον χλευασμό συμφοιτητών για τις ιδιαίτερες πολιτισμικές του συνήθειες ενώ συνάμα δυσκολευόταν να προσαρμοστεί προς τον δυτικό τρόπο ένδυσης και συμπεριφοράς.

 
Ο Γκάντι το 1890 με μέλη της Ένωσης Χορτοφάγων Λονδίνου.

Η παραμονή του στο Λονδίνο επηρεάστηκε από την υπόσχεση, την οποία είχε δώσει στη μητέρα του, ενώπιον του μοναχού Μπετσάρτζι της ομάδας Τζαΐν, να απέχει από την κρεοφαγία, την οινοπνευματοποσία και την ερωτική ελευθεριότητα. Αν και πειραματίστηκε στην υιοθέτηση ορισμένων αγγλικών συνηθειών, εν τούτοις παρέμεινε χορτοφάγος συμμετέχοντας στην Ένωση Χορτοφάγων του Λονδίνου[36], όπου ανήκε και ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, εκλεγόμενος μάλιστα και μέλος της εκτελεστικής της επιτροπής.

Μερικά από τα μέλη της Ένωσης ήταν επίσης μέλη της Θεοσοφικής Εταιρείας, η οποία είχε ιδρυθεί το 1875 με σκοπό την προώθηση της παγκόσμιας συναδέλφωσης και επικέντρωνε στη μελέτη της βουδιστικής και ινδικής βραχμανικής λογοτεχνίας. Αυτοί παρότρυναν τον Γκάντι να διαβάσει τη Μπαγκαβάτ-Γκίτα. Το ίδιο διάστημα ένας Χριστιανός φίλος του του πρότεινε να διαβάσει τη Βίβλο. Αν και βρήκε δύσκολη και ανιαρή την ανάγνωση της Παλαιάς Διαθήκης ενθουσιάστηκε με την Καινή Διαθήκη και ιδιαίτερα με την «Επί του Όρους ομιλία». Μη έχοντας επιδείξει προηγουμένως ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη θρησκεία μελέτησε θρησκευτικά έργα και πραγματείες, γεγονός που του ενεφύσησε την αρχή για τον σεβασμό κάθε θρησκείας και την υπεράσπιση της θρησκευτικής ιδιαιτερότητας.

Επιστροφή στην Ινδία Επεξεργασία

Αφού πέρασε με επιτυχία τις εξετάσεις του τελευταίου έτους και έλαβε το πτυχίο του απέπλευσε για την Ινδία στις 10 Ιουνίου του 1891. Φθάνοντας στη Βομβάη πληροφορήθηκε ότι η μητέρα του είχε πεθάνει. Οι συγγενείς του σκόπιμα είχαν αποκρύψει την είδηση προκειμένου να αποφύγει τον συναισθηματικό κλονισμό, ως τόσο μακριά από την πατρίδα. Αρχικά έμεινε για λίγο στο Ρατζκότ αναλαμβάνοντας την εκπαίδευση του μικρού γιου του και των παιδιών του αδελφού του, ενώ λίγο αργότερα αποφάσισε να ανοίξει δικηγορικό γραφείο στη Βομβάη. Εκεί παρέμεινε μερικούς μήνες αναλαμβάνοντας μόνο μια μικρή υπόθεση. Όταν όμως προσήλθε στο δικαστήριο για να αγορεύσει έχασε το θάρρος του και δεν κατάφερε να αρθρώσει ούτε μία λέξη.

Η αποτυχία στη Βομβάη τον έφερε πίσω στο Ρατζκότ όπου προσπάθησε να σταδιοδρομήσει επαγγελματικά. Και εκεί όμως δεν κατάφερε να προοδεύσει και επί πλέον ένιωθε άβολα μέσα σ' ένα περιβάλλον γεμάτο ασήμαντες δολοπλοκίες και μικροπρέπειες. Τότε του προτάθηκε από την εταιρεία Dada Abdulla & Co. να την αντιπροσωπεύσει σε μία δικαστική υπόθεση στην αποικία του Νατάλ στη Νότια Αφρική.[37][38] Ο Γκάντι ενθουσιάστηκε από την προσφορά και ξεκίνησε για την Αφρική τον Απρίλιο του 1893.

Κατά του απαρτχάιντ Επεξεργασία

Φτάνοντας στη Νότια Αφρική βρέθηκε αντιμέτωπος με τον φυλετικό διαχωρισμό του απαρτχάιντ, ο οποίος εκδηλωνόταν από τους λευκούς εποίκους εις βάρος των ντόπιων έγχρωμων και των Ινδών μεταναστών. Ο ίδιος ο Γκάντι εκδιώχθηκε από την αίθουσα του δικαστηρίου επειδή αρνούνταν να βγάλει το παραδοσιακό ινδικό τουρμπάνι ενώ ακόμη μία φορά δέχθηκε βία από τον οδηγό ταχυδρομικής άμαξας λόγω του ότι αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση του σε κάποιον Ευρωπαίο επιβάτη. Αυτή η κατάσταση τον οδήγησε να δραστηριοποιηθεί πολιτικά, υπερασπιζόμενος τα ανθρώπινα δικαιώματα των συμπατριωτών του.[39][40]

 
Η Καστουρμπάι με τους τέσσερεις γιους της στη Νότια Αφρική το 1902

Κατά την εικοσάχρονη παραμονή στη Νότια Αφρική φυλακίστηκε πολλές φορές για τους αγώνες του. Εκεί πρώτη φορά ξεκίνησε να διδάσκει την τακτική της παθητικής αντίστασης, μιας μεθόδου με σαφείς αναφορές στη σκέψη του κορυφαίου Ρώσου συγγραφέα Λέοντα Τολστόι. Στην άρνηση για τη χρήση βίας έναντι των καταπιεστών επηρεάστηκε, όπως ο ίδιος έλεγε, από τη διδασκαλία του Ιησού Χριστού και τον Αμερικανό συγγραφέα Χένρι Θορό, ο οποίος είχε γράψει ένα δοκίμιο για την πολιτική ανυπακοή.

 
Ο Γκάντι με τους ηγέτες της κίνησης παθητικής αντίστασης (μη βίας) στη Νότια Αφρική.

Όταν ξέσπασε ο πόλεμος των Μπόερς ο Γκάντι οργάνωσε σώμα τραυματιοφορέων[41] για τον βρετανικό στρατό και διηύθυνε μία μονάδα του Ερυθρού Σταυρού. Μετά τη λήξη του πολέμου επέστρεψε στον αγώνα για τα δικαιώματα των Ινδών μεταναστών και στα 1910 ίδρυσε το αγρόκτημα Τολστόι, κοντά στο Ντάρμπαν, μια συνεταιριστική παροικία για Ινδούς.[42][43]

Αργότερα η κυβέρνηση της Νοτιοαφρικανικής Ένωσης έκανε σημαντικές παραχωρήσεις στις απαιτήσεις του Γκάντι, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης των ινδικών γάμων και της κατάργησης του κεφαλικού φόρου. Έτσι αφού κατάφερε την απόδοση ουσιωδών δικαιωμάτων στους συμπατριώτες του αποφάσισε να επιστρέψει τον ίδιο χρόνο στην Ινδία.

Πορεία προς την ινδική ανεξαρτησία Επεξεργασία

Επί δύο περίπου χρόνια ταξίδεψε σε πολλές περιοχές της Ινδίας προκειμένου να έρθει σε επαφή με τις απόψεις της σύγχρονης ινδικής κοινωνίας. Το ενδιαφέρον του επικεντρώθηκε στο πρόβλημα της επαγγελματικής μαθητείας, σύστημα στο πλαίσιο του οποίου φτωχοί και αγράμματοι εργάτες δελεάζονταν ώστε να εγκαταλείψουν την Ινδία εργαζόμενοι σε άλλες βρετανικές αποικίες.

 
Ο Γκάντι και η Καστουρμπάι μετά την επιστροφή τους στην Ινδία το 1915.

Ο Γκάντι χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της παθητικής αντίστασης κατάφερε να προκαλέσει μεγάλη κινητοποίηση για αυτό το θέμα. Στη Βομβάη πραγματοποιήθηκε συνέλευση όλων των Ινδών ηγετών και καθορίστηκε η 31η Μαΐου 1917 ως η τελευταία ημερομηνία για την κατάργηση της επαγγελματικής μαθητείας. Εν συνεχεία ταξίδεψε σε όλη τη χώρα για να λάβει υποστήριξη του αγώνα του. Οι συγκεντρώσεις σε κάθε σταθμό της περιοδείας του ήταν τέτοιες, ώστε ανάγκασαν την κυβέρνηση να αναγγείλει ότι το συγκεκριμένο σύστημα εργασίας θα έπαυε πριν την 31η Μαΐου.

Την περίοδο του Μεσοπολέμου αναδείχθηκε σε κεντρική μορφή του εθνικού αγώνα των Ινδών για ανεξαρτησία. Το κίνημα της ανεξαρτησίας άρχισε σύντομα να εξαπλώνεται και όταν το 1919 το Βρετανικό Κοινοβούλιο μέσω της πράξης του Ρόουλατ παραχώρησε στις αποικιακές δυνάμεις έκτακτες εξουσίες για την αντιμετώπισή του, η τακτική της παθητικής αντίστασης απέκτησε εκατομμύρια θιασώτες σε όλη τη χώρα. Μία διαδήλωση εναντίον της πράξης του Ρόουλατ στην πόλη Αμριτσάρ κατέληξε σε λουτρό αίματος από τις βρετανικές δυνάμεις (Σφαγή του Αμριτσάρ). Ως αντίδραση στην απάνθρωπη αποικιοκρατική αυτή πράξη ο Μαχάτμα όρισε την 16η Απριλίου ημέρα νηστείας και προσευχής για τα θύματα της σφαγής. Το 1920 μετά την αποτυχία των Βρετανών να επανορθώσουν ο Γκάντι προώθησε μίαν οργανωμένη εκστρατεία μη συνεργασίας. Παραιτήθηκαν οι Ινδοί κρατικοί αξιωματούχοι, οι πολίτες αρνούνταν τη συμμετοχή σε κρατικούς οργανισμούς και τα παιδιά αποχώρησαν από τα κρατικά σχολεία

Θάνατος Επεξεργασία

Ο Μαχάτμα Γκάντι δολοφονήθηκε στο Νέο Δελχί στις 30 Ιανουαρίου 1948 από έναν εθνικιστή Ινδό ονόματι Γκόντσε.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 «Mahatma Gandhi Biography». Ανακτήθηκε στις 22  Ιουλίου 2018.
  2. «Mahatma Gandhi biography». Ανακτήθηκε στις 22  Ιουλίου 2018.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 «Mahatma Gandhi Biography». Ανακτήθηκε στις 22  Ιουλίου 2018.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11904030r. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  5. 5,0 5,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 25  Ιουνίου 2015.
  6. www.bbc.co.uk/pressoffice/pressreleases/stories/2005/03_march/31/arts.shtml.
  7. «Mahatma Gandhi biography». Ανακτήθηκε στις 22  Ιουλίου 2018.
  8. «Mahatma Gandhi biography». Ανακτήθηκε στις 22  Ιουλίου 2018.
  9. www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/19472498.2013.863008.
  10. Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  11. P3CN9065.
  12. 12,0 12,1 gandhijayanti2017.com/mahatma-gandhi-family-tree/. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3  Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 5  Ιουλίου 2018.
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 wowmusings.blogspot.com/2006/12/how-many-children-did-mahatma-gandhi.html. Ανακτήθηκε στις 22  Ιουλίου 2018.
  14. gandhijayanti2017.com/mahatma-gandhi-family-tree/. Ανακτήθηκε στις 5  Ιουλίου 2018.
  15. 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 15,5 15,6 15,7 15,8 Gandhi Heritage Portal. www.gandhiheritageportal.org/familytree.
  16. McGregor, Ronald Stuart (1993). The Oxford Hindi-English Dictionary. Oxford University Press. σελ. 799. ISBN 978-0-19-864339-5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2013.  Quote: (mahā- (S. "great, mighty, large, ..., eminent") + ātmā (S. "1. soul, spirit; the self, the individual; the mind, the heart; 2. the ultimate being."): "high-souled, of noble nature; a noble or venerable man."
  17. Gandhi, Rajmohan (2006) p. 172: "... Kasturba would accompany Gandhi on his departure from Cape Town for England in July 1914 en route to India. ... In different South African towns (Pretoria, Cape Town, Bloemfontein, Johannesburg, and the Natal cities of Durban and Verulam), the struggle's martyrs were honoured and the Gandhi's bade farewell. Addresses in Durban and Verulam referred to Gandhi as a 'Mahatma', 'great soul'. He was seen as a great soul because he had taken up the poor's cause. The whites too said good things about Gandhi, who predicted a future for the Empire if it respected justice." (p. 172).
  18. "Gandhi not formally conferred 'Father of the Nation' title: Govt" Αρχειοθετήθηκε 6 September 2014 στο Wayback Machine., The Indian Express, 11 July 2012.
  19. "Constitution doesn't permit 'Father of the Nation' title: Government" Αρχειοθετήθηκε 7 January 2017 στο Wayback Machine., The Times of India, 26 October 2012.
  20. Nehru, Jawaharlal. An Autobiography. Bodley Head. 
  21. 21,0 21,1 McAllister, Pam (1982). Reweaving the Web of Life: Feminism and Nonviolence. New Society Publishers. σελ. 194. ISBN 978-0-86571-017-7. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2013.  Quote: "With love, Yours, Bapu (You closed with the term of endearment used by your close friends, the term you used with all the movement leaders, roughly meaning 'Papa'." Another letter written in 1940 shows similar tenderness and caring.
  22. Eck, Diana L. (2003). Encountering God: A Spiritual Journey from Bozeman to Banaras. Beacon Press. σελ. 210. ISBN 978-0-8070-7301-8. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2013.  Quote: "... his niece Manu, who, like others called this immortal Gandhi 'Bapu,' meaning not 'father,' but the familiar, 'daddy'." (p. 210)
  23. Mohandas K. Gandhi, Autobiography chapter 1 (Dover edition, p. 1).
  24. Gandhi, Rajmohan (2006) pp. 2, 8, 269
  25. Arvind Sharma (2013). Gandhi: A Spiritual Biography. Yale University Press. σελίδες 11–14. ISBN 978-0-300-18738-0. 
  26. Guha 2015, p. 22
  27. Rajmohan Gandhi (2015). Gandhi before India. Vintage Books. σελίδες 24–25. ISBN 978-0-385-53230-3. 
  28. Rajmohan Gandhi (2015). Gandhi before India. Vintage Books. σελίδες 24–25. ISBN 978-0-385-53230-3. 
  29. Gandhi (1940). Chapter "At the High School"; Αρχειοθετήθηκε 30 June 2012 στο Wayback Machine..
  30. Μοχάντι (2011).  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  31. Guha 2015, p. 29
  32. Gandhi (1940). Chapter "Preparation for England". Αρχειοθετήθηκε 2 July 2012 στο Wayback Machine.
  33. Rajmohan Gandhi (2015). Gandhi before India. Vintage Books. σελ. 32. ISBN 978-0-385-53230-3. 
  34. Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα autogenerated33.
  35. M K Gandhi (1940), The Story of My Experiments with Truth Αρχειοθετήθηκε 17 April 2016 στο Wayback Machine., Autobiography, Wikisource
  36. Μπράουν (1991).  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  37. Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα Tendulkar1951.
  38. Herman (2008), pp. 82–83
  39. Power, Paul F. (1969). «Gandhi in South Africa». The Journal of Modern African Studies 7 (3): 441–55. doi:10.1017/S0022278X00018590. 
  40. "Into that Heaven of Freedom: The impact of apartheid on an Indian family's diasporic history", Mohamed M Keshavjee, 2015, by Mawenzi House Publishers, Ltd., Toronto, ON, Canada, (ISBN 978-1-927494-27-1)
  41. Herman (2008) chapter 6.
  42. For Kallenbach and the naming of Tolstoy Farm, see Vashi, Ashish (31 March 2011) "For Gandhi, Kallenbach was a Friend and Guide", The Times of India. Retrieved 1 January 2019. For Johannesburg, see "Gandhi – A Medium for Truth" (link to article in Philosophy Now magazine) Αρχειοθετήθηκε 24 March 2014 στο Wayback Machine.. Retrieved March 2014.
  43. Corder, Catherine; Plaut, Martin (2014). «Gandhi's Decisive South African 1913 Campaign: A Personal Perspective from the Letters of Betty Molteno». South African Historical Journal 66 (1): 22–54. doi:10.1080/02582473.2013.862565. 

Πηγές Επεξεργασία

  • Καρακατσούλη, Άννα: «Μαχάτμα Γκάντι. Η "Μεγάλη Ψυχή"», Εξωτερικά Θέματα, τεύχος 14, Ιούλιος 2004, σσ. 52-62
  • Collins, Larry: «Γκάντι: Το χρονικό μιας θυσίας», Ιστορία Εικονογραφημένη, τεύχος 179, Μάιος 1983, σσ. 12-17

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία