Βικιπαίδεια

Μη-επιστήμη

Η μη-επιστήμη (non-science) είναι ένας τομέας μελέτης που δεν είναι επιστημονικός, ειδικά εκείνος που δεν είναι φυσική επιστήμη ή κοινωνική επιστήμη που να αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής έρευνας. Σε αυτή τη κατηγορία, η ιστορία, η τέχνη και η θρησκεία είναι όλα παραδείγματα μη επιστημών. [1] [2]

Ταξινόμηση γνώσεων Επεξεργασία

Από τον 17ο αιώνα, ορισμένοι συγγραφείς έχουν χρησιμοποιήσει τη λέξη επιστήμη για να αποκλείσουν ορισμένους τομείς σπουδών, όπως οι τέχνες και οι ελεύθερες τέχνες (liberal arts). Η περιγραφή μη επιστημονικών ακαδημαϊκών κλάδων με τον όρο "μη επιστήμη", έγινε για πρώτη φορά στα μέσα του 19ου αιώνα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο προσδιορισμός των ακριβών ορίων μεταξύ της επιστήμης και της μη επιστήμης είναι δυσχερής. Το πρόβλημα της οριοθέτησης είναι η μελέτη των δυσκολιών στον προσδιορισμό του κατά πόσον ορισμένα πεδία σπουδών, κοντά στα όρια της επιστήμης και της μη επιστήμης, πρέπει να θεωρηθούν ως το ένα ή το άλλο. Δεν έχει επινοηθεί ακόμη ένας έλεγχος που να μπορεί σαφώς να διαχωρίσει την επιστήμη από τη μη επιστήμη, αλλά χρησιμοποιούνται συνήθως ορισμένοι παράγοντες, που λαμβάνονται ως σύνολο και αξιολογούνται με την πάροδο του χρόνου. [3] Κατά την άποψη του Τόμας Κουν, αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν την επιθυμία των επιστημόνων να διερευνήσουν ένα ερώτημα σαν να ήταν αίνιγμα. Η άποψη του Κουν για την επιστήμη εστιάζεται επίσης στη διαδικασία της επιστημονικής έρευνας, παρά στο αποτέλεσμα.

Η εργασία στα όρια της ταξινόμησης των γνωστικών αντικειμένων μεταξύ τους και σε σχέση με την μη επιστήμη είναι διαδικασία δύσκολή και επηρεάζεται από κοινωνιολογικά στοιχεία. Οι ανταμοιβές που συνδέονται με την επίτευξη κάποιας συγκεκριμένης κατάταξης για ένα γνωστικό αντικείμενο, υποδηλώνουν ότι το όριο μεταξύ της επιστήμης και της μη επιστήμης είναι κοινωνικά δομημένο και ιδεολογικά υποκινούμενο, και δεν αντιπροσωπεύει κάποια ευκρινή φυσική διαφορά μεταξύ της επιστήμης και της μη επιστήμης. [4] Η πεποίθηση ότι η επιστημονική γνώση (π.χ. βιολογία) είναι πιο πολύτιμη από άλλες μορφές γνώσης (π.χ. ηθική) ονομάζεται επιστημονισμός . [5]

Τομείς μη επιστημών Επεξεργασία

Η μη επιστήμη περιλαμβάνει όλους τους τομείς σπουδών που δεν είναι επιστήμη. [1] Η μη επιστήμη περιλαμβάνει όλες τις ανθρωπιστικές επιστήμες, όπως:

Ο φιλόσοφος Martin Mahner πρότεινε την απόδοση αυτών των ακαδημαϊκών πεδίων με τον όνομα <i id="mwQA">παραεπιστήμες</i>, για να τα ξεχωρίσει από κακόφημες μορφές μη-επιστήμης, όπως η ψευδοεπιστήμη . [1]

Οι μη επιστήμες προσφέρουν πληροφορίες σχετικά με το νόημα της ζωής, τις ανθρώπινες αξίες, την ανθρώπινη κατάσταση και τους τρόπους αλληλεπίδρασης με άλλους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων των μελετών πολιτισμών, ηθικότητας (morality) και ηθικής . [6] [7]

Περιοχές διαφωνίας Επεξεργασία

 
Μερικοί φιλόσοφοι βλέπουν τη γνώση ως προϊόν αλληλεπικαλυπτόμενων κοινοτήτων γνώσης. Άλλοι προσπαθούν να βρουν μια ευκρινή διάκριση μεταξύ της επιστήμης και της μη επιστήμης.

Οι φιλόσοφοι διαφωνούν για το εάν οι τομείς της μελέτης που περιλαμβάνουν αφηρημένες έννοιες, όπως τα καθαρά μαθηματικά, είναι επιστημονικοί ή μη επιστημονικοί. [8] [9]

Οι διεπιστημονικές μελέτες μπορεί να καλύπτουν έργο δημιουργίας γνώσεων που περιλαμβάνει τόσο επιστημονικές όσο και μη επιστημονικές μελέτες. Η αρχαιολογία είναι ένα παράδειγμα ενός πεδίου που δανείζεται τόσο από τις φυσικές επιστήμες όσο και από την ιστορία. [1]

Τα πεδία έρευνας μπορεί να αλλάξουν κύρος με την πάροδο του χρόνου. Για πολλούς αιώνες, η αλχημεία είχε γίνει αποδεκτή ως επιστημονική: παρήγαγε μερικές χρήσιμες πληροφορίες και υποστήριζε πειράματα και ανοιχτή έρευνα στην αναζήτηση της κατανόησης του φυσικού κόσμου. Από τον 20ο αιώνα, θεωρείται ψευδοεπιστήμη. [10] [11] Η σύγχρονη χημεία, η οποία αναπτύχθηκε από την αλχημεία, θεωρείται σημαντική φυσική επιστήμη.

Εναλλακτικά συστήματα Επεξεργασία

Μερικοί φιλόσοφοι, όπως ο Πωλ Φάϊεράμπντ, αντιτίθενται στην προσπάθεια ταξινόμησης της γνώσης σε επιστήμη και μη επιστήμη. [12] Η διάκριση είναι τεχνητή, καθώς υπάρχει λίγο ή τίποτα που να συνδέει μαζί όλα τα πεδία της γνώσης που ονομάζονται «επιστήμες».

Ορισμένα συστήματα οργάνωσης γνώσης διαχωρίζουν τη συστηματική γνώση από μη συστηματικές μεθόδους γνώσης ή εκμάθησης, όπως προσωπικές εμπειρίες, διαίσθηση και έμφυτη γνώση . Ο όρος Wissenschaft (επιστήμη, στα γερμανικά) είναι μια ευρεία έννοια που περιλαμβάνει αξιόπιστες γνώσεις χωρίς να κάνει διάκριση μεταξύ θεματικής περιοχής. [1] Η έννοια του Wissenschaft είναι πιο χρήσιμη από τη διαφορά μεταξύ επιστήμης και μη-επιστήμης κατά τη διάκριση μεταξύ γνώσης και ψευδο-γνώσης, καθώς τα λάθη που έγιναν σε όλες τις μορφές ψευδο-μελέτης, από ψευδοϊστορία έως ψευδοεπιστήμη, είναι παρόμοια. Αυτή η έννοια του Wissenschaft χρησιμοποιείται στον κατάλογο των τομέων της επιστήμης και της τεχνολογίας του 2006 που δημοσιεύτηκε από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ο οποίος ορίζει την «επιστήμη και τεχνολογία» ως όλους τους ανθρωπιστικούς κλάδους, συμπεριλαμβανομένων της θρησκείας και των καλών τεχνών. [13]

Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Hansson, Sven Ove (2017). «Science and Pseudo-Science». Στο: Zalta, Edward N. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2017 έκδοση). Metaphysics Research Lab, Stanford University. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Enger, Eldon· Ross, Frederick (2014). Concepts in Biology (στα Αγγλικά). McGraw-Hill Higher Education. σελ. 10. ISBN 9780077418281. Both scientists and nonscientists seek to gain information and improve understanding in their fields of study. The differences between science and nonscience are based on the assumptions and methods used to gather and organize information and, most important, the way the assumptions are tested. The difference between a scientist and a nonscientist is that a scientist continually challenges and tests principles and assumptions to determine cause-and-effect relationships. A nonscientist may not be able to do so or may not believe that this is important. For example, a historian may have the opinion that, if President Lincoln had not appointed Ulysses S. Grant to be a general in the Union Army, the Confederate States of America would have won the Civil War. Although there can be considerable argument about the topic, there is no way that it can be tested. Therefore, such speculation about historical events is not scientific. This does not mean that history is not a respectable field of study, only that it is not science. Historians simply use the standards of critical thinking that are appropriate to their field of study and that can provide insights into the role military leadership plays in the outcome of conflicts. 
  3. ↑ Nickles, Thomas (2017). Zalta, Edward N., επιμ. Historicist Theories of Scientific Rationality (Summer 2017 έκδοση). Metaphysics Research Lab, Stanford University. What demarcates science from nonscience and pseudoscience is sustained support (over historical time) of a puzzle-solving tradition, not the application of a nonexistent "scientific method" to determine whether the claims are true or false or probable to some degree. 
  4. ↑ Gieryn, Thomas F. (1983). «Boundary-work and the demarcation of science from non-science: strains and interests in professional ideologies of scientists». American Sociological Review 48 (6): 781–795. doi:10.2307/2095325. https://archive.org/details/sim_american-sociological-review_1983-12_48_6/page/781. 
  5. ↑ Stenmark, Mikael (12 Ιανουαρίου 2018). Scientism: Science, Ethics and Religion: Science, Ethics and Religion (στα Αγγλικά). Routledge. σελίδες 19–20. ISBN 9781351815390. 
  6. ↑ Lazorko, Pamela (2013). «Science and Non-Science». Philosophy Now. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2018. 
  7. ↑ Ayala, Francisco (7 Μαΐου 2007). Darwin's Gift: To Science and Religion (στα Αγγλικά). Joseph Henry Press. σελ. 178. ISBN 9780309661744. Successful as it is, and universally encompassing as its subject is, a scientific view of the world is hopelessly incomplete. Matters of value and meaning are outside science's scope. 
  8. ↑ Bishop, Alan (1997)."
  9. ↑ Bunge, Mario (1998). «The Scientific Approach». Philosophy of Science: Volume 1, From Problem to Theory. 1 (revised έκδοση). New York, NY: Routledge. σελίδες 3–50. ISBN 0-765-80413-1. 
  10. ↑ Conniff, Richard (February 2014). «Alchemy May Not Have Been the Pseudoscience We All Thought It Was» (στα αγγλικά). Smithsonian Magazine. https://www.smithsonianmag.com/history/alchemy-may-not-been-pseudoscience-we-thought-it-was-180949430/. Ανακτήθηκε στις 2018-04-16. 
  11. ↑ Hecht, David K. (5 Ιανουαρίου 2018). «Pseudoscience and the Pursuit of Truth». Στο: Kaufman. Pseudoscience: The Conspiracy Against Science (στα Αγγλικά). MIT Press. σελίδες 8–9. ISBN 9780262037426. 
  12. ↑ Taylor, C.A. (1996). Defining Science: A Rhetoric of Demarcation. Rhetoric of the Human Sciences Series. University of Wisconsin Press. σελ. 41. ISBN 9780299150341. 
  13. ↑ Working Party of National Experts on Science and Technology Indicators (2007), Revised Field of Science and Technology (FOS) Classification in the Frascati Manual {DSTI/EAS/STP/NESTI(2006)19/FINAL), Organisation for Economic Co-operation and Development, http://www.oecd.org/science/innovationinsciencetechnologyandindustry/38235147.pdf, ανακτήθηκε στις 28 April 2018 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μη-επιστήμη&oldid=8994808"