Πίστη Μπαχάι

Θρησκευτικό κίνημα
(Ανακατεύθυνση από Μπαχάι Πίστη)

Πίστη Μπαχάι

Κεντρικές μορφές

Μπαχαολλά
Μπαμπ · Αμπντούλ-Μπαχά

Γραφές
Κιτάμπ-ι-Αγκντάς · Κιτάμπ-ι-Ικάν

Τα Απόκρυφα Λόγια
Οι Επτά Κοιλάδες

Θεσμοί

Διοικητική Τάξη
Η Φύλαξη
Παγκόσμιος Οίκος της Δικαιοσύνης
Πνευματικά Συμβούλια

Ιστορία

Ιστορία · Χρονολόγιο
Μπαμπίς · Σαΐκ Αχμάντ

Αξιοσημείωτα πρόσωπα

Σόγκι Εφφέντι
Μάρθα Ρουτ · Ταχιρίχ
Μπαντί · Απόστολοι
Χείρες του Σκοπού

Βλέπε επίσης

Σύμβολα · Νόμοι
Διδασκαλίες · Λογοτεχνία
Ημερολόγιο · Διαιρέσεις
Προσκύνημα · Προσευχή

Κατάλογος λημμάτων
Πρότυπο: προβ.  συζ.  επεξ.

Με τον όρο Μπαχάι Πίστη εννοείται η νεότερη από τις θρησκείες, που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν παγκόσμιες. Υπήρξε φυσική συνέχεια της Μπαμπί Πίστης, που ιδρύθηκε στο Ιράν από τον Σαγιέντ Άλι-Μουχάμαντ Σιραζί (1819-1850), τον επονομαζόμενο Μπαμπ (η Πύλη). Προδρομική μορφή, ο Μπαμπ προφήτευσε την άφιξη μιας παρουσίας μεγαλύτερης από τον ίδιο, ρόλο που ανέλαβε ο Μιζρά Χουσεΐν-Αλί-ι-Νουρί ή Μπαχά'ο'λλά(χ) εφεξής αποκαλούμενος Μπαχαολλά, δηλαδή η "δόξα του Θεού".[1]

Η έδρα του Παγκόσμιου Οίκου της Δικαιοσύνης

Οι διδασκαλίες της Μπαχάι Πίστης αποδίδουν έμφαση στην πνευματική ενότητα της ανθρωπότητας και την κρυμμένη ενότητα όλων των μεγάλων θρησκειών του κόσμου. Η θρησκευτική ιστορία εκδηλώθηκε μέσα από μία σειρά θείων αγγελιαφόρων, οι οποίοι εγκαθίδρυσαν την κατάλληλη για τις ανάγκες της εποχής τους θρησκεία. Σε αυτούς τους θείους αγγελιαφόρους σύμφωνα με την Πίστη Μπαχάι περιλαμβάνεται ο Αβραάμ, ο Μωυσής, ο Ζωροάστρης, ο Βούδας, ο Κρίσνα, ο Ιησούς, ο Μωάμεθ και προσφάτως, ο Μπαμπ και ο Μπαχαολλά. Στην Μπαχάι Πίστη κάθε αγγελιαφόρος φέρεται ότι δίδαξε αυτό που θα ακολουθούσαν οι επόμενοι αγγελιαφόροι και ότι οι ισχυρισμοί και οι διδασκαλίες του Μπαχαολλά εκπληρώνουν τις εσχατολογικές υποσχέσεις προγενέστερων γραφών. Η ανθρωπότητα γίνεται κατανοητή ως εμπλεκόμενη σε μια συλλογική εξελικτική διαδικασία με σκοπό τη σταδιακή εγκαθίδρυση της ειρήνης, της δικαιοσύνης και της ενότητας σε παγκόσμιο επίπεδο.[2]

Η λέξη "Μπαχά'ι" ([/bæhɒːʔiː/, /bəˈhai/], بهائی) χρησιμοποιείται είτε ως επίθετο για την αναφορά στην Μπαχάι Πίστη ή ως όρος για τον ακόλουθο του Μπαχαολλά. Ως ουσιαστικό η λέξη δεν εννοεί τη θρησκεία ως σύνολο. Προέρχεται από την Αραβική Μπαχά', που σημαίνει δόξα ή μεγαλείο. Ο όρος Μπαχαϊσμός (ή "Μπαχα'ισμός") χρησιμοποιείτο στο παρελθόν, αλλά σήμερα η χρήση του όρου φθίνει διαρκώς.[3]

Πεποιθήσεις

Επεξεργασία

Οι διδασκαλίες της Μπαχάι Πίστης σχετίζονται με τρεις αρχές που διαμορφώνουν τον πυρήνα της:

Πλείστες πεποιθήσεις και πρακτικές της Μπαχάι Πίστης είναι ριζωμένες σε αυτές τις τρεις προτεραιότητες. Ωστόσο θεωρούμενες αφεαυτού οι τρεις αρχές συνιστούν μόνον υπεραπλούστευση των διδασκαλιών της Μπαχάι Πίστης.

Δημογραφία

Επεξεργασία
 
Ο Οίκος Λατρείας Μπαχάι στο Νέο Δελχί, Ινδία, προσελκύει κατά μέσον όρο 4 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως. Είναι γνωστός ως Ναός του Λωτού.

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που προέρχονται από την Μπαχάι Πίστη ο πληθυσμός των πιστών της νέας θρησκείας εκτιμάται ότι ανέρχεται στα 7 εκατομμύρια.[7] Οι περισσότερες εγκυκλοπαίδειες και παρόμοιες πηγές εκτιμούν τον πληθυσμό ανάμεσα στα εφτά και τα οκτώ εκατομμύρια στις αρχές του 21ου αιώνα[8][9]

Από τις απαρχές της στην Περσική και την Οθωμανική αυτοκρατορία, στις αρχές του 20ου αιώνα υπήρξαν αρκετοί μεταστραφέντες στη Ν. και τη ΝΑ Ασία, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Στη δεκαετία 1950 και 1960 συστηματικές προσπάθειες έφεραν τη θρησκεία σχεδόν σε κάθε χώρα και περιοχή του κόσμου. Στη δεκαετία του 1990 αναπτύχθηκαν προγράμματα για τη συστηματική διδασκαλία σε ευρεία κλίμακα, με αποτέλεσμα στην αυγή του 21ου αιώνα να υπάρξουν αθρόες προσελεύσεις νέων ακολούθων σε όλο τον κόσμο.

Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Αλμανάκ (The World Almanac and Book of Facts 2004):[10][11]

Η Μπαχάι Πίστη καταχωρήθηκε στο The Britannica Book of the Year (1992–παρόν) ως η δεύτερη περισσότερο εξαπλούμενη από τις ανεξάρτητες θρησκείες του κόσμου σύμφωνα με τους αριθμούς των χωρών στις οποίες αντιπροσωπεύεται. Η εγκυκλοπαίδεια Britannica ισχυρίζεται ότι είναι εγκαθιδρυμένη σε 247 χώρες και περιοχές και αντιπροσωπεύει πάνω από 2.100 εθνικές και φυλετικές ομάδες, ενώ οι Γραφές της έχουν μεταφραστεί σε 800 περίπου γλώσσες. Σύμφωνα με την ίδια πηγή υπάρχουν πάνω από 7.000.000 ακόλουθοι παγκοσμίως [2005].[8] Επιπροσθέτως τα στατιστικά στοιχεία των Εθνικών Πνευματικών Συναθροίσεων υποδεικνύουν ότι οι οπαδοί της θρησκείας έχουν αυτο-οργανωθεί στις περισσότερες επικράτειες στις οποίες δραστηριοποιούνται.

Η Μπαχάι Πίστη ταξινομήθηκε επίσης από το περιοδικό FP magazine ως η δεύτερη περισσότερο εξαπλούμενη θρησκεία, με ρυθμό ανάπτυξης 1,70%.[12]

Διδασκαλίες

Επεξεργασία

Ο Σόγκι Εφφέντι, η κεφαλή της θρησκείας από το 1921 έως το 1957, έγραψε την ακόλουθη επιτομή των διακεκριμένων αρχών των διδασκαλιών του Μπαχαολλά, οι οποίες μαζί με τους νόμους και τις εντολές του Κιτάμπ-ι-Ακντάς συνθέτουν τον θεμέλιο λίθο της Μπαχάι Πίστης:

Η ανεξάρτητη αναζήτηση της αλήθειας αποδεσμευμένη από τη δεισιδαμονία ή την παράδοση· η ενότητα της ανθρώπινης φυλής, η ζωωτικής σπουδαιότητας αρχή και θεμελιώδης δοξασία της Πίστης· η βασική ενότητα όλων των θρησκειών· η καταδίκη όλων των μορφών προκατάληψης, είτε θρησκευτικών ή φυλετικών, ταξικών και εθνικών· η αρμονία μεταξύ θρησκείας και επιστήμης· η ισότητα ανδρών και γυναικών, τα δύο φτερά πάνω στα οποία μπορεί να υψιπετήσει η ανθρωπότητα· η εισαγωγή της υποχρεωτικής εκπαίδευσης· η υιοθέτηση μιας παγκόσμιας βοηθητικής γλώσσας· η απόρριψη των άκρων της φτώχειας και του πλούτου· η εγκαθίδρυση μιας Παγκόσμιας Κυβέρνησης για τη διευθέτηση των διαφορών ανάμεσα στα έθνη· η εξύψωση του έργου που παράγεται στο πνεύμα της υπηρεσίας, στα πλαίσια της λατρείας· η εξύμνηση της δικαιοσύνης ως κυρίαρχης αρχής στην ανθρώπινη κοινωνία, και της θρησκείας ως κυματοθραύστη για την προστασία όλων των λαών και των εθνών· η εγκαθίδρυση μιας μόνιμης και παγκόσμιας ειρήνης ως υπέρτατο σκοπό του ανθρώπινου γένους —αυτά είναι τα ουσιαστικά στοιχεία που διακήρυξε ο Μπαχαολλά.[13]

Κοινωνικές αρχές

Επεξεργασία

Οι ακόλουθες 12 αρχές χρησιμοποιούνται συχνά ως επιτομή των διδασκαλιών της Μπαχάι Πίστης. Προέρχονται από μεταγραφές ομιλιών που δόθηκαν από τον Αμπντόλ-Μπαχά κατά τη διάρκεια της περιοδείας του στο Παρίσι και τη Νότιο Αμερική, το 1912.[14] Ο κατάλογος δεν είναι επίσημος και κυκλοφορούν αρκετοί τέτοιοι σε γραπτή μορφή ή στο διαδίκτυο.[15][16][17]

Ειδικότερα σε ότι αφορά στην επιδίωξη της παγκόσμιας ειρήνης ο Μπαχαολλά προϋπόθεσε έναν κόσμο που αγκαλιάζει τη Συλλογική Ασφάλεια ως αναγκαία συνθήκη για την εγκαθίδρυση μιας διαρκούς ειρήνης.

Μυστικιστικές διδασκαλίες

Επεξεργασία

Αν και οι διδασκαλίες της Μπαχάι Πίστης στρέφονται εμφατικά σε κοινωνικά και ηθικά ζητήματα,υπάρχουν αρκετά θεμελιακά κείμενα που περιγράφθηκαν ως μυστικιστικά.[18] To Επτά Κοιλάδες θεωρείται η μεγαλύτερη μυστικιστική σύνθεση του Μπαχα'ο'λλά. Γράφτηκε προς ένα ακόλουθο του Σουφισμού, στο στυλ του Φαριντ αντ-Ντιν Αττάρ.[19] Πρωτομεταφράστηκε στα αγγλικά το 1906 και έτσι έγινε ένα από τα πρωιμότερα βιβλία του Μπαχαολλά στον δυτικό κόσμο. Το Τα Απόκρυφα Λόγια είναι ένα άλλο βιβλίο του γραμμένο κατά την ίδια περίοδο, με 153 σύντομα εδάφια στα οποία ο συγγραφέας ισχυρίζεται ότι έλαβε τη βασική ουσία ορισμένων πνευματικών αληθειών και τις κατέγραψε σε σύντομη μορφή.[20]

Η Διαθήκη

Επεξεργασία

Οι διδασκαλίες της Μπαχάι Πίστης μιλούν για μια "Μείζονα Διαθήκη",[21] συμπαντική και αιώνια, και μία "Ελάσσονα Διαθήκη", μοναδική σε κάθε θρησκευτική έκφραση. Η Ελάσσων Διαθήκη θεωρείται συμφωνία ανάμεσα σε έναν Αγγελιαφόρο του Θεού και τους ακολούθους του και περιλαμβάνει κοινωνικές πρακτικές, καθώς επίσης και τη συνέχεια της αυθεντίας στη θρησκεία. Επί του παρόντος οι ακόλουθοι της Μπαχάι Πίστης θεωρούν την αποκάλυψη του Μπαχαολλά ως δεσμευτική ελάσσονα διαθήκη του Μπαχαολλά προς τους οπαδούς της θρησκείας. Γενικότερα η προσκόλληση στις γραφές της Πίστης θεωρείται αρετή προς την οποία οφείλει να μοχθεί ο πιστός.[22] Η Μείζων Διαθήκη θεωρείται διαρκής συμφωνία μεταξύ του Θεού και του ανθρώπινου γένους.

Θεωρώντας την ενότητα ως βασική ποιότητα της θρησκείας οι ακόλουθοι της Μπαχάι Πίστης ακολουθούν μία διοίκηση για την οποία πιστεύουν ότι είναι εν θεώ διατεταγμένη (χειροτονημένη). Για αυτό θεωρούν οποιεσδήποτε απόπειρες δημιουργίας σχισμάτων και διαιρέσεων ως προσπάθειες αντίθετες προς τις διδασκαλίες του Μπαχαολλά. Διάφορα σχίσματα προκλήθηκαν στην ιστορία της Μπαχάι Πίστης επικεντρωμένα στο ζήτημα της διαδοχής με σχετικά μικρή επιτυχία και απέτυχαν να προσελκύσουν πολυάριθμους οπαδούς.[23] Οι ακόλουθοι διαιρέσεων θεωρούνται διασπαστές της Διαθήκης και απομακρύνονται, ουσιαστικά αφορίζονται.[22]

Σύντομη ιστορία

Επεξεργασία
Χρονολόγιο
1844 Ο Μπαμπ διακηρύσσει την αποστολή του στο Σιράζ, Ιράν
1850 Ο Μπαμπ εκτελείται δημόσια στο Ταμπρίζ, Ιράν
1852 Χιλιάδες Μπαμπιστών εκτελούνται
Ο Μπαχαολλά φυλακίζεται και υποχρεούται σε εξορία
1863 Ο Μπαχαολλά ανακοινώνει τον ισχυρισμό του ότι είναι ο Αναμενόμενος
Υποχρεούται να εγκαταλείψει τη Βαγδάτη για την Κωνσταντινούπολη και κατόπιν για την Αδριανούπολη
1868 Ο Μπαχαολλά περιορίζεται στην Άκκα, στην Παλαιστίνη
1892 Ο Μπαχαολλά πεθαίνει κοντά στην Άκκα
Η διαθήκη του ορίζει τον Αμπντόλ-Μπαχά ως διάδοχο
1908 Ο Αμπντόλ-Μπαχά απελευθερώνεται από τη φυλακή
1921 Ο Αμπντόλ-Μπαχά πεθαίνει στη Χάιφα
Η διαθήκη του υποδεικνύει τον Σόγκι Εφφέντι ως Φύλακα
1963 Εκλέγεται για πρώτη φορά ο Παγκόσμιος Οίκος της Δικιαιοσύνης

Ως θρησκεία η Μπαχάι Πίστη έχει το υπόβαθρό της σε δύο προγενέστερα αλλά εντελώς διαφορετικά στην ουσία τους κινήματα, στον Σιιτικό Σαϊκισμό (Σαΐκ, επίσης Σεΐχης ως θρησκευτικός τίτλος) και την Μπαμπί Πίστη. Ο Σαϊκισμός, επικεντρωμένος στην πεποίθηση ότι υπάρχει ένας τέλειος Ιμάμ (Ιμάμης) επί της γης σε όλες τις περιόδους της ιστορίας, ανέμενε την επιστροφή του κρυμμένου Δωδέκατου Ιμάμ στην περίοδο 1260/1844. Ένας αρκετά μεγάλος αριθμός Σαΐκ προσχώρησε στο μεσσιανικό κίνημα του Μπαμπισμού το 1840, όταν ο Σαγιέντ Άλι-Μουχάμαντ Σιράζι προκήρυξε τον εαυτό του πρώτο Μπαμπ, ή «πύλη» του Δωδέκατου Ιμάμ. Καθώς η νέα θρησκεία εξαπλωνόταν, ξέσπασαν ταραχές ανάμεσα στους Σιίτες και τους Μπαμπιστές. Η κυβερνητική επέμβαση κατέληξε σε σφαγή των Μπαμπιστών.[24]

Σε γενικές γραμμές η ιστορία της Μπαχάι Πίστης ανιχνεύεται συχνά μέσω μιας σειράς καθοδηγητών, κεντρικών μορφών της θρησκείας, που ξεκινούν με τη διακήρυξη του Μπαμπ 23 Μαΐου 1844 στο Σιράζ. Η παράδοση της Μπαχάι Πίστης στις πρώιμες φάσεις της ήταν απομονωμένη στις επικράτειες της Περσικής και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έως τον θάνατο του Μπαχαολλά το 1892. Σύντομα εμφανίστηκαν ακόλουθοι της θρησκείας σε 13 χώρες της Ασίας και της Αφρικής.[25] Υπό την ηγεσία του γιου του, Αμπντόλ-Μπαχά, η Μπαχάι Πίστη εξαπλώθηκε στην Ευρώπη και την Αμερική και ενισχύθηκε στο Ιράν παρά τις υφιστάμενες διώξεις.[26] Μετά τον θάνατο του Αμπντου'λ-Μπαχά το 1921, η ηγεσία της κοινότητας της Μπαχάι Πίστης εισήλθε σε μια νέα φάση, εξελισσόμενη σε διαχειριστική τάξη με ένα σύστημα εκλεγμένων σωμάτων.

Κοινωνικές πρακτικές

Επεξεργασία

Οι νόμοι της Πίστης Μπαχάι προέρχονται κυρίως από το Κιτάμπ-ι-Αγκντάς, το οποίο γράφτηκε από τον Μπαχά'ο'λλά. Τα παρακάτω αντιπροσωπεύουν ορισμένους από τους βασικούς νόμους:

  • Οι ακόλουθοι της Πίστης άνω των 15 ετών εντέλλονται να απαγγέλλουν μία από τις υποχρεωτική προσευχή κάθε μέρα. Υπάρχουν τρεις τέτοιες προσευχές από τις οποίες μπορεί να επιλέξει κανείς μία ανά ημέρα.
  • Η συκοφαντία και η κακολογία απαγορεύονται και αποκηρύσσονται.
  • Οι ενήλικες ακόλουθοι άνω των 15 εως 70 ετών που χαίρουν καλής υγείας τηρούν νηστεία 19 ημερών από την ανατολή έως τη δύση του ηλίου από τις 2 έως τις 20 Μαρτίου κατ' έτος.
  • Το αλκοόλ και τα ναρκωτικά είναι απαγορευμένα, εκτός και αν απαιτούνται με συνταγή γιατρού.
  • Οι ερωτικές σχέσεις επιτρέπονται μόνο ανάμεσα στον σύζυγο και τη σύζυγο και συνεπώς οι προγαμιαίες, όπως και οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις απαγορεύονται.
  • Επίσης απαγορευμένα είναι τα τυχερά παιχνίδια (τζόγος).[27]

Παρόλο που ορισμένοι από τους νόμους του Κιτάμπ-ι-Αγκντάς είναι εφαρμόσιμοι στην παρούσα εποχή και μπορούν να επιβληθούν σε ένα βαθμό από τους διοικητικούς θεσμούς[28] ο Μπαχαολλά προέβλεψε την προοδευτική εφαρμογή και άλλων νόμων, που εξαρτώνται άμεσα από την ύπαρξη μιας δεσπόζουσας κοινωνίας Μπαχάι. Αυτοί οι νόμοι, όταν δεν έρχονται σε ευθεία σύγκρουση με τους νόμους της χώρας στην οποία είναι εγκατεστημένη και δραστηριοποιείται αυτή η κοινωνία, είναι δεσμευτικοί για κάθε ακόλουθο της Πίστης[29] και η τήρηση των προσωπικών νόμων, όπως η προσευχή ή η νηστεία, είναι αποκλειστική υπευθυνότητα του ατόμου.[30]

Τόποι λατρείας

Επεξεργασία
 
Οίκος Λατρείας, Λάνγκενχαϊν, Γερμανία

Οι περισσότερες συγκεντρώσεις των ακολούθων της Πίστης γίνονται σε κατοικίες, τοπικά κέντρα ή ιδιαίτερες εγκαταστάσεις, τους Οίκους Λατρείας. Υπάρχουν σήμερα επτά Οίκοι Λατρείας, ένας ανά ήπειρο και ένας υπό κατασκευή στη Χιλή.[31]

Ιερές ημέρες

Επεξεργασία

Οι Μπαχάι τηρούν έντεκα ιερές ημέρες μέσα στο έτος. Αυτές περιλαμβάνουν ημέρες που σχετίζονται με την ζωή του Μπαχαολλά, καθώς και την Μπαχάι Πρωτοχρονιά στις 21 Μαρτίου. Η σπουδαιότερη εορτή είναι το Ρεζβάν, μία περίοδος δώδεκα ημερών από τις 21 Απριλίου μέχρι τις 2 Μαΐου, κατά την οποία εορτάζεται η δήλωση του Μπαχαολλά για την αποστολή και την αποκάλυψή του. Οι Μπαχάι εορτάζουν επίσης, την γέννηση του Μπαχαολλά και τον μαρτυρικό θάνατο του Μπαμπ. Η γέννηση του Μπαχαολλά και το μαρτύριο του Μπαμπ εορτάζονται μέσα σε εννέα ημέρες κατά τις οποίες οι οπαδοί της συγκεκριμένης θρησκείας διακόπτουν κάθε εργασία. Κατά την διάρκεια των εορτών οι Μπαχάι παίρνουν μέρος σε συναθροίσεις και ομαδικές προσευχές.[32]

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. «Bahá'í Faith στο Religious Tolerance». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2008. 
  2. John Esslemont (1980). Bahá'u'lláh and the New Era] (5η έκδοση). Wilmette, Illinois, U.S.: Bahá'í Publishing Trust. ISBN 0-87743-160-4. 
  3. Οι οπαδοί της Πίστης Μπαχάι προτιμούν τις ορθογραφίες "Μπαχάι", "Μπαχάις", "ο Μπαμπ", "Μπαχαολλά" και "Αμπντόλ-Μπαχά", χρησιμοποιώντας μια ιδιαίτερη μεταφορά της αραβικής και της περσικής γλώσσας.
  4. Οι οπαδοί της Μπαχάι Πίστης πιστεύουν ότι υπάρχει μόνον ένας Θεός, που είναι η πηγή όλης της δημιουργίας. Βλ. THE BAHÁ'Í FAITH: Beliefs and practices στο Religious Tolerance Αρχειοθετήθηκε 2008-05-09 στο Wayback Machine.
  5. Οι οπαδοί της Μπαχάι Πίστης πιστεύουν σε μία ουσιαστική ενότητα των μεγάλων θρησκειών του κόσμου, όχι σε επίπεδο δογμάτων και πιστεύω, αλλά σε επίπεδο πνευματικής πηγής. Βλ. επίσης στο ίδιο THE BAHÁ'Í FAITH: Beliefs and practices στο Religious Tolerance Αρχειοθετήθηκε 2008-05-09 στο Wayback Machine. However, this does not mean they believe the various religious creeds and doctrines are identical.
  6. Manfred Hutter (2005). Lindsay Jones, επιμ. Encyclopedia of Religion. 2 (2η έκδοση). Detroit: Macmillan Reference USA. σελίδες 737–740. ISBN 0-02-865733-0. .
  7. Bahá'í International Community (2006). «Worldwide Community». Bahá'í International Community. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2006. 
  8. 8,0 8,1 «Worldwide Adherents of All Religions by Six Continental Areas, Mid-2002». Encyclopædia Britannica. 2002. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2006. 
  9. «Major Religions of the World Ranked by Number of Adherents». adherents.com. 2002. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2005. 
  10. Η πλειονότητα των οπαδών της Πίστης ζει στην Ασία (3,6 εκατομμύρια), Αφρική (1,8 εκατομμύρια) και Λατινική Αμερική (900.000). Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, η μεγαλύτερη κοινότητα βρίσκεται στην Ινδία με 2,2 ακόλουθους. Επόμενη είναι η κοινότητα του Ιράν με 350.000 και ακολουθεί η κοινότητα των ΗΠΑ, with 150.000 άτομα. Οι αριθμοί σε άλλες χώρες ποικίλλουν και επί του παρόντος σε καμία χώρα δεν είναι κυρίαρχη θρησκεία η Πίστη Μπαχάι.
  11. World Almanac and Book of Facts. New York, United States: World Almanac Books. 2004. ISBN 0-88687-910-8. 
  12. FP Magazine (1 Μαΐου 2007). «The List: The World's Fastest-Growing Religions». FP. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2007. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2008. 
  13. Shoghi Effendi (1944). God Passes By. Wilmette, Illinois, USA: Bahá'í Publishing Trust. σελ. 281. ISBN 0-87743-020-9. 
  14. «Principles of the Bahá'í Faith». bahai.com. 26 Μαρτίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2006. 
  15. "Bahais". Encyclopaedia of Islam Online. Ανακτήθηκε 3 Μαΐου 2007
  16. Principles of the Bahá'í Faith Αρχειοθετήθηκε 2010-01-23 στο Wayback Machine.. Ανακτήθηκε 18 Μαΐου 2008.
  17. Cole, Juan (1989). "Bahai Faith". Encyclopædia Iranica.
  18. Κατάλογος έργων του Μπαχαολλά στη δικτυακή βιβλιοθήκη Baha'i Reference Library
  19. Taherzadeh, Adib (1976). The Revelation of Bahá'u'lláh, Volume 1: Baghdad 1853–63. Oxford, UK: George Ronald. σελίδες σσ. 96–99. ISBN 0-85398-270-8. 
  20. Esslemont, John (1980), ό.π.
  21. Adib Taherzadeh (1972). The Covenant of Bahá'u'lláh. Oxford, UK: George Ronald. ISBN 0-85398-344-5. 
  22. 22,0 22,1 MoojanMomen. «Covenant, The, and Covenant-breaker». Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2006. 
  23. Denis MacEoin. Encyclopædia Iranica. σελ. 448. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2008. 
  24. http://www.iranica.com/newsite/«Bahai» Αρχειοθετήθηκε 2012-01-18 στο Wayback Machine. Encyclopedia Iranica, Ανάκτηση 18 Μαΐου 2008.
  25. Taherzadeh, Adib (1987). The Revelation of Bahá'u'lláh, Volume 4: Mazra'ih & Bahji 1877–92. Oxford, UK: George Ronald. σελ. 125. ISBN 0-85398-270-8. 
  26. Friedrich W. Affolter (Ιανουάριος 2005). «The Specter of Ideological Genocide: The Bahá'ís of Iran». War Crimes, Genocide, & Crimes against Humanity 1 (1): 75–114. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-11-08. https://web.archive.org/web/20061108054332/http://www.aa.psu.edu/journals/war-crimes/v1n1a3.pdf. Ανακτήθηκε στις 2006-05-31. 
  27. Gabrou, Dimitrios. «Γιατί ο τζόγος απαγορεύεται στο Ισλάμ;». Sentra Judi. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-01-05. https://web.archive.org/web/20220105211339/https://34.101.213.214/. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2017. 
  28. «Letter to a National Spiritual Assembly». Universal House of Justice. bahai-library.org. 9 Δεκεμβρίου 1991. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2006. 
  29. «Introduction». The Kitáb-i-Aqdas. Universal House of Justice. Wilmette, Illinois, USA: Bahá'í Publishing Trust. 1992. σελ. 5. ISBN 0-85398-999-0. 
  30. John Walbridge (23 Μαρτίου 2006). «Prayer and Worship». bahai-library.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2006. 
  31. «Baha'i Houses of Worship». adherents.com. Μάιος 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουνίου 2006. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2006. 
  32. «Οι Μπαχάι -- Ιστορία». gr.bahai.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Φεβρουαρίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία