Μεγάλη Αποχέτευση

Μεγάλη Αποχέτευση
Είδος	υπόνομος, αρχαιολογική θέση και drain
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°53′20″N 12°28′49″E
Διοικητική υπαγωγή	Ρώμη
Τοποθεσία	Ρωμαϊκό Φόρουμ
Χώρα	Ιταλία
Δημιουργός	Ταρκύνιος ο Πρεσβύτερος
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

Η Μεγάλη Αποχέτευση (λατιν.: Cloāca Maxima) ήταν ένα από τα πρώτα αποχευτικά συστήματα (συστήματα οχετών) στον κόσμο. Kτισμένος είτε κατά τη διάρκεια της περιόδου της Ρωμαϊκής Βασιλείας, είτε της πρώιμης Ρωμαϊκής Δημοκρατίας, κατασκευάστηκε στην Αρχαία Ρώμη για να αποστραγγίσει τα τοπικά έλη και να απομακρύνει τα απόβλητα από την πόλη, μεταφέροντάς τα στον ποταμό Τίβερη και από εκεί στη θάλασσα. ^[1]

Κατασκευή Επεξεργασία

Σύμφωνα με την παράδοση, μπορεί να κατασκευάστηκε αρχικά γύρω στο 600 π.Χ. υπό τις διαταγές του βασιλιά της Ρώμης Ταρκύνιου Πρίσκου. ^[2]

Η πρώτη αυτή μεγάλη αποχέτευση αρχικά είχε κτιστεί από τους Ετρούσκους ως υπαίθριο κανάλι. Με την πάροδο του χρόνου οι Ρωμαίοι κάλυψαν το κανάλι και το επέκτειναν σε αποχετευτικό σύστημα. ^[3] Υπόγειες εργασίες λέγεται ότι έγιναν και επί βασιλείας Tαρκύνιου του Υπερήφανου, του 7ου και τελευταίου βασιλιά της Ρώμης. ^[4]

Από άλλα γραπτά και από τη διαδρομή που ακολουθεί, μπορεί να ξεκίνησε ως ανοικτός αγωγός, που σχηματίστηκε από ρέματα από τους τρεις γειτονικούς λόφους, που διοχετεύοντο μέσω της κύριας Αγοράς και στη συνέχεια στον Τίβερη. ^[2] Αυτός ο ανοιχτός αγωγός θα είχε στη συνέχεια κτιστεί σταδιακά, καθώς ο χώρος για κτίρια μέσα στην πόλη έγινε πιο πολύτιμος. Είναι πιθανό ότι και οι δύο θεωρίες είναι σωστές, και σίγουρα μερικά από τα κύρια κατώτερα μέρη του συστήματος υποδηλώνουν, ότι θα ήταν κάτω από το επίπεδο του εδάφους ακόμη και τη στιγμή της υποτιθέμενης κατασκευής. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, γράφοντας στα τέλη του 1ου αι., περιγράφει την πρώιμη Μέγιστη Αποχέτευση ως "αρκετά μεγάλη, ώστε να επιτρέπει τη διέλευση μίας άμαξας φορτωμένης με σανό". ^[5]

Τα ένδεκα υδραγωγεία που παρείχαν νερό στη Ρώμη τον 1ο αι. μ.Χ. διοχετεύοντο τελικά στην αποχέτευση, αφού πρώτα τροφοδοτούσαν τα πολλές δημόσιες Θέρμες όπως αυτές του Διοκλητιανού και του Τραϊανού, τις δημόσιες κρήνες, τα αυτοκρατορικά ανάκτορα και τα ιδιωτικά σπίτια. ^[6] Η συνεχής παροχή τρεχούμενου νερού βοηθούσε στην απομάκρυνση των απορριμμάτων και στο να διατηρούνται οι αποχετεύσεις χωρίς εμπόδια (μεγάλα απορίμματα). Το καλύτερο σε ποιότητα νερό παρεχόταν ως πόσιμο, και το νερό δεύτερης ποιότητας θα χρησιμοποιείτο από τις Θέρμες, οι εκροές των οποίων συνδέοντο με το αποχετευτικό δίκτυο κάτω από τους δρόμους της πόλης. Το σύστημα των υδραγωγείων διερευνήθηκε από τον στρατηγό Φροντίνο στα τέλη του 1ου αι. μ.Χ., ο οποίος δημοσίευσε την έκθεσή του για την κατάστασή του υδραγωγείου απευθείας στον Αυτοκράτορα Νέρβα.

Σύστημα διανομής Επεξεργασία

Υπήρχαν πολλές διακλαδώσεις από τον κεντρικό αποχετευτικό αγωγό, αλλά όλες έμοιαζαν με «κύριες» αποχετεύσεις, που θα εξυπηρετούσαν δημόσιες τουαλέτες, λουτρά και άλλα δημόσια κτίρια. Οι ιδιωτικές κατοικίες στη Ρώμη, ακόμη και των πλουσίων, θα βασίζοντο σε κάποιο είδος διευθέτησης βόθρων για τα λύματα.

Η Μέγιστη Αποχέτευση διατηρήθηκε καλά σε όλη τη διάρκεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και ακόμη και σήμερα αποστραγγίζει το νερό της βροχής και τα υπολείμματα από το κέντρο της πόλης, κάτω από την αρχαία Αγορά, το Velabro και την Αγορά των Βοοειδών. Το 33 π.Χ. είναι γνωστό ότι έγινε επιθεώρηση και επισκευή από τον Μ. Β. Αγρίππα, και η αρχαιολογία αποκαλύπτει αρκετούς ρυθμούς οικοδομής και υλικό από διάφορες εποχές, υποδηλώνοντας ότι το σύστημα αποχέτευσης είχε τακτική προσοχή. Στους νεότερους χρόνους, τα εναπομείναντα περάσματα έχουν συνδεθεί με το σύγχρονο αποχετευτικό σύστημα, κυρίως για να αντιμετωπιστούν προβλήματα ανάδρομης ροής από το ποτάμι.

Η έξοδος της Μέγιστης Αποχέτευσης, όπως φαινόταν το 2005.

Η έξοδος της Μέγιστης Αποχέτευσης, όπως φαίνεται τον Ιανουάριο του 2019.

Η Μέγιστη Αποχέτευση (Cloaca Maxima) θεωρήθηκε ότι προεδρευόταν από τη θεά Cloacina.

Οι Ρωμαίοι καταγράφονται -η ειλικρίνεια των λογαριασμών είναι ανάλογη με την περίσταση- να έχουν ρίψει τα πτώματα ενός αριθμού ανθρώπων στην αποχέτευση και όχι να τους έχουν δώσει πρέπουσα ταφή. Μεταξύ αυτών που ρίφθηκαν είναι ο Αυτοκράτορας Ελαγάβαλος ^[7] ^[8] και ο ο Άγιος Σεβαστιανός· η τελευταία περίπτωση είναι το θέμα ενός γνωστού πίνακα του Λουντοβίκο Καράτσι.

Η εκροή της Μέγιστης Αποχέτευσης στον ποταμό Τίβερη είναι ακόμη ορατή σήμερα κοντά στη γέφυρα Πόντε Ρότο και κοντά στο Πόντε Παλατίνο. Υπάρχει μία σκάλα που κατηφορίζει προς αυτό το σημείο, ορατή δίπλα στην Ιουλία Βασιλική στην Αγορά. Μέρος της εκροής είναι ορατό και από την επιφάνεια, απέναντι από την εκκλησία του Σαν Τζιόρτζιο αλ Βελάμπρο.

Η αυτοκρατορία Επεξεργασία

Άποψη της Μέγιστης Αποχέτευσης, όπως εμφανίζεται το 1814. Λάδι σε καμβά του Κρίστοφερ-Βίλχελμ Έκερσμπεργκ.

Το σύστημα των ρωμαϊκών αποχετεύσεων αντιγράφτηκε πολύ σε όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ειδικά όταν συνδυαζόταν με άφθονες ροές νερού από ρωμαϊκά υδραγωγεία. Το αποχετευτικό σύστημα στο Εβόρακον (Eboracum) -τη σύγχρονη αγγλική πόλη Yόρκη (York)- ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακό και μέρος του σώζεται ακόμη. ^[9]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Σημειώσεις Επεξεργασία

↑ Aldrete, Gregory S. (2004). Daily life in the Roman city: Rome, Pompeii and Ostia. Greenwood Publishing Group. (ISBN 978-0-313-33174-9), pp.34-35.
↑ ^2,0 ^2,1 «Waters of Rome Journal - 4 - Hopkins.indd» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021.
↑ Hopkins, John N. N. "The Cloaca Maxima and the Monumental Manipulation of water in Archaic Rome". Institute of the Advanced Technology in the Humanities. Web. 4/8/12
↑ Livy, Ab urbe condita, 1.56
↑ Plinius Secundus, Gaius, 23-79. (2014). Natural history. Harvard University Press.
↑ Woods, Michael (2000). Ancient medicine: from sorcery to surgery. Twenty-First Century Books. (ISBN 978-0-8225-2992-7), p.81.
↑ Herodian, Roman History, 5.8.9
↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2012.
↑ Darvill, Timothy, Stamper, Paul and Timby, Jane (2002). England: an Oxford archaeological guide to sites from earliest times to AD 1600. Oxford University Press. (ISBN 978-0-19-284101-8), pp. 162-163.

Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

[1] Aldrete, Gregory S. (2004). Daily life in the Roman city: Rome, Pompeii and Ostia. Greenwood Publishing Group. (ISBN 978-0-313-33174-9), pp.34-35.

[iath.virginia.edu-2] 2,0 ^2,1 «Waters of Rome Journal - 4 - Hopkins.indd» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021.

[3] Hopkins, John N. N. "The Cloaca Maxima and the Monumental Manipulation of water in Archaic Rome". Institute of the Advanced Technology in the Humanities. Web. 4/8/12

[4] Livy, Ab urbe condita, 1.56

[5] Plinius Secundus, Gaius, 23-79. (2014). Natural history. Harvard University Press.

[6] Woods, Michael (2000). Ancient medicine: from sorcery to surgery. Twenty-First Century Books. (ISBN 978-0-8225-2992-7), p.81.

[7] Herodian, Roman History, 5.8.9

[8] «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2012.

[9] Darvill, Timothy, Stamper, Paul and Timby, Jane (2002). England: an Oxford archaeological guide to sites from earliest times to AD 1600. Oxford University Press. (ISBN 978-0-19-284101-8), pp. 162-163.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]